Sosyal Medya Hesaplarımız...
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Facebook : https://www.facebook.com/AkitTVOfficial
Twitter : https://twitter.com/akittv
Instagram : https://www.instagram.com/akittv
Google+ : https://plus.google.com/+akittv
Web Site : http://www.akittv.com.tr
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Iş ve ekonomide öne çıkan başlıklarla karşınızdayız kıymetli izleyiciler hemen
00:09sıcağı sıcağına piyasalardaki son duruma bakalım bugünü nasıl görmüşler günü nasıl
00:14kapatmış piyasalar onlarla başlayalım ilk kalemde her zamanki gibi bizi bist 100
00:20endeksi karşılıyor kıymetli izleyiciler bist 100 endeksi 0.40 lık bir artışta 9.763
00:28lira seviyesini görmüş durumda dolar TL'ye baktığımızda ise 0.05 lik küçük bir düşüşte
00:3435.43 lira seviyesinden işlem görürken büroda da 0.01 lik küçük bir artış söz konusu ve
00:4236 lira 50 kuruş seviyelerinden işlem gördü altın 10 oranındaysa 0.73 lik bir artış var
00:49altın 10 oranı 2715 dolar seviyesinden işlem gördü diğer altınlara gram çeyrek ve Cumhuriyet
00:56altına baktığımızda ise ortak bir artış söz konusu 0.60 lik bu artışla birlikte gram altın
01:033094 liradan işlem gördü çeyrek altın 5057 liradan işlem gördü Cumhuriyet altında 20.165
01:12liradan işlem gördü alıcılarını karşıladı kıymetli izleyiciler brent petrol'e baktığımızda
01:17ise 0.26 lik küçük bir düşüşle 81.82 dolar seviyelerini gördü brent petrol araç sahibi olanları
01:27yakından ilgilendiren bir kalemdir brent petrol yakın zamanda zam haberlerini vermiştik ne yazık
01:33ki dileriz ki yakın zamanda yine bu sefer indirim haberlerini veririz peşi sıra diye
01:39ümit ediyoruz kıymetli izleyiciler şimdi her zaman yaptığımız gibi piyasaların ve ekonominin
01:44nabzını gelin yeni akit gazetesi ekonomi müdürü bura kardanla tutalım Sayın kardan hoş
01:50geldiniz. Hoş bulduk Tolga Bey. Piyasalar aktardığınız grafikler bu şekilde sizlerin
01:55yorumları nedir merak etmekteyiz. Evet tabii yine borsa döviz ve özellikle altın üçgeniyle
02:01başlamak isterim. Şimdi tabii baktığımızda dünyada yaşanan gelişmeler baş döndüren
02:07gelişmeler hem özellikle borsa tarafında hem de döviz tarafında hissedilmekte. Şimdi tabii borsada
02:16bir artış söz konusu özellikle Orta Doğu'da bildiğiniz üzere bir dün açıklanan ateşkesle
02:23alakalı karar vardı. Bunun tabii yansımaları oldu özellikle sabah saatlerinde ve sonrasında
02:29burada tabii sınırlı bir yükseliş görmekle beraber bir fon kayışında olduğunu müşahede
02:37ettik. Burada tabii bu bahar havasının borsada ne kadar ve ne oranda hissedileceği merak konusu
02:45ancak şunu söylemek gerekir ki borsa çok kırılgan bir alan özellikle siyasi gelişmelere dış
02:54çok duyarlı bir alan. Burada ııı az önce de belirttiğim gibi yine ııı borsa merak konusu ııı
03:01ne o yönde evrilecek? Hangi konuda ııı hangi alımlar, hangi sektöre yönelimler olacak? Soru
03:08işareti. Iıı döviz tarafına baktığımızda ise dolarda otuz beş lira, euro'da ise otuz altı
03:15lira yeni bir denge haliydi. Iıı tabii burada dolarda bir ııı düşüş gördük ııı zaman içerisinde
03:22ııı bugün ııı baktığımızda da onu hissettik. Iıı bu tabii biraz ııı hafif ve yatay olarak ııı
03:31nitelendirebileceğimiz ve geçici olarak addedebileceğimiz bir oynamaydı. Iıı euro'da ise
03:37istikrar eğiliminin korunduğunu ııı özellikle ııı yine ııı yatay bir ııı seyir gözlendiğini
03:44izledik. Iıı burada özellikle Merkez Bankası'nın döviz rezervlerinin Türkiye'ye duyulan güvenin
03:52ııı perçinlendikçe ııı kurun ııı istikrarlı bir şekilde rotasında ilerleyeceğini öngörüyoruz.
