Bingöl’de saat 02.24'te 4,8 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. AFAD, depremin merkez üssünün Yedisu ilçesi olduğunu duyurdu. 12 kilometre derinlikte oluşan bu deprem, çevre il ve ilçelerde de hissedildi. Yedisu, son dönemde deprem uzmanlarının dikkat çektiği bir bölge oldu. Uzmanlar, buradaki fayın kuvvetli deprem üretme riski olduğu konusunda uyarıyor. Çarpıcı detay ise Bingöl'ün önemli üç fay zonunun kesiştiği yerde yer alması oldu. Detayları Deprem Uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy aktardı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Her gün doğusundan, batısından, kuzeyinden, güneyinden deprem
00:04haberleri alıyoruz. Iıı bu deprem de Kuzey Anadolu fayının
00:09en doğu kısmından geldi. Dört nokta sekiz büyüklüğünde
00:12AFAD'ın açıklamasına göre ııı Kuzey Anadolu fayının doğu
00:16ucunda ııı yedi suyun ııı olduğu kısımda bir yedi suyu
00:21fayı var. Iıı burada ııı deprem tekrarlanma aralıkları yani
00:26periyodu dolduğu için ııı bir deprem beklentisi var. Fakat
00:31dört nokta sekiz büyüklüğündeki bu deprem tam yedi su ııı
00:34ilçesine yakın olmasına rağmen ayrı bir segmentte yani biraz
00:39daha doğusunda elmalı segmenti üzerinde ııı dolayısıyla o
00:44beklenen büyük depremin olduğu yere ııı yakın fakat aynı yerde
00:49değil. Iıı bu bakımda ayrı değerlendirilmesi gerekir. Fakat
00:54biraz önce sizin söylediğiniz gibi burası bir kavşak noktası
00:58olduğu için hem Doğu Anadolu'yla hem Kuzey Anadolu
01:02fayının ııı birleşim bölgesinde kavşağında olduğu için ııı
01:07burada çok sayıda fay var. Dolayısıyla bu faylar üzerinde
01:11oluşabilecek depremler bizi şaşırtmaz doğrusu. Bu depremde
01:16olduğu gibi ama özellikle Doğu Anadolu'da beş buçuğu geçen
01:21depremlerin yapıştığındaki zafiyetler nedeninde hasar
01:25verdiğini düşünürsek ııı dört nokta sekiz bile olsa bunu
01:29uyarıcı bir deprem olarak algılamamız gerekir. Önemli
01:35tabii ki uyarıcı deprem dediniz ama şöyle bir
01:37baktığımızda peki bu uyarıcı deprem sonrası eğer burada bir
01:41deprem gerçekleşirse ne kadar büyüklüğünde bir deprem
01:45beklentisi var siz uzmanların ve en riskli yerleşim yerleri
01:50nereler? Tabii Bingöl'den bahsediyoruz. Önemli bir
01:53kavşak olduğunu söylediniz. Şimdi etrafına baktığımız zaman
01:56üst tarafta Erzurum, Erzincan var. Sağ ve solunda Elazığ ve
02:00Muş var batısında doğusunda. Hemen alt tarafa güneyine
02:04baktığımızda da Diyarbakır, Batman var. Bu illerin
02:07ortasında kalıyor. Eğer bir deprem olursa kaç büyüklüğünde
02:10olur ve bu saydığım illeri ya da daha büyük bir alanı
02:13etkiler mi? Çünkü altı Şubat depremleri bize ne yazık ki on
02:18biriyle etkilenince böyle çevre illerinde ne kadar
02:20etkileneceği korkusu sardı. Tabii bu deprem olan fay
02:27parçasının elmalı segmentinin batısında biraz önce
02:31bahsettiğiniz deprem beklenen yedinin üzerinde deprem
02:34beklenen bir yedi su fayı var. Yedi su fayının biraz batısında
02:38da hatırlarsanız on üç Març bin dokuz yüz doksan ikide altı
02:42nokta sekiz büyüklüğünde Erzincan depremi olmuştu. Yani
02:46orada bir enerji boşalımı olduğu için orada bir deprem
02:50olmaz. Ama yedi suyu ayrı tutuyoruz. Ayrıca bu bölgede
