Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, herkese merhaba.
00:17Sosyal medyaya 16 yaş sınırı getirileceği konuşuluyor.
00:21Bakanlığın böyle bir raporu olduğu, böyle bir hazırlık içerisinde olduğu söyleniyor.
00:26Peki, konunun detayları neler? Böyle bir şey gelir mi, gelmez mi?
00:30Bütün bunları Prof. Dr. Murat Volkan Dülger'den dinleyeceğiz. Hoş geldiniz.
00:35Merhaba, iyi günler, iyi yayınlar diliyorum.
00:39Teşekkürler. Şimdi öncelikle mevcut yasalardan biraz bahsedelim isterseniz.
00:44Şu anda mevcut yasalar, çocukları korumak için sosyal medyada yeterli mi sizce?
00:50Yani mevcut yasalar nereden baktığınıza göre değişiyor.
00:56Aslında bence açık söyleyeyim, çocukları sosyal medyadan korumak için hukukla yapılabilecek çok bir şey yok.
01:03O yüzden ben şu an mevcut yasaların zaten yeterli olduğunu, doğru kullanıldığı takdirde zaten yeterli olduğunu düşünüyorum.
01:15Çünkü çocukları sosyal medyanın zararlı etkilerinden korumak hukukun değil,
01:21daha çok eğitimin ve etiğin ve sorumluluk ailelerinin sorumluluk bilincinin ve eğitimin işi olduğunu düşünüyorum.
01:30Az sonra neden böyle olduğunu da size açacağım, ayrıntılı olarak anlatacağım.
01:35Peki, bu yeni eğer gelirse 16 yaş sınırı hakkında neler düşünüyorsunuz?
01:42Şimdi bir kere şunu söyleyeyim Erdem Bey, böyle bir şey olduğunu basından duyduk, medyadan duyduk.
01:49Ama ne gelip ne gelmeyeceğini, nasıl bir şey olacağını açıkçası bilmiyoruz.
01:53O yüzden şu an söylediklerimizin hepsi afaki bir söylem üzerine kurulu.
01:58Bunu neden söylüyorum? Bunu söylememin bir nedeni var.
02:02Eskiden, bundan 25 yıl önce ben öğrenciyken böyle önemli bir kanun çıkacağı zaman,
02:09bu kanunlar mecliste ayrıntılı bir şekilde görüşülürdü.
02:13Mecliste görüşülmeden önce alt komisyonlardayken, üniversitelere, ana bilim dallarına bu konularda yazılar yazılırdı.
02:21Ben çok iyi hatırlıyorum, ben İstanbul Üniversitesi'nde öğrenciyken veya İstanbul Üniversitesi'nde yüksek lisans yaparken,
02:27ceza hukuku ana bilim dallarına veya diğer ana bilim dallarına bu konuda görüşlerinin ne olduğu sorulurdu.
02:33Hocalarda bir araya gelirler, görüş belirtirlerdi.
02:35Hatta bazı hocalar uzman olarak meclise çağırırlardı.
02:38Orada yine hukukçu milletvekilleri bu görüşmelere katılırdı.
02:42Hülasa ne çıkacağını öngörür idik.
02:45Şu an böyle bir şey öngörmüyoruz.
02:47Bir söylenti ve bir gece cumartesi sabaha karşı bir bakıyoruz, herhangi bir şekilde bir kanun çıkmış.
02:54Dolayısıyla bu bir demokratik kanun yapma yönetimi değil.
02:59Ancak otoriter rejimlerde, baskıcı rejimlerde böyle ben yaptım oldu mantığıyla yasa çıkartırlık,
03:08yasanın sonuçta iyi bir şeyi amaçlaması veya iyi sonuçlara yol açması,
03:14bu yasanın antidemokratik şekilde yapıldığı gerçeğini değiştirmez.
03:19Dolayısıyla bir kere bunu eleştirmek lazım.
