Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Değerli izleyiciler, 7 Ekim 2023'ten bu yana, Gazze'deki soykırım devam ederken bu savaşı yaymak ve cepheleri genişletmek isteyen İsrail'e karşı kim karşı çıkıyorsa ortalık karışmaya başladı.
00:15Üçüncü Dünya Savaşı tehlikesi kapıyı çalıyor mu? Bolivya'daki darbe girişiminin arkasında kimler var?
00:22Bu önemli konuları Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger ile konuşacağız.
00:30Hocam, yayınımıza hoş geldiniz.
00:31Merhaba Ziya Bey, iyi yayınlar dilerim.
00:33Teşekkür ediyoruz.
00:34Hocam, son günlerde özellikle Sayın Bahçeli'nin de altını çizdiği ve Hakan Fidan'ın da uyarıda bulunduğu noktada Üçüncü Dünya Savaşı noktasında bir sinyal mi var, ziller çalmaya başladı mı?
00:50Yani sadece bizim ülkemizde değil, daha başka yerlerde de bu tip görüşler dile getiriliyor.
00:55Dünya her zaman bir devinim içerisinde, her zaman bir değişim geçiriyor.
00:59Şimdi biraz hızlandı diyebiliriz.
01:01Şimdi bence dünyada şu an itibariyle bunları konuşmamızın arka planında iki bölgedeki savaş var.
01:09Rusya'nın emperyal hedefleriyle eski Sovyet Cumhuriyetleri üzerinde hak iddia etmesi, bunun bir örneği olarak Ukrayna'ya saldırması birinci olarak bu.
01:18İkincisi de bu Gazze Savaşı yani bu çatışma nereye doğru evrilecek?
01:25Rusya tabii ki prestij politikası izlediği için, daha ileriye de giremediği için işgal ettiği bölgelerdeki varlığını hukuk iliştirmek istiyor ve bunu yapmanın zorlukları var.
01:37Bir taraftan da soğuk savaş bağlantılarını devreye sokmaya çalışıyor.
01:41İşte Küba'yla, sonra Kuzey Kore'yle, Vietnam'da, Laos'la falan irtibat ilinti kurmaya, askeri anlaşmaları yapmaya çalışıyor.
01:52Ama Rusya'ya anladığı dilden mesajı Dağıstan'da verdiler.
01:58Yani bir şeyden olmadığı muhtemelen işte Horasan Kulu, başka bir terör örgütü falan o tetiş örgütünün, terör örgütünün amacından bağımsız olarak burada mesaj Rusya ve Putin'e seni en hassas noktandan vururuz.
02:13Ayağını denk al, böyle eski bağlantılarla falan böyle bir meydan okumalarla gidebileceğim bir yer yok.
02:21Bu anlamda bir belki gerilim, tırmanma var.
02:25Gazze meselesine dönecek olursak, yani ben bazı eski militerlerin, emekli askerlerin söylediği gibi,
02:35İsrail'in Lübnan'ı işgal edeceği, ardından Suriye'de, Golan Tepelerinden daha ileriye, Suriye içerisine doğru hareket yapacağı
02:45ve Fırat'ın doğusundaki bu P7, Suriye Demokratik Güçler Dirliği ile beraber bir orada Davut Koridoru açacağı falan, bunları çok uçuk görüyorum.
02:55Yani İsrail böyle bir şey istese bile bunu yapabilecek insan unsurundan yoksun.
03:027 milyon nüfusla nereye işgal edeceksiniz yani?
03:05Şimdi 360 km2 Gazze'de bile tıkanıp kaldınız, değil mi?
03:11Şimdi Lübnan, İsrail için bilinmedik bir coğrafya değil.
03:171978'den 1982'ye kadar işgal etti.
03:2182'de o dönemde hatta FQ buradan ayrılacak, FQ ayrılmadan ben buradan çıkmayacağım falan dedi.
03:29Ve Filistin Kurtuluş Örgütü de Lübnan halkına çok fazla zarar gelmesin diye o tarihte Beyrut'tan Turuz'a taşındı.
03:38Ama daha sonra Barış sürecinde Ramallah'a gelip yerleşti.
