Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Türkiye bir bölge ülkesi olarak bütün bu istikrarsızlıklardan, jeopolitik sorunlardan
00:04etkilenen ülkelerden bir tanesi.
00:06Çünkü biz üretim, ihracat yapan ve enerji maliyetleri de bundan ötürü etkilenen
00:11ülkelerden biriyiz.
00:12Tabii ekonomide de bir yol haritası açıklandı, sizin de sorumluluk alanlarınızdan ve çok
00:20yakından takip ettiğiniz konulardan biri olduğu için bu konuda benim gördüğüm
00:24kadarıyla hem destek ve takdir, bir taraftan bazı soru işaretleri ve bazı eleştiriler
00:32de var.
00:33Bunları da ben size sormak istiyorum.
00:34Çünkü sizin çok yakından takip ettiğiniz bir konu ama hazır Amerika Birleşik Devletleri'nden
00:38bahsetmişken ben Sayın Cumhurbaşkanı'nın temaslarını da orada takip ettim.
00:43İş dünyası, Türkiye'nin bakanları oradaydı.
00:46Benim gördüğüm kadarıyla Türkiye'ye bir ilgi olmaya devam ediyor.
00:51Özellikle son dönemde atılmakta olan ekonomi politikalarına bir inanç ve bir destek var
00:58Amerika'da ve Türk iş dünyasının önemli bir kısmında da ben bunu gördüm.
01:03Fakat geçen seneki toplantılarda da acaba bu politikalar sürdürülür mü?
01:08Bir takım aksaklıklar olur da bundan vazgeçilir mi gibi şeyler de duyuyordum yani bu sefer
01:14de duydum.
01:15Acaba böyle bir şey var mı gibi bir kaygı dile getirenler oldu.
01:18Bu konudaki kararlılığı ben size öncelikle sormak istiyorum.
01:22Yani mevcut devam ettirilmekte olan ekonomi politikaları bazı eleştirilerden ötürü
01:28bir sekteye uğrar mı?
01:31Bundan bir vazgeçilmesi söz konusu olabilir mi gibi sorular var.
01:34Öncelikle bunu sormak isterim size.
01:36Bu soru ilk zamanlar daha fazla vardı doğrusu.
01:39İlk hükümetimiz kurulduğunda yeni bir politika çerçevesi şekillendirdik.
01:45Geçen yıl Eylül ayında ilk OVP ile aslında politikalarımızda ciddi bir güncelleme yapmış olduk.
01:51O tarihlerde işte bu devam edecek mi olacak mı diye yerel seçimlere kadar, yerel seçim
01:58sonrası değişecek gibi argümanlar oldu.
02:01Bakın 15 ay geçti değişen bir şey yok.
02:04Dolayısıyla politikalarımız kararlı bir şekilde uygulanıyor, uygulanmaya devam
02:09edilecek.
02:10Bunda hiçbir tereddüt yok.
02:12Birçok testten de geçerek orta vadeli program bugünlere gelmiş durumdayız.
02:16Dolayısıyla artık bu tartışmanın ben bir yerinin kalmadığını düşünüyorum.
02:21Özellikle uluslararası kuruluşlar, kredi derecelendirme kuruluşlarının not artışları,
02:27CDS dediğimiz ülke risk birimlerindeki çok ciddi gerilemeler, uluslararası yatırım
02:33ortama anlamında da farklı bir noktada olduğumuzu gösteriyor.
02:38Dolayısıyla bu politikalar böyle gündelik değişecek şeyler değil Hakan Bey.
02:43Bunlar önemli makro ekonomik doğrultular, sonuç almaya da başladık.
02:48Yani programımız çalışıyor, bütçe açığımız geçen yılla mukayese ederseniz ciddi anlamda
02:55düştü.
02:56Cari açığımız geçen yıllaki tahminlerimizden çok çok daha iyi bir noktaya geldi.
03:02Merkez Bankamızın rezervlerinde net rezervlerde 90 milyar doları aşan bir iyileşme söz konusu.
03:10Kur korumalı mevduat gibi mekanizmalarda çok ciddi bir düşüş söz konusu.
03:15Bütün bunlara baktığınızda programımız çalışıyor, risklerimiz azalıyor ve dezenflasyon
03:23sürecine de girmiş durumdayız.
03:25Programın en temel amacı enflasyonu düşürmek, mücadele.
03:29Dolayısıyla orada da bir düşüş trendine, ciddi düşüş trendine girmiş durumdayız.
03:35Sadece son 3 ayda 23,5 puanlık bir düşüş söz konusu enflasyonu.
03:41Tabi ki henüz arzu ettiğimiz yerde değiliz ama artık doğrultu aşağıya doğru.
03:46Bu programlarda esas olan şudur Hakan Bey, nereye doğru gidiyorsunuz, doğrultunuz ne?
03:52İstikamet.
03:53İstikamet.
03:54Çok güzel ifade ettiniz.
03:55İstikametiniz ne?
03:57İstikamet doğru olduğu sürece, gündelik şeyler değişir, bir ay beklentinizin biraz
04:02üstünde gelir, biraz sonra gelir ama nereye doğru gittiğiniz netse bir trendi görüyorsanız
04:09burada programı olan güvende pekişiyor.
04:13Şu anda dışarıda, içeride güven duyulan bir programımız var.
04:16Tabi ki eleştiriler olacak, onlara da saygı duyuyoruz.
04:20Hiç mükemmel bir şeyden, kul yapısı sonuçta her şey yani.
04:24Mükemmellikten, o Allah'a mahsus ama iyi bir program olduğuna inanıyoruz.
04:31Koordineli bir şekilde, takım ruhuyla hayata geçiriliyor ve Sayın Cumhurbaşkanımızın
04:36her şeyden önemlisi çok güçlü siyasi iradesiyle hayata geçiyor.
