Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, 2025 yılında uygulanacak asgari ücrete ilişkin konuştu. "Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz" dedi. Asgari ücrette kim, ne talep ediyor ve en güçlü senaryolar nasıl olacak? Detayları Sosyal Güvenlik Uzmanı Murat Bal aktardı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Tabii burada biraz önce bahsettiğiniz gibi özellikle enflasyon oranı çok önemli.
00:05Asker ücret tespih komisyonu toplandığı zaman işçi kesimi
00:10Mutlaka ki enflasyonun da üzerinde bir rakamla masaya gelecek.
00:15Bu görünen
00:17Şu anki
00:18Ama şöyle de bir bilgi verelim burada biz bu senaryoları yazıyoruz
00:22Ama yurt dışı kaynaklı özellikle kredi derecelendirme kuruluşlarından ve büyük bankalardan
00:28Gerçekleşen enflasyona değil
00:31Hedeflenen enflasyona yönelik de artışlar olması gerektiğine dair de raporlar yayınlanıyor.
00:36Ben bunun gerçekleşeceğini düşünmüyorum.
00:38Gerçekleşen enflasyon üzerinden bu pazarlıkların yapılacağını düşünüyorum.
00:42Hatta bu rakamların üzerine
00:44Vefa payı da konulması gerekiyor.
00:46Çünkü TÜİK
00:47Şu anda
00:48%42
00:49civarında %44'e yükseltildi.
00:52Biliyorsunuz beklenti.
00:53Alt sınır olarak 42 kaldı.
00:55Yani 42-44 aralığında bir enflasyonun olduğu ortamda
01:00Bundan daha düşük bir
01:02Maaş artışı
01:03Tabii ki özellikle en dar gelirli kesim olan
01:07Asgari ücretli üzerinde olumsuz bir etki oluşur.
01:10O zaman şöyle yapalım mı sayım?
01:132 ve 3. senaryoda aslında
01:15Siz yakın görüyorsunuz. O zaman 2 ve 3. senaryoda %42 bir artış olursa
01:2128403 gözüküyor.
01:23%44 bir artış olursa 28803
01:28Arada 400 liralık bir fark oluyor.
01:31O zaman 42 ile 44 enflasyon oranı açıklanırsa ya da 44 olursa
01:3728.000 mi
01:39olacak?
01:40Bürütte 28.000'ler civarında olacağını öngörüyoruz. Belki biraz daha üstü de olabilir.
01:47Çünkü bir refah payı da
01:48Gelmesi gerektiğini ben şahsım adına düşünüyorum.
01:51Şundan dolayı
01:53Biliyorsunuz ki enflasyonun yıkıcı etkisi 3 senedir özellikle ülkemizde
01:57Ciddi manada hissediliyor ve
02:00En
02:01Az gelir elde eden kesimden bahsediyoruz. Asgari ücretliden.
02:05Yani bütün ekonomik sıkıntının yükünü onların üzerine bırakmak olur.
02:10Düşük maaş
02:12Eğer olursa. O yüzden biraz daha yüksek olması gerektiğini düşünüyorum. Ama tabii burada dengeyi de korumak gerekiyor.
02:18Bakan Bey'in de söylediği şuydu.
02:20İş piyasasında
02:22Bir taraftan işsizliği artırıcı bir
02:25Etki oluşturmaması lazım.
02:27Diğer taraftan da
02:29Sosyal olarak da ekonomik olarak da
02:31Bu çalışanları da
02:33Ayakta tutması lazım.
02:34Burada işsizliği arttırabilecek unsurlar nedir? Yüksek
02:40Asgari ücret mi? Maliyetler. İşverene maliyeti.
02:43Tabii işverene maliyetleri. Bu işverene maliyetleri
02:46Arttığında
02:47Bazı işverenler bunun içinden çıkamayabiliyor.
02:51Burada şöyle de bir durum var. Enflasyona etkisi de ayrıca oluşuyor.
02:55Merkez Bankası'nın geçtiğimiz yıllarda yaptığı bir raporlama vardı.
02:59Bu raporlamada
03:01Asgari ücretteki her 10 puanlık artışın
03:04Burada enflasyonda 1-1.5 puan civarında bir yukarı yönlü etki oluşturduğundan
03:11Adına enflasyon mu koyalım yoksa fahiş artış mı koyalım peki?