03:42Şimdi daha sonraki zamanda yani bu FQ ayrıldıktan sonra da Güney Lübnan'da İsrail'in işgali devam etti.
03:48Yani 85'den 2000'e kadar.
03:50Bu arada 75-85 arasında Lübnan'da iç savaş da var.
03:54İşte Hristiyan sağcılarla Müslüman solcular bizim böyle çocukluk zamanımızda tuhaf gelirdi bu kavram bize.
04:03Nüfusuna baktığımızda 5,5 milyonluk bir nüfus.
04:07Coğrafya gelişine baktığımızda bizim Trakya'nın yarısı kadar.
04:1010 bin kilometre kare.
04:12Ve 1,5 milyon da orada mülteci var.
04:14Toplam 7 milyon kişi yaşıyor.
04:16Siyasi istikrarsızlık yaşıyor.
04:18Ekonomi böyle dış borç, gayret, safi, milli hazırlanan bir buçuk katı kadar.
04:25Ve Hizbullah'ta orada bir siyasal parti tabii askeri kanadı da var.
04:30Ama orada siyasal sistemin içinde bir parça.
04:32Lübusun %95'i Araplardan oluşuyor.
04:35Fakat Araplarda hepsi Müslüman değil.
04:37%34'ü falan Hristiyan Arap, Maruliler gibi en çok da onlar.
04:42Müslüman Araplar da ikiye ayrılıyorlar.
04:44İşte Sünni olanlar, Şii olanlar.
04:46Şii olanların laik kanadı var.
04:49Emel Harekatı.
04:51Dindar kanadı da bu Hizbullah Harekatı.
04:54Hizbullah'ın kapasitesinin olağanüstü ölçüde arttığı bir dönemde
04:59yani İsrail'in sanayi tesisleri, askeri birimleri üzerinde
05:04drone görüntüleri, ne çekip sizi can alıcı yerlerden vururuz diye
05:08mesaj gönderdiği bir ortamda
05:10geçtiğimiz hafta
05:12İsrail
05:14Lübnan'a hareket kararı aldı.
05:17Şimdi olan biteni tabii ki
05:19endişe, tedirginlik yaratıyor.
05:21ABD bir taraftan işte böyle bir şeyi tasvip etmiyoruz.
05:23Öyle bir taraftan da
05:25İran'da dahil olursa
05:27İsrail'i korurum falan gibi böyle tuhaf açıklamalar yapıyor.
05:30Olan biten şu, yani
05:32Netanyahu, Gazze'de mağlup oldu.
05:35Savaş hedeflerinin hiçbirine ulaşamadı.
05:37Nereyi, neleri kurtarabildi, ne oradan Filistinlileri
05:40sürüp çıkarabildi, ne orayı fethedebildi.
05:43Değil mi? Fetihçi bir anlayışla orayı ele geçirmeye çalışıyordu.
05:46Bunların hiçbirisi olmadı.
05:48Ve Netanyahu'ya en yakın müttefikleri
05:51tepki gösterdiler.
05:53Filistin devletinin tahtları Avrupalı devletler.
05:55ABD'de ateşkes önerisini
05:57epeyce bir süre engelledikten sonra
05:59Güvenlik Konseri'de en son kendisi sundu.
06:01Bu öneri kabul edildi.
06:03Ve bu kez
06:05işte olan biteni şöyle okumak lazım.
06:07Netanyahu
06:09buradaki başarısızlığı
06:11elde edemek için
06:13yukarı tarafa,
06:15Lübnan'a bir saldırı harekatı
06:17falan yani.
06:19Aslında sınırlı çalışmalar
06:21orada, Litani devlinin sağında
06:23solunda, tampon bölgede hep oluyordu.
06:25Yüz bin civarı
06:27İsrail'li bu çatışmalardan
06:29etkilendiği için oradan İsrail'in iç tarafına
06:31göçtüler. İşte bunlar da baskı yapıyorlar.
06:33Hükümet bizi koruyamıyor falan.
06:35Bir taraftan rehin aileleri, öbür taraftan
06:37savaş karşılıkları, muharefet partisi.
