Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhaba değerli izleyiciler, Cumhuriyet TV'ye hoş geldiniz.
00:12Bugün tarımı konuşacağız, hayvancılığı konuşacağız, insanın temel ihtiyaçlarından
00:17biri olan gıdayı ve bunun Türkiye'deki durumunu ele almaya çalışacağız ve konuğum
00:22çok kıymetli bir isim bu alanla ilgili Türkiye'de önde gelen isimlerden birisi
00:27Kadir Ulusoy İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Tarım Politikaları Başkanı kendisi.
00:33Türkiye'de neler oluyor neler bitiyor bu konuyla ilgili en derin bilgileri ondan
00:38almaya çalışacağız.
00:39Hocam hoş geldiniz.
00:40Hoş bulduk Ömer Can kardeşim size de hayırlı yayınlar diliyorum.
00:44Dediğiniz gibi çok önemli bir konu.
00:47Şehirlisinden köylüsüne, gencinden ihtiyarına, kadımdan erkeğine toplumun
00:53hepsini ilgilendiren bir konu.
00:55En önemli alanımız gıda, tarım, hayvancılık, bilgisayar üretim hepsini bir araya getirdiğimiz
01:03zaman Türkiye'nin geleceği, gelecek nesiller, stratejik güvenliği bütün bunları tarım
01:09başlığı altında konuşmakta fayda var.
01:12Hocam son aylarda şöyle görüntülerle çok karşılaşıyorum.
01:15Sosyal medyada çiftçiler ürünlerini, mahsullerini böyle kamyonlara doldurup
01:21yollara döküyorlar.
01:23Böyle çok hakikaten hazin görüntüler yayınlanıyor.
01:27Ve bunun üzerinden de bir tartışma başladı.
01:31Şimdi çiftçilerin bu hareketini temel olarak siz neye bağlıyorsunuz?
01:35Bu sorunun aslında bizim anlamamız gereken, çözülmesi gereken yeri neresi?
01:40Şimdi ilk önce hiçbir çiftçi, hiçbir üretici malını heba etmek istemesin.
01:46Bu çiftçi kardeşlerimiz Türk toplumunun dikkatini çekmek için eylemler geliştiriyorlar.
01:52Yoksa malı ziyan etmek için dökmüyorlar.
01:55Kimisi domatesini döktü gördünüz.
01:57Kimisi karpuzunu döktü.
01:59Süt üreticileri özellikle şu dönem çok sıkıntıdalar.
02:03Onlar çeşitli eylemler yapıyorlar.
02:05Çiftçi şunu istiyor.
02:06Özellikle şehirlere hapsolmuş bu gıdayı tüketen insanlar bizim sorunlarımıza eğilsinler istiyor.
02:14Bu sorunları görsünler istiyor.
02:16Hatta oy verme davranışlarını buna göre şekillendirsinler istiyor.
02:20Bu bakımdan eylem türleri geliştiriyorlar.
02:22Şu noktada altını çizeyim.
02:25Bu dönem özellikle her tarım ürünü zarar etti.
02:28Önceki seneler diyelim ki patates zarar ederse insanlar arpadan kazanıyordu.
02:33Buğday zarar ederse Mısır'dan kazanıyordu.
02:37O bakımdan bir kısım çiftçinin sesini duymuyorduk.
02:42Şu dönem salçalık, domates eken, turşuluk, kornişon eken, buğday, arpa taban fiyat verilen her ürünü söyleyebiliriz.
02:54Devletin taban fiyat verdiği arpa, buğday, ayçiçeği, şeker pancarı gibi bütün ürünler zarar etti.
03:02Zarar etmeye devam ediyor.
03:04O bakımdan üreticilerin toplamı zarar ediyor.
03:07Dönelim hayvancılığa.
03:09Bitkisel üretim böyle. Hayvancılıkta da süt para etmiyor.
03:13Buralarda fiyat biliyorsunuz 35-40 lira civarında paket süt.
03:18Ama Ahır'da Konya için 11 lira, Afyon için 11 lira, İzmir için 11,5 lira.
03:25Süt konseyinin tespit ettiği fiyatta bile ticaret dönmüyor.
03:30O da 14 lira 6 kuruştu, 65 kuruştu.
03:34Ki bence o da yeterli değil de.
03:36Yani bu fiyat bile şu anda yok hayvancılıkta.
03:39Aynı şey kanatlı için, beyaz et için, yumurta için geçerli.
03:43Şu anda üreticinin hepsi zarar ediyor.
03:45Baskılanıyor.
03:47Piyasa şartları hepsi için olumsuz gelişiyor.
03:50Peki şehirlerimiz bundan faydalanabiliyor mu?
03:53Yani gıda eflasyonunun düştüğüne şahit misiniz?
03:56Bizi dinleyenlerin hepsi aynı zamanda birer vatandaş ve her gün marketlere gidiyorlar, alışveriş yapıyorlar.
04:03Ya yaş meyve sebze veya işlenmiş gıda arıyorlar değil mi?
04:08Hele işlenmiş gıdada en ufak bir düşme var mı?
04:11Basit bir örnek vereyim.
04:13Bahsettim yani şu anda sütün ahırdaki litresi 11 lira.
04:18Hiç peynirin düştüğünü gördünüz mü?
04:21Yoğurdun işlenmiş süt ürünlerinin düştüğünü gördünüz mü?
04:24Bu noktada sadece marketleri suçlayamayız.
04:27Yani bu bir silsile.
04:28O süt alınacak, soğuk sağım yapılacak, soğuk tepe yakanacak, oradan birisi alacak.
04:34Onu yoğurt, peynir yapmak için nakledecek.
04:38Onu peynir yapan fabrika özellikle yani dinlenmiş peynirde en az 6 ayla 1 yıl arasında o peyniri depolayacak.
04:47Sıhhi şartlarda depolayacak, bize markete getirecek.
04:50Markette onun rafları da aynı.
04:52Ön soğutmalı raflarda soğuk bir şekilde yani sıhhi bir şekilde bize sunacak.
04:59Bütün bu masraflar bize yansıyacak.
05:02Şimdi burada hangi masraflar var?
05:03Nakliye var, enerji var, iş gücü var.
05:07Bütün bunlar artmışken kiraları var, iş yeri kiraları.
05:11Yani konut kirasında olduğu gibi iş yeri kiraları da çok afaki yükseldi.
05:16Enflasyonun çok çok üstünde fiyatlarla karşı karşıyayız.
05:20Bütün bunları bir araya getirdiğimiz zaman tarlada 1,5 lira olan salçalık domatesi markette 10 liradan aşağı yemezsiniz.
05:28Tarlada 4 lira, 5 lira olan sofralık domatesi 30-40 liradan aşağı yemezsiniz.
05:35Şimdi bir de İstanbul'u, Konya'sı, Karaman'ı var.
05:38Hocam burada araya giriyorum özür dileyerek.
05:40Burada en sık eleştirilen şeylerden bir tanesi de tabi işin siz uzmanı olduğunuz için size soruyorum.
05:46Aracılar ve komisyoncular mesela bunlar çok eleştiriliyor.
05:49Hatta yanlış hatırlamıyorsam buraya not aldım o şekilde ama bir çiftçi bir videoda şöyle bir şey söylüyor.
05:5415 TL maliyetle üretmiş ürünlü, mahsullü ve kendisine teklif edilen rakamın 6 TL olduğunu iddia ediyor.
06:02Doğru, çok doğru.
06:04Şimdi dolayısıyla bu tip iddialar ve söylemler de hakikaten aracılar ve komisyoncuların
06:12aynı taşeron sisteminde olduğu gibi yani taşeronun taşeronun taşeronu şeklinde,
06:16aracının aracısının aracısı şeklinde böyle bir piyasada dönüyor mu şu an?
06:21Bir miktar var ama bu sadece aracıyı ve halciyi yani hal sektörünü suçlayarak kendimizi kadırmış oluyor.
06:29Hale gelene kadar hocam aslında orayı kastediyorum.
06:31Yani bu noktada aslında nakliye, mazot fiyatlarının yükselmesi, işçiliğin yükselmesi, tarım işçiliğinin yükselmesi.
06:39Tarlada 1,5 lira domates diyoruz ya toplarsan 1,5 lira.
06:43Orada 1,5 lira ama onu birisi günlük toplayacak bunu yani.
06:47İşçiye günlük 1,000 lira verecek.
06:49Tarım işçisi bu sene hemen hemen her yerde ortalama 1,000 liraydı.
06:52Fındık da bu 1,500 liraya kadar çıktı.
06:54Yani o daha başka bir işçilik gerektiriyor günlük.
06:57Bütün bunlar şunu getirdi.
07:00Tarladaki masyonu toplamak da bir maliyet artık.
07:02Sadece üretmek değil.
07:04Onu arz etmek de bir maliyet.
07:06Şu yanlışımız var.
07:08Bizim sistemimiz maalesef üretici ile tüketici arasında sağlıklı bir zincir oluşturamamış.
07:17Ve hala da oluşmuş değil.
07:19Bu fakat sorunun %10'u.
07:22Sorunun %90'ı yanlış yönetim.
07:25Plansız üretim.
07:27Plansız üretimden kastım şu.
07:29Şimdi yavaş yavaş aslında genel politikaları eleştirmeye de başlayalım.
07:33Bizim nüfusumuz belli.
