TUSAŞ merkezine terör saldırısı: Türkiye yerli ve milli savunma sanayide ne durumda? BRICS Zirvesi'nde neler yaşandı? Toplantı gündeminde neler vardı? ABD'de seçim heyecanı: Anketler neler söylüyor? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Özyeğin Üniversitesi Havacılık Yönetimi Bölüm Başkanı Özge Yankıoğlu, Brüksel Özgür Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Demir Murat Seyrek ve Araştırmacı Yunus Emre Erdölen yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5ne1 kan programına hoş geldiniz.
00:08Bugün sizlere iyi haberlerle gelmek isterdik ancak ne yazık ki bu hafta Türkiye'ye Tuztaş'a yönelik kanlı saldırıyı konuşuyor.
00:152 PKK'nın gerçekleştirdiği bu saldırıda 5 vatandaşımız şehit düştü.
00:2019'a yakın insanımız yaralandı.
00:23Saldırı farklı boyutlarıyla Türkiye'de büyük yankı uyandırdı.
00:27Saldırıyı gerçekleştirenlerin kimliklerinden öte saldırının gerçekleştirdiği yer yani Tuztaş,
00:34Türkiye'nin göz bebeği önemli mekanlarından, önemli gurur mekanlarından bir tanesi.
00:39Türkiye Havacılık ve Uzay Sanayi Anonim Şirketi aynı zamanda Türkiye'nin savunma sanayinin de göz bebeği.
00:46Belki de bu yüzden hedef alınması manidar ve çok farklı çevrelerden de tepkiyle karşılandı.
00:52Peki Tuztaş neden bu kadar önemli?
00:54Gelin isterseniz bunu bir bilene soralım.
00:56Özge Yankoğlu, Özliğin Üniversitesi Havacılık Yönetimi Bölüm Başkanı.
01:01Sayın Yankoğlu şunu merak ediyorum.
01:03Bilmeyenler için siz Tuztaş'ı nasıl tarif edersiniz?
01:06Çünkü son zamanlarda savunma sanayinde büyük atılımlar var ve bunların en orta yerinde de
01:11o büyük fırtınanın gözündeyse Tuztaş duruyor.
01:15Ne yapar Tuztaş?
01:17Öncelikle Tuztaş Ankara Kahraman Kazan Yerleşkesi'ne yönelik gerçekleştirilen hain terör saldırısını şiddetle kınıyorum.
01:25Tuztaş yani Türk Havacılık ve Uzay Sanayi, Türkiye'de savunma ve havacılık sanayisinde kritik rol oynayan bir kuruluştur.
01:331973 yılında Türkiye'nin hava araçları ihtiyacını karşılamak üzere kurulmuş olup
01:40hem sivil hem de askeri alanda faaliyet göstermektedir.
01:44Şirket başta yerli ve milli hava araçlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi ve bakımı olmak üzere
01:51çok geniş bir yelpazede projeler yürütmektedir.
01:54Amacı da Türkiye'nin savunma sanayindeki bağımsızlığını arttırmak,
02:00havacılık alanında dünya çapında rekabet edebilecek projeler geliştirmek
02:05ve bu alanda da dışa bağımlılığı en azından indirmektir.
02:09Görevleri arasında uçak, helikopter, insansız hava araçları, uzay sistemleri ve bunların modernizasyonları gibi
02:17yüksek teknolojiler gerektiren ürün ve hizmetler üretmek yer almaktadır.
02:22Tuztaş, savunma ve havacılık alanında önde gelen projelere imza atmaktadır.
02:27Bunlara örnek vermek gerekirse, Türkiye'nin Milli Savaş Uçağı, Milli Muharip Uçak,
02:32Yüksek Teknolojiye Sahip Anka İnsansız Hava Aracı, Yerli Üretim Hürkuş Eğitim Uçağı bulunmaktadır.
02:39Ayrıca Tuztaş'ın yine geliştirdiği T129 Atak Helikopteri ve Gökbey Genel Maksatlı Helikopterler gibi
02:48bu gibi projeler de savunma sanayinde büyük bir başarıyı temsil etmektedir.
02:53Türkiye'deki havacılık sektöründe bir yandan SİHA'lar, İHA'lar, kendi yaptığımız helikopterler, uçaklarla gerçekten önemli bir noktaya geldik.
03:02Nasıl değerlendiriyorsunuz acaba burayı?
03:04Tabi havacılık sektörü son yıllarda hem Dünya'da hem de Türkiye'de oldukça dinamik bir dönemden geçiyor diyebiliriz.
03:11Özellikle pandemi sonrasında toparlanma süreci çok hızlı ilerliyor.
03:15Ve bu süreçte de dijitalleşme ve sürdürülebilirlik konuları özellikle çok öne çıkıyor.