06:39Yani Netanyahu
06:41bir prestij politikasıyla
06:43tankları sevk etti.
06:45Yani pek bir şey olacağı
06:47kanaatinde değilim. Yani böyle birkaç
06:49gün belki bir gerilim,
06:51bir çatışma falan olacak.
06:53Ne iktisadi
06:55bakımdan İsrail'in
06:57durumu buna uygun, ne de
06:59ABD eskisi gibi
07:01pervasız destek vereceğini
07:03söylüyor. İran'a baktığımızda,
07:05İran da aynı şekilde
07:07yani bu çatışmanın uzamasını
07:09istemiyor. Meğer ki Netanyahu
07:11işte şeytana uydu, gaza geldi,
07:13topya gömdü, çatışma başlattı.
07:15Başına belayı aldığı gündür
07:17direniş ekseni, yenpazesi,
07:19spektromu, Husiler'den
07:21ta Yemen'den,
07:23yani Batı Şeria'ya, işte
07:25Gazze'ye, Suriye
07:27içindeki İran
07:29destekli gruplara kadar,
07:31şeydeki
07:33Irak'taki Haçlı Şabiye kadar
07:35çok geniş bir yenpazeye
07:37karşı onları harekete
07:39geçirecek bir operasyon yapmış
07:41olacak. Onun için ben yani
07:43Gazze'de başarısız
07:45olduk, geri çekiliyoruz
07:47ama tam ateşkesi de istemiyorum
07:49çünkü başım belaya girecek.
07:51İşte bu arada Kuzey'den
07:53bize yönelik saldırılara karşı
07:55işte İsrail'in çıkarlarını,
07:57oradaki halkın
07:59buradan göç etmesine karşı bir tepki
08:01olarak bir operasyon
08:03başlatıyoruz falan. Yani
08:05buradan bir topyekun bir
08:07savaş çıkacak kanatında değilim.
08:09Netanyahu sadece,
08:11hani futbolda vardır ya 90 dakika, bitti
08:13uzatmaları falan işte.
08:15Yani yıkılmadım,
08:17ayaktayım mesajı vermek istiyor.
08:19Kendi kendini
08:21böyle karanlık bir yerden
08:23geçerken, diyelim ki işte bu
08:25Maltepe, Bostancı buraları da
08:27var, işte karanlık oluyor bazen
08:29demiryolundan karşıya geçerken sahile doğru
08:31o esnada ıslık
08:33çalıyorsunuz falan, yani
08:35bu davranışın aynısı.
08:37Peki, ola ki şeytan uydu biraz önce
08:39dediğiniz gibi, gerçi şeytan mı onu uyuyor,
08:41o mu şeytanı uyuyor belli değil de
08:43Netanyahu'nun böyle bir operatif
08:45noktası oluştuğunda
08:47diğer ülkelerin tepkisi ne olacaktır?
08:49Avrupa Birliği, G7 ve
08:51Amerika?
08:53Şimdi İran işin içine girerse
08:55artık koruyacağını
08:57söylüyor. Onun içerisinde hep
08:59böyle ateşkes çağrıları, işte
09:01iktidar falan bunlar yapılacak
09:03ve Netanyahu'nun
09:05bir şekilde
09:07bu saldırganlığı
09:09uluslararası toplumdan kabul ettirmesi mümkün
09:11değil. Zaten aşağı tarafta
09:1340 bin kişiye dayanan bir
09:15katliama imza atmış ve
09:17şimdi orada Mısır ve
09:19Birleşik Arap Emirlikleri
09:21güvenlik sağlasın diye
09:23bir taraftan da ABD Dışişleri Bakanı onlarla
09:25görüşüyor. Yani şimdi
09:27Hamas orada tam güvenlik gücü
09:29olarak asayişi sağlama
09:31halinde İsrail'in iddialarıyla
09:33çelişecek. Böyle bir Arap
09:35barış gücü falan işte geçici bir aşama
09:37falan ama tam ateşkes
09:39de olmadı. Böyle
09:41bir aşamada Netanyahu
09:43şeytana uyup da
09:45burada agresif bir
09:47saldırı yaparsa
09:49misliyle karşılık görür.
