Okudukları ve gördükleri ile yetinmeyip, gündemin perde arkasını öğrenmek isteyenler Arka Plan'da buluşuyor. Ülke TV ekranlarının güçlü ismi Mustafa Yıldız Arka Plan ile gündemin nabzını tutuyor.
Gazeteci Mustafa Yıldız’ın sunduğu "Arka Plan" programının canlı yayın konuğu, Hukukçu Av. Kamil Ekinci, Hukukçu Av. Selahattin Par oldu.
Gazeteci Mustafa Yıldız’ın sunduğu "Arka Plan" programının canlı yayın konuğu, Hukukçu Av. Kamil Ekinci, Hukukçu Av. Selahattin Par oldu.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:23İyi akşamlar efendim. Arka planla huzurlarınızdayız.
00:26Ben Mustafa Yıldız. Bu akşam da arka plana Suriye'de yaşanan gelişmelerle başlayacağız.
00:33Bugün Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın Şam'a gitti.
00:38Emev-i Cır namazı kıldı. Şimdi o görüntülerle başlayalım.
00:42Üzerine meselenin arka planını irdeleyelim.
00:46MÜZİK
00:53Suriye'de muarifler Şam'da kontrolü ele geçirdi. 61 yıllık Bağız ve 53 yıllık Kanlı Esad rejimini bitirdi.
01:02Türkiye Suriye krizi boyunca tarihin doğru tarafında yer alan az sayıdaki aktörden olarak öne çıktı.
01:08Uluslararası çevrelerde bu değişim sürecinde Türkiye'yi kazananların arasında değerlendirdi.
01:15MÜZİK
01:19Ankara sahadaki gelişmelerle birlikte diplomasi mizahisine hız verdi.
01:23MİT Başkanı İbrahim Kalın'ın aralarında bulunduğu Türk heyeti Suriye'nin başkenti Şam'a geldi.
01:28Coşkuyla karşılanan Kalın Emev-i Camii'nde namaz kıldı.
01:31Allahu Ekber! Allahu Ekber! Allahu Ekber!
01:36Allahu Ekber! Allahu Ekber!
01:46Hem bu tarihi anların arka planını irdeleyeceğiz hem de güncel gelişmeleri konuşacağız.
01:52İki değerli konuğumuz olacak.
01:54Uluslararası İlişkiler uzmanı Fatma Yeşilkuş bizlerle birlikte olacak.
01:58İyi akşamlar, hoş geldiniz.
02:00Merhabalar Mustafa Bey, yayınlar dilerim.
02:02Sağ olunuz.
02:04Ve odak noktası programından yakinen tanıdığınız hukukçu Mustafa Kemal Çiçek de bizlerle birlikte.
02:09İyi akşamlar, siz de hoş geldiniz.
02:11İyi akşamlar, iyi yayınlar.
02:12Sürpriz de yaptınız Mustafa Bey, Fatma Hanım da varmış.
02:15Tabii bu akşam beraberiz.
02:17Bakalım mesele nereye gelecek merak ediyorum ben de.
02:21Şimdi Fatma Hanım, şunu sorarak başlayacağım.
02:24Emev-i Camii'nde kılınan şükür namazının tabii ki dini bir anlamı olmasıyla birlikte çok farklı anlamları da var.
02:32Ve Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın sürpriz bir şekilde Şam'a gitti.
02:37Şam'da tabii ki görüşmeler gerçekleşecek.
02:40Yani orada sadece mesaj verilmeye gidilmedi.
02:43Bu Şam ziyaretinin anlamı ne?
02:47Oradaki şükür namazının anlamı ne?
02:50Siz nasıl görüyorsunuz?
02:52Mustafa Bey hatırlarsanız HTH'ye bu harekete başlarken buluşma noktamız Emev-i Camii demişti.
02:58O yüzden Emev-i Camii'nin aslında hem Suriye'nin kurtuluşunda ne kadar öneme sahip olduğunu söylemekte fayda var.
03:03Ama asıl bu görüntüler o kadar iç açıcı ve ümit verici ki Türkiye'nin bölgede ne kadar sevildiğini ve nüfusunun ne kadar yüksek oranda olduğunu bizlere gösteriyor.
03:12Kaldı ki Bill Lincoln ziyaretinden önce Sayın Mid Başkanımız İbrahim Kalın'ın böyle bir coşkuyla karşılanmış olması da bence uluslararası topluma çok büyük bir mesaj.