03:59Iıı burada önemli bir değişim olacağını tahmin etmiyoruz. Iıı gram altın tarafına baktığımızda
04:06ise özellikle Amerika'da ııı yirmi Ocak'ta Trump'ın koltuğu alacak olması ve buna dair
04:13belirsizliklerin korunması altın piyasasını etkiliyor. Iıı ONS'a bağlı olarak gramda da tabii
04:19artışlar görülüyor vakit zaman zaman. Iıı şu an baktığımızda gram altının üç bin yüz liraya
04:26yakın seyrettiğini ııı gözlüyoruz. Iıı özellikle burada ııı gram altının önümüzdeki süreçte daha
04:35da çok prim yapacağını ve yatırımcısının yüzünü daha çok güldüreceğini düşünüyoruz. Iıı
04:40küresel piyasalar ııı çok önemli. Özellikle küresel piyasalarda altın fiyatlarının duyarlılığını
04:47belirtmiştik. Iıı burada Amerikan enflasyon verilerinin beklentilere paralel olarak gelmesinin
04:53de etkili olduğunu söylemekte fayda var. Özellikle tabii ııı altında ııı bunu hissediyoruz ki
05:00enflasyon rakamlarında olumlu görünümün FED faiz kararlarına ilişkin beklentilerin de değişmesine
05:07yol açtığı ııı aşikar. Özellikle tabii burada Orta Doğu'da yaşanan gelişmeler de az önce
05:14belirttiğimiz gibi altın ve petrol piyasasını doğrudan etkiliyor. Iıı burada ne olacak? Iıı
05:20nasıl bir görünüm arz edilecek? Özellikle baktığımızda ııı İsrail'in gazi işgaline son
05:27vereceği ve ateşkesin sağlanacağı bilgisi ııı dün geçmişti ve bununla alakalı açıklamalar
05:32yapılmıştı. Iıı Trump da aynı ııı duyuruyu yapmıştı. Tabii bununla alakalı farklı açıklamalar,
05:39tartışmalar, ııı U dönüşleri oluyor ama ııı halen dediğimiz gibi ııı dünkü ııı beyanların
05:46daha baskın bir şekilde dünya piyasalarında hissedildiğini ve küresel endekslerde bir
05:52artış gözlendiğini biz de anlıyoruz. Iıı burada tabii özellikle tekrar ııı Amerikan enflasyon
05:59verilerine ve FED politikalarına gelince ııı Amerika'da enflasyonun düşüş eğiliminin ııı
06:05politikalarına bariz bir şekilde yansıyacağına dair ümitler yeniden yeşerdi. Iıı bildiğiniz
06:12üzere ııı FED ııı bu yıl iki faiz indirimiyle yetinmeyi düşünüyordu. Iıı belki bunlar ııı
06:18faiz indirimini öne çekme veya ııı daha fazla faiz indirimine gitme gibi bir eğilime de
06:24sebebiyet verebilir. Özellikle üretici ve tüketici fiyatları göz önünde bulundurulduğunda.
06:29Iıı bunun yanı sıra özellikle ııı çekirdek enflasyonda görülen bir yavaşlama var. Bu
06:36yavaşlama eğiliminin de FED tarafından yakından takip edildiği muhakkak ki buna bağlı olarak da
06:42özellikle faiz indirimlerinin geleceği öngörüsü güçleniyor. Iıı bu öngörünün de tabii özellikle
06:50para bolluğunu ve daha çok ııı dünyada yatırımı ııı teşvik edeceğini işaret edeceğini ifade
06:57edebiliriz. Ve bunun yanı sıra altının ve diğer metaların ııı paladyum da dahil, platin de
07:04dahil ııı daha çok prim ııı arz edeceğini yine dile getirebiliriz. Iıı iç ekonomik
07:11gelişmeleri isterseniz biraz da değinelim. Iıı şimdi tabii iç ekonomik gelişmelere
07:17baktığımızda enflasyon en önemli gündem maddelerinden birisi. Özellikle tabii ııı
07:23Türkiye'de sıkı mali politika ve para politikası eş gücümlü olarak ilerliyor. Iıı burada tabii
07:29ııı ekonomi yönetiminin ııı özellikle talebi kısıcı, üretim fiyatlarında ııı bir nevi ııı
07:37özellikle ııı dizginleme halleri ve tedbirleri söz konusu. Iıı bunlar sonuçta veriyor.
07:43Özellikle yüzde ikiydi enflasyonun son artış hızı aylık fazla. Şimdi yüzde birleri konuşuyoruz.
07:50Iıı bu da önemli bir gelişme. Iıı bu konuda Merkez Bankası'nın ııı tabii çalışmalarını da
07:56yakından ııı takip ediyoruz ki ııı açıkçası hani ııı taviz vermeyen emin adımlarla ilerleyen
08:03bir ııı yönde gidiyor. Iıı şimdi tabii ııı hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in
08:10konuşmaları çok önemliydi ki açıklamalarına biz de dikkat kesiliyoruz. Iıı Londra'daydı.
08:15Iıı iki yüz elliden fazla yatırımcıya Türkiye ekonomisini anlattı. Dezenflasyon ııı devam
08:22ettiğini arz yönlü tedbirlerle de destekleneceğini ifade etti. Ayrıca reformlara da hız kazandıracaklarını
08:29kaydetti. Şimdi tabii ııı burada enflasyon çok önemli. Yabancı yatırımcı da çok soruyor bu konuyu.
08:36Iıı Mehmet Şimşek'in bu konuda ve özellikle sorulara karşı ııı verdiği cevap çok önemli.