09:51Yani özellikle
09:53Hezbollah'ın savaşma
09:55kapasitesinin çok arttığını
09:57ebetmek lazım. İran hala
09:59dışarıda ihtiyatlı hareket
10:01ediyor ve çıkarları da öyle yapmasını
10:03gerektiriyor. ABD ile İran
10:05bu çatışmanın lokal
10:07kalması konusunda aynı çizgideler
10:09yani aynı taraftalar şu anda.
10:11En rasyonel yapılabilecek
10:13şey Netanyahu'yu bir şekilde
10:15devre dışı bırakmak.
10:17İsa'dan uzaklaştırmak. Zaten yerine
10:19kimin geleceği de 3 aşağı
10:215 yukarı ABD'yi gitti
10:23adam belli oldu.
10:25Dikut Partisi
10:27içerisinden ABD ile uyumlu
10:29bir yeni
10:31İsrail Başbakanı arayışı var
10:33bugünlerde. Fotoğraf
10:35netleşti. Ne zaman
10:37adım atılacak
10:39o belirleniyor.
10:41Şimdi hocam
10:43gelelim Bolivya'ya. Bolivya'da
10:45bir darbe girişimi söz konusu.
10:47Bolivya özellikle
10:49bu 7 Ekim 2023'den sonra
10:51ilk tepki gösterenlerden bir yer.
10:53Bu darbe girişimin
10:55arkasında Amerika mı var?
10:57Latin Amerika'da
10:59genelde
11:01siyasal istikrasızlık
11:03yaratma
11:05amacıyla girişen darbeleri
11:07ABD hep destekliyor. Oradaki yönetimlerin
11:09ulusal
11:11çıkarlara ağırlık veren
11:13ulusalcı yaklaşımları
11:15ABD'nin işine gelmiyor.
11:17Oradaki yönetimler bazen sosyalist soruyor
11:19bazen aşırı miliyet soruyor. Çok da fark etmiyor.
11:21ABD ile
11:23işbirliği yaparsa
11:25oradaki yönetimler daha
11:27rahat çalışıyorlar fakat
11:29ayağına bastığı taktirde Latin Amerika'daki
11:31idareler bunlara
11:33karşı istikrasızlaştırıcı
11:35faaliyetler, darbeler
11:37devriye giriyor. Bu teşebbüsünde
11:39ordu içerisindeki üst düzey
11:41iki generalin
11:43örgütlediği
11:45bu teşebbüsünde bastırıldığını
11:47Louis Katakora
11:49evet devlet başkanı
11:51açıkladı. Şimdi Latin Amerika'nın
11:53şöyle negatif
11:55makus bir talihi var.
11:57Yani işte
11:59Amerika'ya yakın olmak
12:01coğrafi bakımından yani onların
12:03standartlarını, insan hakları, demokrasi
12:05standartlarını artırmaları
12:07anlamına gelmiyor. Hatta
12:09ihtisali bakımdan çok zengin olmaları
12:11bile başlarını
12:13beladan kurtarmıyor. Mesela Venezuela
12:15örneğine bakmak lazım.
12:17En çok petrol rezervi
12:19olan yeryüzünde ülke
12:21Venezuela ve
12:23Venezuela'da total
12:25toplam petrol rezervi
12:27300 milyar var.
12:29Yani dehşet bir rakam. Fakat bir türlü
12:31bu satılıp da
12:33işte bir refah olarak halka dönmüyor.
12:35Ülkenin kalkınmasından yol
12:37açmıyor. Sürekli ekonomik
12:39sıkıntılar, işte siyasi
12:41istikrarsızlıklar. Bu işin
12:43tabi perde gerisinde Latin
12:45Amerika'yı kendine
12:47bağlamak isteyen, bağımlılık ilişkilerini
12:49daim yıkılmak isteyen
12:51ABD var bunu herkes biliyor.
12:53Bolivya'daki püskötüle
12:55darbe teşebbüsünün
12:57de arkasında
12:59hangi güçler olduğunu
13:01biliyoruz diye devlet başkanı
13:03açıklama yaptı. İma ile söylemiş oldu.