03:21Çünkü bölgede sorunun çözülmesinde, Suriye'de istikrarın sağlanmasında ve barışın sağlanmasında
03:27Türkiye'nin ne kadar garanton ülke olabileceği, büyük bir ülke olabileceğinin en büyük göstergesinden birisi.
03:33Dolayısıyla burada bu görüntü Suriye'nin altyapısının yeniden yapılanmasında Türkiye'nin vereceği emekler karşılığını aslında bence biraz gösteriyor bizlere.
03:42O yüzden bu görüntüler bizlere çok iç açıcı ve ümit verici bir görüntü olarak görüyorum.
03:47Zaten Sayın İbrahim Kalın da aslında Suriye üzerinde çok çalışmış ve çok emek vermiş birisi.
03:51Bölgeyi çok iyi bilen birisi.
03:54Önümüzdeki günlerde Sayın Cumhurbaşkanımızın da bölgede olacağı söyleniyor, iddia ediliyor.
03:59Dolayısıyla Türkiye'nin bölgede olması, barışın sağlanması noktasında bu görüntüler umut verici.
04:04Peki, Sayın Çiçek siz nasıl değerlendiriyorsunuz Emevi Camii'nde ve Şam'da yaşananları?
04:11Emevi Camii, İslami tarihimizin en eski ve büyük camilerinden birisidir.
04:18634 yılında yapılmış, Şam'ın Araplar tarafından alınmasından sonra o hale getirilmiş, Roma'dan alınmış bir yer.
04:29Çok önemli İslam tarihi açısından.
04:31Tabii ki bunun bir sembolik mesajı var.
04:33Tabii burada sadece istihbarat başkanımız da yok.
04:37Katar'ın istihbarat başkanı da bugün Arap kaynaklarından öğrendiğime göre orada bulunuyor.
04:42Ki şu anda Suriye meselesinde en önde olan, hatta en ön dememek lazım, olan iki devletten birisi Türkiye Cumhuriyeti, birisi Katar.
04:52Baktığınız zaman, aleni olarak bunu ortaya koyan iki devlet.
04:56Önemli bir mesajdır bu.
04:58İlk olarak Katar'ın ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilgili birimlerinin başında bulunanların orada olması.
05:05Biz açık olarak Suriye halkının yanındayız.
05:09Suriye'nin toparlanması için, Suriye'nin eski Suriye olabilmesi için, ki Arap devletleri içerisinde en önemli ülkelerden birisidir.
05:18Suriye, Mısır'dan sonra her açıdan sanat, kültür noktasında da bunu dahil ediyorum.
05:23Ayağa kalkması için biz elimizi taşın altına koyduk diyen iki devlet bugün Şam'da ve Emevi Camii'nde bir araya gelmiş vaziyettedir diye düşünüyorum Mustafa Bey.
05:35Şimdi tabii bir yandan verilen bu mesaj tabii ki konuşulması gereken bir mesaj ama yarın da şöyle bir tablo çıkacak ortaya.
05:46Ankara'da Amerikan Dışişleri Bakanı Blinken ile Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bir araya gelecek.
05:54Muhtemelen orada birçok şey konuşulacak.
05:57Muhtemelen o toplantının da yine tansiyonu çok yüksek olacak.
06:01Ama aynı saatlerde öyle görünüyor ki Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Sayın İbrahim Kalın ve az önce Mustafa Kemal Bey'in ifade ettiği Katar İstihbaratı Başkanı
06:11Suriye'de hem Cüleyni hem geçici hükümet başkanıyla da bir görüşme gerçekleştirecek.
06:18Şimdi bu açıdan baktığımız zaman Fatma Hanım nasıl değerlendirirsiniz tabloyu?
06:23Ben biraz daha geçmişten aslında bahsetmek istiyorum bu konu üzerinde.
06:28Çünkü ikisini bağlayacağım.
06:30Hatırlarsanız Clinton'ın ziyareti olmuştu.
06:32Yine Hakan Fidan'la bir görüşmesi olmuştu.
06:34Bu Suriye İş Savaşı'nın yaşandığı dönemde.
06:37Ve özellikle Suriye İş Savaşı yaşanırken işte oradaki Hristiyanlar ne olacak?
06:42Süreç nasıl olacak? Suriye'de süreç nasıl olacak?