03:21Sektörde sürdürülebilirlik en önemli konulardan biri diyebiliriz.
03:25Şu an için havacılığın küresel karbon emisyonlarındaki payına baktığımızda %2-3 civarında olduğunu görüyoruz.
03:32Ancak sektör çok hızlı büyüyor ve bu payın bu oranın 2050 yılına kadar %22'ye yükselmesi öngörülüyor.
03:41Bu da havacılık kaynaklı karbon ayak izinin çevresel sürdürülebilirlik açısından da ciddi bir endişe kaynağı olmasına sebep oldu.
03:50Bu nedenle de havacılık sektörü karbon emisyonunu azaltma ve çevreye duyarlı uçuşlar gerçekleştirmek üzere ciddi atılımlar da bulunuyor.
04:00Özellikle de sürdürülebilir havacılık yakıtı üretimi ve kullanımı bu alanda önemli bir gelişme olarak öne çıkıyor.
04:10Her sektörde olduğu gibi yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojilerinin de havacılık sektöründe giderek daha yaygın kullanıldığını görüyoruz.
04:19Özellikle de uçuş planlama, rota optimizasyonu, kalep tahminleme, yakıt tüketiminin azaltılması, uçak bakım süreçlerinin optimizasyonu gibi alanlarda yapay zeka destekli çözümler önemli kazanımlar sağlıyor diyebiliriz.
04:37Sanal gerçeklik ve arttırılmış gerçeklik gibi uygulamalar da giderek daha fazla havacılıkta kullanılıyor.
04:44Örneğin pilot eğitimlerinde sanal simülasyonlar ile gerçeğe yakın uçuş deneyimleri sağlanıyor. Böylece hem eğitim süreçleri daha etkili ve maliyet açısından da daha verimli hale geliyor.
04:55Yine uçak bakım ekipleri arttırılmış gerçeklik kullanarak karmaşık onarım süreçlerini daha hızlı ve verimli bir şekilde yönetebiliyorlar.
05:06Mühendislerin özellikle uçak üretici mühendislerin ve teknisyenlerin de uçak montajında karmaşık parçaları daha hızlı ve hatasız bir şekilde yerleştirmelerine bu teknoloji yardımcı oluyor.
05:18Ülkemizde Türk Havayolları ve İstanbul Havaalanı İşletmesi'nin de başta olmak üzere Türkiye'de birçok havacılık şirketi teknoloji ve sürdürülebilirlik konusundaki yatırımlarını hızla arttırıyor.
05:34Mesela Türk Havayolları yakıt verimliliğini arttırmak ve karbon ayak izini azaltmak amacıyla yeni nesil uçak filolarına yatırım yapıyor.
05:42Sürdürülebilir havacılık yakıtı kullanmak konusunda ciddi adımlar atıyor.
05:47Yine İstanbul Havalimanı da dünyanın en büyük ve en modern havalimanlarından biri olarak akıllı havalimanın teknolojilerine ve yeşil enerji çözümlerine yatırımlar yaparak çevresel sürdürülebilirliği destekliyor.
06:02Bunlar havacılık sektöründeki şu an için en önemli konular ve gündem başlıkları diyebiliriz.
06:09Sayın Yankoğlu çok çok teşekkür ederim.
06:11Sevgili seyirciler bu kanlı eylem sonrasında iki kişi ölü olarak ele geçirildi ama yine de gördüğünüz gibi kimsenin morali bozulmadı.
06:19Herkes tam tersi daha da kenetlendi ve bu vesileyle Türkiye'nin savunma sanayinde ne kadar önemli ve farklı çerveleri ne kadar rahatsız eden adımları attığını da hep beraber bir kez daha altını çizerek öğrenmiş veya tekrar hatırlamış oluyoruz.
06:34Sevgili seyirciler Türkiye'de TUSAŞ'ın bu kanlı saldırıyı konuşurken dünya BRICS zirvesine kilitlenmişti.
06:40Dünyanın yarısı yarısını temsil eden ülkeler neredeyse nüfus olarak Kazan'da bir araya geldiler.
06:47Cumhurbaşkanı Erdoğan da görüşmelere katıldı ve BRICS görüşmelerinde de yine dünyayı etkileyecek çeşitli konular ele alındı.
06:55En ilginci Abbas ve Maduro gibi Batı blöğünün karşısında olan Hazreti Medya isimlerin de zirveye bizzat davet edilmiş olmaları ve gelmiş olmalarıydı.
07:06Zirvede ortak bir para birimi konuşuldu.
07:08Hatırlarsanız Türkiye BRICS'e girmek istediğini söylemiş.
07:12Batı çevrelerinden de hafif homurtular yükselmişti.