07:35Ömer Can kardeşim değil mi?
07:3785 milyon nüfusumuz var.
07:39Bu göçmenlerle beraber 100 milyon falan demek lazım.
07:41Pardon sığınmacılarla beraber 100 milyon.
07:43100 milyon falan demek lazım.
07:47Bizim bir tüketim alışkanlığımız var.
07:50Değil mi?
07:51Yani şu kadar patates, bu kadar soğan, şu kadar domates tüketiyoruz.
07:54Bu hesaplanabilir bir şey.
07:56İşte planlı üretim böyle olur.
07:58Yani bunu hesaplarsın.
08:00Zaten çiftçi kayıt sistemimizde önden başvuruluyor.
08:03Eğer bir açığımız var ise
08:05Mesela diyelim ki patates fazlamız var.
08:07Tedbir alırsın.
08:08Veya domates açığımız var.
08:09Veya kuru soğan açığımız var.
08:11Ek ilave tedbirlerle bunları şehirli insanlarla hissetmeyeceği şekilde piyasaya arz edersin.
08:19Zaman içerisinde.
08:21Şimdi ama bizde öyle bir çete oluşuyor ki ben şüphelenmeye başladım.
08:24Mesela patates açığımız var.
08:26Ne yapması lazım bakanlığın?
08:27Ek ekimler yaptırması lazım.
08:28Ek tedbirler olması lazım.
08:30Bazı insanlar bunu görüyor ve hiçbir tedbir almıyor.
08:33Ellerini uçturmaya başlıyorlar.
08:35Niye?
08:36Sonbahar gibi kış girmeden bu açığı piyasalar okumaya başlar, hissetmeye başlar depolar boşaldıkça.
08:43Beş lira olan patates yirmi lira oluverir.
08:46İşte o sırada birileri gümrük izni alır.
08:50İthalat açılır.
08:51Zaten ithal edilecek yerde bulunmuştur.
08:54Gemi Mersin Limanı'nda, İstanbul'da, İzmir'de beklemektedir.
09:01Bir anda Türkiye'nin ihtiyacını karşılayacak patates yurt dışından getiriliverir.
09:07Bir şeyi söyleyeyim.
09:08Hatırlayıverin.
09:09Şundan altı yedi sene önce.
09:11Çuvalını beş liraya aldıkları kuru soğanı bize kilosunu beş liraya sattılar.
09:17Şimdi bakın.
09:18Hukuksuz olan bir uyuşturucu ticaretinde bile bu karlılık yok.
09:23Çok yüksek karlılıkla Türk milletine bu şekilde gıda üzerinden bir oyun oynuyorlar.
09:30Kırmızı ette.
09:31Hepimiz biliyoruz.
09:33Üç dolar, iki nokta sekiz dolar, iki nokta altı dolar dünyada.
09:36Canlı hayvan.
09:38Altı dolara getirdiler biliyor musunuz?
09:41Altı dolara Türkiye'ye et süt kurumu getirdi.
09:45Onu da çiftçiye verecek.
09:47Çiftçi de onu bakıp besleyip satacak bize.
09:50En gelişmiş ülkelerde bile et şu anda bizim üçte birimiz fiyatlarında.
09:54Dörtte birimiz fiyatlarında.
09:56Burada büyük bir çete var.
09:59Anlatmak istediğim o.
10:00Yani insanımızın gıda arzını kendilerine geçim kaynağı yapmış bir çeteyle karşı karşıyayız gibi geliyor.
10:06Hocam o zaman.
10:07O bakımdan sorunun kaynağı olanlar sorunu çözmek istemiyorlar.
10:12Bu sorundan besleniyorlar.
10:14Durum bu.
10:15Yani o zaman ben şöyle de anlıyorum.
10:18Böyle bir çetevari bir yapı varsa uygulanan tarım ve hayvancılık politikaları da onların menfaatine olacak şekilde mi?
10:27Öyle uygulanıyor.
10:28O zaman burada da bir bağlantı arayabiliriz diyebilirim.
10:30Şimdi yapay zekanın bile bu kadar geliştiği bir çağda nasıl siz plansız tarım yaparsınız ya?
10:36Öyle değil mi yani?
10:37Biz bile günlük hayatımızda her şeyi planlayabiliyoruz değil mi?
10:40Tabii.
10:41Koca devlet bu iktidar eliyle niye plansız tarım yapar?
10:46Bu sebeplerden yapar.
10:48Şimdi adım adım gidecek olursak bence bizim gibi zor bir coğrafyada yaşayan bir devlet tarımda kendine bir hedef koymalı.
10:58İlk önce tarımın ne olduğu noktasında bir karar vermeliyiz.
11:01Tarım o kadar önemlidir ki milli güvenlik sorunları içinde ele alınmalıdır.
11:07Bizim insanımızın beslenmesi, insanımızın sağlıklı beslenmesi, nesillerimizin sağlıklı beslenmesi, bütün her şey buna bağlı.
11:15Bizim tarım politikalarımıza bağlı.
11:18Hem 1. Dünya Savaşı'nın hem 2. Dünya Savaşı'nın sonuçlarını lojistik ve gıda belirlemiştir.
11:24Lojistiğe kolay uğraşan ordular, toplumlarını besleyebileyen toplumlar savaşta öncelik kazanmıştır.
11:32Bizim başımıza 1. Dünya Savaşı'nda biliyorsunuz büyük bir felaket geldi, işgale de uğradık.
11:38Cumhuriyeti kurduktan sonra kurucu irade bu olandan bitenden bir ders çıkarmış.
11:44Biz hep özellikle stratejik ürünlerde kendimizi 3 yıllık depolarız.
11:51Buğdayda, arpada, artık günümüzde Mısır'da depolarılması gereken bir ürün.
11:562. Dünya Savaşı'nda bütün etrafımızdaki ülkeler kıtlıktan ölür iken nüfusunu artırabilen tek ülke Türkiye biliyor musunuz?
12:05O nesil tedbirini almış, gıdasını savaş başlamadan önce depolarına koymuş, dünyadaki kıtlıktan etkilenmemiş.
12:14Şimdi şu anki zihniyet, AKP zihniyeti o dönemi çok eleştiriyor.
12:20Diyor ki karneyle ekmek sattılar demi duyuyorsunuz.
12:23Karneyle ekmek yedik ama yedik, o ekmeği bulabildik.
12:27Hemen dibimizdeki komşularımız ekmeğe gıdaya ulaşamadığı için kırıldılar, kıtlıktan öldüler, nüfusları azaldı.
12:35Bazen tarım bir biyolojik silahla dönüşebilir.
12:39Mesela İngiltere ile İrlanda arasındaki savaşta biliyorsunuz bir dönem İngiltere'de 1880'li yıllarda tam tarihi bilmiyorum da
12:48o dönemlerde bir patates krizi yaşanır.
12:51İngiliz toplumu patatesi tüketmeye alışmış bir toplumdur.
12:54Temel gıda maddesi patatestir.
12:56O anda birileri bir maya bulaştırır, bizim mantar diyeceğimiz bir tür hastalık bulaştırır.
13:03Patates 2-3 sene vermez odur ve İrlanda nüfusu savaştaki kaybettiğinin 5 katını kaybeder.
13:113'te 1'i yakını, 4'te 1'i yakın nüfusunu kaybeder.
13:14İngilizler savaşmadan İrlanda'yı teslim alırlar gıdayla, gıdayı silah olarak kullanarak.
13:20Bu bakımdan gıda günümüzde stratejik öneme sahiptir.
13:24Hocam şunu da ekleyebilir miyiz bilmiyorum.
13:27Şimdi dünyanın küresel olarak çok büyük bir savaşa sahne olmadığı, çok büyük büyük krizlerin yaşamadığı dönemlerde
13:34tarımınız ve hayvancılığınız olmasa da bir şekilde paranız varsa paranızı bastırıp alabiliyorsunuz çeşitli ülkelerden bunları.
13:41Ama öyle bir dönem geliyor ki o parayla satın alabildiğiniz ürünleri 3 katı para da verseniz bulamıyorsunuz.
13:48Çünkü devletler doğal olarak şöyle yapıyor.
13:50Ben bunu üretiyorum fazladan ama şu an bir kriz dönemi.
13:53Kendi yurttaşlarım için ben bunu saklayayım ve depolayayım mantığına giriyorlar.
13:57Örnek verelim pandemide.
13:59Tarım ürünlerini alıp satana bir bakın pandemide.
14:02Herkes kısıtlayıverdi bir yerde.
14:04Şu basit maske vardı ya, üretimi de kolay yani.
14:09Milletler birbirine sapaksın demediler o maskeyi bir dönem.
14:13Kriz anlarında kendine yetebiliyor olmak çok önemli bir şeydir.
14:17Bizim gibi coğrafyada yaşayan bir ülke de kendine yetebilmeli.
14:21Kısa bir örnek vereyim size kendine yetebilmekle ilgili.
14:25Japonya ideal bir örnek.
14:27Japonya'nın yüzü ölçümü bizim yarımız.
14:30Ve bizim gibi böyle dört iklim kliması da yok.
14:34Bizim gibi 55'li bir tarım coğrafyası da yok.
14:38Nüfusu da yaklaşık bir buçuk katımız.
14:41Yani bizim yarımız kadar çok da elverişli olmayan bir ülkede
14:46tarıma çok da elverişli olmayan bir ülkede
14:48bizim bir buçuk katımız nüfus besliyorlar ve dünyanın en kaliteli beslenen toplumudur.