06:45Sayın Hakan Fidan demişti ki Suriye halkı kendisi karar verecek.
06:48Kendi seçimini kendisi yapacak.
06:50Peki oradaki Hristiyanlar ne olacak demişti Clinton.
06:53Yine Hakan Fidan'ın cevabı tabi ki Suriye buna karar verecek demişti.
06:57Ve akabinde Barack Obama'nın da açıklamasıyla gördük ki aslında DAESH'i kuran orada Clinton yönetimi demişti.
07:05Şimdi süreç bu defa YPG kısmına geldiğimizde ve Blinken'ın Türkiye'yi ziyareti kapsamında ele alındı.
07:11Tabi ki buradaki dinamikleri ele almak lazım.
07:14Çünkü şu anda YPG'nin bölgeden uzaklaştırılması,
07:17Tel Aviv, Fatma Ümit ve işte Davidizor gibi bölgelerden artık gönderilmesi tabi ki Amerika'yı rahatsız ediyor.
07:22Çünkü Amerika'nın orada DAESH kapsamında desteklediği, müttefik olarak gördüğü bir terör örgütü var.
07:28Bu terör örgütünün halkın da rahatsızlığıyla gönderilmiş olması tabi ki ABD'yi rahatsız ediyor.
07:35Burada özellikle Türkiye'ye gelinen bu ziyaret kapsamında,
07:38Türkiye'nin nüfusunu kullanarak bölgede nasıl bir ortam oluşturulur, süreç oluşturulur mantığında bence geliniyor tabi ki.
07:45Ama dediğim gibi hatırlarsanız Clinton'ın o aşamada DAESH'i kurmuş olmaları,
07:49özellikle Barack Obama yönetiminin bunu açıklamış olması,
07:52eğer bölgede YPG, PKK özelinde Türkiye'nin vermiş olduğu emek ve mücadeleler kapsamında değerlendireceksek,
07:58bu görüşme altında ya da kapalı kapılar ardında tekrardan böyle bir terör örgütü kurulabilir mi?
08:04Amerika'nın böyle bir planı olabilir mi? Bunu da irdelemek lazım.
08:07Tarihi tekrar yaşar mıyız? Bunu da irdelemek lazım.
08:09Ama görünen şu ki özellikle şu iki haftada, genel olarak değerlendirdiğimizde,
08:14ne Suriye ne İran Esad rejimine destek verdi, ne de ABD gerçekten geçmişte YPG, PKK'ya destek verdiği gibi bu bölgede destek verebildi.
08:24Zaten önümüzdeki süreçte artık Trump yönetimi gelecek, yönetim değişecek.
08:28Blinken artık olmayacak. O yüzden bu görüşmenin gidişatı veya görüşme sonrasında alınacak kararların
08:34ABD politikasında Ocak ayından sonra nasıl değişeceğini ve şekilleneceğini de konuşmamız lazım.
08:38Ama bir yandan Trump'a bakıyoruz, bölgede olmayacağız, Suriye kendi kararını kendi verecek diyor.
08:44Zaten bizim talebimiz de o. İstediğimiz Suriye'nin kendi kararını kendisi verebilmesi, kendi sürecini kendisinin oluşturabilmesi.
08:51O yüzden aslında süreç biraz daha kritik ve karmaşık.
08:54Ama tabii ki görüşmeden çıkacak sonuçlar en azından Trump yönetimi başkanlığa gelene kadar bir nebze Suriye hakkında bizlere fikir verecektir.
09:02Sayın Kemal Çiçek, sizi nasıl değerlendiriyorsunuz peki yarınki tabloyu?
09:08Esasında baktığınız zaman artık Blinken'ın vereceği bir karar veyahut da bir icraat olduğu kanaatinde de değilim.
09:17Artık biliyorsunuz yerine gelecek İçişleri Bakanı dahi belirlenmiş durumda.
09:2320 Ocak itibariyle de zaten görevi devredecekler.
09:27Yani burada bir bağlayıcı veyahut da sözünün bir hükmü olacak bir durum olduğu kanaatinde değilim.
09:32İşte Trump Ankara Büyükelçisine dahi açıkladı.
09:36Öyle bir durum söz konusu baktığımız zaman ama Trump'ın açıklamalarına bakarsak Suriye kendi başının çaresine baksın.
09:43Biz kendi derdimizle uğraşacağız noktasında değerlendirmeler var.