07:15Ve bu homurtular sonrasında gerçi somut olarak zirveye adım atılmadı ama Erdoğan hem Putin'le hem diğer liderlerle ikili görüşmeleri sonrasında baya bir ses getirdi.
07:26Nasıl getirmesin?
07:27Zirveye katılan tek NATO ülkesi üyesi olan ülke de Türkiye'ydi diyebiliriz.
07:34Biliyorsunuz özellikle Putin'le yaptığı görüşme Erdoğan'ın baya yankı uyandırdı.
07:38Putin yakında Akkuyu nükleer santralinin açılacağını söyledi.
07:42İki ülke arasında 55.4 milyara dolaşan bir ticaret işbirliği var.
07:47Türkiye BRICS'i pazarına aslına bakarsanız Batı kulübüne bakın siz bizi Avrupa Birliği'ne almıyorsunuz ama başka alternatifleriniz de var diyerek aslında bir nevi bir kart olarak da kullanmıyor değil.
08:01Dr. Demir Murat Seyrek Brüksel Özgür Üniversitesi öğretim üyesi.
08:05İsterseniz ona BRICS zirvesinin biraz farklı açıdan sonuçlarını soralım.
08:10Sizce bu sefer BRICS'in amacı neydi?
08:13Hangi ülkeler bu yapıya dahil önümüzde olası bir Türkiye üyeliği söz konusu mu sizce?
08:18Tabii aslında dünyanın Batı dünyasında dahil olmak üzere gözü BRICS zirvesinde buradaki tabii önemli dünya liderlerinin burada toplandığını görüyoruz.
08:31Ve son yıllarda genişlemeye çalışan ve etkisini de arttırmaya çalışan bir BRICS var.
08:36Burada tabii Türkiye'nin de temsil ediliyor olduğu gerçeği var ve Türkiye'nin de bir olası üyeliğinden de bahsediliyor gelecekte BRICS'e yönelik olarak.
08:48Bu anlamda da tabii Cumhurbaşkanı Erdoğan orada olması hem diğer liderlerle hem de Rusya Devlet Başkanı Putin'le görüşmüş olması önemli bir nokta.
08:59BRICS'e baktığımız zaman tabii aslında sormamız gereken temel soru bu kurumun ne olduğu ve bir ortak amacının olup olmadığı.
09:09Yani bir noktada bu ülkelerin bir araya gelmiş olması önemli ama bu ülkeler bir araya gelerek acaba ortak bir amaç üzerinde çalışabiliyorlar mı veya böyle bir vizyon var mı?
09:20Bunu biraz algılamak gerekiyor.
09:22Ama baktığımız zaman ortak amaçtan çok daha çok bir karşılıklık hedefi görüyoruz.
09:28Burada tabii bir batı dünyası, AB, ABD'nin karşısında ortak durmak gibi bir hedefleri var.
09:36Ama tabii özellikle bu genişlemeyle birlikte bunun ne kadar gerçekçi olarak devam edebileceği de biraz tartışılır.
09:45Çünkü özellikle tabii Rusya, Çin, İran gibi esas amacı batıya, Amerika'ya, ABD'ye karşı durmak olan ülkeler olduğu gibi
09:55bir yandan da şimdi tabii Birleşik Arap Emirlikleri, Mısır, Güney Afrika, Brezilya gibi ülkelerin de olduğu bir yapıdan bahsediyoruz.
10:02Ve bu ülkelerin de batıyla ilişkileri aslında güçlü ülkeler.
10:07Çok böyle bir batıya karşı durmak gibi bir vizyonları olan ülkeler olmadığını görüyoruz.
10:13Genişledikçe de tabii ki bir ortak politika üretme daha da zor hale geliyor.
10:19Ortak değerler anlamında da tabii sıkıntılar var.
10:22Özellikle demokrasi, hukukun üstünlüğü, temel haklar gibi ortak değerler olmadığı gibi ortak kurallar ve standartlar anlamında da sıkıntı çeken bir kurum.
10:33Mesela ortak para birimi gibi bir vizyondan bahsediliyor.
10:37Ama bunun mesela başarılı olması da biraz hayırlı yönü gibi geliyor.
10:41Çünkü Avrupa Birliği'ne bile baktığımız zaman Avrupa Birliği çok zorlandı euro ile.
10:47Ki baktığımız zaman farklı AB ülkelerine mali destil anlamında birbirinden çok uzak olmayan ülkeler görüyoruz.
10:54Ve özellikle euro bölgesi içerisinde çok sert kurallar var.
10:58Tabii bir ikisi ülkeler arasında uçurum var.
11:02Farklı ekonomik kurallar ve ekonomilerin geldiği nokta anlamında da.
11:07Ekonomik farklar anlamındaki durumu belki çok ortaya koyan net bir örnek mesela.
