Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz yayınımıza efendim.
00:15Bugün ekonomi yazarı Çetin Ünsalan'la birlikte sizlerle TÜSİAD gündemini konuşacağız.
00:20Çetin Bey hoş geldiniz.
00:21Hoş bulduk.
00:22İyi yayınlar olsun.
00:23Şimdi 13 Şubat'ta TÜSİAD Patronlar Kulübü bir genel kurul düzenledi.
00:28Sonra da konuşmalar yapıldı sonra kıyamet koptu efendim tabiri caizse.
00:32Önce soruşturma başlatıldı Ömer Aras'a yönelik sonra dün itibariyle soruşturma
00:38Orhan Turan'a da genişledi.
00:39Sonra bu iki isim ifadeye götürüldü, gözaltına alındı şeklinde duyurmadı
00:44bunu Cumhuriyet Başsavcılığı.
00:46Şimdi burada TÜSİAD'ın söyledikleri ekonomiye dair de elbette yorumları vardı
00:50ama TÜSİAD bir yönüyle de bizim son zamanlarda Türkiye gündeminde konuştuğumuz soruşturmalara
00:57suçun artışına, temellere yönelik ihraç kararlarına değindi.
01:01Bunların bir biçimde hukuksuz ve anti demokratik uygulamaları olduğunu bunun doğrudan ekonomiyi
01:05de etkilediğini söyledi.
01:06Aslında sizlerin yıllardır ekranda söylediğiniz şeyleri bir kez de TÜSİAD tekrarlamış oldu.
01:12Sonra da soruşturma.
01:13Peki dilerseniz işin böyle biraz ekonomiye etkisi kısmına geçmeden evvel bir değerlendirmenizi
01:19alayım.
01:20İfadeye götürülmeye kadar uzanmasını bekliyor muydunuz?
01:24Valla bir kere ifadeye götürülme kavramı bence çok doğru değil.
01:30Böyle takdir etmişler ama doğru değil.
01:33Normal şartlar altında bu kadar aleni ortada olan insanlar ifadeye çağrılır.
01:38Tabi ki Türkiye Cumhuriyeti'nde 86 milyonuz ve her birimiz istendiğinde mutlaka gidip
01:45ifade vermek durumundayız ama bunun bir yöntemi vardır.
01:50Yani her şey ile ortada olan insanlar olabilir savcı bu konuyla ilgili ifade vermesini istemiş
01:59olabilir.
02:00İfadeye çağırırsınız.
02:01Eğer ifade vermeye gelmezse bu ifadeye götürmek şeklinde ikinci faza geçilebilir.
02:08Bu kadar alenen ortada olan insanların işi gücü belli her şey ile ortada her gün
02:14anlatmayan insanların ifadeye hemen çağrılmadan götürülmesi nazik bir tavır değil bir kere.
02:21Bunun altını çizelim.
02:22Hoş değil.
02:23Görüntü olarak da hoş değil.
02:25Bence prosedür olarak da şık olmadı.
02:29Onun ötesinde bir tık öncesine gelirsek burada Sayın Aras'ın ve Sayın Tura'nın
02:38sözlerine yani genel konuşmasına da şöyle baktığımızda Sayın Aras'ın ağırlıklı
02:43olarak Türkiye'nin bir hukuk devleti olması gerektiğini ve hukuk devleti olduğunu bu
02:48ölçüde burada oluşabilecek bir zafiyetin ekonomiye de zarar vereceğini son dönemde
02:56yaşanan örneklere de atıp da bulunarak ortaya koyduğu bir konuşma yaptı.
03:02Olabilir bununla ilgili de görüşüne başvurulmak istenebilir.
03:06İfadesine başvurulabilir.
03:07Yine ifadeye çağrılabilir.
03:09Doğru hareket bu.
03:11Neyse Orhan Tura'nın yani TÜSİAD Başkanı'nın söylemlerine de baktığınızda aslında
03:18orada Türkiye'nin yeniden toparlanması gerektiği en çarpıcı ifadesi şuydu bence
03:25işvereninden çalışanına kadar herkes mutsuz.
03:29Bizim ekonomide yeni bir faza geçmemiz, yeni şeyler söylememiz lazım.
03:34Hatta yine konuşmasının içinde dijital dönüşümden, yeşil ekonomiden falan bahsediyor.
03:39Bunlar çok böyle ıskalandı ama Türkiye ekonomisinin nasıl dönüşeceğine dair de
03:45ipuçları taşıyan bir noktaydı ve ekonomik olarak da üreticinin çok zor durumda olduğunu
03:51ortaya koydu.