09:47Aksine bu yapılırken şu anki Amerikan yönetimi Biden yönetimi de bölgeye daha çok müdahil olma peşinde.
09:54Sanki öyle işler yapalım ki bundan rücu edemezsin Trump.
09:58Yani Trump geldiği zaman o da burada olmak zorunda kalsın gibi çok enteresan vaziyetler oluşturulur.
10:06İşte birkaç gün önce Amerika'nın en önemli komutanlarından bir Satcom komutanının bölgeye geldiğini biliyoruz.
10:13Orada görüşmeler yaptığını biliyoruz.
10:16Yine 400'ün üstünde hedefi imha eden İsrail ki yani milyarlarca dolar şu an zaten bitmiş olan, tükenmiş olan Suriye'nin
10:25altyapısını da ortadan kaldırmak pahasına limanlarındaki gemilerinden tutup bütün silah sistemlerinin var olanları düşünün zaten bir şey kalmadı ama
10:37daha da geriye götürmek adına her şeyi imha ederken yüzlerce saldırı gerçekleştirirken
10:44ne ilginçtir ki YPG bölgesinde olan silah sistemlerine bir müdahale söz konusu değil.
10:50Ben paylaştım bunları. Birçok kişi de paylaştı.
10:53Tırların, lofetlerin üzerinde büyük füze sistemleri, bu füze sistemleri 10 bin metreye kadar menzil olan ki
11:02dün bir tane işte Amerika'nın önemli bir sihasını düşürdükleri de yansıdığı basına bunlara karşı bir müdahale yok.
11:12Yani baktığınız zaman zaten Blinken'ın buradaki durumu da Amerika'nın biz burada tek üniter merkezi bir Suriye istemediğini biliyoruz.
11:21Federal bir yapı istediğini biliyoruz.
11:25Türkiye bu konuda kendini en önde tutuyor ve bir Suriye'yi, tek Suriye'yi istediğini, olması gereken Suriye'yi istediğini ifade ederken
11:36Amerika bu politikalarının gütmediğini net olarak biz görüyoruz.
11:41Söylediğim gibi Blinken'ın buradaki yapacaklarının bir değerlendirmesi olmayacaktır ama şu hassasiyet çok önemli.
11:47Burada YPG, PYD'nin Avrupa'dan Amerika'dan destek alabilmesinin en önemli unsuru ki hatta Amerikalı yetkililerin de açıklamaları
11:57IŞİD'in tekrar hortlamaması lazım.
12:00Onun için biz YPG ile beraber hareket edeceğiz noktasında.
12:04Ama baktığınız zaman bir IŞİD veyahut da bir El-Kaide gibi bir durum kaldı mı görünürde hiçbir şey ortada yok.
12:11Ama bunlar bir şekilde sutre gerisinde onların rollerine girerek birileri tarafından belli saldırılarla tekrardan ortaya çıkarılıp
12:24böyle bir sürecin başlangıcı olabilir mi?
12:27Bölgede her şey olabilir, her davranışa girilebilir.
12:31Onun için burada Türkiye'nin ve yanında Katar'ın izleyeceği politikalar önemli.
12:36En azından işte Mart'a kadar geçici hükümetin ayakta duracağı, devam ettireceği söylenirken
12:43Suriye'de hayatın normalleşmesi için devlet kurumlarının bir nebze ayağa kalkması için yapılacak çok şey var.
12:51Çünkü bunlar yapılmadığı vakit kargaşa daha ileri boyuta girecek.
12:55Ona da geleceğim, şu ki Esad'ın yargılanma süreci başlar mı? Böyle bir durum da var ortada.
13:04Şu var tabi, bugün herhalde HTA'nın başında bulunan isim Golani'ye atfen yapılan açıklamalar da var.
13:14Suriye halkına kim zarar veriyorsa biz bunların peşini bırakmayacağız noktasında değerlendirmeler var.
13:20Baktığımız zaman işte Setna'yı cezaevi, o görüntüler yansıdı.
13:27Burada ne tür mezalimlerin, zulümlerin uygulandığı da ortada.
13:31İnsanlığa karşı işlenen suçlar hem uluslararası mevzuatta,
13:36işte bugün İsrail'in yargılandığı uluslararası ceza mahkemesinin mevzuatında da,
13:43bunun yansıması olarak bizim mevzuatımızda da var.
13:46Türk Ceza Kanunu'nun 77. maddesi.