02:57altın üzerine çıkabilecek faylar var. Yani altın üzerine
03:02çıkacak depremleri oluşturabilir. Çok sayıda fay
03:06var. Ve buradaki yerlere tabii uzaklıklar önemli ama zemin de
03:12önemli. Yani mesela Karlova dediğimiz iki büyük sistemin
03:17kavşağı bir düzlük üzerinde bir açılmış ova üzerinde. Dolayısıyla
03:23buranın uzak da olsa depremler biraz zemini nedeniyle
03:27etkilenmesi beklenebilir. Eee dağlık kesimler, kayalık
03:31kesimler deprem dalgaların ııı açısından ııı çok tehlikeli
03:36olmayabiliyor. Çünkü deprem dalgaları buralardan daha hızlı
03:39geçtiği için üstündeki yapı çok fazla zarar vermiyor. Ama yine
03:44de yapının mutlaka zeminle barışık olarak mühendislik
03:49görmüş olması gerekiyor. Mutlaka betonarma ııı ev olması
03:53gerekmez. Bir köy evi dahi eğer sağlıklı yapılmışsa köy evi
03:58dahi yıkılmaz. Yani gerekli ııı özellikleri taşıyorsa depreme
04:03dayanıklıdır demektir. Iıı dolayısıyla hem betonarmada ııı
04:08hem diğer yapılarda zemine uygun yapmak gerekiyor. Zeminin
04:12ne kadar önemli olduğu, deprem büyüklüğü kadar önemli olduğu
04:16altı Şubat'ta bize kanıtlandı zaten doğa tarafından.
04:19Biliyorsunuz. Iıı mesela söz gelip bir Abipovası'ndaki o
04:24zemin zafiyetini eee yeni yönetmeliklerin yönetmeliklerle
04:28yapılmış binaların bile yıkıldığını gördük orada. Eee
04:32bu bundan önce iki bin yirmide İzmir'de o bayrakla denilen
04:36semtteki zeminin kötülüğü nedeniyle ta uzaklardaki bir
04:41depremin gelip İzmir'i yıktığını insanların öldüğünü
04:44biliyoruz. Bin dokuz yüz doksan sekizde Çukurova'daki Ceyhan
04:48depreminde zeminden dolayı binaların yıkıldığını
04:51biliyoruz. Dolayısıyla depremin büyüklüğünü konuşurken
04:54bölgenin sadece uzaklığı değil uzakta olsa bile zeminlerinin
04:59de etkili olabileceğini düşünüp Türkiye'nin yüzde yüzünün
05:03depremden etkilenebileceğini söylemek bence doğru bir cümle
05:07olabilir. Bu söylediğiniz önemli. Yüzde yüzü depremden
05:12etkilenecek dediniz. Tabii ki bunun için biraz önce siz
05:14altını çizdiniz. Doğru zemin, doğru bina yapımı önemli.
05:18Bunlar olmazsa dediniz ki bir köy evi dahi yıkılabilir ve
05:23ölümlere ya da zararlara neden olabilir. Peki önlemler alınmalı
05:27dedik ama şimdi bölgeye bakınca burada yaşanacak bir deprem
05:30iki bin yirmide de ııı Elazığ depremi yaşamıştık. Yirmi dört
05:34Ocak iki bin yirmide. Altı virgül sekiz büyüklüğünde. O
05:38noktayı da etkileme durumu var mı? Çünkü komşu sayılabilecek
05:42bir noktada ııı yedi büyüklüğüne yakın ya da yedinin üzerinde
05:47belki de bir deprem olabilir diye altını çizdiniz. Ne
05:50yapılmalı? Yani önlem alınmalı ama bu depremler bazen ııı siz
05:54değerli uzmanlar belli aralıkları veriyorsunuz ya
05:58enerji dolumu tamamlandığı yakın olabilir mi? Evet. Burayı
06:01nasıl görüyorsunuz? Yani Bingöl deprem oluşturma büyüklüğü
06:05yedinin üzerinde olabilir dediniz ama risk ne kadar yakın
06:09onu da sormak isterim. Eee biliyorsunuz büyük depremlerin
06:13oluşum zamanlarını henüz söyleyemiyoruz. Bizim
06:16söyleyebildiklerimiz bölgenin eee jeolojik tarihi açısından
06:20yaklaşım yaparak depremin yaklaştığını söyleyebiliyoruz
06:24sadece ve büyüklüğü konusunda kabaca bir tahmin yapabiliyoruz.