08:42Arz yönlü ve özellikle yönetilen yönlendirilen fiyatlarla ııı özellikle enflasyonda düşüşün
08:50devam edeceği ifadesi çok ııı mühimdi ve kayda değerdi. Iıı gıda arzına dönük desteklerin ııı
08:57devam edeceğini bildirmesi de yine yatırımcıları rahatlatan ve yüreklere su serpen bir ııı açıklama
09:06ticarette de yine ııı Türkiye'nin dayanıklılığını ifade etmesi ve bazı ııı özellikle ııı bölgede ve
09:14Suriye'de, Gazze'de yeniden inşa için çalışmalara talip olduğunu yine kaydetmesi önemliydi. Mehmet
09:22Şimşek'in. Iıı gördüğümüz ve anladığımız kadarıyla Türkiye'de makro ve mikro veriler
09:29ııı istenen oranlarda ve istenen ııı şekilde devam ediyor. Iıı buna bağlı olarak da ııı reformlara
09:36hız veriliyor. Iıı biz de bu anlamda iki bin yirmi beşin ııı ümit verici bir yıl olduğunu
09:42söyleyebiliriz Tolga Bey. Evet. Teşekkür ediyoruz Buğra Kardan aktardığınız bilgiler
09:47için ııı iş ve ekonomide neler olduğunu piyasalarda neler olduğunu Yeni Akit Gazetesi
09:54Ekonomi Müdürü Buğra Kardan aktardı. Kendisine bir kez daha teşekkür ediyoruz kıymetli
10:00izleyiciler. Biliyorsunuz bakanlık ara ara taşış taklit listesini güncelliyor. Hangi gıdalarda
10:07sakatlık sıkıntı olduğunu güncelliyor ve bu arada bu gıdalar iyi olsa da olmasa da fiyatlar
10:15fahiş şekilde artmaya devam ediyor. Peki akıllara da şöyle bir soru geliyor. Evet bunlara zam
10:21geliyor. Cebimizden daha fazla para çıkıyor ama biz verdiğimiz bu paranın karşılığını alabiliyor
10:27muyuz? Yediğimiz ürünler sağlıklı mı? Gıda ürünleri sağlıklı mı? Denetimler ne seviyede
10:33diye sorular geliyor akıllarımıza. Işte bu soruları bu sorulara cevap bulabilmek için şimdi
10:38kıymetli bir konumuz var kıymetli izleyiciler. Iıı gıda denetimi uzmanı Nurten Sırma bizlerle.
10:44Sayın Sırma hoş geldiniz yayınımıza. Hoş bulduk efendim. Iyi yayınlar. Teşekkür ediyorum. Ben de
10:50iyi yayınlar diliyorum. Evvela girizgahta yaptığım gibi ııı söylediğim gibi sormak istiyorum,
10:56merak etmekteyiz. Iıı biz gıda yani hayatımızı idame ettirmek adına bir şeyler alıyoruz. Iıı gıda
11:03tüketiyoruz. Iıı para verip alıyoruz ve faiz zamlanıyor bunlar aslında. Her geçen gün ne yazık
11:09ki. Peki biz bu ııı faiz zamlanan bu ürünlere para vererek aldığımız bu ürünlere ııı nasıl
11:17yaklaşmalıyız, nasıl bakmalıyız? Para verdiğimiz takdirde para karşılığında aldığımız bu ürünler
11:22sağlıklı mı ve verdiğimiz paranın karşılığını veriyorlar mı, bize hak ediyorlar mı diye sorarak
11:28başlamak isterim. Şimdi gıda bir tüketim tercihi değil, bir mecburiyet. Dolayısıyla sabah uyandığımız
11:36andan itibaren aslında gün içinde pek çok gıda tercihi yapıyoruz. Dolayısıyla bu zorunluluğu
11:41üzerine getirirken tüketçi olarak amacımız şu, hem sağlıklı beslenmek hem de paramızın karşılığı
11:49olan o ürünün ederini satın almak. Dolayısıyla hem güvenilir gıdayı hem de adil fiyatlanmış olarak
11:56bizim soframıza kadar gelmesi lazım. Fakat ne yazık ki hem ııı sahada güvenir olmayan gıdaların
12:04varlığı hem kalite konusunda yaşanan zafiyet beraberinde de bir de fiyatlama konusunda yaşanan
12:11yanmışı aslında vatandaşı beslenme konusunda büyük bir zorluğa düşürdü diyebiliriz. Şimdi
12:17üretim rakamlarına baktığımız zaman da aslında sahada yaşanan gıdadaki bu güvensiz durum
12:24tüketicinin beslenme alışkanlıklarına da yansıdı. Yani hepimiz hayatın içindeyiz. Yaşıyoruz
12:30farklı görevlerde olsak da kırmızı et fiyatlarını uzun süredir bir yüksek seyir devam ediyor.
12:37Dolayısıyla ııı kırmızı ette ulaşamayan vatandaş beyaz eti tercih ediyor. E beyaz ette de yükselen
12:44fiyatlar. Daha iş fiyatları görüyoruz. Eee başka bir seçenek olarak yumurta kalıyor. Şimdi hayvansal
12:50protein dediğimiz şeyi zaten alabileceğimiz yerler belli. Ya kırmızı et alacak vatandaş ya
12:56beyaz et ya da yumurta. Şimdi o tuzlu dediğimiz o konvensiyonel, endüstriyel o pazardan dahi
13:04bile adedi neredeyse sekiz liraya yaklaştı. Vatandaş beslenme konusunda bu fahiş fiyatlar
13:12nedeniyle bir taraftan da gözünü ucuz ürün arayışına doğru yöneltiyor. Eee bir süre yüksek
13:22fiyatlar tölere edilebilir ama bu yüksek fiyatlar fahiş fiyatlar uzun süre sahada devam ettiği
13:29eee gıda sahteciliği yapan kişileri de bir saha açılıyor. Karanlık bir saha. Orada vatandaşın
13:37ucuz ürün ihtiyacını karşılamak için sahada olan bir takım sözde üreticiler oluyor. Hatta Tarım
13:43ve Orman Bakanlığı'nın bir Ekim'den itibaren eee tanımladığı bir dönem var. Karaliste dönemi.