11:14Üyelerden biri olan Etiyopya'da kişi başına düşen malini gelir yaklaşık 1300 dolar seviyesinde.
11:22Diğer bir üye olan Birleşik Arap Emirlikleri'nde ise 53 bin dolar seviyesinde.
11:27Bunun yanında bir Çin ve Rusya rekabeti de var aslında.
11:31Ortak hareket etmeye çalışan iki ülke gibi gözükse de veya karşılıklar anlamında birleşmiş olsalar bile.
11:40Brexit içerisinde Çin son dönemde daha güçlü bir şekilde ortaya çıkmaya başladı.
11:45Ve biraz da ekonomik olarak da güç gösterisi yapma fırsatı sunuyor Çin'e.
11:50Tabii bunun Rusya tarafından da çok büyük memniyetle karşılandığını söylemek zor.
11:56Brexit içindeki iç problemler tabii olası bir üyelik Türkiye'ye ne kazandırır diye bakarsak orada da çok büyük bir netlik olmadığını görüyoruz.
12:07Elbette düşünülen belli.
12:09Düşünülen şu ki Batı ile zaten Türkiye'nin ekonomik ilişkileri var ve üst düzeyde.
12:14Bunun yanına bir de Brexit eklenirse işte yatırımlar ve ticaret artar.
12:19Bu da yaşanan ekonomik sorunlara karşı bir rahatlama getirir.
12:23Ancak burada şöyle bir noktayı belki biraz gözden kaçırıyoruz.
12:27Uluslararası ilişkilerde 10 artı 2 her zaman 12 yapmayabiliyor.
12:33Yapmayabildiği gibi 10 artı 2'ye dedilerken 8'e düşmek de mümkün.
12:38Çünkü bu işin bir kısmı da karşılıklı olarak güven ve öngörülebilirlikle ilgili.
12:44Özellikle dış politikada öngörülebilirlik çok önemli ve şu anda Türkiye bu anlamda biraz sıkıntılı bir ülke imajı veriyor özellikle Batı dünyasında.
12:53Ve bunun da tabii ki ekonomik yansımaları oluyor ve böyle olası bir üyelik durumunda bu yansımaların çok daha ciddi bir noktaya gelmesi tabii ki risklerden bir tanesi.
13:07Şu anda bile Batı'da bir rahatsızlık yaratmış durumda.
13:10Türkiye'nin Brix'le bu kadar yakın bir ilişki içerisine girmiş olması.
13:15Tabii bir üyelik durumunda bunun nasıl ilerleyeceğini tahmin etmek zor.
13:20Bunun yanında Brix üyelerinden gerçekten en çok büyük bir yatırım ve ticaret artısı sağlanır mı?
13:27Bunu garanti etmek de zor.
13:29Çünkü şu andaki dinamiklere baktığımızda Türkiye'nin özellikle AB ile ticari ilişkileri oldukça dengeli bir noktadayken Brix içindeki en büyük ekonomi olan yatırım ve ticaret anlamında büyük beklenti içinde olduğumuz Çin ile böyle bir denge söz konusu değil.
13:48Rakamlara baktığımız zaman aslında olayı çok fazla özetlemek mümkün.
13:53AB Türkiye arasındaki ticaret hacmi 2023 yılında rekor kırarak yaklaşık 206 milyar Euro'ya ulaştı.
14:01Türkiye şu anda AB'nin 5. büyük ticari partneri konumuna geldi ve yine AB verilerine göre Türkiye AB'den 111 milyar Euro'luk ithalat yaparken yaklaşık 95.5 milyar Euro'luk da ihracat yapmış durumda 2023 yılında.
14:20Bu da bize oldukça dengeli bir ticaret ilişkisi gösteriyor aslında.
14:25AB aynı zamanda Türkiye'nin en büyük ticaret partneri Türkiye'nin ihracatının %41'i şu anda AB ülkelerine ve yabancı yatırımlar anlamında da durum böyle.
14:35Türkiye'ye gelen yabancı yatırımların çok büyük bir kısmı hala bütün sorunlara rağmen son yıllardaki AB ülkelerinden ve genel olarak batıdan geliyor.
14:43Çin tarafına baktığımız zaman ise ticari ilişkilerde biraz daha sıkıntılı bir durum görüyoruz.
14:492023 yılına yine bakarsak 44.9 milyar dolarlık ithalat yapmışız Çin'den ve ihracatımız sadece 3.5 milyar dolar seviyesinde kalmış.
15:00Yani bu çok büyük bir ticari dengesizliğe de işaret ediyor.
15:05Tabii bunun değişmesi için de bir büroksiyeri gerçekten çok önemli olur mu olmaz mı bu konuda da bir göstergi yok elimizde.