14:54En kaliteli proteinleri tüketirler.
14:56En kaliteli meyveleri yerler.
14:58Bunu o coğrafyada yapıyorlar.
15:00Yani şu Türkiye'nin, Anadolu'nun güzel coğrafyası
15:04demek ki Japonların elinde olsa 600 milyonu burada
15:08hiçbir sorun yaşatmadan beslerler, yetiştirirler, gelecek nesilleri organize ederler.
15:15Türkiye öyle önemli bir coğrafyada ki
15:18dört mevsime sahip olmak bir kere tarımda büyük nimettir.
15:21Biz dört mevsime sahibiz.
15:23Ayrıca rakım farklılığımız nedeniyle yedi iklim klimasına da sahibiz.
15:28Yani bizde 2-3 bin rakımlarda olan orman ağacından
15:33tropikal meyveye kadar her şey olur.
15:36Bakın getirip deniyorlar, ejder meyvesi getiriyorlar Akdeniz'e, oluyor.
15:40Karadeniz'e kiwi getiriyorlar, oluyor değil mi?
15:43Yani o bakımdan çok elverişli bir coğrafyamız var.
15:47Çeşitli rakımlara sahip, çeşitli toprak varlığına sahip,
15:50su koynaklarımız çeşitli, gölümüz, akarsumuz, denizimiz,
15:54etrafımız aslında bereket fışkırıyor.
15:56Biz köşe başı dükkanda zarar eden esnaf gibiyiz.
16:00Evet.
16:01Şu anda bu böyle.
16:02Hocam buradan şeye bağlayabilir miyiz?
16:05Biliyorsunuz binlerce köyün statüsü değiştirildi.
16:09Faydası.
16:10Ve mahalleye çevrildi.
16:12Bu da tarım ve hayvancılık açısından çok eleştirildi.
16:17Tabii ne kadar etkili oldu olmadı orası ayrı bir tartışma konusu ama
16:20bunu da biraz açabilir misiniz hocam?
16:22Evet kayıtlar da geçsin diye söyleyeyim.
16:24Açıklanmışım aslında sizin bahsettiğiniz hususu.
16:27Aynı endişeyi yaşadığım için.
16:29Buna 6360 sayılı kanun diyoruz.
16:312012, 6 Aralık 2012'de çıktı.
16:34Halk arasında büyükşehir yasası olarak biliniyor.
16:38Biliyorsunuz bu yasayla beraber biz köylerimizi bir anda mahalle yapıverdik.
16:43Sanki kağıt üstünde onu mahalle olarak tanımlayınca oralar mahalle olacak zannettik.
16:48Öyle bir şey yok.
16:50Önceden köy tüzel kişiliği vardı.
16:54Belediye olmayanlar muhtarla yönetiliyordu.
16:572000 nüfusu geçenler belediye kapsamındaydı.
17:00Köy ve kırsalın şehirden bir farkı var.
17:03Tabii kırsal alanı köy demek doğru mudur?
17:06Şehir merkezlerinin çeperi de kırsal alandır.
17:09O manada tarıma elverişli olduktan sonra kırsal alan şehirde de olabilir.
17:14İlçeler de kırsal alandır.
17:16Tarıma elverişli olunca köy dışında da tarım havzasıdır buralar.
17:21Ama köylülerin şöyle bir durumu vardı.
17:23Nüfusları yoğundu.
17:25İş güçlerini kendileri karşılıyordu çoğunlukla.
17:28Fakat bu yasadan sonra şehirdeki bir mahallede imarla ilgili hangi şartlar isteniyorsa
17:36köylülerin de o istenmeye başladı.
17:39Bu da bir müddet sonra köydeki insanlar özellikle genç nüfusu şehire doğru taşımaya başladı.
17:45Şehirlerimizde öğretmen kalmadı.
17:47Taşımalı eğitime geçip köy okullarını kapattılar.
17:50İlçeye taşımaya başladılar çocuklarımızı.
17:53Sağlık ocakları kapandı.
17:56Yani devletin özellikle cumhuriyetin modern yüzü olan öğretmen köyden çıktı.
18:01Sağlık ocağı, doktor, hemşire köyden çıktı.
18:06Köyde neredeyse devlet memuru kalmadı.
18:09Yani sadece camilerimiz var, imamlar var köylerde.
18:12Özellikle çocuğu olan köylü, genç köylü bir müddet sonra çocuğun eğitimi geliyor.
18:19Ya şehirde olursam hastaneye daha kolay ulaşırım gibi endişelere sahip olmaya başlıyor.
18:24Ve köyü terk etmeye başladı.
18:26Şu an köy nüfusumuz nedir biliyor musunuz?
18:29TÜİK verilerine göre yüzde 6.9.
18:32Avrupa'dan daha gerisi şu.
18:34Avrupa yüzde 7.1.
18:36Avrupa'da köy nüfusu yüzde 6.5'lardaydı.
18:39Özel planlamalarla köy nüfusunu artırıyor Avrupa.
18:437.2'lere çıktılar şu anda.
18:45Sanki biz Almanya'dan çok daha şehirliymişiz gibi
18:49Almanya köy nüfusunu artırırken biz boşaltıyoruz.
18:52Yüzde 5'lere kadar inecek o kadar kötü bir durum.
18:56Sadece nüfus boşanmıyor.
18:58Yaşlı da bir nüfus kalıyor köyde.
19:00Şu anki ortalamamız 58.
19:03Köydeki yaş ortalaması.
19:05Bunun 48'i de var, 68'i de var.
19:08Bu insan nasıl hayvancılık yapacak?
19:10Nasıl tarımlar oluşacak ki tarım emek yoğun bir iş.
19:13Hayvancılık emek yoğun bir iş.
19:15Nasıl yapacak? İmkansız.
19:17İşte o bakımdan tarım işçiliği bir girdi oluyor.
19:20İnsanlar tarlada para kazanmamaya başlıyor.
19:23Ve bu da adım adım şehirlerimize doğru gıda krizi olarak geliyor.
19:28Şimdi yaptığımız hatalar nedeniyle demin anlattım.
19:3113 sene önce bir hata yüzünden hayvancılıktaki sistem bozuldu.
19:36Hala toparlayamıyoruz, et ithal ediyoruz.
19:39Şimdi bu tip yaptıkları hatalar kalıcı hasarlara sebep oluyor.
19:44Tarım demin dediğim gibi milli güvenlik politikası olarak ele alınmalı.
19:49Bir master plan yapılmalı.
19:51Makro düzeyde bakılmalı.
19:53Şimdi şöyle diyebiliriz.
19:55Bizim ilk önce yapmamız gereken şu.
19:57Şehirlerimizin gıda arzını sağlamalıyız.
20:01Ben buna insanımızın diyorum, tüm insanımızın.
20:05Sağlıklı gıdaya ucuz erişimi.
20:08Bu devletin görevidir, ödevidir.
20:11Devlet bunu sağlamak zorunda.
20:12En temel insani ihtiyaç.
20:13Evet.
20:14Bunu devlet sağlamak zorunda.
20:15Ve bunu Türkiye topraklarında sağlamak zorunda.
20:19Birinci bakış açımız bu olmalı.
20:21İkincisi milli güvenliğimiz.
20:23Bu bakımdan depolanması şart olan ürünlerimiz var.
20:27Bunları hep elinde hazır etmeli.
20:30Kabubat'ta başta buğday, arpa gibi.
20:33Mısır, artık depolanması gerekiyor.
20:35Hem insani tüketimde hem de artık hayvan yeminin vazgeçilmezi oldu Mısır.
20:40Bu bakımdan Mısır da depolamak zorundayız.
20:43Bizim yağ depoculuğumuzda genelde tüketim alışkanlığımız ayçiçek yağı.
20:48Oranımız yüzde seksen beş.
20:51Ayçiçek yağını o şekilde depolayamazsak bile yağ olarak depolamak zorundayız.
20:56Bir de şeker ihtiyacımız var.
20:58Türk çiftçisi Atatürk'ten bu yana şeker pancarı üzerine gelişti.
21:04Şeker pancarını depolayamayız ama şekeri depolarız.
21:07Onu işleyip depolarız.
21:09Şekeri de depolamak zorundayız.
21:11Bu bahsettiğim stratejik ürünleri en az üç sene depolayacak şekilde bir stok programı geliştirmeli.
21:18O zaman dünya üzerinde en rahat ülkelerden biri oluruz.
21:21Stratejik ürünlerimiz elimizde.
21:24Bu depoculuk neyi getirir biliyor musunuz?
21:26Ülkelerin altının rezervi var.
21:28Gıda rezervi de bir müddet sonra altının rezervi kadar önemli bir şey olacak.
21:34Stratejik ürünlerimiz mutlaka elimizin altında olmalı.
21:38Başka bir konu temel ihtiyaç maddeleri gıdada.
21:43Ben buna tabirimi hoş görün.
21:45Damak tadımız diyorum.
21:47Türk milletinin bir damak tadı var.
21:49Yılda bu kadar patates, soğan, şu kadar kuru fasulye, nohut tüketiyor.
21:54Meyvede de aynı.
21:55Elma seviyoruz.
21:57Çok fazla elma tüketiyoruz.
21:58Kiraz tüketiyoruz.