13:48Ne der orada? Kasten öldürme, yaralama, işkence, eziyet, cinsel saldırı, bilimsel deney için
13:56oradaki mahkumları kullanma, oradaki esirler kullanmayan birçok başlığı var.
14:02Gördüğümüz görüntüler kapsamında bunların hepsinin hayata geçtiği net olarak ortada.
14:08Uluslararası mevzuatta da bunların yeri var.
14:11Baktığınız zaman uluslararası müesseselerin harekete geçmesi lazım.
14:16Tabii Rusya bunların hemen hemen tamamına taraf olmadığı için,
14:20Rusya'dan bunu talep etme noktasında sıkıntılar olabilir ama
14:24en azından Esad Moskova'dan Rusya'dan dışarı çıktığı vakit bununla birebir muhatap olacağını görebilir.
14:32Ben yakın zamanda uluslararası sürecin de mahkemelerin de buna el koyacağını düşünüyorum.
14:40El koyması için en azından Türkiye başta olmak üzere bir kısım devletin bu yönde çaba göstereceğine inanıyorum Mustafa Bey.
14:49Peki Sayın Yeşilkuş sizin bu konudaki yorumunuz nedir?
14:52Biz tabii bugün işte güncel olarak Esad'ın yargılanmasını konuşuyoruz ama bir tarafta Netanyahu var.
14:59Yani onun yargılanma süreci var.
15:01Öbür yanda diğer savaş suçluları var.
15:03Yani siz nasıl görüyorsunuz?
15:05Mustafa Bey gerçekten o kadar tartışmalı bir konu ki şimdi sizin de az önce söylediğiniz gibi
15:11Netanyahu da uluslararası ceza mahkemesinden bir ceza aldı.
15:14Ama yaptırımını uluslararası toplumun yapmasına lazım.
15:18Çünkü uluslararası ceza mahkemesinin bir kolluk kuvveti yok.
15:20Yani Netanyahu veya işte Esad'a bir ceza çıksa bile onu tutuklayabilecek bir yetkisi yok.
15:26Bunu ona üye olan tarafların yapması lazım.
15:29İşte Netanyahu bir ziyareti kapsamında bir uçak, deniz veya karayolunu kullandığında
15:34ve işte bu ülke, bu ceza mahkemesine taraf olan ülkelerin o sırada onu tutuklayabileceği bir süreç var.
15:41Şimdi bakıyoruz aynı şekilde Putin de uluslararası ceza mahkemesinden onay aldı, cezası onaylandı.
15:46Ama Moğolistan'a gitti. Moğolistan tarafı olmasına rağmen çok rahat bir şekilde gitti.
15:51Ve Moğolistan'a dedi ki giderken birbirimize güveniyoruz, müttefikim dedi.
15:55Dolayısıyla burada en önemli husus yaptırımın uluslararası toplum tarafından yapılması.
16:00Çünkü şimdi Esad'a ceza verilse bile, cezası onaylansa bile zaten az önce Sayın Çiçek de bahsetti.
16:05Yani o Sedna yapı sahnesindeki görüntüler tamamen katliam, vahşice.
16:09Yani oradaki insanlara, sivillere yapılan yönelik işkenceler, cinsel saldırılar, aç bırakma,
16:13kırmızı oda ve beyaz oda diye ayırıp yapmış oldukları o işkenceler gerçekten kabul edilemez.
16:18Ama uluslararası toplum burada ne yapacak? Bu çok büyük önemli.
16:22Bir yandan işte Netanyahu'ya bakıyorsunuz, arkasında ABD var.
16:26ABD gibi bir devlet şimdi Netanyahu gibi birinin tutuklanması noktasına ne kadar karşı duracak?
16:32Bu da tartışmalı bir konu. Esad'a bakıyorsunuz Rusya'ya gitti şu anda.
16:36Rusya'ya sığınmacı olarak gitti. Zaten Putin'in de aynı şekilde cezası var.
16:39Yani bu yüzden bunu ülkelerin kendi içerisinde bir birliğe varıp yapması lazım.
16:45Tabii bu da çok tartışmalı ve mümkün görünen bir husus değil maalesef.
16:49Peki Sayın Çiçek, bugün Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Özgür Özel'in bir mülakatı gözümüze ilişti.
16:57Suriye'yle ilgili yeni öneriler sıraladı.
