Dünya milyonerleri hangi şehirleri seçiyor? İstanbul 22. sırada yer alıyor. Amazon'dan çalışanlarına ofise dönüş çağrısı... ABD seçim ofislerine şüpheli paketler... Trump'a yeni suikast girişimi... ABD'de anketler ne söylüyor? Trump'ın seçilme şansı arttı mı? Hangi aday önde gözüküyor? Fed'in tarihi faiz kararı ekonomiyi nasıl etkileyecek? ABD seçimlerine bir etkisi olur mu? İsrail'den Lübnan'a siber saldırı... Yerel halk nasıl etkilendi? Saldırı sonrası neler yaşandı? Saldırıda hangi teknolojiler kullanıldı? Savaş türleri değişiyor mu? Gelecekte hangi yeni savaş türleri karşımıza çıkabilir? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Türkiye Vakfı Araştırmacısı Işıl Acehan, Topkapı Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Emre Alkin, Beyrut yerel haklından Karim Kabbani, Siber Güvenlik Uzmanı Alperen Uğurlu ve Marmara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Murat Kırık yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir Beşiktaş'a hoş geldiniz.
00:07San Francisco'dan sisi puslu bir San Francisco sabahından hepinize iyi günler diliyorum.
00:12Türkiye ile daha doğrusu İstanbul ile San Francisco 10.000 km'den daha fazla uzak ve arada 10 saatlik de bir zaman dilimi farkı var.
00:20San Francisco arkadan geliyor.
00:22San Francisco şu anda dünyanın en zenginlerinin en gözde şehirlerinden bir tanesi.
00:28Bunu da ben söylemiyorum.
00:30Hanley & Partners ve New World Wealth tarafından bir araştırma yapılmış.
00:34Dünya çapında 100 milyon dolar üzerinde servete sahip 29.350 kişi bulunuyormuş.
00:39Ve bunlar 20 şehri tercih ediyorlarmış.
00:42İlk sırada New York ve San Francisco var.
00:44Ama moralinizi bozmayın 22. sırada İstanbul'da varmış.
00:4861 multimilyoner de İstanbul'u tercih ediyorlarmış.
00:52Silikon Vadisi'nde yaşam kültürü değişiyor burada.
00:55Birçok şirket ya buradalar ya da buranın yakınındalar.
00:58Mesela Seattle'da merkezi olan Amazon'un da burada çeşitli ofisleri var.
01:03Ve uzun bir zamandır özellikle koronadan bu yana herkes remote çalışıyordu.
01:07Yani evlerinden çalışıyordu.
01:09Ve de Amazon dedi ki artık remote yok herkes haftada 5 gün ofise gelecek.
01:14Ancak zorunlu olmadığınız zaman ofisten uzaklaşabilirsiniz dediler.
01:18Bu tartışılıyor şu anda Amazon'un bu aldığı karar.
01:22En çok şu anda Silikon Vadisi'nde Bay Area dediğimiz teknoloji firmalarının bulunduğu yerde yapılan tartışmaların başında geliyor.
01:30Doğru bir karar mı? Niye böyle bir karar aldılar?
01:32Hatta diyorlar ki ya birçok kişi bunu istismar ediyordu.
01:36Uzaktan çalışıyoruz diye mesela San Francisco'ya gidip İstanbul'dan çalışıyordu.
01:40Ya da başka kendi ülkelerinden çalışıyorlardı.
01:42Bunun da önünü kesmek için böyle bir karar aldılar.
01:45Çünkü bir gelir adaletsizliğine neden oluyordu.
01:48Bu da diyorlar. Böyle bir tartışma da var.
01:515 Kasım'daki Amerikan seçimlerine herkes kilitlenmiş durumda.
01:55Kamala Harris mi seçilecek yoksa Trump mu seçilecek bu konuşuluyor.
02:00İlginç bir gelişme var.
02:01Çeşitli seçim ofislerine şüpheli içinde beyaz toz olan zarflar gönderilmeye başlanmış.
02:08Şu anda bunu anlamaya çalışıyorlar.
02:10FBI bu işin peşinde.
02:12İçinde ne var belli değil ama un gibi gözüküyor diyorlar.
02:15Ama ürkütmek, insanları tedirgin etmek için bu yola başvurduğu söyleniyor pek çok kişinin.
02:20Ve de Trump'a yeni bir suikast girişimi düzenlendi bu hafta.
02:24Bu sefer golf oynadı Maraloga'da yani Florida'daki kulübünde.
02:28Ama suikastçı ateş edemeden FBI'ın ateşi ve takibi sonrasında 80 kilometre ötede yakalandı.
02:36O da çok akıl sağlığı yerinde olan bir insan gibi gözükmüyor.
02:40Ama en çok konuşulan konulardan bir tanesi de bu gibi geliyor bana şu anda.
02:44Işıl Acehan şu anda konuğumuz.
02:47Türkiye Vakfı Araştırmacısı.