03:22Ve bu eleştiri başka satır aralarında yatan bizim korktuğumuz daha da insanları bastırmaya,
03:31otosansürü yapmaya yönelten düzenlemelere mi dolaşacak sorusunu sormamıza ister istemez neden oluyor.
03:38Yani ifade özgürlüğünde bir kısıtlama durumu yaşayabilir miyiz?
03:44E kesin yaşarız.
03:45Yaşayabilir miyiz demiyorum, kesin yaşarız.
03:48Bunu da nereden çıkartıyorum?
03:50Hatırlarsınız bir iki sene önce bu Türk Ceza Kanunu'na 217 A maddesi getirildi.
03:56Dezenformasyon yasası diye biliniyor sosyal medyada.
03:59Halbuki Türk Ceza Kanunu eklenilen bir madde bu.
04:02O çıkmadan önce o kanun, dedik ki bakın bu dezenformasyonda evet mücadele edilmeli,
04:08dünyanın pek çok ülkesinde de, genişmiş batı demokrasilerinde de dezenformasyonla mücadele için çeşitli düzenlemeler var ama
04:15sizin uygulamanız da yani Türkiye'nin uygulamasıyla bu ülkelerin uygulaması bir değil.
04:20Siz şu an dezenformasyonla mücadele olmayanları bile antidemokratik bir şekilde kullanıyorsunuz.
04:26Eğer böyle bir kanun getirirseniz ki bu ceza hukukundaki en temel ilkelerden birisi olan bilirlilik ilkesine aykırı
04:34siz bunu bir sansür yasası olarak kullanacaksınız.
04:37Bir muhalefeti susturma yasası olarak kullanacaksınız.
04:40Biz akademisyenler olarak dedik bu yetmedi.
04:43Meclisteki görüşmelere bakarsanız, değerli izleyicilerimiz belki bilmiyorlardır,
04:49meclisteki alt komisyonlarda yapılan bütün görüşmeler kanun tasarları veya kanun teklifleri tartışılırken tutanağa bağlanır
04:56ve bu tutanaklar meclisteki internet sayfasına yayınlanır.
05:00Dolayısıyla muhalefetteki tüm partilerin, Cumhuriyet Halk Partisi'nin, İYİ Parti'nin, o zamanki HDP'nin
05:09hepsinin bu komisyonlarda yer alan milletvekillerinin çok ayrıntılı bir şekilde benzer şekilde bu kanunun çıkmasına muhalefet ettiklerini gördük.
05:20Peki sonuç ne oldu?
05:22Sonuç, 217A maddesi tam da öngördüğümüz şekilde bir sansür maddesi, bir baskı maddesi olarak kullanılıyor.
05:29En son örneği Nasuh Mahluki'nin tutuklanması.
05:34Nasuh Mahluki'nin kime ne zararı var, ne yapmış?
05:39Elektronik oylama sistemini eleştirdiği için tutuklanmıştı.
05:43Açık açık söylüyorum, ben de eleştiriyorum.
05:45Bakın şunu eleştiriyorum, EYSK diyorum, Türkiye'de seçimlerde trafoya kedi bile kaçıyorsa,
05:53böyle bir şey olduğunda, elektronik seçim olduğunda kurt kaçabilir, yine kedi kaçabilir, aslan kaçabilir, çıta kaçabilir diyorum.
06:03O yüzden acaba bu doğru mu diyorum?
06:05Bu bilimsel bir görüş.
06:07Bunun karşısında beni tutuklamak değil veya Nasuh Mahluki'yi tutuklamak değil,
06:11birisi de çıkar, hayır Volkan Dürger, sen çok yanlış düşünüyorsun, sen çalın gerisinde kalmışsın.
06:17Artık dijital bir dünya var, dijital bir evren var.
06:20Dijital dünyada oy saymak hem çok daha güvenli, hem çok daha kısa bir süre alır.
06:26Bu nedenle bu dijital, dünyada dijital seçim yapılmalıdır, oylama yapılmalıdır der.