13:05Evet. Hocam tekrar
13:07Rusya'ya döneceğim.
13:09Ukrayna'ya döneceğim.
13:11Özellikle de Sayın
13:13Hakan Fidan'ın ve Sayın Bahçeli'nin
13:15açıklamış olduğu nükleer tehdit
13:17boyutu. Sizce
13:19böyle bir tehdit var mı?
13:21Şimdi
13:23yani tabi ki
13:25bu konular konuşuluyor.
13:27Burada
13:29anlaşmaya taraf olmayan
13:31ülke şu an itibariyle
13:33non-proliferation treaty, nükleer
13:35silahların yayılmasına taraf olmayan
13:37ülke Kuzeyköy'e. Orada
13:39işte babası da çılgındı, oğlu daha çılgın
13:41çıktı. Böyle tıraşıyla falan
13:43dikkat çekiyor ama. Kesinlikle.
13:45Şimdi bir takım böyle
13:47yorumcular 3 tane
13:49nükleer güç bir araya geldi falan diyorlar.
13:51Şimdi nükleer güçleri
13:53nükleer güçleri konvansiyonel
13:55askeri
13:57varlıklar gibi toplayamazsınız.
13:59Yani işte tankı, topu
14:01zırhlı muharebe
14:03aracını, savaş uçağını, savaş
14:05helikopterini iki
14:07devlet bir araya geldiğinde, üç devlet bir
14:09araya geldiğinde evet rakam daha fazla
14:11caydırıcılık sağlar. Fakat
14:13bu nükleer silahlar
14:15öyle bir şey değil. Yani 3 tane nükleer
14:17güç bir araya geldi falan batıya
14:19işte bunlar işbirliği yapmaya
14:21karar verdiler falan.
14:23Çünkü bir tanesinde bile patlasa
14:25yani ve
14:27karşı taraf buna ikinci vuruş
14:29yeteneği olarak cevap verse zaten
14:31bir topyekun felakete gidecek.
14:33Soğuk savaş döneminde nasıl ki nükleer
14:35silahlar bir
14:37dehşet dengesi, balance of terror
14:39dediğimiz yani bir güvenlik sağlamışsa
14:41çünkü herkese
14:43zarar vereceği için bu silahların kullanılması
14:45bu silahlara sahip
14:47olunması ve dengede tutulması bir
14:49istikrar sağlıyor. Şimdi bu
14:51işi ilk defa politik boyutuna
14:53taşıyan Rusya oldu.
14:55Daha Ukrayna
14:57saldırısı operasyonun adı altında
14:59başlamadan önce sürekli
15:01bizim interkontinental
15:03balistik misail yani uluslararası
15:05şeyler kıtalar arası füzelerimiz var falan
15:07diye tehdit etmeye başladı. Sonraki
15:09zamanlarda Londra'yı vururuz.
15:11Kaç dakika sonra beş dakika sonra
15:13Los Angeles'ı vururuz. Karşı taraftaysa
15:15sana cevap verebilir.
15:17Putin bunu niye yapıyor?
15:19Çünkü karşı
15:21taraftaki birlik bütünlüğü böyle
15:23konuştuğu zaman bozmuş oluyor. Karşı taraftakilerin
15:25diyelim ki
15:27işte ABD, NATO falan
15:29işte bir araya gelen ülkeler
15:31Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda
15:33konvansiyonel
15:35güçler bakımından
15:37bir iş birliği yapıyorlar. Fakat
15:39işlerinde böyle Putin tehdide
15:41başvurdu. O zaman bazıları
15:43diyor ki bu adam
15:45kaybedeceği bir şey yok. Bir rasyonel
15:47bir adam. Bunu çok kızdırmayalım.
15:49Yatıştırma politikası izleyelim falan.
15:51İşte Putin bunu bildiği için
15:53ve böyle bir birlik
15:55bütünlüğü dağıtıcı etki
15:57kanaatında olduğu için sürekli
15:59nükleer tehdide
16:01başvuruyor. Bunların hepsi
16:03boş yani. Ama
16:05gelir seni
16:07döverim falan diye on
16:09defa yüz defa söylediğinizde gelip
16:11döveceği falan yok. Fakat bazıları
16:13geri çekiliyorsa eğer
16:15bunu devam ettirirsiniz. Putin de
16:17böyle devam ettiriyor.
