TÜİK, kasım ayı enflasyonunu açıkladı. Tüketici fiyatları kasım ayında beklentileri aşarak aylık bazda yüzde 2,24 oldu. Yıllık enflasyon ise yüzde 47,09 olarak gerçekleşti.
https://haberglobal.com.tr/ekonomi/son-dakika-enflasyon-rakamlari-aciklandi-400613
https://haberglobal.com.tr/ekonomi/son-dakika-enflasyon-rakamlari-aciklandi-400613
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Bunlar, bu saydığım 5 tane ana harcama grubu ortalama yükseltmişler.
00:05Mesela giyim ve ayakkabıya bakıyorsun, eksisi 0,25.
00:09Ama şunu hatırlatalım, bir önceki Ekim ayında yüzde 14 üzerinde bir artış vardı, yani tam Kasım indirimleri diyorduk ya,
00:15Kasım indirimleri başlamadan
00:16giyim ve ayakkabı sektöründeki fiyat artışları tüy veresinde, onun öncesinde fiyat artışları olmuştur.
00:22Şimdi bakıyoruz,
00:23hemen hemen aynı kalmış. Yani indirim de çok ciddi yok ama,
00:25en azından endeks tarafında ekside olan iki kalemden bir tanesi. Diğeri de alkol içecekler ama yatay, çok da büyük hareket yok.
00:31Yıllığa bakıyoruz, yıllık enflasyonun öncüne yine eğitim.
00:34Yıllık çok hızlı değişmiyor tabii ki. Yıllık olduğu için hesaplama, o sıralama çok hızlı değişmez.
00:39Orada da eğitimdeki enflasyon, yıllık bazı yüzde 92,49. Açık ara birinci.
00:44Konut, 74,45. Konut deyince bir kez daha söyleyelim işte elektrik, doğalgaz vesaire konutla ilgili harcamalar.
00:50Konut deyince böyle sanki konutun kendisi gibi değil, konutla ilgili harcamaları ilgilendiren bir
00:54enflasyon kalemi.
00:55Otel ve lokantalar yüzde 59,38. Bu arada otel ve lokantalardaki aylık fiyat artışı, oradaki hizmetlerin fiyat artışı, 0,79.
01:04Katılık vardı.
01:05Evet.
01:06Bu işin biraz daha orta varliği için, 2025'e yaklaşırken,
01:10dezenflasyon süreci için pozitif taraflar var. Çünkü hizmet sektörü biliyorsun en geç tepkiyi verdi.
01:14Faiz artırımlarına, faiz indirim süreci, daha doğrusu
01:17dezenflasyon sürecinin başlangıcında daha geç tepki veren bir alanda. Orada bir miktar iyileşme olması
01:22enflasyon mücadelesinden
01:24pozitif tarafla bakabileceğimiz taraf. Ama gıda tarafı biraz daha şu an
01:27buradaki ortalamaları yükseltmiş gibi görünüyor.
01:30Tabii bu arada şunu söyleyelim, yani Merkez Bankası
01:33bir faiz kararı alırken,
01:34sadece 2.24 oldu ve bunu öyle değil. Merkez Bankası bir çekirdek enflasyonu dediğimiz bir unsur var biliyorsun.
01:41Merkez Bankası'nın para politikası, uyguladığı faiz vesaire uygulamaların
01:46her enflasyon kaleminin etkisi yok.
01:48Yani mesela petrol fiyatları değil mi, enerji fiyatları. Bunun petrol vesaire maliyetini etkileyecek türden, onun enflasyonu etkileyecek türden
01:54para politikası belirlebilir misin?
01:57Belirleyemezsin. O yüzden böyle
01:58oynak olan, bazen gıda,
02:01enerji, bunların hariç tutulduğu endeksler, çekirdek endeksler,
02:04Merkez Bankası onlara daha çok dikkat ediyor.
02:07Benim attığım adımlar etkili olmuş mu, olmamış mı diye çekirdek enflasyona bakarak anlıyor.
02:11Çok doğru, yani benim para politikamın etki ettiği alanlardaki enflasyonun nasıl ona bakıyorum diyor.
02:15Aslında genel merkez bankacılığında bu var.
02:17O tarafı tabii yorumlayarak,
02:19görerek bakmak lazım. Merkez Bankası o yüzden yorumlarına
02:22önümüzdeki günlerde tabii merak ediyorum.
02:24Peki hani şu anda az önce bahsettiğimiz, bir önceki saat dilimizde sonuna doğru gelirken bahsettiğimiz
02:30mesela kira artış oranlarındaki
02:32sınır ne oldu bu ay?
02:34Geçen ay %62,02 idi. Hatırlarsanız %60'lara doğru inebilir diye konuşuyordu.
02:38%60,45.