03:52Şimdi burada birkaç detaya bakalım.
03:54Velev ki Sayın Aras'ın söyledikleri belki abartı olabilir değil mi?
04:02Böyle düşünelim.
04:03Meseleye böyle bakalım.
04:05Sokağa çıktığınızda insanların genel anlamda acaba şöyle bir hakkımı arasam
04:14adaletli bir sonuçla karşı karşıya kalır mıyım diye bir şüphesi var mı yok mu?
04:20Herkes sağlamasını buradan yapsın.
04:22Doğru olarak da Türkiye'nin XYZ derneğin adı önemli değil.
04:28Mesleki bir sivil toplum kuruluşu ki bu istihdamın yarısını ifade eden,
04:33acatı sanayiyi ifade eden bir yapıdan bahsediyorsak bunu dile getirmesinden,
04:38bu kaygısını dile getirmesinden Türkiye'nin bu kadar sermaye beklediği bir ortamda
04:43uluslararası camiadan kopmaması arzusunda bir uyarıda bulunmasından daha doğal bir
04:50şey olamaz.
04:51Hani şu olabilir mesela bu konuyla ilgili aynı fikirde olmayabilirsiniz.
04:57Bu konuyla ilgili izah öyle değil aslında böyle diye bunu açıklarsınız, konuşursunuz
05:04daha olmadı davalaşırsınız ama bu değil.
05:07Yöntem bu değil.
05:09Diğer taraftan baktığınızda Orhan Turan'ın söyledikleri ekonomik olarak azı var çoğu
05:17yok.
05:18Bugün ekonomik olarak baktığınızda gerçekten üretim ekonomisi aktörleri ki bunun içerisinde
05:26sanayici yani işvereninden çalışanına kadar çiftçisinden perakende satış noktasına
05:33kadar bütün katmanlarını koyuyorum hatta iş aralayanlarına kadar.
05:38Evet herkeste bir mutsuzluk hali var.
05:41Yani sadece bir örnek vereyim bir asgari ücret konuşuyoruz verenin vermekte zorlandığı
05:48alanın asla geçinemediği bir rakam ortadayken her ikisinin de mutsuz olmasından daha doğal
05:55bir şey olamaz değil mi?
05:57Bunu dile getirmekte suç olamaz zaten.
06:00Yani aynı fikirde olmayabilirsiniz karşı tez üretebilirsiniz ama sanıyorum karşı
06:06tez yok ki AKP Genel Başkan Vekili Sayın Elitaş'ın açıklamasında 22.000 verdik 10.000
06:15daha versin gidip bunu da ihtiyaçlarını harcarlar demesinden 22.000'in de 32.000'in
06:21de yetmediği yani aslında bizim rakam tutturmak uğruna bildiğiniz bir cenderede
06:28vatandaş olarak kısıldığımızın bağlantılı olarak real sektöründe iç piyasasının
06:35tamamen erden gidip hacimsizleştiğinin ve birim maliyetlerini yükselerek dönmekte
06:41zorlandığının kanıtını Sayın Mustafa Elitaş söyledi.
06:45Yani Orhan Turan'ın söylemesine gerek yok.
06:48O yaptığı bir açıklamayla itiraf etti.
06:51İtiraftır bu.
06:52Biz biliyoruz bu rakamlarla geçinemeyeceğinizi veya dönelim öbür tarafta bu rakamlarla
06:59geliri olan insanlara bir şey satamayacağınızı 10.000 daha versek enflasyon artar.
07:05Birincisi demek ki bizim tüketimimizde enflasyon artmıyor.
07:09Biz neredeyse gıda noktasına gelmişiz.
07:12İkincisi 10.000 lira verseniz de yetmeyecek.
07:15Çünkü ülkede 70.000 liranın üstüne çıkmış bir yoksulluk sınırı var.
07:19Türkiye'de ortalama maaş ortalama maaş 30-35.000 liralar civarında bu yoksulluk
07:25sınırının yarısı demek çok büyük bir bölüm emeklileri de katarsanız açlık sınırının
07:31altında yaşıyor ki asgari ücretler bir Şubat itibariyle açlık sınırının altına
07:36indi.
07:37Şimdi bütün bu fotoğrafta herkesin mutlu olduğunu iddia etmek biraz abesteşli galip
07:42gariptir ki gariptir ki TÜİK aynı gün bir açıklama yaptı bir istatistik duyurdu.