06:31Ben bir tez ortaya atmış olurum, karşımdaki de anti tezi söyler, sonuçta sentez yapılır ve bir sonuca varılır.
06:38Çünkü bilim atılmam içeriye veya Nasuh Mahluki'nin içeriye atılması veya ikisinin içeriye atılması,
06:45bunun bilimsel gerçekliğini ortadan kaldırmaz.
06:48Şimdi başladığımız noktaya gelin hele.
06:51Sansür yasası olduğunu söylemiştik 217a'nın.
06:54Şimdi gerçekten çok iyi bir amaç.
06:57Sosyal medyanın gerçekten çocuklar üzerinde çok fazla olumsuz etkisinin olduğunu görüyoruz.
07:03Ben buna birebir bu alanda ilgilendiğim, ceza hukuku, ilişim hukuku alanında ilgilendiğim için çok iyi biliyorum.
07:10Dokuslar arası yayınları da takip ediyorum bu noktada.
07:13Ama bunu bir kanunla düzeltmeye kalktığınızda, nasıl 5651 sayılı yasa çocukları müstehcen içerikten koruyacağız diye bir sansür yasasına döndürüldüyse,
07:23böyle bir kanunun da Türkiye'de yine bir sansür yasasına dönüştürülme riskinin olduğunu düşünüyorum.
07:30Umarım ben yanılırım, ben haksız çıkarım.
07:34Peki ya sadece hukuki denetim yeterli olur mu sizce çocukların sosyal medyadan olumsuz etkilenmemesi?
07:41Çünkü paylaşılan raporda şundan, daha doğrusu Ulaştırma ve Altyapı Bakanı şundan bahsetmişti.
07:49Şiddete eğilim gösteriyor çocuklar, sosyal medyadan etkilenip, zorbalık, daha başka olaylar.
07:56Bütün bunları biz sadece 16 yaş sınırı getirip hukuki bir denetim altına alırsak, bütün bir sosyal mecrayı yeterli olur mu?
08:06Çocukları tamamen koruyabilir miyiz, kurtarabilir miyiz?
08:09Şimdi bu söylediğiniz kısımla ilgili Sayın Bakan'ın söylemine katılıyorum.
08:16Ben de aynı Sayın Bakan gibi düşünüyorum, son derece haklı.
08:2116 yaş altındaki, henüz gelişme çağında olan, hatta bir kısmı da ergenlik çağında olan çocuklar,
08:29bu tür zararlı sosyal içerikle, bu şiddet olabilir, nefrete çağrı olabilir, çeşitli tabularla beyinlerin yıkanması olabilir
08:40veya bu yaşta karşılaştırmaları gereken cinsel görüntülerle karşılaştıkları için,
08:45gelecekte etkilerinin silinmesi son derece zor olan, çeşitli olumsuz etkilere maruz kalabilirler.
08:53Bu konuda Sayın Bakan'la aynı taraftayım.
08:55Ancak Sayın Bakan'a ve Sayın Bakan'ın hukukçu danışmanlarına şunu sormak istiyorum.
09:00Hukukun yaptırımlarıyla bunu nasıl engelleyeceksiniz?
09:07İşte bakın Erdem Bey, hukuk insanların toplumsal düzen içerisinde bir arada yaşamaları
09:15ve insanların sonsuz taleplerini dengeleyerek bir düzen oluşturmak için getirilmiş bir normlar bütünü,
09:24normlar sistemi. Bu normlar sisteminin dışında başka norm sistemleri yok mu insanların bir arada yaşaması için?
09:31Tabii ki var, gelenekler var, örf adet var, ahlak var.
09:37Hepsinden önemlisi din var, din kuralları var.
09:40Hukuk yalnızca bunlardan bir tanesi.
09:43Peki hukuku bunlardan daha farklı kılan, daha önemli kılan şey ne?
09:48Yaptırım gücü.