04:40Bu siyasi iradede herhangi bir azalma ve değişiklik olmadığını ifade ediyorsunuz.
04:44Kesinlikle.
04:45Defalarca bu teyit edilmiştir.
04:46Teyit edildi.
04:47Efendim şimdi tam da bu noktada yani özellikle para politikaları konusunda belli bir yol
04:53alındı fakat maliye politikalarında acaba bir eksiklik mi var gibi sorular da getiriliyor.
04:59Size de bu mutlaka geliyordur.
05:02Yani eğer maliye ayağında bu politikaların bir eksiklik varsa bu nedir ve bunun için
05:07ne yapılmalı?
05:08Şimdi maliye politikalarında eksik miyiz değil miyiz rakamlarla bence söylemekte
05:15fayda var.
05:16Yorum olarak dersek işin içinden çıkmamız zor.
05:20Maliye politikalarını değerlendirirken deprem faktörünü de mutlaka göz ardı
05:25etmememiz lazım.
05:26Hakan Bey.
05:27Tarihimizin en büyük depremini yaşadık 11 vilayetimizi 14 milyon nüfusumuzu etkileyen
05:34bir deprem.
05:35En büyük afetimiz ve son iki yılda geçen harcamalarımızı bugüne çekersek güncellersek
05:44geçen yılki harcamaları 2,5 trilyon Türk lirası bir kaynak ayırdık.
05:50Deprem ve deprem bağlantılı işlere.
05:52Bu böyle dilek olay gerçekten.
05:54Depremin kaybı noktasında farklı yorumlar tahminler yapıldı.
05:58Sizin hesaplamalarınıza göre son veri ne demek?
06:02İlk hesapladığımız işte 105 milyar dolara yakın bir rakamdı.
06:07Onun altında olmaz üstünde olur diye düşünüyorum.
06:11Çünkü iş sadece bir üst yapı inşasından ibaret değil.
06:14Üç boyutu var.
06:16Yüz binlerce konut inşa ediyoruz.
06:18450 bin civarında tamamlanacak inşallah bu yıl sonu 200 bin ileride orta maddede
06:25450 bin.
06:26Altyapılar yani yollar tahrip oldu, tüneller tahrip oldu, şehir altyapıları tahrip
06:32oldu.
06:33Yeni yaptığınız yerleşimlere işte hastane yapıyorsunuz, okul yapıyorsunuz, doğalgaz,
06:38elektrik bir altyapı maliyetimiz var.
06:41Üçüncüsü sosyoekonomik hayatı canlandırma tedbirlerimiz var.
06:45Bütün bunları bir baktığınız zaman bu üç boyuta çok ciddi anlamda büyük.
06:52En gelişmiş dediğimiz ekonomileri bile etkileyecek büyük.
06:55Buna rağmen bizim bütçe açığımızı ciddi anlamda kontrol ettiğimizi söyleyebilirim.
07:01Geçen yıl bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 5.2 oldu.
07:06OVP'de 6.4 demiştik işte beklediğimizden de daha iyi performans gösterdiğimiz hedeflerden
07:13biri bu oldu.
07:146.4 değil 5.2 gerçekleşti geçen yıl.
07:18Bu yıl içinde 6.4 demiştik, bu yıl yıl sonu itibariyle 4.9 bekliyoruz.
07:24Dolayısıyla yüzde 5'in altına indirmiş durumdayız deprem etkisine rağmen.
07:29Geçen yılda deprem etkisini çıkarın bütçe açığının milli gelire oranı 1.6'lara kadar
07:34düşüyor.
07:35Dolayısıyla ciddi bir mali disiplinle hareket ettiğimizi rahatlıkla ifade edebilirim.
07:42Ancak şunu da söylememiz lazım gelecek yıldan itibaren yüzde 3'lere düşen bir
07:48açığımız var ve kamu giderlerinin merkezi yönetim bütçe giderlerinin milli gelire
07:56oranında da bir düşüş var.
07:58Maliye portakası enflasyonla mücadeleye katkı veriyor mu vermiyor mu bunun bence
08:02en güzel göstergesi kamu giderlerinin milli gelire oranı artıyor mu düşüyor mu?
08:09Biz 2024 için yüzde 26,9 olacak demişiz kamu giderlerinin merkezi yönetim bütçe
08:17giderlerinin daha doğrusu milli gelire oranı.
08:20Şu anda beklediğimiz gerçekleşme 25.4 yani 1.5 puan civarında giderlerin milli gelire
08:29oranında bir düşüş var.
08:31Bu aslında maliye portakasının enflasyonla mücadeleye verdiği desteğin rakamsal ifadesi
08:38gelecek senede yüzde 3'lere kadar yani 2 puan yaklaşık bu seneye göre bir düşüş
08:43öngörüyoruz.
08:44Bu da yine maliye portakasıyla para portakasının uyumlu gittiğini destek olduğunu gösteriyor.
08:49Maliye portakalarında bir eksiklik olmadığını vurgulamak açısından mı bakıyorsunuz?
08:52O açıdan söylüyorum tabi tabi yani maliye portakalarında disiplini hiçbir şekilde
08:56elden bırakmıyoruz.
08:57Bir taraftan tasarruf bir taraftan verimlilik bir taraftan gelirleri arttırıcı tedbirler
09:03bütün bunlarla birlikte maliye portakasında güçlü bir duruş sergiliyoruz.
09:07Efendim kamunun özellikle bu tasarruf politikaları uygulamada da beklediğiniz
09:12seviyede gelişiyor mu?
09:13Bu çok çünkü gündeme getirilen bir konu.