17:00Yani o önerilerden biri, Türkiye kalıcı istikrar için soğukkanlı ve yapıcı katkıda bulunmalıdır.
17:06Diğeri, Türkiye'deki sığınmacıların en kısa sürede ülkelerine dönecek zemin hazırlanmalıdır.
17:13Şimdi bu önerilere baktığımız zaman bir de Esad'a yönelik bir çağrısı vardı.
17:18Esad'la görüşün dediği saatlerde Esad Suriye'yi terk etti.
17:22Bu zaviyeden baktığınız zaman nasıl değerlendirirsiniz?
17:25Ben kendi adıma bu açıklamalarından memnuniyet duydum Özgür Özel'in.
17:30Bunu açık ve net söyleyeyim. Doğru yaptığına doğru, yanlış yaptığına yanlış diyorum bu anlamda.
17:36Ve şunu ortaya koymak lazım, eleştirdik değil mi?
17:40Temmuz 2024'te Esad'la görüşmek için Şam'a gideceğini dahi ifade etti.
17:45O zamanki Esad yönetimi böyle bir görüşmenin randevunun olmadığını ifade etmişti.
17:50En sonda Suriye'yle görüşmesi, değerlendirmesi yaparken,
17:55Rusya'nın İlyuş'un uçağına binip Moskova'ya giden bir Esad'ı gördük.
18:01Ve bu tepki yarattı. Türkiye'yi yönetmeye aday olan,
18:04Türkiye'nin en büyük partisinin 31 Mart seçimi olarak söylüyorum,
18:09onu söylüyorlar en büyük partisiyiz diye.
18:11İktidar olacağız noktasında değerlendirmeler yaparken,
18:14bu açıklamalar, bu kadar mı bir habersiniz Türk dış politikasından, gelişmelerinden?
18:20Ta ki bir hafta önce de MİT Müsteşarı'ndan briefing aldınız ki,
18:24bu konularda gündeme gelmiş noktasında değerlendirmeler varken,
18:28yine dış politikadan sorumlu Genel Başkan Yardımcısı İlhan Uzgelin,
18:33Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerine bir briefing verirken,
18:36burada Sayın Kalın ve Sayın Fidan'ın bu çalışmalarının başarısı yönünde ifadeleri dile getirilmesi
18:46ve bunun dışarı sızdırılması noktasında durumlar olduğunu görürken,
18:51Cumhuriyet Halk Partisi de bu anlamda bir nevi devlet politikasını destekler bir noktaya gelmiş gibi görüyorum.
18:58Çünkü doğru bir tanedir, birden fazla doğru yoktur.
19:02Yani Türkiye'nin güvenliği Suriye'den geçer.
19:03Açık ve net olarak bunu koyalım. 911 kilometrelik hududumuz var bizim orayla.
19:09Bu noktada yapılan açıklama yani, şunu söylüyor Özgür Özel hem o açıklamasında Sayın Özel,
19:15yani diyor ki orada herkesin elinde silah var, orada daha kamu düzeni oluşmamış durumda,
19:21her yer yıkıntı halinde, kim oraya şu anda bu vaziyette gidecek diyor, çok vicdani bir değerlendirme bu.
19:27Bunu net olarak söylüyorum, vicdani bir değerlendirme.
19:29Bu anlamda iktidar ile ana muhalefet arasında daha çok teması olması lazım ve
19:36Türkiye'de hep söylediğimiz gibi en azından dış politika konusunda iç cephenin sağlam tutulması lazım,
19:43bir arada olmak lazım. O nedenle ben bu değerlendirmeleri kıymetli görüyorum Mustafa Bey.
19:49Peki Sayın Yeşilkuş, şimdi burada biz Emevi Camii'nde kılınan şükür namazlarını konuşuyoruz,
19:56Türkiye'nin dinamiklerini konuşuyoruz. Önümüzdeki süreçte Sayın Özgür Özel'in ve Türkiye'nin de birçok ifade ettiği gibi
20:04iki önemli konu var. Bir, Suriye'nin istikrarı, yeniden inşası, bu konuda nasıl ilerleyebilir süreç.
20:10İki, geri dönüşler, bu geri dönüşlerin önünü açılması noktasında nasıl ilerleyebilir süreç.
20:16Tabii ki Suriye'nin istikrarı için öncelikle Türkiye'nin masada kimi muhatap alacağı çok önemli.