02:49Sayın Acehan şunu merak ediyorum.
02:51Seçimden bir buçuk aydan daha az bir zaman kaldı.
02:54Sizce şu anda Kamala Harris-Trump dengesi ben buradan baktığım zaman neredeyse 49'a 49.
02:59Yani foto finish'te belirlenecek bir seçim gibi gözüküyor.
03:02Siz de aynı şekilde görüyor musunuz oradan baktığınızda?
03:05Özellikle bu suikast girişimleri sizce seçmen nezdinde bir etkisi oluyor mu?
03:10Ne düşünüyorsunuz onu merak ediyorum Sayın Acehan.
03:13Bildiğiniz üzere bir buçuk ay kadar kaldı Amerika'daki seçimlere.
03:17Oldukça çekişmeli bir seçim geçiyor.
03:19Ve de daha önce de aslında Amerika tarihinde hiç görmediğimiz bir seçim süreci yaşıyoruz.
03:25Daha önce bildiğimiz gibi Başkan Trump'a ve de şu andaki aday Trump'a iki ay kadar önce bir suikast girişimi olmuştu.
03:36Oldukça da fazla şekilde bu medyada yer almıştı.
03:40Hatta işte Trump'ın seçmenleri tarafından onun böyle Tanrı tarafından korunduğunu,
03:46işte böyle yüce bir insan olduğuna dair söylentilere kadar gitmişti bu.
03:51Tekrar iki gün önce de bir suikast girişimi oldu.
03:56Yalnız bunda herhangi bir silah ateşlenmesi olmadı.
04:00Sadece hazırlık yaparken Secret Service yakaladı bu insanı.
04:06İkisi de beyaz insanlardı bu arada.
04:09Daha çok çünkü Trump hani göçmen karşıtı diliyle bilindiği için sanki göçmenler ona bir şey yaparmış gibi düşünüyorlarken.
04:17İkisi de beyaz Amerikalı erkek birisi, oldukça genç birisi, orta yaşlarda insanlar çıktılar.
04:24Daha önce dediğim gibi böyle bir seçim süreci hiçbir zaman olmadı.
04:29Sadece yüz, yüz on yıl kadar önce Taylor Swift'e bir böyle adaylığı süresinde bir suikast girişimi olmuştu.
04:39Ve de başkanları da ABD başkanlarında bildiğimiz üzere suikast girişimleri olmuştu.
04:44Ancak hani bu seçim sürecinde ilk defa, ikinci kez işte bir başkan adayına suikast girişimi düzenlendiğini görüyoruz.
04:53Bir de ilginç olan da şöyle bir şey var.
04:56Pensilvanya mesela işte bu Swinging States dediğimiz şey ya da Battleground States dediğimiz,
05:03özellikle bu başkanlık yarışının çekişmeye de geçeceği ve de hani değişebileceği demokratlardan Republikanlara, Cumhuriyetçilere geçebileceği eyaletler de gerçekleşti.
05:16İşte birisi önce Pensilvanya'da gerçekleşti. İkincisi de Florida'da gerçekleşti.
05:22Ancak hani ilk suikast mesela oldukça ses getirdi.
05:25Çünkü fazlaca medya görüntüsü vardı, fotoğraflar vardı.
05:29İşte Trump'ın böyle hani o pozu vardı.
05:34Bakın yine hani ayaktayım ve hani korkmuyorum şeklinde.
05:37Ama ikincisinde herhangi bir medya yansıyan şey olmadı, görüntü olmadı.
05:42Ondan dolayı da sanki bir anda böyle unutulup gitmiş gibi oldu.
05:46Bunun seçimlere yansımasına baktığımızda aslında çok fazla bir etkisi olmadığını görüyoruz.
05:53Halen başkanlık yarışı başa baş gidiyor ve de Trump'ın seçmenleri zaten kendi kitlesi yine Trump'a oy verecekler.
06:03Demokratlarda da Kamala Harris'in aslında oldukça hani daha önce de görmediğimiz şekilde tartışmalı bir şey var.
06:13Hani ne derler ismi var.
06:16Ondan dolayı hani belki böyle biraz daha düşük olabilir mi diye düşünülüyordu diğer başkan adaylarına, potansiyel başkan adaylarına göre.
06:26Ancak bu son debate'den sonra, bu başkan tartışmalarından sonra karşılıklı
06:32sanki Harris onu daha güzel yapmış gibi görünüyor.
06:36İşte başkan Trump'ın da biraz böyle farklı söylendiği, işte kedileri köpekleri yiyorlar,
06:42göçmenler gibi hani biraz böyle komik diyebileceğimiz şeyler.
06:46Sanki ona da birazcık böyle oy kaybettirmiş gibi gözüküyor aslında.
06:51Ama şöyle bir şey var.
06:53Bugüne kadar hani bu seçimlerde en öne çıkan şeyler dediğimizde birincisi oldukça artan bir gerginlik.