15:17Baktığımız zaman diğer taraftan Türkiye'ye nasıl görünüyor ya da diğer taraf böyle bir üyeliğe nasıl bakıyor o da önemli.
15:23Rusya ve Çin'in böyle bir üyelikten beklentilerine baktığımız zaman aslında Türkiye'nin ötesine geçen bir amaç görüyoruz.
15:30Buradaki bu karşıtlık ve ortak düşman fikrine dayanıyor aslında.
15:34Batıyı ve batılı kurumları zayıflatma düşüncesi var.
15:38Bu anlamda da aslında Türkiye'nin NATO üyesi olması ve batı dünyasının önemli parçası olması bu ülkeler için çok daha önemli.
15:46Ve Türkiye'den batıya bir mesaj verme kaygıları olduğunu da görüyoruz.
15:51Ortak çıkarlar kısmına bakarsak burada da önemli sorunlar var.
15:56Yani Türkiye ile Rusya ve Çin arasında çok büyük böyle bir müttefiklik ilişkisi oluşturacak düzeyde ortak çıkarlar görmüyoruz.
16:04Yani ortak farklı bölgelere bakarsak işte batı ile ilişkiler, Balkanlar, Orta Doğu, Orta Asya, Kafkasya bütün bölgelere baktığımızda Türkiye'nin bu ülkelerle de çok büyük aslında farklılıkları olduğunu görüyoruz.
16:17Tarihi olarak da böyle bir müttefiklik ilişkisi oluşturabildiğimiz ülkeler değil.
16:23Ancak sanırım en önemli nokta Türkiye için baktığımız zaman nasıl bir gelecek istediğimizle ilgili.
16:30Yani birikisi ülkelerine bakıyoruz.
16:32Buradaki ülkelerin çok büyük bir çoğunluğunun demokrasi ile yönetilmeyen ülkeler olduğunu görüyoruz.
16:38Ve böyle bir vizyonları, hedefleri de yok.
16:41Tabii beğenelim beğenmeyelim aramızda sorunlar olsun olmasın hala AB'nin koyduğu standartlar ve çizdiği vizyon birikisi ülkelerinin oluşturabileceği vizyonun çok çok ötesinde ve bundan çok çok farklı.
16:55Yani eğer demokratik bir gelecek istiyorsak, hukukun üstünlüğü, temel hak ve özgürlükler hedefliyorsak burada hala AB vizyonu tek yolmuş gibi gözüküyor.
17:04Ve biriks böyle bir alternatif oluşturabilecek bir nokta da değil.
17:09Tabii son olarak da belki şunu da belirtmek lazım.
17:14AB ile ilgili tabii ki çok uzun yıllara dayanan bir ilişkimiz var ve toplum içerisinde AB konusu çok konuşulan, çok konuşulmuş bir konu.
17:22Biriks ile ilgili böyle bir durum da yok.
17:24Bence bu da biraz sorunlu bir durum.
17:26Çünkü eğer böyle bir köklü değişim olacaksa ve Türkiye'nin biriks üyesi olma gibi bir ihtimali varsa toplum içerisinde de bunu daha çok tartışmamız gerekiyor.
17:36Yani muhalefet partilerin de görüş bildirmesi gerekiyor, sivil toplumun da bir görüş bildirmesi gerekiyor, iş dünyasından da görüş alınması gerekiyor.
17:44Böyle bir süreç de yaşanmadığını görüyoruz.
17:46AB sürecinin aksine tamamen biraz daha kapalı kapılar ardında yürüyen bir süreçten bahsediyoruz.
17:52Bu da işin biraz sorunlu olan bir tarafı.
17:55Sayın Seyrek çok çok teşekkür ederim.
17:57Sevgili seyirciler tabii bu Türkiye'nin Putin'le görüşmesi her zaman çok sıcak karşılanmıyor.
18:03Mesela tam bu zirve öncesi Financial Times gazetesinde bir haber sızdırıldı.
18:08Bence Amerika'nın sızdırdığı bir haberdi.
18:10Dedi ki Batı biliyor Amerika eğer Türkiye, Rusya ile çeşitli ticari askeri silahları satmaya devam ederse tıpkı İran'la olduğu gibi çeşitli yaptırımlara uygulayabilir gibi
18:21hani onlar da aba altından sopa gösteren bir haberi yaptırdılar, sızdırdılar.
18:25Haftanın yine en kanlı bölgesi ne yazık ki yine Orta Doğu oldu.
18:30Özellikle İsrail'in Lübnan'ı, Beyrut'u mahalle mahalle, sokak sokak vurması çok konuşuldu.
18:37Bankaları, kimi sivil tesisleri hatta binaları havaya uçurdu İsrail ve de uçurmaya da yine gördüğümüz kadarıyla devam ediyor.
