Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İşte Atatürk'ün stratejisi. Cumhuriyet böyle ilan edildi.
00:04Cumhuriyet, yeni ve sağlam esaslarıyla Türk milletini emin ve metin bir istikbale koyduğu kadar,
00:16asıl fikirlerde ve ruhlarda yarattığı güvenlik itibariyle düzbütün yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur.
00:31Türkiye, 101 yıl önce idare şeklini belirledi.
00:34Cumhuriyet'in ilanı, 7 düvele karşı verilen destansı mücadelenin en önemli simgesi oldu.
00:40Peki Mustafa Kemal Atatürk, en büyük ideali olan Cumhuriyet'e giden yolda nasıl bir strateji izledi?
00:46Türk milletinin karakteri yüksektir. Türk milleti çalışkandır. Türk milleti zekidir.
00:58Türk milleti, Birinci Dünya Savaşı sonrasında kurtuluş çareleri arıyordu.
01:02Mustafa Kemal'in Samsun'a attığı ilk adım, bu kurtuluşun yolunu açtı.
01:07Önce kongreler dönemi başladı. Ardından meclis açıldı. Arka arkaya kazanılan zaferler, Cumhuriyet'e doğru atılan adımlardı.
01:14Cephenin en önünde hep Atatürk vardı.
01:21Atatürk, Cumhuriyet fikrini harp okulundaki öğrencilik yıllarında geliştirdi. Okudu, araştırdı.
01:27Mustafa Kemal, 1907'de Makedonya'da üçüncü ordudayken, Cumhuriyet fikrini daha da ilerletti.
01:33O tarihlerde bunu telaffuz etmek bile cesaret işiydi.
01:40Türk milletine güveni onu ideallerine ulaştırdı.
01:43Türk devletinin bağımsızlığı Lozan Anlaşması ile uluslararası arenada kabul edildi.
01:48Ama hükümet sistemi ile ilgili tartışmalar devam ediyordu.
01:51Mevcut sistem yürümüyor, hükümetin işleyişi zorlaşıyordu.
01:55Atatürk, çözümün Cumhuriyet'te olduğunu görüyordu.
02:01Zaman içinde atılacak tüm adımlar tamamlandı. Geriye sadece Cumhuriyet'in ilan edilmesi kalmıştı.
02:07Atatürk, Cumhuriyet'i kurma fikrini ilk kez dostlarıyla yediği bir yemekte açıkladı.
02:1128 Ekim 1923 akşamı Çankaya Köşkü'nde arkadaşları için Latife Hanım'a bir sofra hazırlattı.
02:18İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami Bey'in de yer aldığı akşam yemeğinde yaşananları Atatürk nutukta şöyle anlattı.
02:27Gece olmuştu. Çankaya'ya gitmek üzere meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşalara rastladım.
02:36Ali Fuat Paşa, Ankara'dan hareket ederken bunların Ankara'ya geldiklerini o günkü gazetede bir uğurlama ve bir karşılama başlığı altında okumuştum.
02:44Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca,
02:50akşam yemeğine gelmelerini Milli Savunma Bakanı Kazım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim.
02:56İsmet Paşa'yla Kazım Paşa'ya ve Fethi Bey'e de Çankaya'ya benimle birlikte gelmelerini söyledim.
03:02Çankaya'da beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Beylerle karşılaştım.
03:10Onları da yemeğe alıkoydum. Yemek sırasında, yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz dedim.
03:15Arkadaşlar derhal düşünceme katıldı. Yemeği bıraktık.
03:19O dakikadan itibaren nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim.
03:25Programın ve verdiğim talimatın uygulanışını göreceksiniz.
03:29Cumhuriyet ilanına karar vermek için Ankara'daki tüm arkadaşlarımı davet etmeye ihtiyaç görmedim.
03:34Çünkü onların da benim gibi düşündüklerinden şüphe etmiyordum.
03:41Mustafa Kemal Paşa, o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasasının bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını ülkenin bekası için hazırladı.
03:51Türkiye Devleti'nin hükümet şekli Cumhuriyettir hükmünün yer aldığı tasarı üzerinde TBMM'de yapılan konuşmalardan sonra
03:59saat 20.30'da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla Cumhuriyet'in ilanı kabul edildi.
04:07Bu tarihi ilan, yaşasın Cumhuriyet sesleri ve alkışlarla karşılandı.
04:12Böylece yeni devletin yönetim biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oldu.
04:17Cumhuriyet'in ilanı ile egemenlik kayıtsız şartsız milletindir ilkesi de artık devlet yönetiminde en belirgin şekliyle yerini buldu.
04:26Ardından Cumhurbaşkanlığı seçimine geçildi.
04:28Yapılan gizli oylamada 158 milletvekilinin tamamının oyunu alan Gazi Mustafa Kemal Paşa,
04:35TBMM tarafından yeni Türk devletinin ilk cumhurbaşkanı seçildi.
04:39Bunun üzerine kürsüye gelen Mustafa Kemal Paşa konuşmasını Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır sözüyle bitirdi.
04:47Atılan 101 pare top atışı Cumhuriyet'in ilanı dünyaya duyuruldu.
04:55Böylece devletin adı ve rejimi ile ilgili tartışmalara son verildi ve devlet başkanlığı konusu çözüme kavuştu.
05:02Hükümetin kurulma şekli yeniden düzenlendi.
05:05Buna göre cumhurbaşkanı başbakanı atayacak, başbakan da bakanlarını seçip cumhurbaşkanının onayına sunacaktı.
05:12Bu uygulamayla meclis hükümeti sistemi yerine parlamenter rejime geçilmiş oldu.
05:20İlk hükümeti kurmakla İsmet İnönü görevlendirilirken Fethi Okyar da TBMM başkanlığına seçildi.
05:26Türk halkı 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü Cumhuriyet'in ilanını kutladı.
05:3226 Ekim 1924'te yayımlanan kararname ile Cumhuriyet'in ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi.
05:43101 yıldır da aynı coşku ve inançla kutlanıyor.