20:21Şu anda bir geçici hükümet kuruldu, hükümetin başına başbakan olarak geçti.
20:27Ancak bu süre zarfında kimlere görev verileceği, sorumluluk dağıtılacağı tabii ki izlenecek.
20:34Ama dediğim gibi Türkiye'nin burada kiminle muhatap olacağını tabii ki belirlemesi lazım.
20:38Masada nelerin konuşulacağı belirlemesi lazım. Diğer taraftan mülteci kısmına geldiğimiz zaman çok büyük bir tehdit daha var, İsrail tehdidi.
20:46Zaten her zaman şunu ifade ediyorum, eğer dış devletler Amerika'nın da dediği gibi biz dahil olmayacağız diyorsa,
20:51dahil de dahil, eğer dahil olmazsa zaten Suriye kendi halkı, Suriye'nin kendi halkı bu kararı verecektir.
20:57Ve gereken süreci ve barışı bölgede sağlayacaktır Türkiye'nin garanti oluyum da.
21:01Ama şimdi İsrail, Şam'a ilerlemeye başladığı saldırılar yapmaya başladı ve bunun için de diyor ki,
21:06Esad'ın elindeki kimyasal silahları ve askeri mühimmatları ben yok ediyorum.
21:10Hizbullah'ın eline geçmesini istemiyorum veya terör örgütlerinin eline geçmesini istemiyorum.
21:14Şimdi biz Netanyahu'yu gördük, Lübnan'da gördük, Gazze'de gördük, hiç kimse ses çıkarmadı ve ABD sonuna kadar destekledi.
21:19Eğer Şam'da da aynı şekilde böyle bir ilerleme söz konusu olursa, burada istikrar bir takım,
21:25tabii ki de istikrar sağlama noktasında bir takım şüpheler doğuyor.
21:29Diğer taraftan mültecilerin dönme noktasında zaten isteklerini görüyoruz.
21:34Şimdi yolda o videoları gördük, kuyrukları gördük, herkes.
21:37Orada bir altyapı sorunu var, Suriye'nin tekrardan kalkınması, yaşayacak alanları yok yani.
21:42Başkentte bile, Şam'da bile çok büyük bir altyapı eksikliği var.
21:45Bu kişilerin geri dönüş noktasında evlerinden buzdolaplarının yataklarını aldığını da gördük ama,
21:51eğer gerçekten orada bir saldırı devam ederse ve İsrail yapmaya çalıştı,
21:56işte arz-ı mevhut kapsamındaki hayallerini Suriye'yle taşırsa, ki zaten Suriye de dahil buna,
22:01bu defa gitmeye çalışan mültecilerin tekrardan,
22:04acaba Esad rejimi gitti, şimdi İsrail tehdidi geldi veya YPG'nin ülkede İsrail'le ortak çalışabilme ihtimali,
22:11tabii ki istikrar tehlikeye atacaktır.
22:12Ve mültecilerin geri dönme noktasında da bir takım endişelerini ortaya çıkaracaktır.
22:17Ama buradaki en önemli husus, hem mültecilerin bölgeye geri dönmelerinde, vatanlarına kavuşmasında,
22:23hem de aynı şekilde bölgede istikrarın sağlanmasında,
22:25bir, YPG ve PKK terör örgütünün bölgeden tamamen uzaklaştırılması,
22:29iki, ABD öncülüğünde İsrail'in Suriye'den ve Golantepe'lerinden geri çekilmesidir.
22:34Bu akabinde, bu zaten bir takım süreci de yine beraberinde hızlıca gerçekleştirecektir diye düşünüyorum.
22:40Evet, tabii bu arada cezaevinden çıkanların durumu da yansımıştı kameralara.
22:47Ve işte o çok bahsedilen sednaya, cezaevi koşulları sürekli konuşuluyor.
22:54Bu noktada Sayın Çiçek, nasıl bir tablo var, neler anlatabilirsiniz bize?
23:00Daha yakın bir zamanda, işte bu yüzyıl içerisinde,
23:04işte Irak'ta biz Ebu Gureyb cezaevini gördük.
23:07Orada bunu yapanlar yabancı güçlerdi, işgal güçleriydi baktığımız zaman Mustafa Bey.
23:13Orada milyonun üzerinde Müslümanı öldüren, orada işte kendilerine karşı direnenlere,
23:20işte burada açıklamaya bile gerek yok.