06:28Ama şunu kesin söyleyebiliyoruz. Mesela biraz
06:30önce dedim ki bin dokuz yüz doksan iki Erzincan depreminin
06:34yaşandığı yerde bir deprem beklemem. Çünkü o gerilimi ııı
06:38sağlayabilmesi için uzun sürenin geçmesi gerek. Sizin
06:41örnek verdiğiniz ııı Doğu Anadolu Fai üzerindeki iki bin
06:45yirmi depreminde Elazığ depreminde yine bir deprem
06:48beklemem. Çünkü ııı o da orada da enerji boşaldı. Iıı iki bin
06:53yirmi üçte öyle altı Şubat depremleriyle birlikte ama
06:56bunlara komşu alanlarda yeni depremler beklenebilir. Bakın
07:02bunlardan bir tanesi yedi su veya ııı iki bin yirmi Elazığ
07:06depreminin doğusu ııı deprem oluşturabilecek ııı faylar ııı
07:12bulunmaktadır. Iıı biraz önce söyledim. Burası kavşak
07:15noktası. Evet. Sadece iki büyük fay zonu yok. Iıı arada ııı
07:20Muş, Bingöl çevresinde Karlova çevresinde pek çok fay daha
07:26var. Bunlar da altıya yakın deprem altıya yakın büyüklükte
07:30deprem oluşturduğu zaman hasar verebiliyor. Maalesef bizde
07:34hasar verme derecesi depremin büyüklüğünde beş buçuk. Beş
07:39buçuk olduğu zaman ııı özellikle kırsal kesimde köy
07:44evlerinde ııı ciddi hasarlar oluyor. Doğu Anadolu şunun için
07:47önemli. Bir de hayvancılık yapılıyor burada. Yani
07:51hayvanların da korunduğu yerlerin ııı yıkıldığını
07:54düşündüğünüzde hayvanların telef olması da ııı can kayıpları
07:59kadar önemli. Çünkü insanların ııı önemli yatırımları burada
08:03hayvancılık yaparak onların da depreme güvenceli yapılar
08:07içerisinde korunması gerekiyor. Peki bir başka
08:11bakış açısından baktığımızda sizdeniz oradaki fay hatları
08:13önemli arkadaşlarımız grafik olarak hazırladılar. O beyaz
08:16görünenlerin fay hatta olduğunu da söyleyelim,
08:19izleyicilerimizi hatırlatalım. Bu noktada tabii Ege'de
08:22oluşumlar varken biz Yunan Adaları'ndaki Santorini'deki o
08:26volkan ihtimalini konuşurken Bingöl'de bu üç fay zonu gibi
08:31aktif levha sınırlarının kesişmesi şehirde aktif
08:35volkanların oluşmasına neden olmuş geride kalan süreçte.
08:38Yanlışsa lütfen düzeltin. Bunlardan en önemlisi de
08:41Bingöl Volkanı. Bu volkan Kuzey Anadolu fay zonu tarafından
08:46parçalanmış ve ötelenmiş devasa bir volkan olarak biliniyor.
08:50Nasıl değerlendirirsiniz? Olası bir deprem bu volkanı nasıl ne
08:55şekilde tetikler? Güney Ege'de Yunanistan'ın altı tane aktif
09:01volkanı varken ülkemizde bu aktif volkan sayısı on dört
09:06civarında. Ama bir kısmı bunların tipik dağ şeklindeki
09:12volkanlar değil yarıklardan çıkan volkanlar şeklinde
09:15özellikle Doğu Anadolu ııı yine aktif volkanlarla kaplı işte
09:20Nemrut, Süphan, Tendürek, Ağrı Dağı gibi dağlar, volkanik
09:25dağlar, Orta Anadolu'da Hasan Dağı, Erciyes, ııı Batanadolu'ya
09:29gittiğimizde yine ııı aktif volkanlar var ve bunlar insanlık
09:33tarihi içerisinde faaliyete geçmiş. Hatta son yüzyıl
09:37içerisinde çeşitli faaliyetleri olan volkanlarımız var. Yani
09:41sadece Yunanistan'da Ege bölgesindeki volkanlar aktif
09:45değil. Bizimkiler de şimdilik suskun. Bu anlamda AFAD'ın bir
09:51ekibi de üniversitelerimizden bazı ııı araştırmacılarla
09:56birlikte artık volkanlarımızla gözlem altına almaya başladık.