13:49Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı bir Ekim'de bir basın açıklamasıyla bunu duyurdu.
13:54Gıdada sahtecilik yapan firmaları ııı kamuoyu duyuruş şeklinde vatandaşın görebileceği bir link
14:01üzerinden yayınlıyorlar. Bugüne kadar toplamda ııı bin altmış beş tane firma ifşa edildi. Bunların
14:09bir kısmı sağlığı tehlikeyi düşüren firmalar bir diğeri taklit ve taş iş yapanlar. Oradaki
14:15bin altmış beş tane yaşanan uygunsuzluğu incelediğimiz zaman aslında en fazla kırmızı
14:21et ürünlerinde yaşanan sahtecilik. Hatta basına da yansıdı. Siz de çok fazla işlediniz. İşte et
14:28ürünlerinde kullanılan tek tırnaklı hayvan eti. O da at, eşek, katır demek. Yani bunlardan birini
14:33kırmızı et yerine bunu bazen ııı köfte olarak sahaya sürmüşler. Bazen lahmacun harcı, bazen
14:42pide harcı veya tas kebabı. Bunun gibi örnekler vardı. Sahada satışa sunan sözde üreticiler.
14:49Zeytinyağı. Zeytinyağında yapılan hileleri gördük uzun zaman. Iıı ve yine diğer ilgili olan bir
14:58birçok aslında gıdada sahtecilik konusunu gördük. Şimdi buradan şunu görebiliyoruz aslında.
15:05Gıdada sahtecilik eski bir sorun. Mücadele edilmesi gereken bir sorun. Ama onun beraberinde
15:12dönem olarak aslında yüksek fiyatlarla birlikte vatandaşın ulaşamadığı gıdalar grubunda daha
15:18fazla sahtecilik yapıldığını da görebiliyoruz. Beraberinde tüketçinin de yeme alışkanlıklarında
15:25da farklılıklar var. Bir örnek vereceğim size. Bir kişi eğer o hafta içi iki defa o tencere yemeği
15:33dediğimiz kırmızı etle yaptığı tencere yemeğini iki defa yapıyorsa şimdi et fiyatları yükseldiği
15:39zaman ki bu üretim miktarına da yansıdı. Rakamları da söyleyeceğim birazdan. Iıı on beş
15:45bir artık. Bu ııı etle yaptığı yemeği tercih ediyor veya daha sayısını azaltıyor. Buradan
15:52şunu görüyoruz. Iıı beslenme tercihleri değişiyor. Dolayısıyla bunu üretim rakamlarına
15:58yansımış olarak da görüyoruz. Türkiye Statistik Kurumu'nun Kasım yirmi dört dönemine ait bir
16:04rapor yayınladı geçen gün. O raporda şunu söylüyor. Diyor ki hatta ben buradan size söyleyeyim.
16:09Tavuk eti üretimi bir önceki aya göre yüzde dört nokta sekiz oranında azalmış. Iıı iki yüz on
16:16altı bin ton gibi. Tavuk yumurtası yine aynı şekilde. Bir önceki aya göre yüzde doksan bir
16:20nokta bir azalmış. Bu da şu demek. Vatandaşın beslenme alışkanlıkları değiştiği için artık
16:28eskisi kadar ürün de talep etmiyor ve dolayısıyla bu üreticiyi de etkiliyor. Yani bu ııı gıdayı bir
16:34zinciri olarak düşünürseniz talep arzı etkiliyor. Ya da arzdaki farklılaşma ııı tüketçinin talebini
16:42etkiliyor ve bu ufasık daire şeklinde aslında içinden çıkılamayacak bir hale geliyor. Şunu çok
16:48net buradan sizin mahsusunuza söylemek istiyorum. Buyurun. Iıı gıda bir tüketim tercihi değildir.
16:55Bir mecburiyettir. Dolayısıyla insanların yeterli beslenememesi demek. Özellikle büyüme
17:01çağındaki çocuklar için. Eğer büyüme çağındaki bir çocuk günde seksen gram protein tüketmek
17:06zorundaysa ve bunun büyük çoğunluğunu hayvansal proteinden almak zorundaysa bu kişilerin
17:13beslenememesi demek önümüzdeki dönemde ııı zihinsel ve bedensel gelişimde geriliği konuşacağız
17:20belki de önümüzdeki süreçte. Dolayısıyla bu fahiş fiyat meselesi acilen çözüm bulunması
17:27gerektiren bir durum. Çoklu mücadele gerektiren bir durum. Çünkü sürekli girdi maliyetlerini öne
17:34sürerek aslında sahada önüne geçilemez fiyatlama konusunda bir karmaşa yaşanıyor. Bunu sahada
17:41birebir içinde biri olan ııı biri olarak söyleyebilirim rahatça. Çünkü bir ııı ticaretin
17:49derinliği fazlalaştıkça bazen çok güçlü üreticiler piyasadaki fiyat belirleme kabiliyetini
17:56öne sürerek ııı aslında farklı bir yolculuk yapıyorlar. Size bir ııı örnek vermek istiyorum.