21:59Kayısı tüketiyoruz.
22:00Bu temel gıda maddelerindeki enflasyon hepimizi etkiler.
22:04Şöyle bir örnekle anlatayım.
22:07Elmanın fiyatının yükselmesi bizi etkiler değil mi? Etkiler.
22:11Mango meyvesinin fiyatının yükselmesinin ne olabilir Türkiye'ye?
22:15Damak tadından kastım o.
22:18Alışageldiğimiz ürünlerdeki fiyat iniş çıkışları uzun vadede ekonomi bizi etkiler.
22:24Olumsuz etkiler.
22:26Bu dalgalanmalara müsaade etmemek lazım.
22:29Demin anlattığım planlı tarım yaparken de böyle başlamak lazım.
22:32Benim yıllık ne kadar hububata, yıllık ne kadar yaş sebzeye, yıllık ne kadar meyveye ihtiyacım var.
22:41Türk toplumunun damak tadı nedir?
22:44Bunu nasıl karşılarım?
22:46Bu hesaplanması lazım ve bu çiftçiye planlı tarımla ektirilmesi lazım.
22:52Bunun da tek bir yolu var.
22:54Şu anda yeni bir düzenleme yaptılar planlı tarıma geçiyoruz diye.
22:57Eleştireceğim de onu.
22:59O planlı tarım değil.
23:01Çünkü planlama için siz önce tohum vereceksiniz, insanlara alan tahsis edeceksiniz ve mutlaka bir ürünün alım garantisi sağlayacaksınız.
23:12Mesela buğdayda Ömer kardeşim, biz hep tam hasat zamanı taban fiyat veriyoruz.
23:19Yanlış.
23:21Ekimden önce taban fiyat vermek lazım.
23:23Mesela bu sene şu anda buğdayın 2025 yılındaki alım fiyatını devlet vermeli.
23:29Toprak Masulleri Ofisi şu anda arpaya, buğdaya, bence Mısır'a da fiyat vermeli.
23:36Şimdi, ekecek çiftçi ona göre ekmeli.
23:40Planlı tarıma geçtiği için, onun sertifikalı tohumu için para da vermeli.
23:45Şimdiki yeni düzenlemede sertifikalı tohuma birkaç sayı var ama sen ektik ben sonra veririm diyor.
23:51Hayır, çiftçiye şimdi lazım para.
23:53Ekerken lazım, tohum alacak.
23:55Tabi, tohum alacak, çeşitlerce alacak.
23:57Tabasını işleyecek mazot lazım.
23:59E çoğu artık tohumla beraber taban gübresini atıyor.
24:01O da lazım, gübre için destek lazım.
24:03Şimdi vereceksin çiftçiye o parayı.
24:05O zaman planlı tarım kendi kendine oturmaya başlar.
24:08Çiftçi de zarar etmez.
24:10Maceraya girmez.
24:122025 yılında ne alacağını şimdiden bilir.
24:14Ha, buna şeyi koymak lazım.
24:16Eflasyon farkı her üründe.
24:18Çünkü Türkiye şu anda her yıl yüzde yüz eflasyonlarla karşılaşıyor.
24:24Ben TÜİK eflasyondan çok güvenmiyorum.
24:26Sebebini de söyleyeyim.
24:28Mesela eskiden TÜİK gıda da ne yapıyordu?
24:34Türkiye'nin ortalamasını alıyordu.
24:36Domates mi?
24:38Orada barem.
24:40İstanbul'daki market domatesini
24:42Konya'daki, Karaman'daki domateslerin
24:44ortalamasını alıyordu.
24:46Şimdi şeyi kaldırdı.
24:48İstediği herhangi bir bölgeden market
24:50alabiliyor.
24:52Ne yapıyor? Gelip İstanbul'daki marketten
24:54işte 50-60 lira yazan domatesi
24:56baz almıyor. Geliyor Karaman'a
24:58Karaman'daki marketten
25:00baz alıyor. Karaman'da 20 lira.
25:02Şimdi ev kirasını
25:04işte yeni gördük.
25:065800 lira hesap etmişler.
25:08Doktor ücretini 34 lira
25:10yazmışlar.
25:12Uzman doktor
25:14neyi baz almış biliyor musun?
25:16Yani sanki ki herkes
25:18sosyal güvenliği olduğu için
25:20şehir hastanesine gidecek.
25:22Orada eczanede ödenen
25:24yansıyan
25:26katkı payını doktor ücreti
25:28olarak kabul etmiş.
25:30Herkes şu anda özele gidiyor.
25:32Tamam gene sigortadan faydalanıyor ama
25:34Randevu bulamıyoruz ki hocam.
25:363 hafta randevu aradığımız oluyor.
25:38Yanlış anlamayın. Babam 92 yaşında
25:40randevu almaya çalışıyoruz.
25:428 ay sonra randevu veriyor.
25:44Başımıza geldi.
25:46Ben sosyal medyaya yayınladım.
25:48Bir dostumuzun kayınpederi
25:50randevu verilmiş 1 yıl sonraya
25:52adam 6 ay sonra ölmüş.
25:54Öldüğünden de haberi yok devletin.
25:566 ay sonra
25:58cep telefonuna mesaj gelmiş.
26:00Bugün randevunuz var buyurun gelin diye.
26:02Böyle sakat bir sistem.
26:04O bakımdan insanlar
26:06özel hastanelere gidiyor veya hastalanmamaya çalışıyor.
26:08Yani o verilere
26:10bakıldığı zaman siz bu enflasyona güvenebilir misiniz?
26:12İTÜ'nün
26:14İstanbul Ticaret Odası'nın
26:16hesaplarına göre yüzde seksen dokuz
26:18ENAK'ın ki daha yüksek.
26:20Daha başka parametrelere bakıyor.
26:22O bakımdan bir kere yüzde yüzde aşağı
26:24enflasyon yok. Siz
26:26buğdaya, arpaya
26:28şimdi tamam fiyat veriyorken
26:30hasat zamanı, enflasyonu da
26:32garanti edeceksiniz çiftçiye.
26:34O zaman çiftçi güvenerek
26:36bu ana ürünleri ekmeye başlar.
26:38Ana ürün niye önemli biliyor musunuz?
26:40Mesela bu sene yaşanan bir sorun.
26:42Geçen sene de buğday, arpa, mısır
26:44klasik ürünlerimiz
26:46şeker pancarı, ayçiçeği
26:48çok para kazanmadığı için
26:50çiftçi dedi ki hadi deneyim.
26:52Bu sene karbuz ekeyim.
26:54Bu sene salçalı domates ekeyim.
26:56İşte bu sene turşuluk,
26:58kornişon ekeyim.
27:00Garip garip maceralara girdikleri için
27:02ve plansız bir
27:04Devletin burada bir şeyi yok mu?
27:06Devlet şunu diyemiyor mu? Şu bölge bu sene
27:08bunu ekecek. Bu bölge bu sene bunu ekecek. Bunu diyemiyor mu şu an?
27:10Diyebilir ama demiyor.
27:12Demek ki anlattığım şüphe var içinde.
27:14Birileri bu plansızlıktan para
27:16kazanıyor.
27:18Ve yani o parayı kazanan
27:20da sorunu çözmek istemiyor. Başında da
27:22onlar var gibi geliyor.
27:24Çünkü hafıza bazlı tarım
27:26hemen hemen her ziraat mühendisi Türkiye'de bunu
27:28ister.
27:30Şu anda dediler ki biz hafıza bazlı tarıma
27:32geçiyoruz. Yayın okuduysanız son
27:34kararnameyi. Konya
27:36bir hafıza kabul edilmiş.
27:38İlçeler bir hafıza, coğrafi
27:40işaretlerle hafızayla oluşturmuşlar.
27:42Olmaz kardeşim.
27:44Olmaz. Sakarya
27:46kendi içinde 4 hafızaya bölünür.
27:48Konya belki 8 hafızaya bölünür.
27:50Konya'nın Cihan Beyliği'siyle dağ tarafı
27:52Adem'i, Taşkent'i aynı iklim
27:54değil ki.
27:56Hafızada biz neyi baz alırız? Önce
27:58su kaynağını. Bir yerin
28:00tarım hafızasını tarif ederken
28:02önce su kaynağını baz alırız. İster
28:04akarsu olsun, ister durgun su.
28:06Göl, gölet olsun. Sonra
28:08toprak verimliliği.
28:10Bunu baz alırız. Sonra
28:12yıl içinde aldığı mevsimsel yağış.
28:14Kar, yağmur.
28:16Bunların toprakta süzülmesi.
28:18Sonra toprak varlığı.
28:20Rakım.
28:22Yükseklik. Bunların hepsini baz alırız
28:24ve hafıza oruştururuz. Deriz ki
28:26şu bölgede kayısı iyi olur.
28:28Bu bölgede havuç
28:30iyi olur. Bu bölgede
28:32mısır iyi olur gibi
28:34planlanması lazım.
28:36Şu anda bunlar Excel
28:38tablosundan hafıza oruşturmuşlar.
28:40Demişler ki,
28:42her ilçe bir hafızadır demişler.
28:44Öyle kabul etmişler. Yani her il
28:46bir hafızadır. Coğrafi tanım bu.
28:48Excel tablosunda
28:50kopyala yapıştır.
28:52Konya, Karaman, işte buraları hep hafıza atarımdır
28:54falan demiş geçmişler. Olmaz.