07:01İşte başkan adayına iki ay arayla suikast girişimi olması ve de bugüne kadar hiç görmediğimiz belki de Amerikan toplumunun ikiye bölünmesi, kutuplaşması.
07:12Oldukça öne çıkan iki şey, iki unsur oldu seçimlerde.
07:18Onun için de oldukça tarihçiler için de, siyaset bilimciler için de aslında ilginç bir süreç gidiyor.
07:29Ve herkesin de korkusu o seçimlere kadar, çünkü herkes biliyorsunuz anayasal hak olarak silah taşıyor Amerika'da.
07:37Ondan dolayı herhangi bir terör saldırısı, işte domestik terör dediğimiz,
07:42içeriden birisinin, Amerika'dan birisinin herhangi bir saldırı gerçekleştirmemesi.
07:47Çünkü bu gergin ortamda açıkçası herkes sanki biraz korkuyor gibi 5 Kasım'a kadar göreceğiz neler olacağını.
07:57Sayın Necan çok çok teşekkür ederim.
07:59Sevgili seyirciler bu hafta en çok konuşulan konuysa ekonomiydi.
08:02Fed yani ABD'nin Merkez Bankası 2020 yılından bu yana ilk kez faizde indirime gitti.
08:09Enflasyon %2 civarında gerçekleşiyor.
08:12Bu bizim için fena değil dedi ve 50 bas puanda bir indirime gitti.
08:17Bu tabii pek çok kişiyi, pek çok ülkeyi de yakından ilgilendiriyor.
08:20ABD'nin de esen rüzgar farklı borsaları, farklı ekonomileri de etkiliyor.
08:25Bunlardan bir tanesi de kuşkusuz Türkiye ekonomisi.
08:28Emre Arkin Profesör Doktor, Topkapı Üniversitesi Rektörü şu anda konuğum.
08:32Emre Bey siz bu faiz indirimini küresel harçlıkta nasıl değerlendiriyorsunuz?
08:37Özellikle Amerikan seçimlerine nasıl bir etkisi olur, Türkiye'ye bir etkisi olur mu?
08:41Efendim biliyorsunuz 5 Ağustos'ta muazzam bir piyasa çöküşü olmuştu.
08:45Küresel olarak baktığımızda Türkiye'de bundan etkilendi.
08:48Şimdi anlıyoruz ki Fed'in üzerinde çok ciddi bir baskı var, piyasa baskısı var.
08:53Aynı zamanda yaklaşan Amerikan seçimlerinin baskısı var.
08:56Bir de dünya ateş topuna döndü, bunun da bir baskısı var.
08:59Dolayısıyla Fed Başkanı ve Fed üyelerinin o 50 bas puanlık indirimine ben sürpriz gözüyle bakmıyorum.
09:06Bu olacaktı zaten.
09:08Önemli olan bundan sonra hangi adımları atacağı.
09:10Sanıyorum sene sonuna kadar bir 75 bas puanlık indirim daha bekliyor piyasalar.
09:15Ancak bunun bir sebebi var.
09:18Sebeplerden en önemlisi işte enflasyon tehlikesi geçti.
09:21Merak etmeyin her şeyi artık indiriyoruz demek değil.
09:24Her ne kadar Powell böyle söylese de aslında rakamlar gösteriyor ki bir resessiyon riskinden mümkün mertebe hızla uzaklaşmaya çalışıyorlar.
09:32Çünkü Avrupa Birliği ekonomisinin durumu iyi değil.
09:36Bu arada açıkça söylemek gerekirse Japonya'dan gelecek hamleyi de bekliyoruz bunun arkasından.
09:42Çünkü Japonlar biliyorsunuz ihracatçı bir ülke ve Japonya'nın aşırı değerli olmasından pek hoşlaşmıyorlar.
09:48O yüzden bu mücadele herhalde sene sonuna kadar devam edecek.
09:52Amerikan seçimleriyle beraber zirve yapacağını tahmin ediyorum.
09:55Çünkü Amerikan seçimleri bittikten sonra Amerika'daki yani Kasım ayındaki
09:59büyük ihtimalle yıl sonuna kadar piyasanın da baskısıyla, özel isteklerle vs.
10:04Fed'in üzerinde bir 75 bas puanlık daha indirim için bir yoğunlaşma olacak.
10:10Bunu bekliyoruz.
10:11Şimdi Türkiye'ye faydası olur mu?
10:12Önemli olan soru bu.
10:13Ben şu aşamada Türkiye'ye büyük bir faydası olacağını düşünmüyorum.
10:17Neden?
10:18Çünkü makroekonomik parametreler şu an Türkiye'ye böyle işte Amerika faiz indirdi,
10:22oluk oluk para gelecek vs. gibi bir mutluluğu söylettirmiyor.
10:28Açıkçası yani bizde de şartlar ve koşullar hep esnek.
10:34Sabahleyin resmi gazetede her şey değişiyor.
10:36Yani bir batılı yatırımcının Amerika'da faizler indi diye hadi bakalım o zaman risk iştahı arttı.