16:19Nükleer bir çatışma olmayacak.
16:21Taktik bombalar
16:23genel anlamda değil de bölgesel
16:25nükleer etki
16:27oluşturabilecek kapasitede mi?
16:29Yani diyelim ki
16:31işte
16:33daha kısa mesafeli bir kente
16:35yönelik diyelim ki işte bir
16:37NATO ülkesi Orta Avrupa'da
16:39veya işte Baltıklığa'da bir şehre yönelik
16:41bir taktik füze kullandığınızda
16:45her ne kadar taktik füzenin
16:47etkisi sınırlı
16:49olsa da ama büyük bir riski
16:51göze almış oluyorsunuz. Karşı taraf
16:53size bunun on katıyla cevap verebilir. Peki
16:55Almanya neden sığınak açıklamalarında
16:57bulundu? Avrupa'nın birçok ülkesinde böyle
16:59çalışmalar söz konusu.
17:01Bu Gazze savaşı
17:03pardon Ukrayna savaşının iyi tarafı
17:05Avrupa'yı
17:07ataletten yani uyuşukluktan
17:09uzaklaştırdı. Çünkü Avrupa'nın
17:11güvenliğini bir göçüde
17:13NATO ABD desteğiyle sağlıyordu
17:15ve Avrupa'da
17:17vicdani retçilik
17:19profesyonel askerlik, sorun askerliğin
17:21kaldırılması bunlar çok yaygınlaştı.
17:25Mesela genç adam Avrupa'da
17:27mektup yazıyor işte askerlik şubesinde
17:29savunma bakanlığına. Ben
17:31işte silah kullanılmasını
17:33barışçı bir kişiyim
17:35uygun görmüyorum. Vicdani retçiyim.
17:37Onu askere almıyorlar. Mesela
17:39buralardaki hataları işte
17:41buradan dönüş için bir
17:43vesile oldu. Bir de
17:45Trump'ın başkan olduğu dönemde
17:47gündeme getirdiği daha fazla
17:49savunmaya kaynak ayırın. Siz
17:51kaynak ayırmıyorsunuz. Amerika daha fazla ayırıyor.
17:53Amerikalı vergi verenler size
17:55güvenlik sağlamış oluyor. Ama bu yeni
17:57bir şey değil. Bu 49'dan beri
17:59böyle oluyor. 70 senedir, 74 senedir
18:01böyle oluyor. Yani lütfen
18:03elinizi cebinize sokun.
18:05Bunu 100 defa
18:07telaffuz edildi. Kimse bu
18:09konuda bir adım atmadı. Meğer ki
18:11Rusya'nın tehdidi
18:13eteğe kemiğe bürünmüş olsun.
18:15Yani Rusya, Ukrayna'ya
18:17saldırdıktan sonra Polonya tedirgin oldu.
18:19Baltıklar tedirgin oldu. İki tarafsız
18:21Avrupa Birliği ülkesi İsveç
18:23ve Finlandiya'da kamu yanaştırması yapıldı.
18:25Finlandiya'da Rus tehdidi algılıyor musunuz?
18:27%70'ler seviyesinde çıktı.
18:29İsveç biraz daha bu konuda
18:31vurdumduymaz bir ülke. Yani 150 yıldır
18:33savaşa girmeyen bir ülke. Oradan
18:3549-48 falan çıktı. Fakat hükümet
18:37başvurdu. Hükümetten daha
18:39çok onların katılmasını
18:41Amerika istiyordu. Ve bu
18:43arada tabi Erdoğan Türkiye'de
18:45çok iyi pazarlık yaptı. Bir taraftan
18:47bunların katılma anlaşmalarını imzaladı. Madette
18:492022-30 Mayıs'ında.
18:51Öbür taraftan da bu anlaşmanın
18:53onaylanmasını bir takım kurallara,
18:55koşullara bağladı. Çok iyi bir
18:57pazarlık yaptı. Yani tabi ki
18:59en azından bu iki ülkede, bir takım ülkelerde
19:01Türkiye'ye karşı askeri
19:03ambargolar kaldırıldı.