28:56Yanlış. Yani daha gömleğin
28:58ilk düğmesi yanlış iliklendi.
29:00Olmaz burada. Bu iş olmayacak.
29:02Planlatalım diyorlar. İddiaları
29:04o. Yani ona geçtik diyorlar.
29:06Sertifikalı tohuma
29:08para vereceğim diyor. Kat sayısıyla
29:10beraber. Organik gübreye
29:12para vereceğim diyor. Ama diyor ki sen
29:14harca ben sonra vereceğim.
29:16Daha önceki yaşananlar nedeniyle. Çiftçi buna güvenecek
29:18mi?
29:20Bir sorunumuz da 244
29:22lira almışlar. Bu yeni planlamada.
29:24Dekar başına
29:26ödenecek, tutar.
29:28Ve 3 yıla sari getirmişler bunu.
29:303 yıl hep aynı parayı verecek.
29:32Şimdi çiftçi diyor ki ya bu 244 lira
29:34ben biliyorum seneye diyor 100 lira olacak.
29:36Tabii. 2 sene sonra
29:3850 lira olacak. 3 sene sonra böyle
29:40para kalmayacak diyor. Yani bozuk paraya
29:42dönecek. Bu
29:44eflasyon döneminde
29:46niye sen 3 lira sabitliyorsun?
29:48Şunu yapamaz mıydı Tarım Bakanı da?
29:50Veya Cumhurbaşkanımız çünkü kararnameyle
29:52çıktı.
29:54Tamam 244 lira kat sayı
29:56aldım. Ve bunu
29:58işte tüyük deyin, tefe
30:00düğeyin, üfe deyin. Bir şeye endeks
30:02istemesi lazımdı. Çiftçinin
30:04güveneceği bir bareme endeks istemesi lazımdı.
30:06O zaman insanlar güvenirdi.
30:08Derdi ki evet tamam
30:10para bu ama.
30:12Bu eflasyona göre. Bence de
30:14edecek ama yani en azından çiftçi diyecekti ki
30:16devletin kabul ettiği eflasyona göre bana bir
30:18kat sayının
30:20artışı verilecek. Buna güvenecekti.
30:22Çiftçi güvenmez buna.
30:24Bu eflasyonda
30:263 yıl hep aynı parayı
30:28koyacağına güvenilmez.
30:30Bir sorunumuz da mesela burada
30:32teşvik primi dediğimiz şeyin tam
30:34olarak adı miktarı yazılı değil.
30:36Teşvik primi şu. Mesela bu sene
30:38buğdaya tamam fiyat verdiler ya.
30:40Diyelim ki 10 lira makarnalık buğday.
30:429 lira 50
30:44kuruş ekmeklik buğday.
30:46Bir, iki, üçüncü grupları var.
30:48Hepsine 1 lira 75 kuruşta
30:50teşvik primi vermişti.
30:52Çiftçi şunu hesap ediyor.
30:54Mesela Adana çiftçisi.
30:56Dekarda 600 kilo civarında buğday alır.
30:58Bir dekarda. Yani işte
31:001700 lirada dekar başına
31:02böyle 1000 liraya yakın para getirir.
31:041100 lira civarında
31:06bir para kazandırır.
31:08Şu anda bu yeni düzenlemede
31:10teşvik priminin miktarı da
31:12fiyatı da belli değil.
31:14Eğer planlı tarım yapacaksan
31:16teşvik primini de şimdiden ona
31:18fark kat sayısı diyorlar bakanlıkta.
31:20Köylünün tabiriyle
31:22teşvik primini şimdiden vermelisin
31:24çiftçiye. Onu bilmeli.
31:26Miktar olarak değilse bile
31:28bir oran koyabilirsin. Dersin ki
31:30ben buğdaya verdiğim tamam fiyatın
31:32%20'si de teşvik primidir.
31:34Bak bunu anlar çiftçi.
31:36Der ki ben 10 liraya satarsam
31:3815 liraya satarsam bunun %20'si
31:40işte 15'i satarsam
31:423 lira daha koy
31:4418 lira. Yapar hesabını kitabına
31:46ona göre buğdayını, arpasını
31:48mısırını eker.
31:50Şimdi biz her şeyi çiftçiden
31:52bekliyoruz. Tarım bakanlığı olarak.
31:54Her yükü ona
31:56yıkıyoruz. Onda olmadı mı?
31:58Depociye kızıyoruz. Sen niye
32:00patatesi pahalı sattın diye.
32:02O olmadı mı? Marketciye kızıyoruz.
32:04Sen bunu niye
32:06pahalı satıyorsun diye. Ya kardeşim bir mahallede
32:08yani 3 tane
32:10o 3 harfler var ya. Hepsi
32:12var. Yerel marketler
32:14var. Belki bir mahallede 20 tane market
32:16yan yana. Birisi bir
32:18marka zeytinyağını 10 liraya aşağıya
32:20yazdı diye insanlar oraya koşmuyor
32:22mu? Değil mi? Yani
32:24marketçi bu serbest
32:26rekabet ortamında bir şey
32:28daha ucuz satarsa daha çok müşteri
32:30geleceğini biliyor.
32:32Fakat şu anda o imkanlar yok.
32:34Depocu da para kazanıyor. O da
32:36sıkıntıda. Nakleyici de para kazanıyor.
32:38Hepsi sistemsizlikle ilgili bir şey.
32:40Bizim depoculuklarımıza
32:42baskınlar yaptılar.
32:44Şimdi mesela
32:46Nevşehir'de depoculuk şöyle
32:48gelişti. Artık orada patates de
32:50depolanıyor. Narenciye
32:52bölgesinden. Akdeniz'den limon getirip
32:54depoluyorlar orada. Daha
32:56sıkı işaretler de oluşmaya başladı.
32:58Bir patates
33:00depocusu malını satarken
33:02diyor ki aralık 15'de
33:04şu kapak. Aralık 30'da
33:06bu kapak. Ocak 1,
33:08Ocak 15, Ocak 30.
33:10Böyle gidiyor. Her 15 günde bir
33:12kapağını açıyor. Onu da marketlere
33:14satmış. Zaten daha depolarken
33:16çoğu malını satmış.
33:18Farz ederim ki Haziran'a kadar
33:20satış var. Ama onlar depodalar.
33:22Hatırlarsanız 2-3 sene önce
33:24bir patatesli bir yükselim olmuştu.
33:26Depolarını bastılar. Soğan depolarını.
33:28Niye ceza yazdırabiliyor musun?
33:30Gelmiş, bakmış adamın
33:32deposunda mal var. Ocak ayında basıyor o depoyu.
33:34Mart var, orada Nisan var.
33:36Orada Mayıs var, Haziran var.
33:38Adam onları satmış. Satacak zaten.
33:40O tarihte açacak o kapakları.
33:42Sen bunları niye
33:44satmıyorsun diye ceza kestiler.
33:46Adam diyor ki ben burayı depolarken, bakın bu bilimsel de
33:48bir şey. Bu tarihlere
33:50göre depoladım. Olmaz diyor. Sen bunları
33:52çıkacaksın, satacaksın piyasaya.
33:54Ocak ayında sattım.
33:56Şubatta ne yapacağım? Önemli değil.
33:58Ocak ayında
34:00Sayın Nebati'nin keyfi yerine gelsin. Yeter ki
34:02gıda enflasyonu olmasın.
34:04Özellikle niye Nebati'nin ismini verdim?
34:06Gıda enflasyonuyla ilgili her
34:08büyük hatayı
34:10o epistemolojik
34:12kopuş döneminde gözlerinden ışık
34:14saçan Sayın Nebati'ye attı.
34:16O epistemolojik kopuş
34:18öyle bir kopardı ki daha hiçbir şey
34:20toparlayamıyoruz. Maalesef.
34:22Bugün karşılaştığımız durumda
34:24biraz benzer. Hocam buradan
34:26yani sonuç olarak
34:28şuraya varıyorum ben sizin anlattığınız
34:30tüm hususlardan.
34:32Türkiye'de hükümet
34:34tarım ve hayvancılığı
34:36ya bir rant alanına, kendi
34:38faydasına veya kendi yandaşları açısından bir
34:40rant alandan ya da tamamen
34:42bitirmeye yönelik bir kurgu ve plan
34:44köyleri de boşaltmaya yönelik.
34:46Şimdi bunun
34:48sebebidir,
34:50burası ayrı bir tartışma konusu ama
34:52bundan sonra
34:54mesela siz bir
34:56tarım bakanı olsanız ve sizi
34:58bu konuda serbest bıraksalar, tarım ve hayvancılık
35:00politikaları konusunda. Şöyle bir
35:02madde madde neleri
35:04ele alırsınız çözüm anlamında?
35:06Şimdi ilk önce Allah bize
35:08iktidar nasip ederse
35:12bu zihniyeti bir günde
35:14değiştirebiliriz. Yani bütün bu
35:16yapısal sorunları bir günde çözemem.
35:18Ama zihniyeti bir günde
35:20değiştirebiliriz. Yani paradigmayı
35:22bir günde değiştirebiliriz.
35:24Geçen işte bir tarım bakan yardımcısı
35:26herhalde Aksaray'daydı.
35:28Bu arada bir eleştirimi getireyim.
35:30Tarım Bakanlığının dört bakan yardımcısı var.