18:01Şimdi Türkiye'de perakende sektörü ııı tarladan sofraya dediğimiz işte o vatandaşın üreticiyle
18:10buluşabilmesini sağlayan satış noktaları fakat perakenden de kendi içinde dallandığı ve farklı
18:18güçte olduğunu söyleyebilirim. Perakende başlığı altında şunu düşünebilirsiniz. Aynı yolda birbirine
18:26benzemeyen beş tane benzemez ııı yapının ilerlediği ve bunların bir yerde birbirine
18:32paralel yapılar oldu. Fakat ikisinin de farklı fiyat sahada oluşturduğunu söyleyebilirim. Çünkü
18:40bir yerel marketleri düşünün. Yani esnaftan haliyle beş tane mağazası olan bir market zinciri
18:47ııı şöyle bir faydası olabiliyor. En azından bulunduğu bölgedeki kişileri istihdam ediyor.
18:54O bölgeden catering hizmeti satın alıyor. Yani bulunduğu mahalleyi, bölgeyi kalkındırabiliyor.
19:00Fakat organize perakende dediğimiz sermaye gücü daha yüksek olan perakende noktaları ııı biraz daha
19:08kapalı devre sistem üzerinden dönüyor. Yani malı tarlada bağlayabilme kabiliyeti var.
19:14İşte sözleşmeli tarımla gidip tarladaki adamdan malı alıyor. Daha sezonun başında bağlıyor.
19:21Kendi lojistiği var. Kendi depolama alanı var. Kendi dağıtım ağı var. Ve o piyasanın fiyatını
19:27belirlemek kabiliyeti var. Gibi gibi sonuçta bu perakende mağazalarının da ııı çok güçlü bir
19:35yapı halinde sahada olması aslında üreticilere de baskı yaptıkları için bir taraftan da fiyat
19:41belirlemek konusunda aslında büyük bir faktör oluyor. Şimdi biz zincirin son halkası gibi
19:46görüyoruz perakendeyim. Ama en büyük ve en güçlü halkası olduğu için aslında orada fiyatı
19:53şekillendiren bir durumda söz konusu. Evet buyurun. Devam edin buyurun lütfen. Şimdi şöyle biz
20:03gıdada sahteciliği konuşuyoruz ve taklit tarşısı konuşuyoruz ama aslında ana başlık vatandaşın
20:10halk sağlığının riske atılması. Yani bu bir noktada vatandaşın sağlığının istismar edilmesi
20:17anlamına da geliyor. Eğer bu sahtecilik konusunu besleyen fahiş fiyatlarsa vatandaş bu konuda
20:24ulaşmakta zorluk çekiyorsa karanlık bir saha açılıyor. Bunu ııı çok net söyleyebilirim.
20:30Dolayısıyla adil fiyatlanmış bir gıda aslında ııı besleyici nitelikli ve daha güvenir gıdanın
20:36vatandaşa ulaşmasını sağlayacak. Peki burada denetimler gerçekleştiriliyor. Yani şunu merak
20:44ediyoruz hep ııı arada aracılar var, tüccarlar var. Onlar da üzerine kattığı için üç beş evden
20:50geçiyor ve üreticiden tüketiciye gelene kadar fahiş şekilde zamlanıyor bunlar bu üründen ne
20:56yazık ki ve vatandaşımız zor durumda olanlar sadece asgari ücretle geçinenler o ürünleri
21:01yapamıyor çoğunlukla ve akıllara hep şu soru geliyor. Yani bu denetimleri gerçekleştirmek ve
21:08bu işi takip etmek sıkı tutmak önlemek bu kadar zor bir iş midir? Neden bu kadar ııı bu
21:14gerçekleştirilemiyor peki? Şimdi ııı Türkiye'de sekiz yüz bin tane gıda işletmesi var. Bunların
21:23bir kısmı üretim yapan bir kısmı perakende noktası veya diğerleri. Ticari işletmeler satış
21:30daha fazla. Şimdi bu denetim dediğimiz şey hani örnekleme usulü ve denetim planına göre gidilen
21:37bir şey. Dolayısıyla aslında hem Ticaret Bakanlığı hem Tarım ve Orman Bakanlığı bir taraftan gıda
21:43güvenliği konusunda diğer taraftan da ııı haksız fiyat artışıyla konusunda ııı denetimlerine
21:49devam ediyorlar. Fakat burada vatandaşa da düşen görevler var. Dolayısıyla aynı ürün aynı hafta
21:57içinde beş altı kere zamlandıysa ki girdi maliyetleri aynı hafta içinde bu kadar değişmiyor.
22:03Nedir sizin gerekçeniz? Yani etiket değiştirmek için özel bir personel var ve sürekli ııı bununla
22:10ilgili bir ııı etiket değişikliği var. Ve de onunla da yeterli kalmıyor. Hani sadece biz etiketlerdeki
22:17fiyatlar üzerinden üründeki fiyat artışını değerlendiriyoruz ama bir taraftan da şunu
22:23biz alışveriş yaparken gramajlar azalıyor. Mesela beş yüz gramken dört yüz elliye indir.