09:15Her konuda tasarruf ya personel diyelim ki bir kadrolu personeli var onun maaşı
09:22var veya işte finansal borç ödemeleriniz var.
09:25Harcamalarda esneklik olan alanlar vardır.
09:28Esneklik olmayan alanlar vardır.
09:30Büyük bir kısmı aslında çok esnek değil bütçenin yani geçmişten gelen ödemelerden
09:36oluşuyor.
09:37Personel harcamaları işte diğer finansal harcamalarınız işte orada esneklik olan
09:43bazı alanlar var özellikle cari harcamalar.
09:46Nedir işte yeni kamu binası yapmayacağız diyoruz kiralama olmayacak diyoruz.
09:50Araç kullanımına dikkat ediyoruz.
09:52Beklediğiniz seviyede mi efendim bu adımlar?
09:55Ciddiyetle takip ediyoruz.
09:57Ben sizin özellikle çok hassas olduğunuzu biliyorum.
10:00Hazine Maliye Bakanlığımız Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığımız bütün kurumlarımızla
10:06takip ediyoruz.
10:07Ama ondan da önemli olan verimlilik Hakan Bey.
10:10Ben hep bunun altını çizerim.
10:12Verimlilik çok önemli.
10:13Aynı kaynakla kaynak harcamamak değil esas mesele.
10:17Harcadığınız kaynakla doğru kullanıyor musunuz?
10:20Verimli kullanıyor musunuz?
10:22Bu konuda da çok ciddi tedbirler aldık bütçede yatırımlarla ilgili özellikle.
10:27Neler yapıyoruz bakın.
10:29Birincisi sulama projelerini önceliklendirdik.
10:33Özellikle tarla içi sulama.
10:35Barajı yapmışsınız.
10:37Ana kanalları inşa edilmiş.
10:39Son bir hamle yani tarla içini yaptığınız zaman hemen ürüne dönüşecek o yatırım.
10:44Yapmazsanız aynı parayı birçok projeye dağıtırsanız sonuç elde edemeyeceksiniz.
10:49Odaklıyoruz harcamalarımızı.
10:51Bu da verimlilik getiriyor.
10:52Peki bu anlattığınız örnek efendim mesela tarımsal ürün fiyatlarında.
10:56Enflasyonun çok etkisi olduğu için mutfak.
10:58Çok can yakıcı bir konu.
11:00Etkisini olumlu yönde görecek miyiz?
11:03Olmaz mı?
11:04GAP projesine yeniden bakıyoruz mesela.
11:06Orada daha nasıl hızlandırabiliriz?
11:08Sulamaları nasıl hızlandırırız diye.
11:10Bütün bu tasarruf tedbirlerinden istisna kıldık sulamaları.
11:14Niye bunu yapıyoruz?
11:15Aynen dediğiniz gibi çiftçilerimizin geliri artsın, tarımsal verimlilik artsın.
11:19Ve gıda çoğalınca, arz artınca gıda fiyatlarına bunun yansıması olacak.
11:25Hem enflasyonla mücadele hem çiftçilerin geliri hem de düşük gelirli vatandaşlarımızın
11:31harcamalarında gıdanın payı yüksek.
11:34Dolayısıyla gıdayı düşürdüğünüz zaman sosyal refaha da önemli katkılarınız oluyor.
11:39Gelir dağılımına katkınız oluyor.
11:41Bütün bunları düşünerek sulamaya ayrı bir önem verdik.
11:45Bir diğer önceliğimiz demiryolları.
11:47Özellikle iltisak hatları.
11:50Üretim alanlarıyla pazarlar arasında rekabet gücümüzü arttırmak, daha düşük karbonlu
11:57bir yapı oluşturmak için birçok faydası var demiryolunun.
12:00Önümüzdeki yıllarda en öncelikli yine konularımızdan biri bu demiryolları.
12:05Özellikle de OSB'lerle liman bağlantıları başta olmak üzere.
12:09Sanayi bölgeleri ve liman bağlantıları.
12:11Çok memnuniyet verici.
12:12Yani demiryolları dediğiniz için özellikle ben şunu hatırlatayım o zaman.
12:16Madem bu konuya girdik.
12:18Şimdi Yavuz Sultan Selim Köprüsü bu çok önemli.
12:20Üçüncü köprü olarak rekabet oyunda bilinen.
12:22Bunun üzerinden geçmesi planlanan bir kuzey demiryolu projesi var.
12:26Stratejik ve lojistik anlamda da son derece önemli.
12:29Bununla ilgili bu sene ihaleye çıkılacağı söylenmişti.
12:32Planlandığı gibi ilerliyor mu efendim bu konu?
12:35İlerliyor.
12:36Gelecek yıl içinde ihaleye çıkılacak diye biliyorum.
12:3930 milyondan fazla yolcu, 30 milyon ton yük taşıyacak.
12:44Bir taraftan Marmara'yı böyle bir ring gibi demiryolu hattı oluşturacak.
12:50Bir taraftan da hem Avrupa'yla hem de Orta Doğu, Kafkaslar gibi bölgelerle
12:55uluslararası bir network oluşturacak bir bağlantıdan bahsediyoruz.
12:59Hakikaten çok stratejik.
13:01İşte Zengezur Koridoru'yla, Orta Koridoru'yla da bütünleşecek.
13:05Kalkınma yolu dediğimiz bu Irak'ı baştan başa geçip Basra Körfezi'ne inecek
13:10yolla da bütünleşen, uluslararası network'la da bütünleşen bir yol.
13:14Çok stratejik bir proje.
13:16Hazırlıklarımı Ulaştırma Bakanlığımız hızlı bir şekilde gerçekleştiriyor.
13:21Gelecek yıl ihaleye çıkılacak diye biliyorum.