35:32Bir tane ziraat mühendisi yok.
35:34Kimisi avukat, kimisi
35:36işte işletme mezunu.
35:38Hemen hemen hepsi de siyasi
35:40geçmiş olan kişiler. AK Parti
35:42Gençlik Kolları Başkanı, AK Parti
35:44efendime söyleyeyim belediye başkan adayı,
35:46milletvekili, Tarım
35:48Bakanlığı bunların istihdam alanı
35:50olmuş. Seçim kaybetmiş ne kadar
35:52AKP'li varsa
35:54Tarım Bakanlığı'nda istilap edilmiş.
35:56Türk Milleti vergileriyle
35:58seçim kaybetmiş AKP'lileri
36:00beslemek zorunda değil.
36:02Şimdi bu bahsettiğim adam da
36:04kişi de
36:06ziraat mühendisi değil,
36:08bir işletme mezunu. Nevşehir
36:10Gençlik Kolları Başkanlığı falan yapmış.
36:12Dedi ki, yurt dışında ucuzsa ne
36:14yapacağız? Gibi bir
36:16çiftçiliği atışması oldu. Bakış açıları
36:18bu. Diyorlar ki bu oda yurt dışında
36:20ucuz.
36:22Şimdi ucuz. Belki yarın
36:24başka bir şart olacak. Ucuz mu acaba?
36:26Onu bir tartışalım beraber. Şimdi ben size
36:28farklı bir ekonomik bakış açısı getireyim.
36:30Ben buna sosyal ekonomi
36:32diyorum. Başka bir
36:34tabirle, içtimai iktisat.
36:36Bu şöyle işler.
36:38Biz Rusya'dan bu odayı
36:40alacağız değil mi? İşte buraya gelmeden önce
36:42baktım. Yani makarnalıklar 235
36:44240 dolar civarında. 250
36:46dolara oranda var tonu.
36:48220 dolara kadar
36:50var yani. Ortalama 240
36:52dolar diyelim. Bu
36:54millileştirmeyle beraber zaten 10 liraya yakın
36:56para yapıyor değil mi bu odayda?
36:58Çok da ucuz değil. Farz edelim böyle
37:00olsun. Benim için yurt dışında
37:02buğday şu anda 10 lira.
37:04Türkiye'de 15 liraya çiftçiden alsam.
37:06Ben Rusya'dan
37:08Kanada'dan buğday neyle alacağım?
37:10Dolar. Evet.
37:12Bu 250 doları vereceğim Rusya'ya.
37:14Rusya'da bana
37:16bir ton buğday verecek.
37:18Döviz krizi var. Evet. Rezerv para ihtiyacım
37:20var mı? Var.
37:22İşte beni bağladı bu. Peki
37:24Türk çiftçisinden 15 liraya alıyorum.
37:26Ben neyle alıyorum?
37:28Merkez Bankası'nın bastığı parayla.
37:30Kendi ürettiğim
37:32değerle alıyorum. Yani
37:34o benim bahsettiğim sosyal
37:36ekonomi,
37:38içtimai iktisat şöyle işliyor.
37:40Sağ cebimden alıyorum 15 lirayı
37:42sol cebime koyuyorum. Bu para
37:44Türkiye içinde kalıyor. Bunun tüm
37:46katma değeri de Türkiye'de kalıyor.
37:48Katma değerden kastım da
37:50bizim çiftçimiz mazot alıyor değil mi?
37:52Gübre alıyor,
37:54işçilik yapıyor, insanlara istihdam oluşturuyor.
37:56Bundan hepsi Türkiye'de kalıyor.
37:58Şimdi mazotlu bir vergi veriyor.
38:00Hatta mazotta 3 vergi veriyor.
38:02ÖTV veriyor.
38:04KDV veriyor.
38:06ÖTV'nin KDV'sini veriyor.
38:083 vergi veriyor mazotta.
38:10Bütün bu katma değerler, bütün bu vergi de
38:12Türkiye'de kalıyor. Türk çiftçisinin
38:14ürettiği buğday için
38:16söylüyorum bunu. En nihayetinde
38:18ne kalıyor? Saman kalıyor.
38:20Yani kendi buğdayımızın
38:22samanını kaba yem olarak hayvancılıkta
38:24kullanabiliriz. Bir dönem o kadar
38:26çok buğday almışlardı ki saman
38:28fiyatı buğdaya yaklaşmıştı.
38:30Çünkü Türk çiftçisi buğday ekmez olmuştu,
38:32kızmıştı.
38:34Saman kalmadı.
38:36Buğday hasadından sonraki bir üründür saman.
38:38O kalmayınca saman fiyatları
38:40buğday fiyatına erişmişti.
38:42Saman ithal ettik.
38:44Evet, saman ithal ettik. Yani komik ama gerçek.
38:46Yani bütün
38:48bu kadar
38:50garip işler plansız yapılamaz.
38:52Ben bir art niyet arıyorum.
38:54Şu da olabilir mi, mümkün mü?
38:56Kötü yönetiliyoruz
38:58bir ifade ama.
39:00Kötü yönetim bile bir yönetim biçimidir.
39:02Biz yönetilemiyoruz.
39:04Şu anda
39:06tarım için bunu söyleyebilirim.
39:08Saldığım çayıra,
39:10Mevlam kayıra diye bir halk tabiri var ya
39:12tarımda hemen hemen her iş
39:14öyle gibi geliyor. Fakat sonuç itibariyle
39:16birileri buradan para kazanırken
39:18çok az bir nüfus
39:20Türk milleti
39:22zarar ediyor.
39:24Şimdi hep bir gıdasını konuştuk. Daha işin sanayisi var.
39:26İhracatı var.
39:28Şimdi salçayla ilgili bu dönem yaşanan
39:30sıkıntıyı anlatayım. Biliyorsunuz
39:32ilk eylem Bursa Karacabey'den geldi.
39:34Değil mi? Hatırlarsınız.
39:36Çiftçiler yollara döküldüler.
39:38Sebep salçalık
39:40domatesti. Çünkü
39:42kesinlikle AKP iktidarının
39:44Sayın
39:46Nebati'nin bir kararıyla
39:48bir sektör kendi kendine
39:50batırıldı. İhanet gibi.
39:52Anlatınca anlayacaksınız. Bundan 3-4 sene
39:54önce bizim
39:56yurt dışı salça satışımız çok iyi.
39:58Tonu
40:001400 dolara salça satıyoruz biz.
40:02Bundan 4 sene önce. 1400 dolara
40:04tonunu. İtalya'ya
40:06Almanya'ya, Japonya'ya salça satıyoruz.
40:08Biliyor musunuz? Türk salçası tutuyor.
40:10Markalaşmalarımız iyi.
40:12Rahiyası çok güzel.
40:14Türk salçası.
40:16Kuru madde oranı da yüksek.
40:18%38'lere yakın.
40:20Dünya salçası genelde sos gibi
40:22böyle daha cıvık salçalar varken
40:24Türk salçası daha koyu.
40:26Biliyorsunuz konserve salçaları da
40:28bunun tatlısı da var.
40:30Biraz mayhoş dediğimiz
40:32rahiyası daha baskın oranı da var.
40:34Sonuçta bir sektör oturuyor.
40:36Biz Arap dünyasına marka
40:38üretiyoruz. Şimdi adam geliyor
40:40bizden salça alıyor. Katar'da
40:42Arabistan'da
40:44her yerde satıyor.
40:46Bizim gözlerinden
40:48ışık saçan Sayın Nebati
40:50o epistemolojik kopuş anında bir karar
40:52veriyor. Diyor ki salça
40:54Türkiye'de biraz ucuzdasın. Ben
40:56tüm ihracatı yasaklayayım. Pat bir gecede
40:58ihracat kısılı koyuyor.
41:00Sonuçlar ne?
41:02O dönemki yazıları bulun.
41:04Şu anda olan her şeyi
41:06bilim adamları yazmış biliyor musunuz?
41:08Tabi bunlar bilime inanmadığı için hiç
41:10umursamamışlar bu adamlar.
41:12İlk olan şey İtalya'daki
41:14salça sattığımız adam, Almanya'daki
41:16salça sattığımız market, Irak'taki
41:18hepsi bizi sahtekar kabul etmişler.
41:20Siz bizimle anlaşma yaptınız
41:22bize mal göndermiyorsunuz.
41:24Tüm bu ihracat
41:26alımızı kapatmışız. Mesela
41:28bir markamız gitmiş
41:30İtalya'da, İtalyanca bir marka
41:32oluşturmuş. Konservenin
41:34kutusunu, gramajını,
41:36kuru madde oranını İtalya'ya göre ayarlamış.
41:38Ona göre yatırımını yapmış. Evet. İtalya'ya
41:40göre de hazırlamış.
41:42Oradaki marketlerde satılacak.
41:44Şimdi ihraat kısısı gelmiş.
41:46Dönmüş Arabistan'a,
41:48Irak'a mal hazırlamış. Arapça harflerle
41:50yazılı bir konserve kutusu düşünün.
41:52O şekilde hazırlanmış.
41:54Binlerce konserve kutusu. Satışı hazır.
41:56Nakliyeyi bekliyor.
41:58Nebati Bey kararı alır almaz
42:00ilk olan şey. Bu kadar salça
42:02ne olacak? Siz Arapça
42:04harflerle bir markette
42:06salça gösterirseniz alır mısınız?