09:50Çünkü din kuralları aslında çok daha korkutucu hukuka göre.
09:54Seni cehenneme gönderelim diyor.
09:56Evet, sonsuz bir acı var sonunda yani.
09:59Sonsuz bir acı var.
10:01Ve hesap veremeyeceğin bir tanrı var.
10:03Yalan söyleyemeyeceğin bir tanrı var.
10:05Ama ne zaman? Öldüğünde.
10:07Hiç öldük mü? Henüz hayır.
10:09Öldüğümüzde var, yok.
10:11Nasıl olacak göreceğiz.
10:13E sosyal normlar, gelenek görenekler en fazla sizi kınıyorlar.
10:18Ahlak en fazla kınıyorlar.
10:20Bakın hukuk ne yapıyor sizi?
10:22Kulağınızdan tutuyor.
10:24Önce savcının karşısına, sonra ceza mahkemesinin karşısına.
10:28Suçlu bulursa da hapishaneye atıyor.
10:31Dolayısıyla en güçlü yaptırımlar, bu özel hukukta da böyle, hukukta.
10:36Şimdi nereye bağlayacağım konuyu?
10:38Sayın Bakan'dan ve Sayın Bakan'ın hukuk danışmanlarından bana şunu söylemelerini istiyorum.
10:4416 yaşından küçük bir çocuk sosyal medyaya ulaştığında ve bu zararlı içeriklere eriştiğinde.
10:55Bir, bunu nasıl tespit edeceksiniz?
10:58İki, diyelim ki tespit ettiniz.
11:01Tamam mı?
11:03Kime yaptırım uygulayacaksınız?
11:05Bu içeriği yaratan içerik yöneticilere mi?
11:08Bu içeriğe erişim sağlayan erişim sağlayıcılara mı?
11:15Yoksa bu çocuğun ebeveynlerine mi, öğretmenlerine mi?
11:19Çünkü bu çocuğa yaptırım uygulayamazsınız, en fazla azarlarsınız.
11:23Dolayısıyla hukukun bu konuda eli kolu bağlı.
11:27Hukuk hukukunda bir şey yapamaz.
11:29Şurada sanırım Avustralya modelini örnek alıyorlar.
11:33Hukuk burada bir şey yapamazsa ama siz yine de normlar getirir, karşılığında da yaptırımlar getirirseniz,
11:44bunu başka amaçlara kullanırsınız.
11:48Bunu başka amaçlara, bunun amaç nedir?
11:51İstemediğiniz, ayrıksız ses çıkartan sitelerden kurtulmak.
11:56Yoksa zaten şu an çocukları muzur neşriyattan korumak için,
12:005651 sayılı yasanın 8 ve devamı maddelerinde zaten BTK bütün web sitelerinin erişimlerini engelliyor.
12:09Yani bu hukuki araç 5651 sayılı yasada zaten var.
12:15Şimdi buyurun siz Avustralya modeli neymiş onu bana bir anlatın, ben de size yanıt vereyim.
12:20Avustralya'da aynı şekilde bir sistem, bir yasa teklifi gelmiş sanıyorum ki parlamentoya.
12:26Orada da yaptırımı sormuşsunuz.
12:28Yaptırım şirkete uygulanıyor.
12:30Yani örneğin Metaysa konunun muhatabı 16 yaşından küçük birini işte kimlik kontrolü olmadı diye kabul edersiniz diye.
12:40Buna yanlış hatırlamıyorsam 50 milyon Avustralya doları gibi bir ceza kesiyordu.
12:47Peki Türkiye'de sistem yine de böyle olursa bu sefer ülkeden sosyal medya platformları X olsun Meta olsun bunlar kalmaya devam edecekler mi?
12:57Çünkü Discord konusunda da yaşadık biz aynı sorunu.
13:00Bir günde kapattılar Discord'u.
13:02Acılmadı da hala.
13:04Yakın zamanda açılacağına dair söylentiler olmuştu.