23:23Bizi izleyen sevgili vatandaşlarımız gözünün önüne getirecekti.
23:26Nelere muhatap kılındığını o Iraklıların hepimiz biliyoruz.
23:31Ama Suriye'deki tabloya baktığınızda bunu tatbik eden kendi vatandaşı.
23:36Yani bir yabancı güç değil.
23:38Yani sadece rejim itibariyle, işte siz biraz önce haberinizde söylediniz.
23:4361 yıldır süren bir Bağas rejimi var.
23:46İşte 53 yıldır süren bir Esad, baba Esad, oğul Esad rejimi var.
23:50Yani bunu yapan, işte o ülkeyi yöneten kendi yöneticileri.
23:55Bu anlam itibariyle herhalde bu kadar, bu yüzyılda, modern yüzyılda
24:02bu kadar açık kendi vatandaşına, bu düzeyde ki orada preslerden ezmelere kadar,
24:10yani inanılmayacak yani bunlar daha çok gündeme gelecektir.
24:14Çünkü hakim oldukça şu anki geçici yönetim,
24:17bunları dünya kamuoyuna daha çok ifşa edeceklerdir.
24:20Yani herhalde bunun başka bir örneği olduğunu bu yakın zamanda,
24:25yani 1. 2. Dünya Savaşı'nı hariç tutuyorum.
24:28Bu son dönemde ben başka görüntüler olduğu kanaatinde değilim.
24:33Yansıyanlar itibariyle bunu mutlak suretle müeyyedelerinin olması lazım.
24:38En azından bugün Rusya veyahut da başka ülkelere kaçmış olan bunlar da ortaya çıkacak.
24:44Birçok kişi gitti.
24:45Bu ülkeler bu tabloları gördükten sonra herhalde daha vicdani,
24:50daha Suriye halkı lehine ve daha çok dünya kamuoyunun baskısıyla
24:55ceza almaları yönünde hareket etmeleri gerektiğini düşünüyorum.
25:01Hep beraber göreceğiz bunları Mustafa Bey.
25:03Evet. Sayın Yeşilkuş, siz ne dersiniz bu konuda?
25:07Tabii ki o Sevneye Epishanesi'ndeki gördüklerimiz, o videolar ve
25:10işte hala o alttaki hücrelerin keşfedilmesi ve çıkan diğer yeni videolar kan dondurucu.
25:18Bu süre zarfında az önce de konuştuğumuz gibi bunu yaptırımın olması lazım
25:22ve bu tamamen uluslararası topluma bağlı bir süreç.
25:25Ancak yani eğer şimdi hem ailen bebeği düşünün,
25:30hem işte o cezaevindeki yapılanları düşünün
25:32veya sivillerin bölgeden uzaklaştırılmasını, ailelerini kaybetmeleri düşünün,
25:35maalesef sistem öyle bir sürece girdi ki yapanın yanına kalıyor.
25:40Bu Netanyahu için de geçerli oldu, Esad için de geçerli oldu.
25:43Fakat burada Türkiye'nin yapacağı en önemli husus,
25:46uluslararası topluma ve defaatle bu sürecin yanlış olduğunu,
25:50burada cezalandırılması gereken liderler olduğunu bildirmek, duyurmak.
25:54Zaten Netanyahu üzerinde biz Birleşmiş Milletler'de de Sayın Cumhurbaşkanımız konuşmuştu.
25:59Aynı şekilde Suriye'nin zaten yaptıkları belgeli ortada,
26:01kimyasal silahları ortada, zamanda saldırmış olduğu fosfor bombaları ortada.
26:07Bunların hepsinin bir bütün halinde değerlendirilip,
26:10tabii ki Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde cezasının onaylanması ve
26:14artık bunun da bir yaptırımının olması lazım.
26:17Tabii ki dediğim gibi tartışmalı bir konu, suç zaten ortada,
26:21insanlar karşı işlenmiş suç zaten ortada.
26:23Ama önemli olan bunun uygulanabilirliği ve gerçekten yaptırımı.
26:27Peki. Teşekkür ediyoruz yayınımıza katıldığınız için,
26:29değerlendirmeniz için sağ olun Sayın Çiçek.
26:33Sayın Çiçek çok sağ olun, ağzınıza sağlık. Teşekkür ediyoruz.
26:36Şimdi efendim Suriye coğrafyasındaki son duruma göz atacağız.
26:41Söz İbrahim Ergin'de.