10:00Çünkü volkanik faaliyetler depremler gibi değil,
10:04gözlenebilir ııı durumları var. Yani depremlerini anlayacağız,
10:09gaz çıkışlarını anlayacağız, o şişme, doğum sancılarını iyi şey
10:15yapmamız gerekiyor ki ııı doğumun ne zaman olacağını
10:19oradan kestirebiliyoruz. Iıı dolayısıyla Doğu Anadolu
10:23söylediğiniz gibi hem deprem bölgesi hem aktif volkanların
10:27olduğu bir yer. Şu anda suskun. Şu anda suskun ama
10:31tarihimize baktığımızda bizim de sabıkalı volkanlarımız var.
10:35Aynı Ege'de olduğu gibi Ege'de tabii bu aktivite devam ediyor.
10:41Şu anda ııı tamamen sakin ve güvenli olduğunu söylemek
10:46mümkün değil. Iıı izliyoruz orayı da. Tabii Ege'de bu
10:50gelişme olunca biz volkanları da sormak istedik. Siz de
10:54söylediniz, dile getirdiniz ama ekrandaki grafiği net bir
10:57şekilde görebiliyor musunuz hocam? Ekranda biz ııı sarı
11:00halkalarla çizgili şeritlerle belirledik. Işte volkanların
11:05bulundukları yerleri. Bingöl'de olabilecek bir deprem çünkü
11:09dün gece yaşanan dört nokta sekizlik depremin bir haberci
11:13olabileceğini de hatırlattınız yayının açılışında. Eğer bir
11:16deprem olma ihtimali olursa bu volkanların harekete geçme
11:20ihtimali nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir doğum
11:22sancısı olacak dediniz. Bir sinyaller verecek, gaz çıkışı
11:26olacak vesaire ama öyle bir deprem bunları tetikler mi? Şu
11:30yüzden soracağım. Eee fayatlarındaki deprem riskleri
11:34oradaki enerji boşalımıyla eee bu volkanlardaki enerji
11:38boşalım sismik titreşimin bir farkı var mı? Tetikleyici mi?
11:42Onu da sormak isterim. Eee bunlar ııı çok bağlantılı değil
11:48ııı yani kısmen elbette bağlantılı fakat ııı biz ııı
11:53depremlerin burada volkanlarını volkanları hemen
11:57tetikleyeceğini ııı düşünmüyoruz şu anda. Çünkü
12:00fark ederseniz volkanlar bazen fayın olduğu kısma denk gelirken
12:05ama genellikle fay zonlarının biraz dışında yani Doğu
12:11Ardalı'nın sıkışmasıyla ilgili eee eee bir gelişme, bir
12:16oluşum bunlar. Ama eee aynı şekilde bu sıkışmayla eee faylar
12:22yaratılıyor. Eee bunların eee çalışma mekanizmaları birbirinden
12:26farklı. Yani eee şeyler volkanlar püskürürken belli
12:32büyüklüklere kadar deprem oluşturması normal. Onların
12:35çünkü yer kabuğunun içine mağma giriyor. O mağmanın
12:40zorlaması eee pekala eee küçük depremler oluşturabilir. Ama
12:46bu büyük biraz önce saydığımız eee potansiyel eee fayların eee
12:52şu anda bir volkanın tetiklemesini beklemiyoruz
12:55doğrusu. Hocam en azından biraz içimize su serpmiş oldunuz.
13:00Hazır deprem konuşuyorken Ege'yi de çok kısa konuşalım
13:03isteriz. Ege'deki bu hareketliliği nasıl
13:05değerlendiriyorsunuz? Tabii Ege'de böyle bir hareketlilik
13:08olunca bizim Ege kıyılarımızın risk altında olma durumu nedir?