10:42Türkiye'ye de gelelim, paramızı da oraya koyalım dedirtecek bir ortam yok.
10:46Bunun altını çizerek söyleyeyim.
10:47Şimdi Trump gelmeden herkes bir şeyleri halletmeye çalışıyor.
10:50Trump'ın gelme ihtimali var diye söylüyorum bunu.
10:53Neden?
10:54Çünkü Amerikan seçimleri enteresan seçimler.
10:56Bize benzemiyor.
10:57En fazla oyu alan başkan olacak diye bir kaide yok.
11:01Daha üst üste dört başkanlık seçiminde de benim bildiğim kadarıyla en fazla oyu alan başkan olamadı.
11:06Orada Electro College diye bir sistem var.
11:08Dolayısıyla Trump'ın seçilme ihtimali kuvvetli yani var yani.
11:13Ve Trump geldikten sonra da açıkçası para politikası bu kadar rahat davranabilir mi?
11:21Merkez Bankası bu kadar özerk olabilir mi?
11:23Özerk ama sürekli siyasi baskı yiyeceği, sürekli Trump'ın eleştirilerine maruz kalacağı belli.
11:29Bu arada başka bir hadise daha var.
11:31Ukrayna'da ABD ve İngiltere'nin bir füze savunma sistemi yerleştirmesini istediğini biliyoruz.
11:40Putin bunu doğrudan doğruya savaş sebebi olarak sayıyor.
11:44NATO savaş açtı Rusya'ya diye.
11:46Çünkü bunlar uyduyla yönetilen füze sistemleri.
11:49Ukrayna'da da böyle bir uydu yok.
11:51Amerikalılar da ve İngilizler de var.
11:54NATO Rusya'ya karşı bir saldırı başlatmış gibi veya orayı tehdit ediyormuş gibi bir algı oluşacak.
12:02Trump geldiği zaman bu olmayacak.
12:04Çünkü Trump gelir gelmez birçok şeyi değiştireceğim diyor.
12:06Ne diyor mesela?
12:08Ukrayna ile Gürcistan NATO'ya üye olamaz diyor.
12:10Ben zaten Kırım'ı Ruslara bırakacağım.
12:12Teşkil edeceğim onu diyor.
12:14Savaşı çözeceğim diyor.
12:16Aynı zamanda Orta Doğu'daki Atoştopon'a dönmüş coğrafyada nasıl iyileştireceğine dair kendine göre bazı planları var.
12:22O yüzden Kamala Harris gelirse ben para politikasında ve dış siyasette çok büyük bir değişiklik olacağını zannetmiyorum.
12:28Fakat Trump gelirse para politikası dahil olmak üzere oldukça radikal değişikliklere sahne olabilir ABD'de.
12:35Bu arada sürekli suikast girişimi var Trump'a.
12:37Eğer bunlardan bir tanesi başarılı olursa Amerika doğrudan doğruya bir iç savaşa bile sürüklenme tehlikesi içinde.
12:45O yüzden Powell ve Fed üyelerinin tüm bu negatif ilerleyen, negatif gelişen parametreleri göz önüne alarak bir önleyici vuruş yaptığını ve önden bindirmeli bir yüksek faiz indirimi yaptığını tahmin ediyoruz.
13:01Ama bundan sonraki adımları daha önemli.
13:04Powell'ın ve ekibinin haklı olup olmadığını yakın gelecek gösterecek.
13:08Şimdiden lehti alehti düşünceler çok ama en azından piyasa yansımalarından bir şeyler çıkarmaya çalışacağız.
13:14Emre Bey çok çok teşekkür ederim.
13:16Sevgili seyirciler bu haftanın kuşkusuz en çok konuşulan konusu ABD'de değil Türkiye'nin burnunun dibinde Orta Doğu'da, Lübnan'da Hizbullah'a yönelik Mossad'ın saldırısıydı.
13:27Dünyada eşinin benzerinin gözükmediği, şeytanın aklına gelmeyecek bir saldırı şekliyle belki de Hizbullah'a bugüne kadar en büyük zararı verdi.
13:37Mossad anlaşıldı ki iki ayrı saldırıda.
13:40Önce Hizbullah'ın kullandığı bir mesajlaşma cihazı olan bizim 90'lardan bildiğimiz pager'lara yönelik bir saldırı gerçekleştirdi.
13:49Sonrasında da telsizler, ev telsizleri, mobil telsizler hatta iddialara göre güneş panelleri, televizyonlar ve kimi telefonlar da havaya uçuruldu.
13:58Beyrut'un çeşitli yerlerinden dumanlar yükseliyordu.
14:01Peki bunu nasıl yaptılar?
14:02Bunu yapmalarının farklı bir yöntemi vardı.