42:08Bilmezsiniz ki onun Türk salçası olduğunu.
42:10Güvenmezsiniz.
42:12Fabrikalar
42:14bu sorunu yaşamış. Ne yapmışlar?
42:16Onlar da salçayı depolamışlar.
42:18İkinci sene sıkıntısı ne?
42:20Salça konserve halde
42:224-3 sene durabilir.
42:24Domates almamış fabrika.
42:26Salça var elinde.
42:28Haliyle bu da domates çipsine yansımış.
42:30Şimdi son geçen ay
42:32ihraat kısısını kaldırar. Diyorlar ki
42:34biz ihraat kısısını kaldırdık satsınlar.
42:36Yahu kardeşim
42:38ihraatta işler öyle bir günde olmaz ki.
42:40Bu sanayici gidecek
42:42İtalya, Almanya, Japonya,
42:44Arabistan, Irak, Katar gezecek.
42:46Oradaki market zincirleriyle
42:48tekrar anlaşacak.
42:50Mesela sanayicinin özel bir durumunu
42:52anlattı. İsmini veremem yani.
42:54Rica etti. Irak'a satmış.
42:56Pardon Katar'a.
42:58Tabi bu domates alım döneminde
43:00nakite ihtiyacı olur fabrikaların.
43:02Adama yılda para, bir ay lazım
43:04domates alırken lazım. 11 ay salçası
43:06alacak.
43:08Önden finans almış.
43:10Onun gönderdiği parayla
43:12domatesi almış. Salça yapmış.
43:14Tam onda yasak gelmiş.
43:16Adam bana sahtekar muamelesi yaptı diyor.
43:18İnanmadı diyor.
43:20Sen benden parayı aldın. Salçayla
43:22oruçtun ama bana satmıyorsun.
43:24Bir daha o adamı nasıl ikna edeceksin?
43:26Gittim diyor İstanbul'da yatırım için,
43:28çocuklarım için ayırdığım üç dairem vardı.
43:30Çünkü o an kendi paramı da ben
43:32domatese bağladım. Bende de para yok diyor.
43:34Üç tane dairemi sattım.
43:36Adama
43:38faiziyle beraber parasını göre gönderdim diyor.
43:40İraat kısıtlı derken bir miktar
43:42gönderebiliyorlar. Yani 100 tonsa diyelim ki 10 ton.
43:44Aynı şeyi biz turşuda yaptık.
43:46Ona aynı genelgede
43:48sirkeyle terbiye edilmiş veya sirkeyle
43:50işlem görmüş diye bir madde var.
43:52Bildiğimiz turşu o. Bahsettiğim
43:54kornişon. Biz kornişonla falan
43:56dünya çapında markalar oluşturmuşuz.
43:58Herkes bizim
44:00kornişon turşumuzu yiyor tüm dünyada.
44:02Kendi
44:04kararlarımızla çiftçimizin ayağına,
44:06sanayicimizin ayağına sıkmışız.
44:08Bunları daha dört sene önce
44:10bilim adamları böyle olur diye anlatmış.
44:12Ama hiçbir
44:14bilimle işler olmadığı için
44:16karşılıyor. Hocam ben burada liyakatsizliğin de
44:18ötesinde bir şey görüyorum. Bu kadar
44:20kör göze saplama
44:22iş bilmiyorum. Yani bana çok
44:24hani şimdi liyakatsizlikte bile
44:26bir samimiyet vardır.
44:28Cahildir. İşi bilmiyordur. Yanlış yapar.
44:30Ama bu artık cahilliğin de
44:32sanki ötesinde çok daha planlı,
44:34çok daha ciddi bir iş var gibi
44:36görünüyor. En azından benim bakış açımdan
44:38böyle görünüyor.
44:40İnanılmaz hakikaten neresinden tutsak
44:42elimizde kalır bir sistem
44:44kurulanmış.
44:46Yavaş yavaş hocam programın sonuna da geliyoruz ama
44:48Tamam. Epey dertleştik yani.
44:50Hakikaten bir dertleşme de oldu
44:52bir yandan. Çiftçimizin hayvanlarımıza
44:54zorluğu da dile getirmiş olduk.
44:56Son olarak çok kısaca size şunu da sormak isterim
44:58hocam. Dünyada
45:00şu an küreselci politikaları
45:02destekleyen bazı isimler
45:04hatta işte bunlar tırnak
45:06içerisinde kullanılıyor. Küreselci
45:08adlandırılan bazı milyarderler
45:10şöyle bir
45:12fikre sürüklemeye başladılar
45:14politikaları. Artık
45:16hayvancılık bitirilsin.
45:18Çünkü bu bir
45:20Karbon salınımı. Evet karbon salınımından
45:22kaynaklı bitkin problemi ne sebebiyet veriyor.
45:24Hatta tarım da bitirilsin.
45:26Biz bunların hepsinin yapayını
45:28üretmeye başladık. Yapay et,
45:30yapay bitkisel
45:32ürünler vesaire. Şimdi buradan
45:34kaynaklı batıda Avrupa ülkelerinde
45:36bazı kısıtlamalar getirildi. Hatta
45:38çok böyle ciddi büyük protestolar oldu.
45:40Tarım ve hayvancılıkla, bilhassa
45:42hayvancılıkla uğraşanlar tarafından.
45:44Dünyada da böyle bir tepki doğurdu.
45:46Bu politikalar sizce
45:48nereye kadar gidecek? Daha da bu anlamda
45:50baskılar artacak mı ulus devletlere
45:52yönelik?
45:54Birinci sorun bu. Bunu kısaca yorumlamanızı
45:56istiyorum. İkinci sorun da şu.
45:58Yine aynı milyarderlerin, tabii ki bu
46:00bir iddia bu ikinci söyleyeceğim ama
46:02farklı yerlerden
46:04bilhassa Türkiye'de olmak üzere
46:06çok ciddi oranlarda, büyük
46:08miktarlarda iyi
46:10tarım toprakları satın aldılar.
46:12Farklı şirketler vesilesiyle. Bununla
46:14ilgili duyumlar alıyoruz. İddialar dolaşıyor
46:16piyasada. Bir de bu açıdan
46:18yorumlamanızı rica edeceğim bu iki soruyu.
46:20Önce tarım arazisi aldıkları
46:22doğru. Ben Konya'dan da biliyorum.
46:24İsim bulamıyoruz. Şirketler alıyor. Evet. Şirketler
46:26ve batılar vasıtasıyla alıyorlar. Aracları vasıtasıyla
46:28alıyorlar. Konya'nın Altın Ekim, Çumra gibi
46:30önemli tarım havzalarında
46:32büyük aldılar.
46:34Büyük yerler alıyorlar.
46:36Bu Urfa için de geçerli.
46:38Bu Marmara için de geçerli.
46:40O güzelim Trakya'yı
46:42falan parselliyorlar yani. Trakya'yı
46:44kendi başına iyi yönetelim. Tüm Marmara'yı
46:46besler. Onu söyleyeyim dipnot olarak.
46:48Şimdi şu
46:50manada ben de bunu bir fantazi
46:52kabul ediyordum. Yapay et.
46:54İşte efendime söyleyeyim buna benzer
46:56şeyler. Ama bu mümkün mü?
46:58Gıda ihtiyacı savaşlarda
47:00çok önemlidir dedim ya.
47:02Savaşların bir icadı da gıdalar olmuştur.
47:04Mesela margarin
47:06İkinci Dünya Savaşı'nın bize bir şeyi
47:08mirası. O dönem
47:10bitkisel yağları,
47:12hayvansal yağ kadar enerji
47:14versin diye
47:16bir hidrojen bağla beraber işte
47:18margarine çeviriyorlar.
47:20Orduları, toplumlar o margarinle
47:22beslemeye çalışıyorlar.
47:24Sanki bir şeyin hazırlığı var ki
47:26yapay et konuşmaya başladılar. Bana da
47:28geliyor hocam. İkinci Dünya Savaşı'ndan kastım
47:30anladınız. O dönemki toplumların
47:32beslenmesini. Bunu
47:34fantazi kabul ediyordum ama
47:36tabii İyi Parti Genel Merkezi'nde görev
47:38aldıktan sonra milletvekili arkadaşlarımızla
47:40çalışmalar yapıyoruz. NATO
47:42toplantısının bir
47:44içeriği paylaşıldı bizimle.
47:46NATO toplantısında yapay
47:48et artık bir başlık.
47:50NATO
47:52bir silahlı savunma örgütü.
47:54Ama yapay
47:56et konuştu.
47:58NATO. Buna bir hazırlık var.
48:00Bu bence çok olumsuz bir şey. Yani
48:02burada şeyden nasip edeyim.
48:04Kurtçuklar, lavralar şeklinde
48:06büyük besleme havuzları. Burada
48:08protein geliştirelim. İnsanlara
48:10bunu satalım.
48:12O bahsettiğimiz
48:14damak tadıyla da bir savaş açıyorlar aslında.
48:16Yani sadece insanı
48:18beslenmesi gereken bir organizma
48:20olarak görüyorlar.
48:22İnsan sosyal bir canlı
48:24varlık. Yediği şeyden
48:26hazır olacak, mutlu olacak.
48:28Sadece doymak istemez ki insan.
48:30Tabi bunu farklı şeyleri var. Kültürün
48:32tarafı var, sosyolojik tarafı var. Yine
48:34istihdam tarafı var. Evet.