07:50Esnaf %80'lerde mutlu rastgele söylüyorum rakamları ama 75-80'den aşağı yok.
07:58Esnaf aynı şekilde çalışanlar %85'lerde işverenler herkes mutlu ama aynı TÜİK
08:05hemen arkasından bir şey açıkladı 14.000.000 kişi yardıma muhtaç yaşıyor.
08:11Böyle gariplikler ülkesi olabilir mi İrem Hanım?
08:15Valla şimdi aslında biraz bu ekonomik daralmanın ve insanların sizin de dediğiniz
08:20gibi yağmur kazandığıyla borç ödeyip bir de karnını doyurabilmesinin ben naçizane
08:25artık toplumda da farklı bir noktaya getirdiğini hepimizi düşünüyorum.
08:29Ona da böyle bir başlık açalım ama şimdi biraz füsyattan devam edelim.
08:33Tabi bunun ekonomik göstergeleri de olacak.
08:36Borsa nasıl etkilenecek bu bahsettiğimiz sermaye grubu siz de söylediniz.
08:42Özellikle batıdaki diğer uluslararası sermaye ile çok ciddi bağları olan Türkiye'de
08:49kurumlar vergisinin %80'ini bu grup ödüyormuş.
08:52İnanılmaz bir şeyden bahsediyoruz bir etkiden bahsediyoruz.
08:56Mevcut durumda nasıl etkiler biraz da ekonomi kısmını konuşalım şimdi.
09:00Borsa da şöyle diyeyim.
09:03Borsa borsa dediğimiz şey aslında ilk 20-30 ise ve bunun ilk 10'unun çoğunu da
09:11bankalar oluşturuyor.
09:12Gariptir.
09:13TÜSİAD YİK de bir bankanın genel müdürü değil mi?
09:16Enteresan.
09:17Sizce nasıl etkiler?
09:18Bu.
09:19Ama öbür taraftan zaten bilançolarla ilgisini ne kadar kurgulamış bir borsa var?
09:25Bakın bu da ayrı bir tartışma konusu ama.
09:27Günün sonunda şuna bakmamız gerekiyor.
09:30Biz dünyadan buraya carry trade parası değil yani gelip serseri para dediğimiz
09:38gelip bizden para kazanıp gidecek paralar değil.
09:42Gerçekten doğrudan ya da inanan finansal yatırımlar beklerken şimdi ilk madde burada
09:51kim nereye para yatırırsa yatırsın yatırımının orada güvende olduğunu bilmek ister.
09:59Şimdi böyle bir kaos ortamında bakın söylenenler doğru ya da yanlış olsa hepsini geçtim.
10:07Dışarı çıkın ve bize bakın.
10:09Böyle bir fotoğrafa siz getirip paranızı yatırmazsınız.
10:13Bakın haklı haksız hepsini bir kenara koydum ki bence bu fotoğraf haksız bir
10:20fotoğraf benim şahsi fikrim ama geçtim sizi beni boşverin.
10:24Dışarıdan konuyu hiç bilmeyen biri bakıyor diyor ki Türkiye'nin kurumlar
10:32belgesinin ağırlıklı ödeyen bir kesimine sen kimsin deniyor.
10:38Aynı kesim ihracatçı firmalar, ana sanayiler istihdamın yarısını oluşturuyor.
10:45Hepsi kayıt altında çalışıyor.
10:48Çok ciddi bir kayıt dışı ekonominin içerisinde ve söylediklerine bakıyorum
10:56ekonomik eleştirilerde bulunuyorlar ve hukukun esas olduğunu söylüyorlar
11:02ve böyle bir muamele ile karşı karşıya kalsın şimdilik dersiniz.
11:08Yani bu çok açık.
11:11Bu sadece nitelikli finansal ya da doğrudan yatırımcı olarak düşünmeyin bunu.
11:20Bu birazcık daha böyle kutuplaştırma ile devam ettirilen bir gündem olursa
11:27çok da tasvip etmediğimiz carry trade parası bile gelmez buraya.
11:32Yani o şu anda 31.5 milyar dolarlara vurduğu söylenen
11:37o getirip sabit kurdan parasını bozdurup faiz parası alıp
11:42aylık ondan sonra sabit kurdan dönüp giden para var ya
11:45aslında sadece cebine para koyduğumuz o carry tradeçiler
11:50onlar bile gelmez.
11:52İmtina ederler.
11:53Bir faz sonrasını söyleyeyim.
11:55Bakın bugün Türkiye'nin net uluslararası yatırım pozisyonu açıklandı.
