Bankalar tarafından yeni müşterilere özel sunulan sıfır faizli kredi kampanyaları tam bir tezgâh halini aldı. Müşteriyi ağına düşürüp hesap açtıran ve kredi kartı veren bankalar, vaat ettikleri faizsiz kredi için rakamların ya çok altında kredi veriyor ya da yüksek faize yönlendiriyor. Mağdur çok, peki cezası ne? Hukukçu Şükrü Aksu CNN TÜRK'te anlattı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Öncelikle bu faizsiz kredi bir tezgah mı? Aslında öyle.
00:04Vatandaşımızı yani tüketicilerimizi
00:06sudan çıkmış balık haline getiriyorlar. Aslında bir oltalama faaliyeti söz konusu.
00:10Burada
00:11niyet aslında faizsiz bir kredi vermek değil.
00:14Buradaki niyet
00:15bu
00:16görüntü altında
00:17tüketicileri
00:18kendilerine çekip, bankalara çekip hesap açtırıp
00:22kredi kartı verip
00:23böylelikle
00:24kredi kartından gelir elde etmek. Bugün
00:27kredi kartıyla bir posttan alışveriş yaptığınızda
00:30örneğin
00:31bir banka kartınız var, başka bir bankanın postunda işlem yaptığınız
00:35banka
00:36kart merkezi var. Banka kart merkezi burada %3.5 oranında bir komisyon
00:40çekiyor ve bu komisyonu
00:41o bankaya iletiyor.
00:43Bu çok ciddi bir gelir elde etmesine sebep oluyor. Çünkü şu anda faizler çok yüksek.
00:48Vatandaşlar, tüketiciler kredi çekemiyorlar.
00:51Bankalar
00:52para satma işlemini, kredi satma işlemini yapamadıkları için
00:55burada bir tezgah,
00:56bir yem ortaya atıyorlar.
00:57Sürekli olarak da bildirimler geliyor değil mi? Hani burada eminim ki izleyenlere de geliyordur, işte şu kadar faizsiz
01:04kredi senin için hazır.
01:06Bunu çekmek ister misin? Yok ihtiyaç kredisi. Özellikle de ben şunu fark ettim mesela bir
01:11AVM'de alışveriş yaptıktan sonra
01:14kredi kartından
01:15hemen akabinde bu mesaj geliyor. Hazır nazır bekliyor sanki. Kredi ister misin?
01:21Şimdi burada
01:22özellikle şöyle uyguluyorlar.
01:23Siz faizsiz kredi adı altında başvuruda bulunduğunuzda bu başvuru hemen internet üzerinden alıyorlar.
01:29Hemen sizin adınıza hesap açıyorlar. Normalde bunlar için
01:31kimlik bilgilerinize gitmeniz lazım.
01:33İmzanızın olması lazım. Ancak bunların hiç birine dikkat etmeksizin
01:37hesap açmak ve kredi kartınıza göndermek için bunları yapıyorlar. Ancak
01:40burada aslında reklamlarda bir problem var.
01:43Bizim hukukumuzda
01:45ticari reklamlar ve haksız uygulamalar yönetimeliği var ve bir bankacılık kanunu var.
01:50Burada
01:51bir reklam
01:52söz konusu olduğunda bankalar
01:54ortalama tüketicinin algılama yeteneğini
01:56dikkate alarak reklam vermek zorundalar.
01:59Ve bir ana mesaj vermek istediklerinde
02:01burada
02:02bu yönetmeliğin 13. maddesinde şunu söyler.
02:05Eğer bir mal ve hizmet
02:07ücretsiz olarak verilecekse ve bunun için bir takım koşullar söz konusu ise
02:11bu koşulların
02:12reklamlarda
02:13en az ana mesaj kadar
02:15açık ve net olarak belirtilmesi lazım. Ancak
02:18Bakın televizyon kanunlarına ana mesaj burada faizsiz kredi
02:23alttan o kadar hızlı şekilde
02:25bir yayın geçiyor ki ve küçük puntolarla ama orada yazıyor diyor ki
02:29bu
02:29krediyi
02:31kredi notu 1800 üzerinde olan
02:33kişilere veririz. Findex notu diyorlar ya
02:351800 üzerinde olan kişilere veririz.
02:37Aynı zamanda başka bankalara borcu olmayan kişilere veririz
02:40gibi
02:41bir takım şartlar koşuyorlar. Sonra vatandaşlar
02:44buna başvurduklarında
02:45tabii ki diyorlar ki
02:46şu koşullarda var kredi kartı çıkarırsan veririz
02:49hesap açarsam veririz gibi
02:51hızlı geçen yazılar var. Bu yazıları vatandaş okuyamıyor.
02:54İşte tam da burada kanun ve yönetmelik diyor ki
02:56bankalar
02:57reklam verirken
02:58tüketicinin
02:59güvenini kötüye kullanamazlar
03:01onların bilgi ve tecrübe esikliğinden faydalanamazlar.
03:05Faydalanırsa ararsa bunun bir cezası var. Ancak
03:08ne yazık ki
03:08bu cezalar caydırıcı değil.