13:13Afat'tan da açıklamalar var tabii ki. Sizin
13:16değerlendirmenizi de almak isterim. Eee Güney Ege'deki bu
13:21volkanik faaliyetleri en az Yunanlılar kadar takip
13:24ediyoruz. Hem üniversitelerde bu konuda çalışan benim gibi
13:27arkadaşlar. Hem de raporlar düzenleniyor. Eee söz gelimi
13:31mesele OTTÜ eee bu konuda tsunami konusunda bir açıklama
13:36yaptı. Hangi bir tsunami olursa kıyılarımıza ne kadar sürede eee
13:41ne yükseklikte dalgalar gelir onlara bakıyor. AFAD eee siren
13:45sistemleriyle ilgili erken uyarı sistemleriyle ilgili
13:49çalışmalar yapıyor. Çeşitli hocalarımız eee bu buralara
13:53eee buralara ilişkin yorumlar yapıyor. Ve ben de eee şu
13:58ehliyetle yapıyorum. Ben Güney Ege'yi iyi bilirim. Eee otuz
14:02yıl çalışma alanları. Aynı zamanda eee Yunanistan'la
14:07Türkiye'yi karşılaştırma çalışmalarım var geçmişte. O
14:10yüzden daha bir Şubat'ta ilk deprem olduğunda dört nokta
14:13dört büyüklüğünde ben demiştim ki çok enteresan tarih
14:17tekerrür mü ediyor? Daha ilk depremde söyledim. Çünkü depremin
14:22yeri Santorini'nin dibiydi. Yani tipik bir deprem olmayacağı
14:25malumdu. Sonra ardından eee günümüze kadar süren deprem
14:30fırtınası başladı. Ve yine eee şunu söyledim. Bu depremler
14:35muamatik kökenli, volkanik kökenli eee uzun sürebilir,
14:40devam edebilir ama hiçbir zaman yedi, yedi buçuk büyüklüğünde
14:43deprem üretmeyecektir dedim. Şimdiye kadar o da eee
14:48gerçekleşiyor. Çünkü bu doğum sancısının depremleri. Yani
14:52Ege'de yedi büyüklüğünde deprem olmaz değil. Olur. Ama buna
14:56bağlı bu kökenli muamatik kökenli bir deprem olamaz. Eee
15:01dolayısıyla Santorini'nin denizaltındaki devamını da
15:05düşündüğümüzde Santorini bir kompleks aslında. Içinde
15:09Kolombo ve diğer volkanlar da var. O parazit hocam yani ben
15:13Santorini'yi gidip gördüğümde bayağı bir aktif bir eee volkan
15:18gibi duruyordu. Bayağı volkanın bir çıkış yeri gibiydi. Oradaki
15:22görüntüye gözle baktığımızda. O yüzden bu haberler geldiğinde
15:26acaba bir patlama, volkanik bir çıkış gelir mi diye
15:29düşünmüştüm. Ekranı da arkadaşlarımız verdi,
15:31hareketlilik var. Son cümlenizi alabilirim hocam. Eee Samet çok
15:36şanslısın bu konuda Santorini'yi görmekle. Tabii ben
15:39bilimsel heyecanla söylüyorum. Eee Santorini biliyorsunuz
15:43Atlantis hikayesinin doğduğu bir yer. Milattan önce bin altı
15:48yüz yirmi sekizde eee patlamakta kalmıyor. O koca
15:53devasa dağ denizin içine çöktüğünde eee dev bir
15:57tsunami yaratıyor ve Minos uygarlığının önemli şehri olan
16:01Akrotiri'yi eee yerle bir ediyor biliyorsunuz. Korkunç bir
16:06şey. Şimdi böyle bir yerde deprem olduğu zaman biz
16:09hop ayağa kalkıp eee kaygılanabiliyoruz. Bu da çok
16:12normal bir durum. Eee kaldı ki bize çok yakın yerler bunlar.
16:16Çünkü Datça'yı Bozburun'u dolaştıysanız kıyılarda eee
16:22Yelli Santorini depremler şeyin volkanlarının izlerini
16:27Santorini'nin kumlarını, küllerini görürsünüz. Dolayısıyla
16:31ortak sınırlarımız ayrı olsa da ortak bir jeolojik geçmişe
16:37sahibiz. O bakımdan izliyoruz. Eee dikkatle izliyoruz
16:41buraları. Çok teşekkür ediyoruz hocam
16:43değerlendirmeleriniz için. Iyi yayınlar diliyorum.