22:29Dört yüz elliyken dört yüz yirmi beşe. Nedir senin gerekçen diyoruz? Üreticinin cevabı şu.
22:35İşte biz bir hesaplama yaparak porsiyonlama konusunda bu ııı gramajı uygun gördük ama
22:41ııı serbest piyasa adı altında biraz da ııı başıboş bir piyasa oluşturmaya çalışıyorlar.
22:47Dolayısıyla porsiyonlama dediğiniz şey o kişinin işte gün içinde tüketeceği gramaj ya da üç
22:53kişi beş kişi kim tüketiyorsa yani dört yüz elli gram, dört yüz yirmi beş gram, dört yüz on beş
22:58gram. Bunlar tabii hepimiz biz alışverişe giderken yanımızda bir ııı muhasebe uzmanı,
23:04bir mali müşaviyeli hesap uzmanıyla gitmiyoruz. Elbette. Dolayısıyla ııı altı yüz gramlık bir
23:10peyniri iki yüz elli liraya satıyorsan ııı bir dahaki gün gittiğim zaman beş yüz elli gramı
23:16fiyat değişmemiş. Şimdi bu zamlanmamış mı oluyor? Dolayısıyla gramajdaki azalmalar fiyat değişikliği
23:23olmasın haksız fiyat artışıdır. Beraberinde ürünün kalitesinden çalıyorsan fiyat değişmese
23:31bile bu haksız fiyat artışıdır. Siz şöyle düşünün. Her zaman aldığınız bir peynir markası
23:36hiç değişmiyor. Öyle bir alışkanlığınız var. Bir sonraki gün gittiğinizde diyorsunuz ki ya bir
23:41gariplik var bu üründe ya tadı değişmiş ya ııı yapısı değişmiş. Bir tuhaflık var çözemiyorsunuz
23:48ama o tuhaflık dediğiniz şeyin arkasında adamın kullandığı ııı ham maddi olan çiğ sütün
23:55kalitesinde farklılaşma olmuş olabilir. Veya gram daha ağır gelsin diye bu da işin teknik
24:01iğneleri. Iıı sütteki pastörizasyon sıcaklığıyla oynayarak daha ağır bir ürün elde etmiş olabilir.
24:09Veya kullandığı içerisine ııı katkı maddelerinin miktarını arttırarak işte küf koruyucu,
24:16maya koruyucu ııı fazla fazla kullanarak ki bu bakanlığın listesinde de ııı çıktı. Dolayısıyla
24:23bu tür gıda imalatında aykırı hususlarla aslında sözde kendi adına bir ııı üretim yapıyor ama
24:31haksız fiyat artışında körükleyecek. Bu da işin teknik iğne tarafı. Dolayısıyla bir fiyattaki bir
24:39haksız fiyat artışı sadece etiket üzerinden anlaşılmaz. Kalitede ödüm verirse bu da bir
24:46fiyat artışıdır. Iıı dolayısıyla hem girdiği kalitesine düşürdü, hem gramajı düşürdü,
24:53hem fiyatla oynadı. Iıı o da yeterli olmadı. Şimdi ticaret dediğiniz şey ııı arzla talebin
25:01doğru hesaplandığı yerde ııı manevra yapabilecek o kabiliyetteki kişilere fiyat belirleme
25:08devreye giriyor. Iıı bu anlamda da aslında hem ııı arzın fazlalaştığı dönemlerde veya
25:14tüketicine daha fazla talep ettiği dönemlerde ürünü kıstığınız zaman sahaya daha az mal
25:20yolladığınız zamanda aslında ııı o ticari manevrayla da ürünün fiyatını da sahada
25:26belirlemiş oluyorsunuz gibi. Şimdi gıda bir değer zinciri ise bu değer zincirinde bazı
25:34kişiler hakikaten çok güçsüz kalıyorlar. Onlar kimler? Çiftçi tarafı. Yani ayağında çizmesi
25:40olan adam, ahırın içindeki adam, bandıradaki adam. Iıı dolayısıyla bu adamlar üretim
25:48yapıyorlar, ticaretten çok anlamayan ama işin emek kısmında zahmet kısmında çok fazla ezilen
25:55çiftçiler. Bu adamlar aslında cebine girmesi gereken parayı ııı zincirin sonraki halkalarında
26:03kaybettiği için vatandaş ne ucuz ürün yiyebiliyor ne de çiftçi güçlenebiliyor. Bu ara zincirdeki
26:11kişiler veya oradaki sizinle bahsettiğiniz gibi işte toptancıdır, aracıdır veya perakendenin
26:19güçlü oyuncuları gibi fiyat belirleme konusunda son derece ııı atak davranan ticari oyuncular
26:25aslında ne tüccarın ne de çiftçinin güçlenmesine müsaade ediyorlar. Bir taraftan da vatandaşın
26:33ürün yemesine sebebiyet veriyorlar. Yaşanan durum bu. Peki ııı işte bu noktada ııı Nurten Hanım
26:40devletimizin denetimleri sıkı evet ama bir denetime bir bakkala veya markete gittiklerinde
26:46mesela 3 harfli marketler çok meşhurdur ya bir herhangi birine gittiklerinde bu denetim
26:51ııı etiket fiyatıyla kasadaki fiyatın uyumu mu yoksa faiş yapılan zamlar mıdır ve işte bu noktada
27:00bu aracıların ııı bu faiş fiyatların önüne neden bir türlü geçilemiyor? Aslında üret üret tüketicinin