18:46Amerika Birleşik Devletleri ise artık iyiden iyiye seçim yarışına kilitlendi.
18:505 Kasım'da, şunun şurasında çok az zaman kaldı, Amerika Birleşik Devletleri'nde seçimler olacak ve de hala Kamala Harris mi, Donald Trump mı manzara net değil.
18:59Sallantıda bazı şeyler var, eyaletler var.
19:04Bu eyaletlerde kimin öne geçeceği, aslına bakarsanız 1.150 milyonluk Amerika seçmen listesinde 10 milyon seçmen belirleyecek.
19:13Çünkü demokratlara veren, işte mesela Kaliforniya'da demokratlara veriyorlar.
19:18Burası biliniyor, ne bileyim Teksas'ta, Orta Amerika'da Donald Trump'a veriyorlar.
19:22Ama bu sallantıdaki eyaletlerde ne olacağı belli değil.
19:25O yüzden de her iki lider de buraya çıkartma yaptı.
19:28Hatta Elon Musk, dünyanın en zengin insanı, Donald Trump'u destekliyor.
19:32Dedi ki cumhuriyetçilere oy veren herkese günde 1 milyon dolar vereceğim dedi.
19:36Ve çekiliş yapıp vermeye de başladı.
19:38Bu da hala konuşulan önemli ve ilginç konular arasında.
19:42Trump'la ilgili yeni böyle bir kadın taliz iddiaları ortaya atıldı.
19:45Ama çok büyük bir yankı uyandırdığını söyleyemeyiz.
19:49Peki Amerika Birleşik Devletleri seçimleri kim kazanır?
19:51Gelin isterseniz Yunus Emre Erdoğan'a soralım.
19:54Yunus sen yakından takip ediyorsun seçimleri.
19:56Ne gözüküyor şu anda? Anketlerde ne var son olarak?
19:59Evet yönetmenim, Amerika tarihinin en başa baş seçimlerinden birini yaşıyor.
20:03Bu başa başlığı birazcık tanınmak gerekiyor.
20:061970'lerden beri ilk kez herhangi bir seçimde
20:09iki adaydan biri anket ortamına göre rakible arasındaki farkı %5'e çıkaramadı.
20:16Bugün Kamala Harris ile Donald Trump hiçbir şekilde bir gün dahi
20:20birbirlerine 5-6 puanlık gibi net bir fark atamadı anket ortamına göre.
20:257 kritik eyalette de Kamala Harris ile Donald Trump neredeyse eşit.
20:29Yani aradaki fark 0.5, %1 gibi hata paylarında gözüküyor.
20:35Bu 7 kritik eyalet Michigan, Wisconsin, Pennsylvania, North Carolina,
20:39Georgia, Nevada ve Arizona olarak görülüyor.
20:42Yani seçimi aslında ülke yenide birinci olan değil,
20:45bu 7 eyaletteki en çok seçimi kazanan,
20:48bu 7 eyaletteki kararını değiştirebilecek olan
20:52100.000-150.000 gibi küçük bir seçmen grubunu alan kazanacak.
20:56Bu nedenle de aslında seçimi sonucunu tahmin etmek zor.
21:01Fakat şöyle bir durum var, Trump ile Biden yarışırken,
21:04özellikle münazırdan sonra çok net bir tablo ortaya çıkmıştı.
21:08Bu yarışı çoktan Trump kazanmış deniyordu
21:11ve Biden'in kazanma şansının olmadığı belirtiliyordu.
21:14Bunun nedeniyle de zaten demokratlar başkan adaylarına değiştirerek
21:17ön seçimde milyonlarca kişinin oy kullanmasına rağmen
21:20adaylık kurultayını haftalar kadar Kamala Harris'in başkan adayı olarak gösterdi.
21:25Kamala Harris hem adaylık kurultayından,
21:27hem ardından yaptığı demokrat seçimine yeniden umut vadinden kampanyasıyla
21:32ve özellikle Trump'ı çok ciddi bir şekilde yendiği münazıradan sonra bir inme yakalamıştı.
21:38Hem bağış hem de anket açısından çok parlak bir dönem yaşıyordu.
21:42Fakat özellikle son 2-3 haftadır Donald Trump anketlerde yavaş yavaş yükseldi
21:47ve Kamala Harris'in inmesinin biz sönlüğünü görüyoruz.
21:50Bunun başlıca sebeplerinden biri Kamala Harris'in seçime çok az kala hala net bir pozisyon ortaya koyamaması.
21:57Özellikle Filistin'den, ekonomiye, çevraklarından,
22:01işte birçok Amerikalı'yı ilgilendiren sağlık sigortası, gelir adası gibi meselelere dair,
22:07göç meselesine dair net bir duruş ortaya koyamıyor.