14:05Hem Tayvan'dan hem de Japonya'dan ihraç edilen bu ürünleri anlaşıldı ki Mossad kurduğu sahte firmalarla kendi üretimiyle içine bomba yerleştirmiş ve de bunu bir anlamda Hizbullah'ın teknoloji tedarikçisine dönüşmüştü.
14:21Yıllar boyu süren bir operasyondan bahsediyoruz.
14:25Yıllar boyunca bu pager'lar yani iletişim araçları ya da telsizleri bizzat ürettiler Mossad tarafından Hizbullah'a sattılar ve sonrasında da bir anda bütün 3.000-5.000 kişiyi etkileyen 30 kişinin hayatını kaybettiği bir saldırı gerçekleştirdiler.
14:44İsterseniz gelin önce bir Beyrut'a gidelim.
14:46Karim Kabbani şu anda karşımızda.
14:48Sayın Kabbani bu saldırı Beyrut'taki yaşamı nasıl etkiledi?
14:52Zaten uçuşa kapalı bir durumdaydı.
14:55Zaten 4 yıl önceki patlamayla hala kırık camlarla yaşayan tedirginlikle yaşayan bir şehirdi.
15:01Bu patlama sanırım üstüne tuz biber oldu.
15:03Günlük yaşamda nasıl bir şey var?
15:06Resmi uyarı alıyor musunuz?
15:08Neler yaşıyorsunuz?
15:09İnsanların şu anda karmaşık duygular içinde olduğunu söyleyebilirim.
15:152020 yılında limanda gerçekleşen patlama ve geçen seneden beri güneyde süren savaştan dolayı insanlar hala başlarına ne geldiğini idrak etmekte zorlanıyor.
15:24Burada Lübnan'da patlayan bombaların ve ölen insanların sayısı oldukça yüksek.
15:28Her seferinde bundan daha kötüsü olamaz diyoruz ancak sonra yeni bir dalga geliyor.
15:32Bence insanlar artık başlarına gelen olaylara karşı bir irade oluşturdu.
15:36Travma yaşamak ve etkilenmek yerine bu yaşananlarla savaşmak istiyorlar.
15:41Toplumda böyle bir kültür oluştu.
15:43Ancak yine de bir savaşın içindeyiz ve her şey daha da kötü olmaya devam ediyor maalesef.
15:48Geçtiğimiz günlerde yaşanan patlamalar üzerinde ise insanların düşündüğü ve konuştuğuna gelirsek
15:53bence herkes bu cihazların sadece bir süre Hizbullahist tarafından taşındığının farkında.
15:58Örgüt bu cihazları aynı hastanedeki doktorların ve hemşirelerin kullandığı gibi kullanıyor.
16:02Tabii ki yaşananlar çok çirkin hatta iğrenç.
16:05Çünkü bence bütün dünya olmasa da bu bölgede son 50 senede bu şekilde bir saldırı görmemiştik.
16:10Bu yeni bir strateji.
16:12İster bu çağrı cihazlarını etkileyen bir siber saldırı olmuş olsun,
16:15ister bu cihazların içine önceden patlayıcılar yerleştirilmiş olsun,
16:18ister lityum pilleriyle ilgili olsun.
16:21Bu yepyeni bir yöntem ve henüz ne olduğunu tamamlayabilmiş değiliz.
16:25Dediğim gibi bu saldırı uzaktan planlanmış, ileri teknoloji bir siber saldırı olabilir.
16:29Birinci soru bu ya da bu cihazlar sahiplerine verilmeden önce de kontrol altına alınmış,
16:34belli patlayıcılar yerleştirilmiş ve sonra patlatılmış olabilir.
16:38Bu durumda saldırının aylar hatta yıllar önce planlanmış olabileceğini de düşünebiliriz.
16:43Açıkçası hala şaşkın durumdayız.
16:45İkinci patlamada farklı cihazlar hedef alındı.
16:48İlk gün çağrı cihazları, ikinci gün telsizler.
16:51Hala bu cihazların aynı şirketten alınıp alınmadığına da emin değiliz.
16:55O yüzden hala çok kafa karıştırıcı şeyler var ortada.
16:58Henüz net bir cevap yok. Şimdilik öğrenme aşamasındayız.
17:01Ancak yaşananlar çok ama çok can sıkıcı.
17:04Ölüm Lübnan halkına her şekilde ulaşıyor.
17:06Düşünün, insanlar alışveriş yapıyorlardı, evlerinde oturuyorlardı, iş yerlerindeydi.
17:11Manavlarda meyve sebze alıyorlardı ve bir anda öldüler.
17:15İnsanların Hizbullah hakkında ne düşündüğü ve bu konuda nerede durduğundan da bağımsız olarak
17:20geçtiğimiz günlerde bir sürü insan ölenleri desteklemek ve anmak için sokaklardaydı.
17:25Hizbullah ile aynı fikirde olup olmamalarının bir önemi yok.
17:28Hepsi sokaklardaydılar.
17:30Kıyafet, gıda, yardım gibi birçok amaçla desteğe geldiler.