13:24Efendim bu tasarruf tedbirleri ve yeni bir takım düzenlemeler o zaman bu projeleri etkilemeyecek anladığım kadarıyla değil mi?
13:31Bunu anlatmaya çalışıyorum.
13:32Belli projeleri biz istisna olarak gördük.
13:35Bunlardan biri işte bu tür kritik demiryolu projeleri.
13:38Çünkü bunlar çok büyük fayda getirecek projeler.
13:41Evet.
13:42Odaklıyoruz.
13:43Bir diğer mesela önceliğimiz yatırımlarda bitmek üzere olan projelere odaklandık.
13:48Şimdi yüz lira paranız var diyelim Hakan Bey.
13:51Yüz tane de projeniz var.
13:53Her birine birer lira dağıtırsanız hiçbiri bitmiyor.
13:57Fayda üretmeden harcama yapmış oluyorsunuz.
14:00Bu da enflasyon istasyonu.
14:01Birkaç örnek verebilir misiniz?
14:02Bu da enflasyon istasyonu.
14:03Mesela ne var bunlar arasında dikkatinizi çeken?
14:06Ne diyelim işte binlerce proje var aslında.
14:10Okul projesinden hastane projesinden alt yapıya kamunun yürüttüğü projeler.
14:15Hepsine küçük küçük ödenekler verirseniz hiçbiri bitmiyor.
14:19Ama bitmek üzere olan diyelim ki yüzde yetmiş yüzde seksen tamamlanmış.
14:24İşte bir yüzde yirmisini ilave ettiğiniz zaman bitip hizmet verecek projeler var.
14:30İşte yüz tane okul yapıyoruz.
14:32Onlara öncelik vereceksiniz.
14:33Onlara öncelik veriyoruz.
14:34Bunu başlattık zaten.
14:35Bunları böyle yapıyoruz.
14:37Strateji bütçe başkanlığımız.
14:38Dolayısıyla verimliliği kaynak kullanımında verimliliği arttırıyoruz.
14:42Bir taraftan da milli geliri oranına giderlerimiz düşüyor.
14:46Dolayısıyla maliye politikası hem hacim olarak baktığınızda hem de nitelik olarak baktığınızda
14:54odaklanma önceliklendirme olarak baktığınızda enflasyon politikamızı
14:58dezenflasyon politikamızı destekleyici mahallesi.
15:01Sizin efendim ben tarıma ne kadar önem verdiğinizi biliyorum.
15:04Özellikle Doğu ve Güney Yunanlığı noktasında bu arada sorular da giriyor.
15:07Yeni hal yasası acaba ne olur?
15:09Ne zaman çıkar gibi bir soru geldi.
15:11Onları Ticaret Bakanlığımız tabii çalışıyor.
15:14Benim hani detay söylemem doğru olmaz ama tarım demişken şunu ifade etmek isterim.
15:20Ben dediğiniz gibi hep vurgularım.
15:22Modası geçmeyecek bir sektör varsa o da tarım sektörüdür.
15:26İnsanlık olduğu olalı işte gıda dediğimiz bir şey.
15:29Efendim bir de gıda arz güvenliği.
15:31Arz güvenliği. Pandemide bunu gördük.
15:33Savaşlarda dünya yaşıyor.
15:35Bir de efendim iklim kriziyle beraber bambaşka bir tablo çıkıyor karşımıza.
15:39Bizim toprağımıza, suyumuza çok tohuma çok sahip çıkmamız lazım.
15:43Aynen öyle ve biz su zengini bir ülke değiliz.
15:46Bazen yanlış algılar oluşuyor.
15:48Kişi başına su miktarımıza baktığınız zaman stres altında olan bir ülkeyiz.
15:52Dolayısıyla ve suyun da %70'inden fazlası tarımda kullanılıyor bu arada.
15:58Bunu da bilmemiz lazım.
15:59Büyük bir oran.
16:00Büyük bir oran.
16:01Dolayısıyla bizim tarımda su kullanımında verimliliği arttırmamız,
16:05su varlığına göre havzalardaki bir bitki deseni oluşturmamız,
16:09planlı bir tarım gerçekleştirmemiz çok kıymetli.
16:13Bu yönde de Tarım Bakanlığımız uzun bir süredir çalışıyor.
16:17Bir takım dezenformasyonlar da oldu.
16:20Hakan Bey bu vesileyle onları da düzeltelim.
16:22Buyurun.
16:23Yok çiftçiye mazot desteği verilmeyecekmiş,
16:25mübre desteği verilmeyecekmiş.
16:26Böyle sosyal medyada...
16:28Doğru değil de bu iddialar.
16:29Hiçbir alakası yok.
16:31Tam aksine biz stratejik bir sektör olarak görüyoruz tarımı.
16:36Çiftçilerimizin bugüne kadar nasıl yanında olduysak,
16:39bundan sonra da olmaya devam edeceğiz.
16:41Ama bunu daha planlı bir şekilde ve daha sadeleştirerek,
16:45yani bir sürü kalem yerine daha sadeleştirerek gerçekleştireceğiz.
16:50Bu programın bence önemli ve manşetlerinden biri,
16:52CNN Türk canlı yayınında Sayın Cevdet Yılmaz,
16:55çiftçilere yönelik desteklerin biteceğine dönük iddiaların doğru olmadığını söylüyor.
17:00Kesinlikle, kesinlikle.
17:01Kalem kalem devam edecek ama anladığım kadarıyla verimlilik esaslı,
17:05konsantre olarak öyle mi?
17:07Verimlilik ve kalite esaslı.
17:08Kalite esaslı.
17:09Ve suyu yine dikkate alarak, su varlığını yani değişik havzalardaki su varlığını
17:15dikkate alarak bir planlama yapılıyor.