27:08de aslında burada evet uyanık olması lazım. Bizlerin de buna katkıda bulunmamız lazım ama
27:13herkes ııı yani bunu söylüyor. Fiyatlar zam gelmeyecekten de ama artıyor şu anda diyor ve
27:19bunu ııı denetleyecek merciler biz de haberlerini veriyoruz. Denetlemeler devam ediyor diye ama 1
27:26fiyatlar da yükselmeye devam ediyor. İşte bunun önüne neden geçilemiyor? Neler yapılabilmeli
27:31veya neler yapılmıyor? Şimdi bu çoklu mücadele gerektiren bir durum. Ne yazık ki yabancı ııı
27:39market zincirleriyle ya da Avrupa'daki faaliyet gösteren organize perakendeydi. Ülkemizi
27:45kıyasladığımız zaman ııı rakamsal olarak da belki ortaya koymak lazım. Avrupa'da 3 bin 700 kişiye
27:52bir tane market mağazası düşüyor. Ülkemizde 700 kişiye bir market mağazası düşüyor. Bizde
27:58alım gücü bu kadar yüksek ııı olmadığı için dolayısıyla burada bir tuhaflık aslında
28:04perakendenin yapılanmasından da kaynaklanıyor. Şimdi yeni bir mağaza açmak organize perakendenin
28:11güçlenme yoludur. Ne zaman mali açıdan bir sıkışık durum olsa yeni mağaza açıyorlar.
28:16Dolayısıyla aslında bu neredeyse ülkenin genelini yüzde yetmiş sekiz oranında kaplayan
28:23o perakende zincirlerin aslında bir elin parmağını geçmeyen yapılar arasında ııı olduğu. Bu da
28:32aslında ııı konunun biraz daha tekel bir yapı halinde olmasından kaynaklı hem üreticiyi
28:38güçlendirmeyen bir yapı var. Beraberinde de tüketiciyi aslında ııı adil fiyatın ulaşması
28:45arasında bir takım zorluklar var. Şimdi girdi maliyetleri elbette ki yüksek. Bu yatsınamaz.
28:50Ancak sahadaki fiyatlar kadar yüksek bir girdi maliyeti yok. Yani dünyadaki fiyatlarla
28:57kıyasladığımız zaman işte gıda ve tarım örgütünün belirlediği o küresel gıda fiyatlarıyla
29:03ülkemiz arasındaki açılan makasın nedeni aslında aradaki o zincirde fiyat belirleme
29:10atak davranan ııı bir takım fırsatçı hamleler yapan aracıların eseri. Ben böyle okuyorum
29:18durumu. Çünkü sonuç itibariyle çiftçiler hakikaten çok güçlü değiller. Perakendeye
29:25karşı ııı güçlü bir kooperatif yapıları yok. Güçlü bir üretici birlikleri yok. Bir örnek
29:32üzerinden size çok net izah edebilirim. Ocak ayında ııı Ulusal Süt Konseyi ııı çiğ süt
29:38fiyatını belirlediler. On yedi lira on altı kuruş gibi bir rakam belirlendi. Bu fiyatın bu fiyat
29:45neye göre belirleniyor? Işte hayvanın memesinden kovaya giren o ııı çiğ sütün dolum maliyeti.
29:52Dolayısıyla bu paranın çiftçinin cebine gitmesi lazım. Yani mandıradaki adamın o işin zahmetini
30:00çeken adamın cebine gitmesi lazım. Fakat iş öyle olmuyor. Şöyle bir yapılanma oluyor. Bu fiyat
30:06belirlendikten sonra private label dediğimiz yani bu market markalarını üreten o organize
30:12Perakendeyin oyuncuları devreye ııı çıkıyorlar. Devreye giriyorlar. Sonra da süt üreticileri ııı
30:20sahada bir paralel piyasa oluşturuyorlar ve o on yedi lira on altı kuruşun altında bir fiyat
30:27belirleyip aslında ııı üreticinin hakkına girmiş oluyorlar ve ona daha düşük bir fiyat veriyorlar.
30:33Ama şimdi market reyonlarına baktığınız zaman sütün litresi ııı neredeyse pastörüzü sütlerde
30:39bazı markalarda yüz liraya yaklaşmış durumda. Işte UHT süt kutu sütlerde elli liraya yakın.
30:45Dolayısıyla üreticiden mandıradan o çaldıkları parayı ııı ben market reyonlarında indirimli
30:53bir fiyat olarak göremiyorum. Dolayısıyla şimdi ııı çiftçi mağdur. Tüketici de mağdur.
31:00Fakat bu mağduriyeti yaratan ve sahadaki adil fiyatın oluşmasına engel olan bir ııı ticari
31:07yapılanma var. Bunu görebiliyoruz. Tamamı için konuşamayız. Fakat ııı burada hakikaten piyasa
31:13belirleyici ticaretin bütün derinliklerine sahip ve ııı o hamlelerle piyasadaki fiyatı belirleyen
31:20güçlü oyuncuların da olduğunu biliyoruz. Işte bu bir taraftan da vatandaşın işte hem ucuz ürün
31:28yaşanın ııı cevabı niteliğinde yani buna çözüm bulunması. Bir taraftan da tabii ııı ürünün
31:35kalitesiyle gıda güvenliğiyle aldatıldığı durumlar var. Mesela ııı organik yumurta üzerinden
31:42yapılan sahtecilikler. Dolayısıyla vatandaş güvenilir ve sağlıklı gıdaya ulaşmak istiyor.