12:00Pek kimse bu işlere dikkat etmez ama
12:03son bir ayda 13 milyar dolara yakın yurt dışındaki bizim varlıklarımız artmış.
12:10Yani buradan 13 milyar dolar daha yurt dışına gitmiş.
12:15İçeriden.
12:16Yükümlülüklerimiz orada azalıyor.
12:18Yani yurt dışında borç bulamamışız, para bulamamışız.
12:22Ama Türkiye ekonomisi olarak 13-14 milyar dolar daha
12:27içeriden dışarıya para taşımışız.
12:29Net pozisyon açımız eksi 294 milyar dolara düşmüş.
12:33Hala çok yüksek bir rakam olmakla birlikte.
12:36Gördüğünüz gibi aslında bir ay içerisinde bile
12:39son bir aydır yaşadıklarımıza bakın 12-13 milyar dolar
12:42içeriden para gitmiş.
12:44Buna yurt dışına kayan sanayici, alternatif falan bunları da
12:50eklediğinizde kolu kontrolden çıkar.
12:54Ekonomi bir kere böyle yönetilmez.
12:56Ekonomi çok dinginlik ve adil rekabet ortamı ister.
13:01Onun da uluslararası tek karşılığı hukuktur.
13:05Evet.
13:06Sizin de söylediğiniz gibi aslında TÜSİAD'ın bu çıkışını da
13:09belki bir öngörülemez diye bağlamak lazım.
13:12Sonuçta sermaye 10 yıllık, 20 yıllık, 50 yıllık planlar
13:15yapan gruplardan söz ediyoruz.
13:17Ama yarın kime ne olacağı belli olmadığı bir ortamda
13:20tepki göstermeleri belki de çok şaşırtıcı değildi.
13:24Bir de DDK yasası var.
13:26Asıl hikaye bence o.
13:28Asıl hikaye bu.
13:30Asıl bence TÜSİAD'ın da endişeyle çıkış yaptığı nokta oydu.
13:35Ve çok az konuşulan yanı da bu.
13:38Aslında bütün bu gündemin içerisinde.
13:41Yani çünkü TMSF bu konuyla ilgili bir açıklama yaptı.
13:45Dedi ki hiçbir yargı kararı olmadan bir şirkete kayyum atanmaz
13:50derdiği noktada herkes bir durup düşünüyorsa
13:54bence her şeyin cevabı verilmiş demektir.
13:59Peki şimdi aslında biraz dedim ya az önce de gerçekten
14:02geçtiğimiz seneyi biz hep ekonomik konuşarak geçirdik.
14:05Her geçen gün daha kötü oldu.
14:07Şimdi 2025 yılı ben etrafımdaki insanlarla da konuşuyorum
14:11emeklilerle de öğrencilerle de bu noktada temas kurmaya
14:14çalışıyorum.
14:15Herkes için çok zor.
14:16Yani bu yıl belki de daha kötü olacak artık.
14:19Bunun da ben bir noktada farklı sonuçlar doğduğunu
14:23düşünüyorum.
14:24İki örnek vereceğim sonra sizin yorumlarınızı alacağım.
14:26Geçtiğimiz haftanın bir gündemi ameliyat masasında
14:30bir hasta beklerken özel hastanede yapılacak bir
14:33işlemin parasının tartışılmasıydı.
14:36Gerçekten iç yaralayacak bir olay.
14:40Bunun yanında Kartalkaya'da biz bir olay yaşadık.
14:43Ardından 70'i aşkın yurttaşımızı kaybettik.
14:47Hala bir yargılama süreci devam ediyor.
14:49Hala yasamız sürerken bir takım turizmcilerin
14:53vesaire bu sektördeki insanların çıkarak
14:55artık bu yangın oldu.
14:57Yabancı turist de gelmez.
14:59Şeklinde açıklamalarını gördük.
15:02Ekonomik meseleler bizi toplumsal olarak da
15:05farklı bir noktaya getirip dönüştürmüyor mu sizce?
15:10Yangın çok üzücü.
15:12Mutlaka da sorunların bulunması gerekiyor.
15:15Bunu bir kere altına çizeyim.
15:17Fakat yabancı turistin gelmemesi için
15:21yangına pek ihtiyaç yok.
15:24Çünkü siz bu kurallinizle zaten
15:27İspanya'dan, Yunanistan'dan, Fransa'dan
15:30pahalı kaldınız.
15:32Gerçek neden bu.