03:10Nedir cezası?
03:11Hemen söyleyeyim
03:13Bankacılık kanunun
03:1581. maddesinde
03:17yazan ve güncellenen duruma göre
03:19şu an 2000 ila 20 bin lira arasında güncellendiği 3 bin lirayla
03:2330 bin lira arasında bir ceza veriliyor.
03:25Bankalar üzerinden yapıldığında
03:271 milyon tane işlem de olsa
03:29toplamda
03:31100 bin lirayla 600 bin lira arasında bir para cezası veriliyor. Ama burada bankaların eldirtmiş olduğu gelirlere bakıyorsunuz
03:37milyarların ötesinde bir gelir elde ediyor. Dolayısıyla
03:40100 işlemden
03:425'inden ceza almış olsa
03:4495'inden ceza almadığı için
03:47ciddi bir gelir elde etmiş oluyor. Dolayısıyla burada verilen cezaların
03:51her ne kadar Ticaret Bakanlığı bu konuda
03:52ciddi şekilde uğraşıyor olsa da
03:54ceza miktarları sınırlı.
03:56Dolayısıyla bu konuda kanun ve yönetmeliklerde
03:58ciddi yaptırımların getirilmesi lazım.
04:00En önemli nokta da Meltem Hanım
04:02Türk Ceza Kanunu'nda. Aslında bu eylem
04:04nitelikli dolandırıcılık. Bunun başka bir açıklaması yok.
04:07Evet onu söyleyecektim.
04:09Gerçek bankalar yapıyor.
04:11Biz bunun diğer versiyonunu dolandırıcılar diye
04:15söylüyoruz. Aynen öyle.
04:16Çünkü ne yazık ki
04:18bankaların
04:19Onlar da bankaymış gibi davranarak insanları dolandırıyorlar.
04:22Evet aynen öyle. Bir bankalar bile var biliyorsunuz.
04:25Bankalar bile der ki bankalar
04:26haksız rekabete yol açmayacak ve tüketicinin güvenini sarsmayacak şekilde işlem yapmak zorunda derler.
04:31Ancak
04:32uygulamaya baktığınızda bu güvenin sarsıldığı çok açık net.
04:35Ve Türk Ceza Kanunu 148. maddesindeki
04:37Bilişim sistemlerinin ve bankacılık sistemlerinin aracı olarak kullanılarak dolandırıcılık faaliyetinin işlenmesi halinde normalde
04:434 ila 10 yıl arasında pis yazası var. Ancak
04:45Bunlar
04:46Uygulanmıyor. Yani bankalar uygulanmıyor.
04:47Demek ki bunu da göze alıyor bankalar. Çünkü çok yüksek zaten mevlualar elde ediyorlar.
04:53Demek ki bunu göze almış. Burada bir caydırıcılık yok.
04:56Evet gelmesi gerekiyor ama
04:58Belli ki gelmemiş. Peki vatandaş ne yapsın burada? Mesela ihtiyacı var kredi çekmek istiyor ama ne yapması gerekiyor?
05:04Vatandaşımıza öncelikle şu ürünü yapmak lazım. Size faizsiz bir kredi
05:09Öngörüldüğünde kesinlikle buna inanmayın.
05:11Çünkü bunun altında alt şartlar var. O ekranın altından geçen hızlı geçen yazılar var ya
05:16Ekranı durdurup önce onları okuyun.
05:19Bu şartları okuyun. Bu şartları okumadan bu şartları sağlayıp sağlamanızı bilmeden
05:23Bunun garantisini almadan asla ve asla bu beyanlara
05:26Bu reklamlara itibar edip herhangi bir şekilde kimlik bilginizi herhangi bir internet üzerinden bir başvuru gerçekleştirmeyin.
05:31Çünkü başvuru gerçekleştirdiğinizde
05:33Siz daha hiç farkına varmadan
05:35Hakkınızda hesap açılıyor kredi kartı hazırlanıyor ve sizin evinize yollanıyor.
05:39Sonra iptal ettirmek istediğinizde bunlarla ciddi sıkıntılar yaşıyorsunuz.
05:43Cezayi olarak yaptırım uygulamak istediğinizde de
05:45Ticaret Bakanlığı'na Edele Sistemi üzerinden
05:48Şikayetlerinizi iletebilirsiniz.
05:50Yine Türkiye Bankalar Birliği'ne
05:52Edele Sistemi üzerinden şikayetlerinizi iletebilirsiniz. Ben ayrıca bir hukukçu olarak şunu da savunuyorum.
05:56Lütfen
05:57Türkiye Ceza Hakkanı 148. maddesindeki nitelikli dolanıcı suçu kapsamında da şikayetlerin artması gerektiğini
06:03Kanun koyucunun da uygulayıcıların da bu noktada
06:07Şikayetlerin artması sonrasında ciddi yaptırımlar uygulayacağını
06:11Düşünüyorum. Bu konuda ciddi bir
06:13Duyarlılık gerekiyor. Çünkü ciddi bir mağduriyet var.