17:17Dolayısıyla uzun zamandır Tarım Bakanlığımız,
17:20Sayın Bakanımız bu konuları çalışıyorlar ve peyderpeyde açıklıyor bunları.
17:25Çeşitli kanallarda da detaylarını açıklıyor.
17:27İzleyicilerimizi biraz rahatlatmak ve de iyi anlaşılsın diye,
17:31o zaman yakın zaman içinde tarım ürünleri fiyatlarında bir olumlu yönde bir gelişme beklenebilir mi?
17:37Geçen ay ilk defa enflasyon sepetinde gıda da eksi gördük biliyorsunuz.
17:43Yani belli bir olumlu seyir görmeye başladık yaz mevsimsel etkilerle de birlikte.
17:48Belli bir olumlu seyir görmeye başladık.
17:51Önümüzdeki dönemde sadece makro politikalarla değil, az önce söylediğim gibi arzı arttırıcı politikalar.
17:59Burada da GAP, DAP, DOKAP, KOP gibi projelerimiz var biliyorsunuz.
18:04Oralarda da yeni yaklaşımlar geliştirmeye çalışıyoruz.
18:07Örneğin GAP bölgesinde sulama sistemleriyle güneş enerjisi arasında bir bağlantı oluşturmaya çalışıyoruz.
18:14Şu anda Enerji Bakanlığımız ve Tarım Bakanlığımız böyle bir proje üzerinde çalışıyorlar.
18:20Bu olgunlaştığında kamuoyuyla daha detaylı paylaşacağız.
18:23Derinliliği arttırmaya ve üretimi arttırmaya dönüşüyor.
18:26Güneş enerjisini sulamada kullanmayı öngören, enerji maliyetlerini azaltıp tarımsal üretimi destekleyici bir çalışma var.
18:36Çok önemli bir çalışma.
18:38Bunlar üzerinde çalıştığımız GAP projesi başta olmak üzere tarımsal üretimi dediğiniz gibi ve kaliteyi arttırmaya çalıştığımız programlar.
18:49Yalnız bir konuda şikayette bulunayım.
18:52Lütfen.
18:53Bir vatandaş olarak.
18:54Buyurun efendim.
18:55Gençlerin daha fazla ilgilenmesi lazım tarımla.
18:57Tarımla.
18:58Yaş ortalaması çok yükseldi Hakan Bey.
19:00Şu anda 58'ler de yanlış hatırlamıyorum.
19:02Tarımla uğraşanların mı 58?
19:04Tarımda çalışanların yaş ortalaması çok yüksek.
19:06Çok yüksek gerçekten.
19:07Gençlerimizin tarıma daha fazla ilgi duyması lazım.
19:10Bunu da destekleyeceğiz.
19:12Özellikle genç çiftçiler ve kadın çiftçilere pozitif ayrımcılık yapıyoruz.
19:18Hayvancılıkta örneğin genç bir çiftçi olursa, kadın bir çiftçi olursa ilave bir takım destekler verecek Tarım Bakanlığı.
19:27Memnuniyet verici bir şey.
19:28Duyduğuma sevindim.
19:29Ülkemizin gıda arz güvenliği için bir de toprak, hayat son derece hayati bir şey.
19:35Yani o zaman buradan CNN Türk'ten bir çağrı daha yaptı Sayın Cevdet Yılmaz.
19:39Tarımdan uzaklaşmayın.
19:41Biz de size destek olmaya devam edeceğiz.
19:43Gelin hep birlikte el ele verelim, üretim arttıralım diyorsunuz.
19:46Yeni modeller geliştirme.
19:47Gençleri anlıyorum.
19:48Hakikaten bir ayakları şehirde olmalı belki ama yakın kırsal dediğimiz bir şey var.
19:53Yani bir ayağınız diyelim kırsalda, tarımda, bir ayağınız şehirde gibi.
19:58Yeni modeller üzerinde de kafa yormaya çalışıyoruz.
20:01Bunları önümüzdeki dönemde daha çok tartışacağız.
20:04Malum demografik bir dönüşüm de yaşıyor Türkiye.
20:08Maalesef yaşlanıyoruz.
20:09Gençlerimizi daha fazla bu üretken sektörlere cezbetmemiz lazım.
20:14Ciddi bir risk aşamasına geldiğini düşünüyor musunuz?
20:17Yani Türkiye'deki bu demografik değişimin yaşlanmanın, artmasının.
20:20Düşünüyorum.
20:21Bu konuda bir uyarı seviyesine mi geldi?
20:24Kesinlikle öyle.
20:26Şu anda doğurganlık hızımız Hakan Bey bir buçuk.
20:30Yüzde bir buçuk.
20:31Fransa'nın bile altındayız.
20:33Fransa'dan daha mı düştü Türkiye'de doğurganlık hızı?
20:37Şu anda öyle.
20:38Doğurganlık hızı ne demek?
20:40Bir kadının doğum yapabileceği biyolojik olarak dönemde beklediğimiz doğum sayısı demek.
20:47Açıklaması bu.
20:51Şu anda bir buçağa düşmüş durumda.
20:53Burada kritik eşik 2.1'dir.
20:552.1'in altına düştüğü zaman bir ülke bir süre sonra nüfusu azalacak demektir.
21:01Türkiye maalesef o kritik noktanın oldukça aşamasında.
21:04Yani insanlar şöyle düşünmesinler.
21:06Bizim nüfusumuz genç ve genç kalmaya devam edecek.
21:09Öyle bir şey yok.
21:10Dinamik bir üretim, dinamik bir nüfustur.
21:13Böyle bir durum yok.
21:14Artık bu değişmekte.
21:15Şu anda bu var.
21:17Buna demografik fırsat penceresi dönüyor.
21:19Bir süre daha belki bir 10 sene böyle gideceğiz.