13:07Ancak dediğim gibi yani bunu o şirket kabul eder mi?
13:11Daha doğrusu Türkiye Cumhuriyeti'nin böyle bir yaptırım uygulamaya hakkı olur mu şirketlere ilişkin?
13:17Türkiye Cumhuriyeti bir kanun çıkarttıktan sonra ülkesellik, ülkelik kuralı gereğince Türkiye'nin siyasi sınırları içerisinde bulunan bütün gerçek ve tüzel kişiler Türkiye Cumhuriyeti'nin yaptırımlarına tabi olurlar.
13:33Bizim hukuk sistemimize tabi olurlar.
13:35Bu konuda bir soru işareti yok.
13:37Bu konuda X, Y, Z şirketi bu cezanın, yaptırımın muhatabı olur.
13:42Ha bunu tahsil edebilmek ayrı bir şey.
13:44Şirket der ki benim merkezim yurt dışında bu parayı benden alırsın alamazsın.
13:49O ayrı tartışılması bir gereken bir şey ki Türkiye bir şekilde o parayı alır.
13:53Sonuçta bu ülkeler, bu şirketler Türkiye'den para kazanıyor.
13:56Esas soru şu.
13:58Diyelim ki benim 12 yaşında bir oğlum var.
14:01İnternete nereden bağlanacak?
14:04Ya benim evimdeki ya evimdeki ya şu anki ofisimdeki IP'den sağlanacak.
14:12Bu IP'lerin bir internet bağlantım var benim.
14:17Türk Telekom'dan aldığım.
14:19Türk Telekom bana bir IP veriyor ve bu IP'de kullanılınca kim görülüyor sürekli?
14:24Murat Volkan Dülger görülüyor.
14:26E oğlum da gelip de buradan internete bağlandığında Murat Volkan Dülger üzerinden bağlanacak.
14:33Veya ben oğluma cep telefonu aldım.
14:35O cep telefonunun abonesi kim?
14:38Yine benim yine Murat Volkan Dülger.
14:40Dolayısıyla siz bir kere bu şirketlerden bağlananın bir yetişkin ve bir çocuk mu olduğunun doğrulanmasını nasıl isteyeceksiniz?
14:49Bunun tek bir yolu olabilir belki.
14:52O hesabı açacak kişinin TC kimlik numarasını girmesi.
14:57Ama bu uygulanabilecek bir şey değil.
14:59Bu sefer bütün kişisel medyada sosyal medya gibi bir şey var.
15:02O kişisel veriler bu sefer korunamaz hale gelecek.
15:08Dolayısıyla bu internette geçmişte de çok yaşandı bu.
15:11Bugün de birçok siteye giriyorsunuz şeyi deklare ediyorsunuz.
15:14Kaç doğumlusunuz?
15:15Ben 16 yaşından büyüğüm veya ben 18 yaşından büyüğüm.
15:19Ben yazıyorum 1975.
15:21Nereden bilecek benim 1975 olduğumu?
15:24TC kimliğimi mi taratacağım?
15:27Dolayısıyla hele ki bizim yurdumuzdaki gibi kıvrak zekalı insanların çok fazla olduğu bir toplumda bunu uygulamak mümkün değil.
15:37Çünkü Avustralya'da, İngiltere'de, Almanya'da onların geliştirdiği ahlak çok daha farklı.
15:47Yani İngiltere'de birisi ki hiç pasaport kimlik falan taşımazlar Avustralyalılar böyle.
15:52Ben Adam Smith'im diyorsa o kişi Adam Smith'tir.
15:56Tamam mı?
15:58Türkiye'de ise bakın ben Murat Volkan Dülger'im desem bir yere gitsem,
16:03benden kimlik isterler, imzamın bana ilişkin olup olmadığına ilişkin noterden sirküler isterler,
16:10vukuatlı nüfus doğu kayıt örneği isterler.
16:13Öyle değil mi?