22:11Bugün savunduğu şeyleri dün tam tersini dediği için eleştiriliyor.
22:16İkinci nokta, özellikle halkta karşılığı düşük olan, beğeni oranı düşük olan
22:22Biden hükümetinin bir parçası olarak nasıl yeni bir aday olduğunu ve nasıl bir değişim getireceğini açıklayamıyor.
22:29Bu yüzden Fox News gibi söyleşilerde oldukça kötü bir performans sergiledi.
22:33Yani karşı tarafın kendisiyle ilgili sorularının hepsini Trump'a bağladı ve
22:39Salt Trump karşıtlığı ile bir kampanya yapıyor.
22:42Fakat diğer bir yandan bu Trump karşıtlığının dozu da şu ana kadar düşüktü.
22:47Çünkü kamala Cumhuriyetçi ve muhafazakar seçmeyi de oyun almak istiyor.
22:51Bu yüzden mesela kampanyada en çok birlikte olduğu isim Obama veya Clinton gibi
22:56Demokrat Partili'ye sevilen isimler değil,
22:58Liz Cheney, yani George Bush döneminin başkan emrisi Dick Cheney'nin Cumhuriyetçi kızı Liz Cheney ile beraber geziyor mesela.
23:04Cumhuriyetçiye özellikle beyaz kadınlara ulaşmaya çalışıyor.
23:07Donald Trump'ın kadın nara yönelik, kürtaj hakkına yönelik açıklamalarını gündeme getirerek aslında kadın seçmeni almaya çalışıyor.
23:15Bu da kendi partisi içinde bir rahatsızlık yaratıyor ve bir mesaj karmaşası yaratıyor.
23:19Çünkü Amerika'da sandığa katılım zaten az.
23:22Yani rekor olduğu zaman %65'e çıkıyor.
23:25Türkiye için bu rakam çok az bir rakam mesela.
23:27Bu nedenle de Kamala Harris'in seçime çok az kadar yapması gereken belki de bir panik kampanyası yaparak
23:33Donald Trump'ın seçime kazanmaya yaklaştığını ve beyaz saraya girerse işte Amerika'nın bildiğimiz Amerika olmayacağı,
23:42demokrasinin zarar göreceği gibi bir kampanya yapması belki de gerekiyor.
23:47Çünkü şu an Demokrat Parti seçiminde bir rehavet ve bir heyecan eksikliği var.
23:51Cumhuriyetçiler seçimi kazanacaklarına inanıyorlar.
23:54Demokratler ise yavaş yavaş kaybedeceklerini düşündükleri bir panik havasına girdiler.
24:00Eğer Trump'ın beyaz saraya girmesinin yaklaştığı tehlikeyi baz alan,
24:05içinde Hollywood ünlüleri gibi medyanın desteğiyle bir panik kampanyası yapılırsa,
24:10normalde sandığa gitmeyen demokras seçmenin sandığa gitmesi söz konusu olabilir.
24:14Bu da bugünkü yakın anketleri Kamala Harris'i de yenilene değiştirebilir.
24:19Bu ikinci bir parametre ise özellikle Kürtler tartışmaları nedeniyle beyaz kadınlar.
24:23Bugün North Carolina ve Georgia gibi eyaletlerde özellikle kadınlar tuvaletinde sizin oyunuz gizlidir.
24:29İçinizde, ailenizde demokratlara oy verdiğinizi söylemeyin.
24:31Kürtaj hakkı için Kamala Harris'e oy verin gibi positifler ısınıyor.
24:35Bu da aslında cumhuriyetçi mahallelerde yaşayan, muhafazakar mahallelerde yaşayan
24:39beyaz kadınlara yönelik özel bir kampanya, özel bir sağa çalışması.
24:43Kamala Harris'in beyaz seçmende karşılığı önceki demokrat başkan adaylarına göre daha fazla.
24:49Fakat beyaz kadınları kazanırken siyah hispanik erkeklerde Donald Trump yükseliyor.
24:54Bu da çok ilginç bir tartışma.
24:55İlk defa cumhuriyetçi bir başkan adayı beyaz olmayanlardan bu kadar yüksek oy alabilir.
24:59Bunun başlı sebebi özellikle kültürel aile meselelerinde demokratların daha sola yaklaşması
25:05ve cumhuriyetçilerin daha muhafazakar bir tanıması ile ilerlemesi.
25:08Bu yüzden de dindar oldukları olmasın.
25:11Bu tür meselelerde daha tutucu olan erkekler cumhuriyetçilere Donald Trump'a yaklaşıyorlar.
25:16Özellikle işsizlik sorunu yaşayan erkekler, iş bulmakta zorlanan erkekler Donald Trump'a yöneliyorlar.