02:40Yani 12 aylık ortalama bakıldığı için biraz düşüyor. Yani şu anda
02:43bir kira sözleşmesi yenilemesinde
02:46maksimum yapılabilecek zaman onun %60,45
02:48bu ay itibariyle, Kasım ayı itibariyle
02:50onu öğrenmiş oluyoruz.
02:52Bu arada arzu edersen bir bu Aralık ayı tablosu içerisindeki bu
02:582,24'ün ne anlama geldiği, yani geçtiğimiz yıllara göre
03:01nasıl bir oran olduğunu da bir çok kısa bahsedelim. Son 4 yıldır
03:04ve bu yılda artık kattık, yaklaşık 5 yıldır
03:08%2'nin üzerinde olan enflasyonlar var Kasım aylarında.
03:11Ondan önceki dönemlerde sıfırlılar var, birliler var. O yüzden son 4-5 yıldır biraz daha
03:16bu dönemlerdeki enflasyonu daha yüksek olduğunu görüyoruz.
03:19O açıdan bakarsan, yeni normal midir? Aslında normal eskisi miydi?
03:23Tabii şartlar değişiyorlar içerisinde.
03:25Pandemi vurgusu var değil mi? Orada bir pandemi öncesi ve sonrası büyük bir fark var.
03:29Tabii onun da etkisi var. O yüzden hani ama bir ortalamalarda, aylık ortalamalarda bir genelde artış var. Ama son dönemde
03:34salgın dışında birçok unsurun da tabii enflasyonu yükselttiğini gördük. Onların da birçok alanda
03:39rolü olduğunu gördük. O yüzden baktığında hani bunu
03:41tam sağlamasını yapmak için iyice detaylı incelemek lazım. Yani başka alanlarda
03:45ne kadar etkileşim var onu görmek lazım.
03:47Bunun dışında tabii işte zam oranı tarafındaki, yılı bitiriyoruz o açıdan da belirleyici bir veri.
03:53Tabii yani %12'ye yakın bir aslında zam oranı beklentisi vardı. O da nereden kaynaklanıyor biliyorsun.
03:59İşte 4 aylık
04:00veri daha doğrusu yılın ikinci arasında artık
04:034 aylık enflasyonu geride bırakmıştık. Bu 5. aylık enflasyon verisi oldu.
04:08Şu ana kadar yapılan hesaplama enflasyon farkını yaklaşık değerler tabii ki belirtebiliriz burada.
04:12Çünkü daha nihayet sonucu ermedi.
04:14%12'ye yakın
04:16bir artış olabileceğini yani bir enflasyon farkı ödenebileceğini işaret ediyordu.
04:22Şimdi üzerinde 2,24 gelince yaklaşık işte 14
04:2514'ü aşağı 14 civarında bir artış şu anda
04:29var.
04:29Olacak gibi görünüyor. Daha önümüzde bir aralık var.
04:32Evet yani az önce biliyorsunuz yayında ne diyorduk işte 13-15 arası 15'e yakın bir oran olabilir diye konuşuyorduk.
04:39Böyle olursa zaten şimdiden 14'ü kabaca buldu.
04:42Hani bunun üzerine bir puan bile gelse 15.
04:44Herhalde demek ki 15'te 16 civarı bir
04:47enflasyon farkı ödemesi
04:48gündeme gelebilir buradaki tabloya baktığımızda.
04:51Şimdi tabii bir yandan da istersen fiyatı en çok artan üründen ne olmuş düşenler ne olmuş onun listeleri de var.
04:58Ondan bahsediyoruz. Aylık taraftaki değişimler yıllığa da bakabiliriz.
05:01Şu anda
05:02Kasım ayında fiyat artışında
05:05Aylık taraftaki ilk sırada olan
05:06Taze sebzeler olmuş.
05:08Bunda patates yok. Patates haricindeki taze sebzeler yıllık
05:11Aylık artış oranı %29-55
05:14Evcil hayvanlarla ilgili ürünler var %23-19 çok etkisi yoktur endeks üzerinde ama asıl taze sebzeler tarafının gıda tarafının etkisi var.
05:21Asıl fark biraz daha burada oluşmuş yani
05:23Tahminin üzerine çıkan bir tablo olması aylık tarafta biraz daha buradan yumurta
05:27Aylık %14 bir gün 10 artmış.
05:29Yumurtayı çok konuştuk.
05:308 liraya çıktı diye.
05:31Evet onun bir etkisi var ilaçlar %10-69
05:35Bunun dışında devam ettiğimizde sağlık sigortası 7-07 olarak gidiyor.
05:39Aylık tarafta fiyatı en çok düşenlere bakıyorum.
05:42İlk sırada seyahat malzemeleri ve diğer kişisel aksesuarlar var.
05:46Bebek giyim var %4-69 giyme ilişkine çocuk giyin bebek giyin bunlar biraz daha fiyatı düşenler.
05:52Mesela otel pansiyon gibi yerlerde konaklama hizmetleri aylık 4-84 düşmüş.