19:05Teröre, destek konusunda
19:07bunlar tam olarak gelmedilerse de
19:09yaklaştılar Türkiye'nin istediği çizgiye.
19:11Bir de
19:13F-35, F-16
19:15pazarlığı yapıldı. İşte geçtiğimiz hafta
19:17bu anlaşma imzalandı.
19:19Bu işin perde gelesinde
19:21İsveç ve Finlandiya'nın katılımının
19:23onaylanması, bunun geciktirilmesi
19:25var. Yani Erdoğan
19:27tecrübelerinin bir sonucu
19:29olarak dış dünyada
19:31tabi ki çok iyi pazarlık yapıyor.
19:33İçeride ise pek çok faktör
19:35bu yaşadığımız ekonomik sıkıntılardan
19:37rol oynuyor. Onu tabi ekonomistler
19:39değerlendirecektir.
19:41Kesinlikle. Şimdi 3. Dünya Savaşı'nın
19:43tehlikesi gölgesi altında
19:45diyelim. Bir değişim yaşanacak.
19:47NATO genel sekreterliğinde
19:49Türkiye'nin de desteklediği bir aday
19:51var. Nasıl değerlendiriyorsunuz?
19:53Evet. Hollanda'nın eski
19:55başbakanı. Yani şu an hala başbakanı
19:57Hollanda'nın. Çünkü orada seçimler
19:59yapıldı geçen sene. Fakat
20:01bir koalisyon hükümeti kurulamadı.
20:03En çok oyu alan Özgürlük Partisi
20:05Gerd Wilders. Yani
20:07diğer partiler bununla bir hükümet
20:09kurmak istemiyor.
20:11Muhtemelen NATO genel sekreterliği
20:13görevini bir hekimde
20:15üstlendikten sonra başbakanlığı bırakmak durumunda
20:17kalacak. Orada işte koalisyonlarla
20:19yeni bir sistem oluşacak.
20:21Tabii ilk dönemde
20:23biraz
20:25NATO mekanizmasına, sistemine
20:27uluslararası politikadaki bu
20:29askeri meselelere uzak olduğu için
20:31ilk dönemde biraz zorlanacak.
20:33Ama ben...
20:35Mark Rut noktasında
20:37Türkiye destek vermiş dedi.
20:39Değil mi hocam? Evet.
20:41Bir başka aday daha çıktı.
20:43Portekiz başbakanı.
20:45Ama işte daha sonra
20:47o aday
20:49oylamaya katılmadan
20:51adaylıktan geri çekildi. Aslında
20:53oy veliyle seçiliyor.
20:55Hem
20:57aday olan kişilerin girişimleri
20:59falan var. İşte devlet derneğinde.
21:01Bir vizyon olur mu NATO'da hocam?
21:05Yani
21:07tam olarak iktidara gelinceye
21:09kadar, işbaşına gelinceye kadar
21:11nasıl bir tavır tutum
21:13içerisine gireceğini bilemiyoruz.
21:15Yani sertlik yalnız
21:17bir çizgide olabilir mi?
21:19Sanki şu anki
21:21genel sekreterden biraz daha ılımlı
21:23olacak gibi gözüküyor. İlk
21:25izlenim bu. Fakat görevi
21:27üstlendikten sonra muhtemelen
21:29tüm fotoğrafı
21:31gördüğü için ona göre
21:33pozisyon alacaktır. Veya biraz daha
21:35sert bir yaklaşım
21:37ortaya koyabilir.
21:39Şimdi NATO'nun stratejisi
21:41mevcut dünya şartlarında
21:43adeta
21:45bir dünya
21:47jandarmalığı gibi. Yani nerede
21:49uluslararası barışı, güvenliği
21:51tehdit edecek bir gelişme
21:53var, o konuda NATO görev
21:55üstlenmeye hazır. Coğrafi
21:57koşulu zaten çoktan
21:59geçtiler. Yani baktığımızda
22:01Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü
22:03Atlantik Okyanusu'nun işte batısında
22:05ABD kanata, doğusunda Avrupa
22:07ülkeleri, bölgesel bir uluslararası
22:09savunma teşkilatı gibi böyle
22:11başladı. Ama hemen ilk adımda Türkiye ve
22:13Yunanistan'ın kabulüyle birlikte Atlantiklere,
22:15Yunanistan, Türkiye'lere.