15:34O olumsuz etkileme ama dünyanın her yerinde
15:36bu tip afetler olabilir.
15:38Sorunlar cezalandırılır vesaire.
15:40O ayrı bir konu.
15:42İnsani boyuta ayrı bir konu.
15:44Her kaybedilen can.
15:46O bambaşka bir konu.
15:48Ama turizmci gözüyle bakarsanız
15:51bu tip bir şanssızlık, talihsizlik,
15:55facia yönetilebilir.
15:58Fakat pahalı olmayı yönetemezsiniz.
16:02Türkiye'de turizmle ilgili açmazımız
16:06bu talihsiz olayla bağlantılan hale getirilemez.
16:11Aksine kurla çok doğru orantılı ki
16:15geçen sene de aslında böyle bir köpük vardı.
16:18Ne kadar karlılık vardı o da tartışılır.
16:21Bu açıdan baktığımızda
16:23biz çok rakamlara odaklandık.
16:26Bakın enflasyon konuşuyoruz,
16:29rakam konuşuyoruz.
16:30Nasıl geçinileceğini konuşmuyoruz.
16:34Turizm konuşuyoruz.
16:36Nitelikten bahsetmiyoruz.
16:40Sanayicilik zaten ortada gezmiyor.
16:43Adetten konuşuyoruz.
16:45Bakın çok acı bir şey zaten.
16:47Adet diye turistten bahsediyoruz.
16:50Ekonomik konuşuyoruz.
16:53Üretimden, sanayicilikten değil
16:56büyümelerden, şişmelerden bahsediyoruz.
16:59Günün sonunda öyle bir noktaya geldik ki
17:042024 yılında başlayarak
17:07insansızlaştırdığımız sırf rakam tutturmak uğruna
17:11insansızlaştırdığımız bir ekonomiyi
17:142025 ile birlikte firmasızlaştırıp
17:18günün sonunda
17:20gerçekle hiç alakası olmayan rakamlarla
17:23ortaya çıkıp dünyadan bize kaynak akacağını düşünüyoruz.
17:30Hani olabilir tabii, o da olabilir.
17:34Kırmızı kar yağarsa o da olur.
17:37Şimdi sizde rakamlardan konuşuyoruz ve
17:41tamamen gerçekten bağımız koptu dediniz de
17:45hemen enflasyon tahmini geldi aklıma
17:47sizi bırakmadan onu da sorayım.
17:491. ayda, yani Ocak ayı bitti
17:51eyvah nasıl tutacak bu tahmin dedik
17:53sonra bir revize yapıldı ama
17:55hala imkansız değil mi, ne diyorsunuz?
17:59%42'ye ikna etseniz
18:01%28'i tartışalım sizle.
18:04Biz daha 42'ye ikna değiliz ki
18:06ikna olmak ki
18:08sene sonunda 44 açıklandığında bize 30 zam verildi.
18:15Asıl orada 28'den çok
18:182026 için %14'ün gösteriliyor
18:2212'nin 14'ünün gösteriyor olması
18:24Buradan şu anlam çıkar
18:262025'in sonunda asgari ücretle emekli
18:29%12'den %14'ten fazla para alamayacak
18:32Ama gerçekle ilgisi var mı?
18:34Yok
18:36O yüzden diyorum ya
18:38önce insansızlaştırdılar
18:40şimdi firmasızlaştırıyorlar
18:42günün sonunda rakamlar kalacak elimizde
18:44ama rakamları kutlayacak kimse kalmayacak
18:46çünkü hepimiz herhalde ölmüş olacağız
18:48ancak böyle enflasyon sıfırlanacak
18:50çünkü biz
18:52yeme, içme,
18:54barınma ve ulaşma noktasına kadar
18:56düştük harcama noktasında
18:58bunları da kısıtlayarak yapıyoruz
19:00daha bunun üzerinden insanlara yüklenemezsiniz
19:02Evet
19:04Çok teşekkür ediyorum Çetin Bey
19:06sizin de dediğiniz gibi
19:08böyle hiç kıpırdamadan dursak
19:10birkaç ay bence enflasyonu düşürmek noktasına
19:12yardımcı oluruz değil mi?
19:14Vergilerin de durması gerekiyor ama
19:16O zaman vergi de veremeyiz
19:18doğru söylüyorsunuz
19:20Çok teşekkür ediyorum
19:22Hoşçakalın
19:24Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri
19:26ben de sonlandırayım yayını
19:28İlerleyen günlerde de
19:30konuşmaya devam edeceğiz
19:32Hoşçakalın