05:58Bir yandan tabi erken rezervasyon döneminin belki etkileri de vardır ama orada bir
06:01Fiyatlarda bir düşüş var. Az önce dedik ya hizmet tarafı lokantada oteller tarafındaki o enflasyon aylık tarafta çok kuvvetli olmamış.
06:08Buradan biraz daha kaynaklı olduğunu görebiliyorsunuz. Daha kalem bazında yani madde madde
06:13Yıllık değişimlerden benim dikkatimi çeken
06:16Mesela yine taze sebzeler ilk sıra dedim ya aylık tarafta.
06:20Hani ilk 5 diyemiyorum ama biraz karışık söyleyeceğim sıralama çünkü burada karışık.
06:25Taze sebzeler son bir yılda %125 artmış fiyatı.
06:28Yine %100'ü anlatan gerçek kira yani kira artışları TÜİK nezdinde %109 artmış son bir yılda.
06:34Buradaki tabloya bakarsak biraz %100'lere yakın olanları söylüyorum. Konuk sigortası
06:39%152 artanlardan
06:40Bunun dışında doğalgaz tabi ki biliyorsun bir ara bir subvansiyon vardı.
06:46Oradan kaynaklı bir değişimle birlikte orada artışlar da yüksek oranlı oldu son bir yılda.
06:50Üniversite eğitimi %108'lik bir artış olmuş son bir yılda.
06:54Bunlar öne çıkan başlıklar olarak şu anda sıralanır.
06:57Peki yani biz bundan sonra bu veri önemli dedik kritik dedik hem maaş zamları için belirleyici hem de merkez bankasının
07:04Faiz ile ilgili atacağı kararlar açısından belirleyici bir veri olacak özetle bunu söyleyebiliriz.
07:10Bu arada az önden sizin piyasaya da bakalım. Merak ediyorum neden çünkü biliyorsun son geçen hafta başından beri borsa bu veriyi bekliyor mesela.
07:18O yüzden piyasa tarafı stabil değil mi borsa günlerdir.
07:21Çok çok stabil yani hemen hemen 9600'lerde böyle takılıp kalmıştı.
07:26Çok hani genel bir tabirle.
07:28Şu anda da çok çok sakin başladı yani 9681 puan.
07:32Son derece yatay değişimin neredeyse sıfır olduğu bir değişim görüyorum.
07:36Ekranda benim evimdeki
07:37Uygulamada da aynı şekilde görüyorum. O yüzden sakin başladı.
07:40Demek ki şu an ilk etapta bu veri
07:42Şöyle bir algı yaratmamış.
07:43Evet.
07:44Enflasyon tahminin üzerinde yüksek geldi.
07:47Merkez Bankası faiz indirimi ertelebilir gibi
07:50Bir algı şimdilik yaratmamış.
07:52Çünkü
07:53Evet bir önceki ay enflasyon verisi açıklandığında
07:56Borsanın ilk tepkisi satış yönünde olmuştu.
07:59Çünkü evet artık demek ki bu ayda faiz indirimi söz konusu olmayacak
08:03Görüşü vardı. Çünkü 2,83'e yakın bir roda enflasyon vardı hatırlarsan.
08:07Bu ona göre daha iyi bir oran.
08:08Biraz daha düşüş olması
08:10Daha iyi.
08:11Ama dediğimiz gibi en başta yani yılın başında öngörülenlere göre enflasyon hesaplamaları oldukça değişti.
08:17Merkez Bankası son enflasyon raporunda da
08:20Bu eklemlerini revize etmek durumunda kaldı.
08:22Bunları revize ettiğin durumda da zaten yıl sonunda artık böyle son 3 ayda her ay %1'li enflasyon görme ihtimalin
08:29O tarihe geldikçe yaklaşmaya, azalmaya başlamıştı.
08:32Şimdilik artık %2'nin altı ile halen bir enflasyon yok.
08:35Sırf buradan bakarsan düz mantık Merkez Bankası'nın kendi penceresi tabii ki daha detaylıdır ama
08:40Böyle Merkez Bankası tarif ettiği türden bir
08:42Dezenflasyon veya işte merkez enflasyonda böyle
08:46Net düşüşler, net düşüş eğilim gösteren
08:49İşaretler
08:50Bunları görmeden para politikasında bir gevşeme beklemediklerini söylemişlerdi.
08:55Ama burada bir parantez açmak isterim.
08:57Merkez Bankası'nın sıkça dilede getirdiği konu mesela Merkez Bankası'nda
09:01Ne görünüyor şu anda uyguladığı politikalar
09:03Mesela Türk lirası mevduat tarafında pozitif bir real faiz getiriyor değil mi? Mesela Dolar TL'ye bakıyorsun kıpırdamıyor yerinden.
09:09Ama işte bir yandan işte enflasyona göre baktığında ölçtüğünde
09:12Hala Türk lirasında olmak oradan mevduat faizi vesaire elde etmek