22:17Şimdi önümüzdeki dönemde
22:19daha başka NATO'nun
22:21geliştirme halkalarına dahil olabiliriz.
22:23NATO
22:25böyle Güneydoğu Asya'daki
22:27devletleri üye olarak
22:29kabul edebilir. Yani hangileri?
22:31Güney Kore'yi,
22:33Japonya'yı, Avustralya'yı,
22:35Yeni Zelanda'yı.
22:37Yani daha başkaları da dahil
22:39olabilir. Gündeme geldi
22:41Güney Kıbrıs Sumi Yönetimi'nin üyeliği.
22:43Türkiye buna karşı çıktı.
22:45Bu Gazze Savaşı olmasaydı aynı şekilde
22:47İsrail'in de buraya katılması.
22:49Gündeme gelecekti. Bu tip hazırlıklar
22:51vardı. Yani NATO'nun önümüzdeki dönemde
22:53geliştirme
22:55temayülünde olacağını
22:57biliyoruz. Yeni genel sekreter
22:59göreve başladıktan sonra
23:01bu fotoğrafı nasıl okur,
23:03nasıl anlatır? O zaman çok daha netleşecek.
23:05Şu an biraz nasıl tavır tutun
23:07izleyeceği
23:09belirsizliğini koruyor ama
23:13kademe kademe
23:15gelişmelere bağlı olarak
23:17bir pozisyon alacağını düşünüyorum.
23:19Son olarak da şunu soracağım hocam. Biraz yordum
23:21sizi kusura bakmayın.
23:23Özellikle ABD'nin
23:25gerek Birleşmiş Milletler üzerinde
23:27gerek NATO üzerindeki
23:29etkisi ilerleyen dönemde
23:31ve yaşanan olaylar bağlamında
23:33zayıflar mı, kuvvetlenir mi?
23:35Bunu bilemiyoruz.
23:37Herhangi bir şey söylemek ihanet olur.
23:39Yani gelecekte ne olacak net olarak bilemiyorsunuz.
23:41Çünkü bazen bir olay oluyor.
23:43Bütün daha önceki
23:45var olan belirlerin hepsini değiştiriyor.
23:47Mesela 2020 yılı Mart ayında
23:49100 yılda bir patlak veren
23:51bu grip, değil mi?
23:53Yani koronavirüs
23:55tüm dünyanın
23:57asgari bir yıl eve kapanmasından yol açtığı
23:59yani evet biz yine
24:01iyi yönettik süreci ama
24:03mesela şeyde
24:05Paris'te, Fransa'da,
24:07İngiltere'de, Almanya'da her birinden
24:0950 bin, 60 bin, 80 bin kişi
24:11bu dönemde her bir ülkede bu kadar
24:13kayıp oldu. Bizde belki onların yarısı kadar oldu.
24:15Bu tip olaylar da
24:17etkiliyor.
24:19Onun için gelecekte ABD'nin
24:21etkisi artar mı, azalır mı?
24:23Bunu net kestirmenin zorlukları var.
24:25Şimdi
24:27ABD'nin global hakimiyetine
24:29her ne kadar Putin meydan okumuş
24:31gözüküyorsa da
24:33esas bu konuda büyük tehlike
24:35Turbu'nun büyüğü
24:37Heybe'de yani Çin.
24:39Çin'le de bir taraftan dış ticaret
24:41rakamları çok yüksek, öbür taraftan
24:43da
24:45işte oradaki yapıyı
24:47kontrol altında tutmaya çalışıyorlar.
24:49Net olarak
24:51şu an bir şey söylemenin zorlukları var.
24:53Kesinlikle. Hocam çok teşekkür ediyoruz
24:55katılımınız için, değerli fikirleriniz için.
24:57Çok sağ olun.
24:59İyi yayınladılar.