03:13İşte tabii bu da ayrıca bir tartışma daha biz burada biz bunu konuşurken bir bakıyoruz ki
03:19Şu anda onu söyleyecektim ya biz bu şu anda maaş artışlarını konuşurken
03:25Bir taraftan da yakın zamanda da
03:27İşte raflardaki etiketlerin değiştiğinin haberlerini göreceğiz maalesef ki
03:32Bu böyle bir kısır döngü haline de girmemesi lazım.
03:36Bu dengeyi
03:38Koruyacak şekilde açıklamaları var bakan beyin.
03:41Bir taraftan iş piyasasını
03:42Bir taraftan da çalışanları korumak gerekiyor.
03:46Burada devlet desteği de olabilir. Yani işverene maliyetini
03:49Yüksek olduğu yıllarda
03:51Bazı noktalarda devlet desteği de sağlanmıştı.
03:54Bu şekilde de bir önlemle bu sağlanabilir.
03:57Şimdi burada aslında süreci de konuşmak gerekiyor.
04:01Kasım ayının da
04:02Ortasına geldik yaklaşık 1.5 aylık bir süreç. Aralık ayının son haftasında da netleşiyor asgari ücrete yapılacak zam.
04:09Ama
04:09Burada tabii asgari ücret üzerinden konuşup değerlendirmeyi yapıyoruz fakat
04:14Memura işçiye özel sektör çalışanına
04:18Herkese gelecek oranlama da bununla
04:21İlişkilendiriliyor.
04:22Dolayısıyla bir süreci tekrar ele alalım mı?
04:24Asgari ücret belirlemesi nasıl oluyor? O toplantılar nasıl gerçekleşiyor?
04:29Asgari ücret tespit komisyonu diye kanunla belirlenmiş bir komisyonumuz var. Bu komisyonda işveren tarafından 5
04:36İşçi tarafından 5 ve devletin moderatörlüğünde 5 kişi
04:39Kurulda yer alıyor.
04:41Asgari ücret tespit komisyonu kanunen
04:442 yılı geçmemek üzere toplanıyor ama ülkemizdeki teamül devamlı olarak
04:48Yıllık olarak bunu toplanarak
04:50Karar alması
04:51Genelde
04:52Maaşlar yıllık belirleniyor ama bazı dönemlerde enflasyonun etkisiyle
04:57Yılın ortasında da güncelleme yapıldığına şahit olduk.
05:01Bu süreçte yaklaşık 3-4 toplantıda
05:04Karar alınıyor. İlk iki toplantı genelde
05:07Karşılıklı tekliflerin iletilmesiyle geçiyor
05:113. ve 4. toplantıda da
05:13Netleşiyor.
05:14Süreç bu şekilde işliyor ve 15-20 gün içinde de
05:17Konu
05:18Kamuoyuyla paylaşılıyor.
05:20Genelde oy çokluğuyla çıkıyor. Bazı yıllarda oy birliğiyle de çıktığı
05:25Vardır.
05:26Kararların
05:26Ama genel olarak oy çokluğuyla çıkıyor.
05:29Süreç bu şekilde işliyor.
05:31Şimdi tabii biz ne zaman duyarız asgari ücretin belirleneceği
05:36Zamanı.
05:38Vatandaş için artık ne zaman netleşir?
05:41Vatandaşımız için bu
05:42Tam olarak netleşmesi tabii ki kurul kararıyla oluşacak.
05:46Kurul kararında ben
05:48Aralık ayının ortası gibi
05:50En geç 20'si gibi
05:51Geleceğini düşünüyorum.
05:53Tabii o Ocak 1'den itibaren geçerli asgari ücret olacak.
05:57Sadece asgari ücret asgari ücretliyi ilgilendirmiyor. Asgari ücretin birçok etkilediği kalem de var.
06:03İşte borçlanmalar, bankot primleri
06:05Gibi pek çok kalemi de
06:08Birebir. Nedir o kalemler? Niye etkiliyor?
06:11Şimdi kadın doğum borçlanması, askerlik borçlanması gibi
06:15Kalemlerdeki
06:17Günlük
06:18Tutarları etkiliyor.