16:15Bizim kendimizin kendimiz olduğunu bile bizim tefsik etmemiz beklenir.
16:19Siz bilişin ortamında ne yapacaksınız?
16:22Çocuğun biyometrik yani ekran başında o aboneliğe girenin biyometrik verisini almanız lazım.
16:28O da yine kişisel verilerin korunmasına aykırı.
16:31Peki bu bizi nereye getiriyor?
16:33O zaman 16 yaşından küçükleri etkileyeceği düşenlen hiçbir içeriğin yayınlanaması anlamına geliyor.
16:42Madem karşında milyonlarca lira para rizası vereceksiniz, şirket ne yapacak?
16:46O da sansür yapacak.
16:4816 yaşından küçük olan herhangi bir kişiyi etkileyecek hiçbir içeriği yayınlamamaya başlayacak.
16:54O zaman toplumun büyük çoğunluğunu olan yetişkinlerin habere ulaşma özgürlüğünü kısıtlamış olmayacak mısınız?
17:02Dolayısıyla bunun yolu kanun değil.
17:05Avustralya modeli falan değil.
17:07Bunun yolu bir kere tabii ki çocuklar bu konuda eğitilmeli.
17:11Sosyal medya okuryazarı yapılmalı.
17:13Bir kere anne baba.
17:16Çocuğun kendi çocuğunu kendisi annenin babanın koruması lazım.
17:19Koruyamıyorsa zaten niye anne baba olmuş onu düşünmek lazım.
17:23Anne babayı eğitmek lazım en başta.
17:25Sonra bu çocuklara okulda eğitim vermek lazım.
17:29Bakın ben bunları işkembeyi Kübra'dan atmıyorum.
17:32Benim de iki çocuğum var.
17:34Biz küçükken de bu çocuklara bunları öğrettik.
17:38Hatta oğlum ilkokula gidiyor.
17:40Çok hoşuma gidiyor.
17:41Gittiği ilkokulda onlara bu sosyal medya okuryazarlığı öğretiliyor.
17:45İşte şuraya tıklama buraya tıklama şu programı indirme.
17:49Yani oyun indireceği zaman bile baba şuna bir bakar mısın o virüs değil mi diye soruyor.
17:54Bu yapılabilir.
17:55Okul bunu yapacak.
17:56Aile bunu yapacak.
17:58En fazla sosyal medya şirketlerine etik ilkeler konulup ya mümkün mertebe bunu iyileştirin algoritmanızla.
18:08Küçük çocukların en fazla kullanacağı içerikler onlara yönelik reklamlarda şiddetten nefretten cinsellikten kaçının denebilir.
18:18Ama bunu yaptı diye ceza vermek o başka bir yere kullanılır.
18:22Aynı 5651 sayılı yasada olduğu gibi.
18:25Peki Murat Bey çok teşekkürler.
18:28Oldukça önemli bir konu.
18:29Siz de oldukça önemli noktalara dikkat çektiniz.
18:32Eklemek istediğiniz son bir şey varsa onu da alabilirim sizden.
18:35Dilerseniz burada noktalayabiliriz de.
18:38Umarım özgürlüklerin çeşitli bahanelerle kısıtlanmaya çalışılmadığı iyi amaçlarla kötü niyetlerin ortaya konulmadığı bir ülkede yaşama şansımız olur.
18:53Hepimizin temennisi sanıyorum.
18:55Aynen öyle. İyi günler diliyorum. İyi yayınlar diliyorum.
19:01Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Murat Vulkan Dülger konuğumuzdu.
19:0616 yaşına ilişkin getirilecek getirilmesi düşünülen ya da getirileceği söylenen yaş sınırına ilişkin konuştuk.
19:15Oldukça aslında önemli bir konu.
19:17Çünkü işin ucu ifade özgürlüğünü kısıtlamaya kadar gidebilir.
19:21Şimdilik aktarabileceklerimiz bu kadar.
19:23Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.