21:22Ama ondan sonra daha yaşlılıkla uğraşmak durumunda kalacağız.
21:26Yaşlı bir nüfusumuz olacak.
21:28Dolayısıyla şimdiden bizim bu gidişatı görüp politikalar geliştirmemiz lazım.
21:32Bu konuda da kabinemizde çeşitli tartışmalar yaptık.
21:37Ve Sayın Cumhurbaşkanımız bu konuda yeni bir kurul oluşturma talimatı verdi.
21:42Demografik dönüşümle ilgili.
21:45Muhtemelen benim başkanlığımda ilgili bütün bakanlarımızın olduğu yeni bir kurul yapısı oluşturacağız.
21:51Ve bu demografik yeni bir gelişme.
21:54Demografi konularında çok daha güçlü politikalar hayata geçireceğiz.
21:59Bizim en büyük gücümüz hakikaten insanımız.
22:03Genç nüfusumuz, dinamik nüfusumuz.
22:06Ama bunu giderek kaybediyoruz.
22:08Bunun farkında olmamız lazım.
22:10Buna dönük güçlü politikaları hayata geçirmemiz lazım.
22:13Cumhurbaşkanımız boşuna 3 çocuk demedi yıllarca.
22:17Bu gerçeklikle şimdi yüz yüzeyiz.
22:20Bunu görmemiz lazım.
22:22Bu gerçekten en temel meselelerden bir tanesi.
22:25Ve çok boyutlu politikalarla yaklaşmak durumundayız buraya.
22:29Bir süre sonra Türkiye'nin nüfusu düşmeye başlayacak.
22:33Bunu görüyoruz.
22:34Ve yaş ortalamamız şu anda 33'lere geldi.
22:3733-34 yaş ortalaması.
22:3985 milyonun ortalaması.
22:41Kısa bir sürece daha 29-28 diyorduk mesela.
22:43Bundan birkaç sene artık.
22:44Ciddi anlamda yükseldi.
22:45Efendim hazırsınız bu konuyu açmışken bir taraftan da Türkiye hep göç alan bir ülke.
22:50Yani Anadolu hep göç aldı tarih boyunca.
22:52Ama son dönemde bu göç farklı nedenlerle daha da arttı.
22:55Ve vatandaşlarımız da bu göç olgusunu daha çok böyle bir kaygı noktasında değerlendiriyorlar.
23:00Gerek istihdam gerekse demografik değişiklikler anlamında.
23:04Suriye'den, Afganistan'dan ve diğer ülkelerden çok sayıda insan Türkiye'ye giriş yaptı.
23:09Bu bir kaygı noktasında görüşlerini dile getiren vatandaşlarımız açısından ne söylemek istersiniz?
23:16Bunun hem bu demografik tarafı var, sosyolojik tarafı var ve bir de iş hayatını etkileyen bir boyutu var.
23:23Yani bunlar bir şekilde iş hayatına katılıyorlar.
23:26Bir takım imkanlardan yararlanmak üzere başvuruda bulunuyorlar.
23:30Sosyal güvenlik konuları vesaire vesaire.
23:32Eğitim, sağlık gibi.
23:33Bu önemli bir konu efendim.
23:35Nasıl değerlendirilir?
23:36Nasıl bakmak lazım?
23:37Şöyle bakmak lazım.
23:38Vatandaşımız haklı olarak düzensiz göçten şikayetçi.
23:42Orada vatandaşımız %100 haklı.
23:44Düzensiz göç, bütün dünyanın da sorunu, bizim de sorunumuz.
23:48Düzensiz göç, kayıt dışılık, bir takım bu anlamdaki gelişmeler elbette hiçbirimizin tasvip ettiği şeyler değil.
23:55Düzensiz göçle de sonuna kadar mücadele ediyoruz, etmeye devam edeceğiz.
24:00Düzensiz göç dediğimiz hukuk dışı, kayıt dışı ülkemize bir şekilde gelip burada yaşayanlar.
24:09Dolayısıyla bu konuda özellikle İçişleri Bakanlığımız başta olmak üzere çok ciddi bir mücadele var.
24:14Onun sonuçlarını da görüyoruz.
24:16Son bir yılda ciddi anlamda bir azalma söz konusu burada.
24:20Diğer taraftan ama Suriyeliler meselesi bir farklı mesele.
24:24Geçici koruma statüsü diyoruz.
24:26İşte orada yaşanan çatışmadan dolayı burada yaşayan nüfus.
24:30O konuda da çok yalan yanlış rakamlar havalarda uçuşuyor hakikaten.
24:35On üç milyonlara kadar ben rakamlar duyuyorum.
24:38Söyleniyor yani siz de duyuyorsunuz.
24:40Çok ölçüsüz, ayarsız açıklamalar yapılıyor.
24:43Niye bu kadar farklı rakamlar telaffuz ediliyor?
24:45Kayıt dışı olanların...
24:47Yakın bir gelecekte tek tek İçişleri Bakanlığımız bu sayımları yaptı.
24:51Yakın bir gelecekte de kamuoyuyla paylaşacak.
24:53Üç milyon civarında.
24:55Tam rakamı şimdi hatırlayamıyorum.
24:57Kesinlikle değil.
24:59Herhalde onu söyleyenler, sokakta gördükleri her turisti, yabancı öğrenci,
25:04uluslararası şirkette çalışanı.
25:06Hepsini herhalde şey zannediyorlar, Suriyeli zannediyorlar.
25:09Böyle bir şey yok.
25:10Siz üç milyon dolayında mı diyorsunuz?
25:11Evet o civarda.
25:12Bunlar kayıtlı olanlar mıdır?