31:48Tek hedefi bu. Tabii Türk Gıda Kodeksi yani gıda mevzuatı da üretimin nasıl olması gerektiğini
31:55tarif etmiş üreticilere. Iıı bunu kanun, tüzük yönetmelik ve tebliğlerle tarif etmiş. Fakat ııı
32:02yumurta tebliğinde yazan oradaki sıralamaya yetiştirme metotlarına uymayan bazı üreticiler
32:09var. Normal bir yumurta aldığınız zaman üzerinde basılı olarak ııı yani yumurtanın
32:15üzerinde yetiştirme metodu, üretim yeri ve sınıfı yazar. Orada hatta şöyle bir sıralama vardır.
32:24Yumurtanın üzerinde sıfır yazıyorsa organik üretilmiştir. Bir yazıyorsa serbest dolaşımda
32:30olan tavuklardan elde edilen yumurtadır. Işte iki numarada kapalı sistem. Üçte de en ucuz olan o
32:38konvensiyonel, endüstriyel dediğiniz pazardan dahi aldığınız otuzlu yumurtalar. Bunların üretim
32:44ve yetiştirme metotlarına göre ııı bakanın yayınladığı tebliğde böyle bir sıralama var.
32:50Fakat vatandaşta organik ürüne karşı bir ııı şey var ya bir düşkünlük daha fazla doğal olsun,
32:57organik olsun, nereden bulabilirim diye. Bunu da fırsat bilen bazı kişiler aslında üzerinde
33:03hiçbir numara yazmayan, nereden getirdiği de belli olmadığı yumurtaları üzerine biraz pislik
33:10bulaştırıyor, biraz samana buluyor, bir köy havası yaratıyor, onu da bir sepete koyuyor. İşte
33:15efendim şu köyden getirdik, çok doğal yumurta. Getirdin de hayvan hastalıklı bir hayvan mı? Hangi
33:22tavuğun yumurtasını getirdin? Eee gıda güvenliği şartlarına uygun mu? Işte veteriner hekim
33:28muayenesinden geçti mi? Yani bir bilinmezlik. Dolayısıyla eee bir taraftan fiyatlar yüksek,
33:34bir taraftan da ürünün kalitesi ve gıda güvenliğiyle ilgili vatandaşın eee hakikaten
33:39çaresiz kaldığı durumlar. Yani bu gıda güvenliği meselesi hem fiyat konusunda hem güvenlik
33:44konusunda ciddi anlamda bir milli güvenlik meselesi. Evet. Ve o ııı konuda da çözüm
33:50bulunması ııı gerekli. Burada vatandaşın da üzerine düşen görevliler var. Lütfen ııı üzerine
33:57etiket bilgileri olmayan, ambalajda nerede üretildiği belli olmayan ürünleri almayın.
34:03Dolayısıyla üründe bir tuhaflık fark ediyorsanız da Ali yüz yetmiş dört gıda ihbaratına bildirin.
34:09Tarım ve Orman Bakanlığı'nın denetimlerini destekler nitelikte. Çünkü sahada hem kalitesi
34:14düşürülmüş hem de gıda güvenliği şartlarına uymayan sahte nitelikte ürünler var. Bunların
34:20da bildirilmesi bakanlığın denetimlerinin en azından rotasının nasıl ilerleyeceğini bize
34:26yol gösterecek. Buradan uyarmış olalım Nurten Hanım. Ben teşekkür ediyorum katkılarınızdan
34:32ötürü. Sağ olun efendim kolay gelsin. Teşekkür ediyorum. İyi akşamlar diliyorum. Gıda denetimi
34:37Nurten Sırma bizlere bizlerleydi. Gıda üzerinde oynanan oyunlar hakkında bizlere bilgi verdi,
34:45yorumlamada bulundu ama şöyle 1 nokta da var. Aslında elbette ki bizler tüketici olarak
34:50bakacağız. Devletimize destek olacağız. Bu ahlaksızları şikayet edeceğiz ama devlet nasıl
34:57diğer suçluları yakalayıp yargılıyorsa 1 katil 1 hırsızı bu ahlaksız ve adi adamları da insanları
35:04her kimse onlar işte onları bulup yargılamalı ve vatandaşın ihbarını beklemeden onların önünü
35:12kesmeli diye ümit ediyoruz. Önümüzde güçlü 1 devlet var. Eğer 1 vatandaşın 1 yavrucağın boğazına
35:19kolaylıkla gidebilecek 1 rızkı kesiyorsa bu adiler eğer bu kadar ahlaksızlarsa devletimizin
35:261 an önce güçlü devletimizin 1 an önce buna 1 an evvel önlem alması gerektiğini düşünüyoruz.
35:34Vatandaşımızın söylemini, arzusunu, isteğini buradan dillendiriyoruz 1 kez daha ve böylelikle
35:39iş ve ekonomi programımızın da sonuna gelmiş oluyoruz. Hayırlı akşamlar diliyorum. Allah'a emanet olun.