48:36Temel gıda maddelerinde bir
48:38başlık açtık. Dikkat ettiniz mi?
48:40Temel gıda maddesinin yanına dedim ki, damak tadımız.
48:42Evet. Damak tadı önemli bir şey.
48:44Bizim kişiliğimizle,
48:46milli karakterimizle, coğrafyamızla,
48:48alışkanlıklarımızla
48:50önemli bir şey. Geçim kaynaklarımızda
48:52önemli bir şey. Bu bakımdan
48:54yapay etle ilgili çalışmaları
48:56artık ciddiye almamız lazım.
48:58Tohum sektörünü
49:00ele geçirmeye başladılar. Gen
49:02sektörünü ele geçirmeye başladılar.
49:04Demin bir soru sormuştunuz. Eğer
49:06iktidar olursanız, tarım bakanı
49:08olursanız ne yaparsınız diye.
49:10Hem bitkisel üretimdeki kullandığımız
49:12gen havuzumuzu,
49:14hem hayvan gen havuzumuzu
49:16hemen oluşturur. Bir
49:18envanterimiz yok.
49:20Tahminen, en son baktığımda
49:22Türkiye'de 14.000'e yakın
49:24çeşitli tür var biliyor musunuz?
49:26Bitki, hayvan, böcek her neyse.
49:28Bunun ticari
49:30olanı ise 590 civarında.
49:32Yani 600'e yakın ticari tür
49:34yapmışız bunları. Meyve yapmışız,
49:36buğday yapmışız, buğdayın türlerini
49:38yapmışız, geliştirmişiz.
49:40Arı yapmışız, ipek böceği yapmışız.
49:42Bu çeşitlilik
49:44Anadolu'nun bir zenginliği.
49:46Tüm Avrupa'da
49:48en yüksek gen çeşitliliği bizde aslında.
49:50Coğrafi olarak bir kazanım bu.
49:52Demin Türkiye'nin bir 7 iklim
49:54florasından bahsettim ya.
49:56Deniz sahilinden 5000 rakıma kadar
49:58bizde bir coğrafya var. Pek çok
50:00ot türü, ağaç türü, hayvan
50:02türü var. Denizlerimiz de var hocam.
50:04Özellikle iç sularımız,
50:06denizlerimiz, göllerimiz büyük bir
50:08su varlığı. İşte bütün bu
50:10makro düzeyde baktığımız zaman
50:12bir gen havuzu oluştururum.
50:14Milli genler oluştururum.
50:16Bilgisayar üretimde de.
50:18Konya'ya uygun buğday türü
50:20Ardahan'a uğran
50:22uygun buğday türü geliştiririm.
50:24Hayvancılıkta
50:26biz şu anda büyük başta en büyük sorunumuz
50:28kapalı hayvancılık yapıyoruz.
50:30Büyükbaşı alıyoruz, ahıra koyuyoruz.
50:32Açık falan diyorlar da öyle değil.
50:34Hayvan geziyor sadece. Otlaması yok.
50:36Suyu bile
50:38ayağına götürüyoruz. Hem kaba yemi,
50:40hem kesif yemi ayağına götürüyoruz.
50:42Suyu bile ayağına götürüyoruz.
50:44Meracılık en ucuz hayvancılıktır ve
50:46Türkiye şartlarında, Türkiye ortalamasında
50:488 ay mera hayvancılığı yapılabilir.
50:50Ama tercih ettiğimiz avrupalılar
50:52artık Türkiye'yi istila ettiği için
50:54hepsi kalın dudak.
50:56İsviçre'den getirdiğimiz hayvan zaten
50:58insan boyunda otun içinden gelmiş.
51:00Ona göre bir gen
51:02havuzundan gelmiş, ona göre seleksi olmuş.
51:04Bizim eski
51:06ırklarımız vardı, karası ırk dediğimiz falan.
51:08İnce dudak.
51:10Bırakın bizim
51:12küçük meralarımızı diken
51:14bile yer o hayvan. Bizim meralarımız
51:16Avrupa gibi değil. Rakımlarımız
51:18farklı. Her meraya, her rakıma
51:20göre hayvan ırkları
51:22geliştirmemiz gerekir. Meracılığı geliştirmemiz
51:24gerekir. O bakımdan
51:26gen, tohum
51:28üzerine ana bir çalışma yapmak lazım.
51:30Burada vakit olmadı. Ben tohumla
51:32ilgili de bir aslında
51:34sunum yapayım isteyecektim ama başka bir zaman nasip olur.
51:36Tohum da gerçekten
51:38dışa bağımlı hale geldik.
51:40Pancar tohumu, %98
51:42Türk şekeri tamam biz yapıyoruz.
51:44Şeker fabrikamız var, pancar
51:46çiftçimiz var. Tohum %98
51:48%99 ortalamayla.
51:50Dışarıdan getiriyoruz.
51:52Ayçiçeği özellikle dışarıdan
51:54getiriyoruz.
51:56Türkiye'de ayçiçek ektirip, tohum elde edip
51:58satan yabancı firmalar var.
52:00Onun gen havuzu yurt dışında olduğu için
52:02bence o da yabancı tohum.
52:04Hocam bu konuyla ilgili de çok tartışmalar
52:06var. Hatta bir grup şöyle bir şey yaptı.
52:08Atatohumu
52:10bir komünite oluşturdular kendi aralarında
52:12ve
52:14işte bazıları atatohumu üretmiyorlar
52:16ve o komüniteye bağlı
52:18olanlara kargoyla bunları gönderiyorlar.
52:20Böyle bir silsile halinde bu yayılmaya
52:22başlandı mesela. Bu desteklemek
52:24lazım ama bu devlet eliliği yapılmadıkça
52:26işte böyle bir grubun
52:28platformda
52:30birbirlerine yardım
52:32etmesi şeklinde gelişecek. Bu ancak
52:34erkle olur.
52:36İktidar, bakanlık, erçiyle bunlar
52:38mümkün. Yani bu hem tohum
52:40hem bu gen havuzu dediğiniz konuyla ilgili de ki
52:42çok çok önemli bir konu. İşin ince
52:44detayı gibi, arka plan gibi görünüyor.
52:46Hani milli mesele dedik ya. Bu bakımdan
52:48önemli. Kendi milli genlerimiz
52:50olması lazım. Bunu da ayrı bir programda hocam
52:52sizinle konuşmak isterim. Kıymetli bilgilerinizi
52:54almak istiyorum. Bu dar vakitte elimizden
52:56geldiğince, dilimizin döndüğünce bir şey
52:58anlatmaya çalıştık.
53:00Umarım dinleyicilerimiz memnun kalmıştır.
53:02Olabilir,
53:04soru gelebilir. Böyle bir durumda da
53:06siz telefonumu verebilirsiniz.
53:08Programı alayıp soru sormak
53:10isteyenlere. Biz
53:12elimizden geldiğince Türk tarımıyla ilgili
53:14kim meraktaysa
53:16anlatmaya devam edeceğiz. Biz de
53:18sizlerin verdiği bu kıymetli bilgileri
53:20yurttaşlara aktarmaya çalışıyoruz hocam.
53:22Yani bizim elimizden gelen bu.
53:24Hükümet mevkinde değiliz. Bir şeyleri değiştirmiyoruz
53:26ama doğru. Ama muhalefet de öyle bir güçtür.
53:28Muhakkak. Bizim için söylüyorum.
53:30Sizin için de
53:32haberciler için de
53:34toplumun en sağlıklı haber almak kaynağı sizsiniz.
53:36Tamam, devletin de işte
53:38TÜİK gibi kaynakları var. Hangimiz güveniyoruz diyoruz ya.
53:40Bu noktada bizlerin
53:42sesi oluyorsunuz.
53:44Bizlerin sözü oluyorsunuz. Ve toplumun içinde
53:46kulak oluyorsunuz aslında.
53:48Toplumun sorunlarını da dinliyorsunuz.
53:50Bu vesileyle size de Ömer Can
53:52kardeşim çok teşekkür ediyorum. Ben teşekkür ediyorum.
53:54Cumhuriyet TV'ye teşekkür ediyorum. Bizler çok
53:56teşekkür ederiz. Tekrardan verdiniz. Burada tekrar
53:58program yapmayı da çok isterim. Çok sağ olun hocam.
54:00Çok teşekkürler.
54:02Değerli izleyiciler, önemli bir konuyu
54:04konuştuk. İnsanın en temel
54:06yani en temel insanın ihtiyaçlardan
54:08biri olan gıdayı konuştuk.
54:10Tarımı, hayvancılığı konuştuk ve Türkiye'nin
54:12Türkiye özelinde bu konuyla ilgili
54:14çok çok büyük problemler yaşanıyor.
54:16Bilhassa son dönemde. Bununla ilgili
54:18liyakatli isimlerden
54:20birisi olan Kadir Ulusoy'la İYİ
54:22Parti Genel Başkan Yardımcısı
54:24ve Tarım Politikaları Başkanı Kadir
54:26Ulusoy'la beraber bu konuyu ele aldık.
54:28Bir başka programda tohum
54:30mevzusunda yine açmaya çalışacağız diyelim.
54:32Ve bizi izlediğiniz için çok teşekkürler.
54:34Bir sonraki programda görüşmek üzere.
54:36Hoşçakalın.