25:14Bunlar işte bizim bildiğimiz İçişleri Bakanlığımızın tek tek sayımını yaptığı,
25:20adresine kadar kayıtlarını çıkardığı bir nüfus.
25:24Dolayısıyla bu konularda detaylı olarak Ali Bey İçişleri Bakanımız kamuoyunu bilgilendirecek.
25:30Net rakamlar Sayın Ali Yerlikaya.
25:33Çok güzel bir çalışma yaptılar göç idaremizle birlikte.
25:36Yakında açıklanacak mı efendim?
25:37Açıklanacak bunlar.
25:38Zaman zaman bazı rakamlar da açıklanıyor.
25:42Bunlar herhalde siyasi olarak polemik konusu yapılan şeyler.
25:46Kesinlikle o dediğiniz uçuk rakamlar söz konusu değil.
25:49Yani kısaca şu, düzelsiz göçe karşıyız.
25:52Suriye'de de bir arayış var biliyorsunuz.
25:55Orada huzur, güven ortamı oluşturdukça geri dönüşleri hızlandırıyor.
26:00Şu ana kadar 700 bin civarında dönüş oldu.
26:02Daha da hızlandırma yönünde gayret içindeyiz.
26:05İnşallah bu da heyder payı gerçekleşecek.
26:08Onu da o yönde de çaba sarf ediyoruz.
26:11Sayın Cumhurbaşkanı ile Suriye Devlet Başkanı Esat arasındaki görüşmeye dair bir şey var mı?
26:17Yakın zamanda olabileceğinden bir umut var mı?
26:19İşte belli yaklaşımlar Türkiye olarak biliyorsunuz.
26:22Yeni bir yaklaşım ortaya koymuş olduk.
26:24Ben inanıyorum ki bu gerçekleşecektir.
26:27Çünkü sonuçta komşu olarak bir arada yaşıyoruz.
26:30Özellikle Orta Doğu'daki bu yangın yerine döndü hakikaten.
26:34Bu ortamda herkesin de hakkını hukukunu koruyarak elbette bütün kesimlerin hakkını hukukunu koruyarak
26:43Suriye'de yeni bir yapı oluşması, huzur ortamı oluşması bizim için de çok kıymetli.
26:48Ama son bir şey söyleyeyim.
26:49Lütfen buyurun efendim.
26:50Düzelsiz göç tamam ama düzenli göç dediğimiz bir şey de var.
26:54Şimdi bu ikisini karıştırmamak lazım.
26:57Gelişmiş ülkelerde, ABD'de Green Card dediğimiz şey var.
27:00Avrupa yine düzenli göç alan bölgelerden.
27:06Bütün ekonomiler belli bir gelişmişlik seviyesine ulaştığı zaman,
27:10sosyal yapı, kültürel yapı bir yere geldiği zaman
27:13bazı konularda çalışacak insan bulamıyorsunuz artık.
27:17Kendi vatandaşınız bazı işleri yapmak istemiyor.
27:20İşte bu girmek istemiyorum.
27:22Bütün işler kıymetli bana göre ama bazı işleri artık...
27:25Bazı hizmet sektörleri, bazen de tarım alanları...
27:29Yapmak istemiyor vatandaşınız.
27:31İşte oralarda planlı, kayıtlı olmak kaydıyla,
27:35hangi ülkeden geleceği belli olmak kaydıyla,
27:39düzenli göçede ülkemizin ihtiyacı var.
27:42Bu gerçekliği de görmemiz lazım.
27:44İş dünyasıyla her bir araya gelişimizde, hangi ile gidersem gideyim,
27:48ben genelde iş dünyasıyla buluşuyorum Hakan Bey.
27:51Konuşuyoruz.
27:52Konuşuyoruz.
27:53Birinci ifade ettikleri sorun, yeterince iş gücü bulamıyoruz sorunu.
27:58Yani fabrika, özellikle sanayide ve tarımda,
28:01belli hizmet sektörlerinde.
28:03Dolayısıyla buralardaki açığı öncelikle tabii ki
28:06kendi içimizden karşılamalıyız.
28:08Mesleki eğitimi geliştirerek,
28:10kadınların iş gücü piyasasına daha fazla katılımını sağlayarak,
28:14diğer bir takım politikalarla, iş kurum politikalarıyla
28:18elbette sağlamaya...
28:20Ama ne yaparsak yapalım, bir açık oluşacak.
28:23Bunu görüyoruz.
28:24Özellikle yaşlanmayla birlikte bu gerçekliği daha fazla göreceğiz maalesef.
28:28Önümüzdeki 5 yıllık, 10 yıllık süreçler sonrasında.
28:31Dolayısıyla şimdiden bizim planlı, düzenli, kayıtlı bir şekilde
28:37bu süreçleri yönetmeyi de tartışmamız lazım.
28:40Bunları tartışınca hemen başka yerlere çekmeye çalışanlar var.
28:44Bunlara da prim vermemek lazım.
28:47Sağlıklı bir şekilde bu işleri tartışmamız ve doğru olan,
28:51ülkemizin kalkınması için, gelişmesi için doğru olan işleri yapmamız lazım.
28:55Efendim şimdi, Suriye devlet başkanı bir af ilan etti ve geniş kapsamlı bir af.
29:01Siz az önce bir 700 bin dönüş oldu dediniz ya,
29:04bu af neticesinde siz ülkemize gelmiş olan Suriyelilerin
29:07önemli bir kısmının daha dönebileceğini düşünüyor musunuz?
29:10Onu temenni ederiz ama ben köklü bir siyasi yapılanma olmadan
29:15çok kolay görmüyorum doğrusu.
29:17Batı'nın yaptırımları var bir taraftan Suriye üzerinde.
29:20Onların da kalkması önemli.
29:22Şimdi iş adamı gidecek Suriye'de.