06:19Bunun yanında
06:22Askerlikle alakalı askerlik borçlanması aynı zamanda askere gidecek bedelli askerlik
06:27Yapacak vatandaşlarımızın
06:29Ödeyecekleri bedelleri belirliyor.
06:31Diğer taraftan
06:33İş gücü piyasasında da
06:35Asgari ücret bir baz etki oluşturuyor.
06:37Ve diğer artışlara dair de
06:40Bir
06:41Hedef koyuyor diyelim yani asgari ücretin arttığı oran
06:45Aslında
06:46Birebir etkili değildir özel sektör için hiçbir zaman
06:49Ama
06:50Sonuçta orada bir oran
06:52Ve devlette
06:53İşverenler işçi tarafından belirlenen bir oran olduğu için de
06:58Bir baz etki oluşturuyor.
06:59Ve diğer artışlara da
07:01Bir nevi etki ediyor.
07:03Şimdi biz enflasyon rakamlarıyla birlikte aslında
07:06İki yıl hem
07:08Aralık ayında bir düzenleme asgari ücrete gördük. Ocak ayı diyelim aralıkla ocağa bağlayan.
07:14Bir de Temmuz ayı
07:15Yılın ortasında
07:17Zaten memurlara
07:18Bu şekilde bir düzenleme oluyordu.
07:20Asgari ücret ve özel sektör çalışanlarına da böyle bir
07:23Düzenlemeye gidildi. Bu yıl için bu da işaret edilir mi mesela asgari ücret toplantılarında?
07:29Çünkü bu yıl Temmuz'da görmedik öyle bir ikinci artış.
07:33Fakat 2025 için öngörüyor musunuz?
07:36Ben 2025 için de yıllık olarak belirleneceğini düşünüyorum.
07:39Çünkü 2024'te de hedef yüksek bir enflasyondu ki gerçekleşecek olan da şu anda
07:4542'ler civarında.
07:472025'te enflasyon hedefi daha düşük olduğu için
07:51Ben istikrarın sağlanması açısından da Merkez Bankası'nı da bu konuda bastıracağını düşünüyorum.
07:56Yıllık belirleneceğini düşünüyorum asgari ücret toplantılarında.
07:59Şimdi yıllık belirlenecek dediniz ve size en yakın bir kez daha altını çizelim.
08:04İkinci ve üçüncü basamak mı?
08:07Yani bu rakamların altında olmamalı.
08:10Olmamalı, sizin öngörünüz.
08:12Neden böyle olmamalı diye net konuştunuz.
08:14Çünkü enflasyon etkisi var.
08:16Yani enflasyon bakın
08:18Ocak ayında biz asgari ücreti 17 bin lira netle başladığımızda
08:23O günden bugüne gelen bu %44 enflasyon yani yıl sonundaki etkisinden bahsediyorum.
08:29Asgari ücreti real anlamda alım gücü olarak 11 binlere indirdi.
08:33Yani 17 bin lirayla başladığımız sene 11 bin liralara kadar indi.
08:38Biz 17 bin lirayla seneye başladığımızda
08:40Cumhuriyet tarihinin dolar üzerinden de en yüksek asgari ücretin de başlamıştık.
08:45Tabii enflasyon etkisiyle bu geriledi.
08:48Dolayısıyla o alım gücünü koruyabilmek için, hane halkı gelirini koruyabilmek için
08:53Bizim enflasyonun altında yapacağımız bir zam
08:56Zaten o kesimi enflasyonun altında ezdirmek olur.
09:00Ama ben böyle bir şeyin olacağını
09:02Şundan da referans alarak düşünmüyorum.
09:04Sayın Cumhurbaşkanı'nın devamlı olarak açıklamaları var.
09:07Biz
09:08Çalışanı ve dar gelirliği
09:10Enflasyonun altında ezdirmeyeceğiz.
09:13Onlara her zaman için
09:14Enflasyonun üzerinde bir artış sağlayacağız şeklinde.
09:18Devamlı olarak bu konuya da değiniyor.
09:21Ben son noktada onun da bu konuda böyle bir görüşü olacağını düşünüyorum.