17:33İnsanlar hastanelere, kızılaç merkezlerine akın ediyordu.
17:36Çünkü saldırının gerçekleşme şekli dürüst olmak gerekirse gerçekten de çok çirkindi.
17:45Sayın Kabbani çok çok teşekkür ederim.
17:47Sevgili seyirciler gelin isterseniz bu saldırı nasıl gerçekleşti bir siber güvenlik uzmanına soralım.
17:52Alperen Uğurlu şu anda karşımızda.
17:54Alperen Bey ilk olarak birinci günden başlayalım isterseniz.
17:57Teknik açıdan bu saldırının gerçekleşmesi nasıl mümkün oldu?
18:00Bu süreçte kullanılan yöntemleri siz anlayabildiniz mi?
18:03Birinci senaryo olarak zaten elimizde haber kaynaklarının da tespit ettiği bazı kaynaklar var.
18:10Bu ilk adım aslında bize ilk şunu gösteriyor.
18:14Fiziksel olarak tedarik zincirine sızmış oldu bu birimlerinin.
18:20Bunu Monsant da yapmış olabilir.
18:22Destekledikleri diğer firmalar da yapmış olabilir.
18:26Bu tedarik zincirine sızma hikayesi sadece bu ülke beyzinde değil.
18:30Aynı zamanda birçok ülkenin devlet destekli el altına devlet destekli desteklenen gruplarına ilişkin olarak da karşımıza çıkıyor.
18:41Örnek vermek gerekirse LinkedIn gibi bir platformda Kuzey Koreli hacker grupları
18:48LinkedIn'da işveren gibi profiller oluşturuyor ve X1 dünya ülkesinin büyük çalışanlarını kalifiye çalışanlarını hedef alarak
19:03cihazlarına Skype gibi ve benzeri ya da Zoom gibi ve benzeri video konferans araçlarını kurmalarını söylüyor.
19:13Bizim özel programımız deyip onları hack deyip aslında kurumların içine sızma gibi yöntemleri zaten deniyorlar.
19:20Yani aslında bu bizim tedarik zincirine sızma hikayemizin şu an yaşadığımız İsrail ve Hizbullah hikayesinde bir benzerini görüyoruz.
19:29Yani sıfırdan aslında üretim durmuş.
19:34Tayvan'da üretimi olan Tayvan merkezli bir firma iken tedarik zincirine sızma hikayesinin en başında Mosad'ın.
19:42Buradaki Tayvan merkezi firmaya Macaristan üzerinden bir firma kuruluyor ve bu firma üzerinden biz bunun üretimini ve logistiğini sağlayacağız gibi
19:53aslında bir yaklaşımda tedarik zincirinin en başına fokuslanıyor.
19:58Ama burada dikkat edilmesi gereken bir husus var.
20:01Zaten Hizbullah'ın bu tarz ürünleri kullandığını bilmekte bizim kontr-espiyonaj ekipleri dediğimiz aslında karşı sızma teknikleri
20:11yani geleneksel istihbarat kavramında da karşılığı olan kontr-espiyonaj yani karşıya sızma karşı tarafın bir oyuncusuymuş gibi davranarak
20:21içeriden veri çıkartma, veri kazıma gibi yöntemleri gerçekleştirerek zaten bu bilgileri ele alabilirler.
20:28Yoksa bu ürünleri ya da bu teknolojileri kullandıklarını nereden bilecekler?
20:33Dolayısıyla bunu çok uzun süreden planladığını aslında anlayabiliyoruz ve işin garip tarafı söylenenlere göre tamamıyla netleşmemiş olmasına rağmen
20:44Hizbullah'ın bu cihazları pager denilen yani halk arasında çağrı cihazları eski eğimiyle çağrı cihazlarının ilk senaryomuzda patlatıldığı ortaya çıkıyor.
20:54Şimdi bu cihazların da süresi 4 ila 5 aydır bunların kullanıldığı zaten ortalama bir sürede söyleniyor.
21:02Tabi ki bu süreler kulaktan kulağa yayılmış bilgiler de olabilir. Bizim de elimize erişen sadece bu tarz bilgiler var.
21:09Peki siber güvenlik açısından nasıl bu pager cihazlarına saldırdılar?
21:15Şimdi normal şartlarda pager cihazlarına bir iletişim protokolü var.
21:22Yani aslında kabaca tabiriyle radyo sinyalleriyle haberleşme durumu var.
21:29Normalde bizim beklentimiz bu radyo sinyallerine bir çağrı geldiği zaman bir sinyalle eşleşiyor ve aslında o sinyalle eşleşmesi sonucunda o çağrıyı siz alıyorsunuz.
21:42Dolayısıyla bu sinyali benim cihazıma gelirken şifreli bir şekilde geliyor.
21:50Ben bu sinyali kabul ederken de bir tane doğrulama mekanizması sunmam gerekiyor.
21:57Yani senin şifren A harfindeyse benim şifrem O harfini A harfi olarak aynı mesajı yollayıp kabul etmesi gerekiyor.