29:25Batı tarafından Suriye'ye ekonomik ciddi yaptırımlar var.
29:29Türkiye bu yaptırımların kaldırılmasına taraftar mı?
29:32Destekliyor mu Türkiye bu konuyu?
29:34Türkiye siyasi bir çözümden yana Suriye'de ve bunun için büyük gayret sarf ediyor.
29:38Biliyorsunuz Rusya'yla, İran'la birlikte çok ciddi mekanizmalar, süreçler,
29:42hastane süreçleri devam ediyor.
29:44Türkiye bütün konularda olduğu gibi bu konuda da diplomasiden yana,
29:49barıştan yana, huzurdan yana bir ülke.
29:51Bizim çıkardığımız bir sorun değil bu ama sonuçların en ağır şekilde biz yaşadık maalesef.
29:56Dolayısıyla bizim milli menfaatlerimizde, insani değerlerimizde bunu gerektiriyor.
30:01Suriye'de huzur ortamını oluşturma ama bunu yaparken bütün ilgili kesimler,
30:06hangi mezhepten olursa olsun, hangi etnik kimlikten olursa olsun,
30:10tüm Suriyelileri kapsayan bir yeni anayasa, yeni siyasal yapılanma gerekiyor ki,
30:16huzur içinde insanlar yurtlarına dönsün.
30:19Niye dönmesinler kendi yurtlarına?
30:21Sonuçta geçmişlerinin olduğu, mallarının, mülklerinin olduğu yer.
30:26Ama bu haliyle tabii ki çok elverişli değil, tam bir güven oluşturduğunu ifade edemem.
30:32İleride ben inanıyorum ki bu siyasi süreçlerde ilerledikçe,
30:36güven ortamı geliştikçe daha fazla Suriyeli kendi ülkesine dönecektir diye inanıyorum.
30:42Biz de bunu destekliyoruz elbette.
30:44Efendim ben Amerika Birleşik Devletleri'nde Sayın Cumhurbaşkanı'nın temaslarını izlerken,
30:48Birleşmiş Milletler Marşı'nda bu sefer biraz daha çok ekonomi tarafından yoğunlaştım, takip ettim.
30:53Şimdi orada Ömer Bolat, Ticaret Bakanı, Alparslan Bayraktar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı,
31:00Mehmet Fatih Kacı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı ve de Mehmet Şimşek,
31:04Hazine ve Maliye Bakanı ayrı ayrı ve topluca görüşmeler yaptılar ve ben ilgi olduğunu görüyorum.
31:11Gerçekten Amerika Birleşik Devletleri merkezli veya orada uluslararası faaliyette bulunan kuruluşlar, şirketler,
31:17acaba Türkiye'de ne yapılabilir fırsatlarına daha fazla yoğunlaşmış vaziyetteler.
31:222005-2007 arasında büyük bir yatırım gelmişti Türkiye'ye.
31:27Türkiye ABD İş Konseyi Tayyip Başkanı Murat Özreyn'le, Sayın Murat Özreyn'le konuştuk.
31:33O da hatırlattı bunu dedi ki yani gerçekten yani 90 milyar dolara yakın yatırım değil mi?
31:38Doğrudan yatırım geldi.
31:39O dönemde 2005'li dönemlerde büyük bir yatırım gelmişti.
31:45Benim hissiyatım dedi momentum ve rüzgar tekrar oraya doğru dönüyor.
31:49Tekrar böyle büyük bir yatırımın gelmesi söz konusu olabilir önümüzdeki birkaç sene içinde.
31:55Ama o büyük yatırımın geldiği dönemde Sayın Cevdet Yılmaz siz de o dönemi çok iyi hatırlayacaksınız.
32:01İşte beraber birçok yayın da yaptık.
32:03Önemli bir çipa vardı. Neydi? Avrupa Birliği çipası.
32:06Evet.
32:07Onun büyük bir katkısı olduğunu kabul etmek lazım.
32:09Doğru.
32:10Şimdi bugün öyle bir çipa var mı bu rüzgarı momentumu harekete geçirecek?
32:14Bugün de bir fırsat penceresi var Hakan Bey.
32:16Bir defa batıyla uzak doğunun bu jeopolitik gerilimleri ve pandemi döneminde yaşanan lojistik sıkıntılar şunu gösterdi.
32:27Bir yere bütün yumurtaları aynı sepete koymamak gerektiğini gösterdi.
32:32Dolayısıyla bir yeniden yerleşme düzeni oluşuyor sanayide küresel ölçekte.
32:37Bu Türkiye'nin de faydalanabileceği bir ortam.
32:41Üç kıtanın ortasında müthiş lojistik avantajları olan nüfusu hala yaşlanıyor.
32:47Her şeye rağmen.
32:48Her şeye rağmen genç nüfusu olan, girişimci bir nüfusu olan.
32:51Çalışkan insanlar.
32:52Çalışkan insanlar olan bir ülkeden bahsediyoruz.
32:55Bir taraftan da dünyanın haline bakın.
32:58Nisbi olarak bakmak lazım bu işlere.
33:00Dünyanın birçok bölgesinde savaşlar, çatışmalar, huzursuzluklar varken Türkiye çok şükür huzurunu ve siyasi istikrarını koruyan bir ülke.
33:10Bu büyük bir avantaj aslında.
33:12Yatırımcılar açısından da büyük bir avantaj.
33:14İşte Irak'ın haline bakın.
33:16Suriye'ye, Ukrayna'ya, Balkanlara.
33:18Her tarafta gerçekten bir kargaşa ama Türkiye bir huzur adası gibi adeta bu bölgemizde.
33:24Dolayısıyla Türkiye'nin ciddi anlamda avantajları var ve bu fırsatlardan istifade edebilecek durumdayız.