25:21Bu değişik bir parametre çıkarabilir.
25:24Yani Amerikayla ilgili ezberler bu seçimde bozulabilir sonuçtan bağımsız olarak.
25:29Fakat şu anda Kamala Harris'in ciddi probleminden biri de özellikle Michigan'da yaşayan 250 bin Müslüman Arap seçmen.
25:37Bu seçmen grupları Kamala Harris'e bu İsrail yönelik verdiği destekten dolayı tepkili.
25:45Ve yapılan anketine göre Arap Amerikalar arasında Donald Trump yükseliyor.
25:50Özellikle Donald Trump, kızının eşinin babası Lübnan kökenli bir iş insanı onu kullanarak Arap seçmene yaklaşıyor.
26:00Onlarla iletişime geçiyor. Kamala Harris ise tam tersi Arap Amerikalı seçmenden uzaklaşıyor.
26:06Filistin'le ilgili vermesini istedikleri mesajları vermiyor.
26:09Bu yüzden de seçimin çok başa baş geçtiği Michigan'da özellikle Arap Amerikalı seçmenle ilgili büyük bir tartışma var.
26:16Hem Donald Trump hem Kamala Harris bu seçmen grubuna ulaşmaya çalışıyor.
26:19Fakat bunun çok daha ötesinde 3. bir parti'nin adayı, Yeşiler Partisi'nin adayı, İsrail karşı Amerikalı sosyalist Yahudi Cirsten,
26:27Müslüman başkan örgütü adayıyla Michigan'da özellikle Filistin konusunda hassas olan sol ve Müslüman seçmene sesleniyor.
26:34Ve 3-4 puan alarak Kamala Harris'in seçmenini alıp seçimi Trump'a kazandırabilecek bir potansiyel taşıyor.
26:40Bu da Amerika'da büyük bir tartışma konusu şu anda.
26:43Bu yüzden bütün bu dengeler aslında seçimin sonucunu belirleyecek.
26:48Yani Kürtaj, Filistin, ekonomi bu 3 mesele özellikle Kamala Harris'in açıkçası hem pozitif hem de negatif anlamda oylarını etkiliyor.
27:00Bütün bu karmaşa içerisinde Donald Trump ise Kamala Harris'in aksine gayet sakin.
27:05İşte soruları alıp yanıtlarken sıkıldığı ve hadi 40 dakika boyunca dans edelim, müzik açalım dediği bir kampanya yapıyor.
27:13McDonald's'a gidip çalışıyor mesela, işte işçi sınıfına bir mesaj yolluyor.
27:18Böylece aslında çok daha sayıcı ve daha görsel bir şölen tadında bir kampanya yapıyor.
27:24Kamala Harris ise kendini anlatmaya çalışıyor, birazcık daha fazla çabalıyor, daha ciddi mesajlar vermeye çalışıyor.
27:31Donald Trump ise aslında ilmesinin tadını çıkarıyor.
27:34Mitinglerinde daha komik şeylerden, insanlara tuhaf gelebilecek durumlardan bahsediyor.
27:39Kamala Harris ise Trump'ın aslında sadece komik olmadığı tehlikeli olduğunu hatta faşizme eğilimi olduğunu söylüyor.
27:44Özellikle eski çalışanların Donald Trump'ın zamanında Hitler'i övdüğüne dair açıklamalarını gündeme getiriyor.
27:49Trump'ın ülke içindeki düşmanlara karşı yani demokrasi siyasetçilere karşı ordunun kullanılması gerektiğine dair mesajlarını vurguluyor.
27:57Böyle tehlikeli bir Trump algısı kullanılıyor.
27:59Fakat Trump hakkındaki kelime seçimleri ve vurguları çok sertleşemiyor.
28:04Çünkü Trump suikastinden sonra bunun çok çiğ durabileceğini söylüyor bazı demokratlar.
28:08Fakat benim beklentim özellikle seçime bir buçuk hafta kadar Trump'la ilgili mesajların çok sertleşeceği ve Demokrat Parti'nin kendi seçmenine biz seçimi kaybediyoruz.
28:18Hadi herkes sanda beğenin ya da beğenmeyin. Kamala Harris'e oy verin ki Trump'ı durdurun gibi bir mesajın verileceğini düşünüyorum.
28:25Eğer bu mesaj verilmezse seçimi şu anda favorisi Trump gibi duruyor.
28:31Yunus çok çok teşekkür ederim.
28:33Evet az gittik uz gittik bir 5N1K'nın daha sonuna geldik.
28:36Önümüzdeki hafta yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar.
28:39Ben Cüneyt Özdemir. Hepinize iyi günler, iyi akşamlar diliyorum.