22:07Normalde beklentimiz bu tarz cihazlardı.
22:09Aslında güvenlikli siber güvenliğin açısından baktığınızda şifreli bir protokolün gerçekleşmesi gerekiyor.
22:17Bu tarz cihazlar zaten eski cihazlar ve üretimi durmuş olduğu için bunlarda herhangi bir zaten güvenlik geliştirilmesi olmuyordu.
22:25Yani aslında benden de daha tecrübeli siber güvenlik alanında çalışan ağabeylerimiz de zaten onların da söylediklerine dönüp baktığımızda
22:34pager cihazları çok eskide kaldığı için artık bir güvenlik geliştirmesi yapılmıyor.
22:42Dolayısıyla bunu bilen MOSAT ve desteklediği gruplar belki de özellikle bu cihazın varlığını bilerek
22:51bu cihaza da uzaktan bu sinyali yollayabileceklerini bilerek bu cihazların tedarik zincirini de ele geçirip
23:00bunları sıfır cihazmış gibi içerisine küçük patlayıcılar koyup hala bu konuda söylentiler var.
23:07Sıvı bazlı var, plastik bazlı var çünkü plastik bazlı patlayıcılar daha minimal mikro seviyede olabiliyor.
23:16Dolayısıyla burada hala tam bir tüme varım yapılmış değil.
23:21Çünkü dediğim gibi bir adli bilişim mühendisinin o cihazları alıp hem fiziksel hem dijital olarak inceledikten sonra nihayet sonuca varma şansımız olacak.
23:32Bizim tahminlerimiz aslında bu radyo frekanslarını uzaktan içerisine enjekte edilmiş yanıcı maddelerin
23:43bataryanın ısınmasıyla etkileşime girerek patlatıldığı yönde.
23:47Bu bizim temelde çok teknik tabirlerle ifade etmeden kabaca ilk senaryomuz bu konuda budur.
23:56Bir ikincisi ikinci saldırıda bu sefer farklı cihazlar havaya uçuruldu.
24:00Bu biraz daha farklıydı herhalde farkı neydi acaba?
24:03İkinci günde daha büyük bir operasyon gerçekleşti.
24:07İlk başta pager cihazlarıydı.
24:09Şimdi karşımıza içeride walkie talkieler işte normal telsizler aynı zamanda işte güneş panellerinin hatta sokaktaki motorlu elektrikli motorların dahi patladığı yönünde söylemler var.
24:25Tabi bazı şeyler rivayeten kulağımıza gelmekle beraber ama teknolojik açıdan siber güvenlik perspektifinden incelediğimizde özellikle telsizlerde pager cihazları gibi aynı mantıkla çalışır.
24:41Bu arada herkesin aklına şöyle bir şey gelebilir ya bütün marka ve modeller aynı sinyalle mi çalışıyor gibi.
24:48Tabi ki böyle bir şey yok.
24:50Pager cihazlarında da marka modeline göre farklı farklı sinyal aralıklarında hatta bulunduğu region'a göre bu radyo frekanslarını alıyor oluyorlar ve dolayısıyla burada marka modele göre değişik itler sağlanıyor.
25:05Şimdi biz bu konuya fokuslandığımızda baktığımız şey de aslında bir önceki günle hemen hemen aynı kapıya çıkıyor.
25:15Şunu düşünebilir izleyicilerimiz bizler yeni teknolojiye sahip bu telsizleri kullanıyoruz evimizde veya kendi iş ortamımızda.
25:28E peki bunlar güvenli değil mi? Güvenlik güncellemeleri almıyor mu?
25:32Evet bizlerin bunların güvenli olduğunu varsayarak ve hatta sızma testi dediğimiz yani bizim siber güvenlik alanının içerisinde saldırı güvenliği altında şekillenen bir meslek kurumumuz var sızma testi uzmanı diye geçer.
25:49Sızma testi uzmanları hem fiziksel açıdan hem yazılımsal açıdan bunları test ederler ve bunlar belli regulasyonlardan geçip bizlerin erişimine gelir.
26:01Dolayısıyla bunların güvenli olduğunu varsayıyoruz.
26:06Peki biz security researcherlar bunların güvenli olduğunu varsayarak hayatımıza devam etmiyoruz ne yapıyoruz?
26:12Bizim zero day denilen yani sıfırıncı gün zafiyeti adı verilen bir güvenlik perspektifimiz var.
26:20Bunlar nedir? Yani bugün düşünün ki kullandığınız bütün teknolojilere bakın onlarca para harcadığınız her türlü markayı düşünebilirsiniz.
26:29Bunlar da her gün zero day verilen isimle isimlendirdiğimiz sıfırıncı gün zafiyetleri bulunuyor.
26:35Yani şu an biz mesela kullandığınız telsizde bir sıfırıncı gün zafiyet olup olmadığını bilmiyoruz.
26:40Kullandığınız laptopunuzda kullandığınız telefonda bir sıfırıncı gün zafiyet olup olmadığını bilmiyoruz.
26:45Bunların güvenli olduğunu varsayarak hayatımıza devam ediyoruz.
26:49Dolayısıyla bu telsizlerin de aynı mentaliteyle şifrelenmiş olmasına rağmen bu radyo frekanslarının şifresini decrypt edebilecek,
27:00yani şifreyi çözümleyebilecek yöntemlerle o şifreyi alıp tekrar relay etme yani tekrar ederek o cihaza göndererek patlatılabileceğini düşünüyoruz.
27:11Temelinde zaten teoride bunu yapmak çok mümkün.
27:16Özellikle üretici tarafında bu cihazlar sizin elinizde ise bunların tamamıyla kaynak koduna, bunların tamamıyla donanımsal mimarisine hakim olacağınız için
27:29bu saldırıyı yapacak kişilerin çözümlerimiz çok daha kolay olacaktır.
27:35Alperen Bey çok çok teşekkür ederim.
27:37Sevgili seyirciler gelin isterseniz savaşların geleceğiyle ilgili bu saldırı bize ne söyledi, nasıl bir ipucu veriyor?
27:43Bunu da Prof. Dr. Ali Murat Kıra soralım Marmara Üniversitesi öğretim üyesi.
27:48Ali Murat Bey siz gelecekte bu saldırının savaşları nasıl etkileyeceğini düşünüyorsunuz.
27:53Zaten bir gayri nizami harp savaşındaydı İsrail ile Hizbullah ama bu bambaşka bir boyuta taşıdı ne düşünüyorsunuz merak ediyorum.
28:02Evet kıymetli Cüneyt Bey bildiğiniz üzere son yaşanan gelişmeler artık bizlere savaşların boyut değiştirdiğini de bir kez daha gözler önüne sermiş oldu.
28:11Artık dünyada farklı bir dönem başladı ve bu son yaşanan gelişmeler bir milat niteliğinde.
28:18Tabii bundan sonraki süreçte bizi ne tarz savaşlar bekliyor?
28:22Hep kara hava deniz savaşlarına alışmıştık ama bir boyutunun da siber savaşlar olduğunu söylemiştik.
28:29Siber savaşlar ve saldırılar bence artık yeni savaş yöntemlerinin başını çekiyor.
28:34Çünkü siber savaşlar özellikle devletler arasında bilgi sistemlerine yönelik yapılan saldırılar ve sabotajlar şeklinde kendini gösterebilir.
28:43Bu tür saldırılar kritik altyapıyı hedefleyebilir.
28:46Elektrik şebekelerini, su arıtma tesislerini, finansal sistemleri ve çok daha farklı sistemleri etkisi altına alabilir ki.
28:56Rusya-Ukrayna savaşı başlamadan önce de bildiğiniz üzere bunları görmüştük.
29:00Rusya'nın öncelikle Ukrayna'dan bilgi toplaması ve bundan sonraki süreçte saldırıya geçmesi tam da bu olayı bize açık bir şekilde netleştirmiş oluyor.
29:10Gelecekte siber savaşların daha sofistike hale gelmesinin var olacağını ve çeşitli otomasyon ve hatta sizlerle zaman zaman konuştuğumuz
29:19yapay zeka araçlarının da artık bu alanda kullanılmaya başlayacağını kendi adıma düşünmekteyim.
29:26Bu benim ilk tezlerimden bir tanesi.
29:28Yine Cüneyt Bey ikinci tezim, dijital ve elektronik savaş.
29:32Şimdi artık gelişmiş teknolojilerin kullanımı askeri stratejileri de değiştirmeye başladı.
29:37Çünkü elektronik savaş artık karşı tarafın hem iletişim sistemlerini hem radar sistemlerini bozmayı hedefliyor amaçlıyor.
29:46Bununla birlikte robot teknolojisi ve insansız hava araçları ki her zaman konuştuğumuz İHA'lar, SİHA'lar gibi yeni nesil savaş araçları da
29:54çatışma alanlarını çok daha karmaşık ve çok daha tehlikeli boyutlara ulaştırabilir.
29:59Burada da kendi teknolojilerini üreten ülkelerin her zaman bir adım önde olacağını ifade etmem gerek.
30:06Evet az gittik, uz gittik. Bir Beşnebir kanunu daha sonuna geldik.
30:09San Francisco'dan yaptığımız yayınlara şimdilik ara veriyoruz.
30:13Önümüzdeki hafta Türkiye'nin bir New York çıkartması olacak.
30:16Cumhurbaşkanı Erdoğan kalabalık bir heyetle New York'a geliyor.
30:19Biz de gelişmeleri New York'tan sizlere bildirmeye devam edeceğiz.
30:22Bugünlük bizden bu kadar. Önümüzdeki hafta buluşuncaya kadar ben Cüneyt Özdemir. Hepinize iyi günler, iyi akşamlar diliyorum.