Konut satışlarında gözle görülür düşüş. %25 sınırının kalkması sonrası kira fiyatları nasıl değişecek Ekonomist Esfender Korkmaz, Cumhuriyet TV'ye anlattı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz sevgili seyirciler.
00:15Konut fiyatları enflasyonun altında kaldı ancak buna rağmen konut satışlarında belirgin gözde görülür bir düşüş var.
00:24Bunun sebeplerini soracağız, gündemi değerlendireceğiz.
00:28Konuğumuz ekonomist Esfender Korkmaz, hoş geldiniz.
00:31Sağol, hoş bulduk. İyi aylar olsun.
00:35Teşekkür ediyorum.
00:36Sayın Korkmaz, diliyorsanız hemen başlayalım, hızlıca başlayalım.
00:40Konut fiyatları açıklanan enflasyon rakamının altında fakat buna rağmen gözde görülür bir düşüş var konut satışlarında.
00:50Bunun sebebi nedir? Siz nasıl değerlendiriyorsunuz durumu?
00:53Evet, çünkü konut balonu henüz sönmedi.
00:58Konut balonu henüz sönmedi.
01:00Çünkü 2022'de konut fiyatları enflasyonun 3 katı arttı.
01:06Dolayısıyla bugüne kadar 2022'den sonra düşse bile henüz o balon sönmedi.
01:16Dolayısıyla söylediğim gibi konut satışları 2023 öncesinde yılda ortalama 1.5 milyon konut satılırdı.
01:282023 yılında geçen sene bu satış 1.2 milyona geriledi.
01:352024 bu senede 1 milyonun altında olacağı 2-6 aylık satışlara bakarsak 1 milyonun altında olacağını görüyoruz.
01:50Şimdi demek ki konut fiyatlarının kısmen gerilemesine rağmen konut satışları azaldı.
01:59Tabii bunun söylediğim gibi bir nedeni balonun henüz şişmiş devam etmesi yani henüz inmemiş olması nedeniyledir.
02:09Çünkü gerçekten yıllık tüfek oranı 2022 yılında %65.
02:17Ama konut merkez bankası konut fiyat endeksine göre konut fiyatları %167-8.
02:25Bakın görüyor musunuz 3 kata artmış.
02:28Yani 2022'de tüfenin 3 kata artmış konut fiyatları.
02:34Şimdi burada yani bu balon demektir.
02:36Niye balon yaptı konut fiyatları?
02:39Şimdi bunun bir nedeni 2022 yılında Türkiye'de kara para aklama furyası vardı.
02:51Yani söz geldim bu resmi verilere de rakamlara da yansıdı.
02:56Mesela merkez bankasının 2022 ödemeler bilançosuna göre Türkiye'de Türkiye'ye 2022'de 26.4 milyar dolar kaynağı belirsiz para girişi oldu.
03:16Net hata ve noksan olarak görülüyor bu bilançoda ama bu kaynağı izah edilemeyen kaynağı belirsiz para girişi.
03:27Şimdi 26.4 milyar dolar nereden geldi?
03:31Bir defa o yıl zaten ertesi yıl seçim olacağı için hükümet adeta bu şeyi serbest bıraktı.
03:43Yani adeta uyuşturucu merkezi oldu Türkiye bütün dünya basını yazdı.
03:48Yani hani para gelsin de nereden gelirse gelsin anlayışı içerisinde Türkiye'ye çok uyuşturucu parası çok para girdi ve bunlar gayrimenkule yöneldi.
04:012023'de seçim olacağı için bu kara para gayrimenkule yöneldi.
04:07Ayrıca tabii o yalnızca giren parayla da kara parayla da kalmadı.
04:15Yani kamuda bir takım haksız kazançlar haksız gelirler elde edenler oldu.
04:22Bunlar da işte korkularından ellerindeki parayı gayrimenkula işte arsaya konuta yatırdılar ve gayrimenkul fiyatları balon yaptı.
04:34Şimdi İçişleri Bakanı bunları temizlemekle meşgul inşallah temizler ama karşısında da bazı engeller olduğunu hepimiz biliyoruz.
04:48Bugün itibariyle konut fiyatları enflasyonun artışının altında kaldı.
04:56Bir örnek vereyim mesela 2023 Mayıs ayı ile 2024 Mayıs ayı arasında geçen bir yılda tüfek oranı %75-45.
05:10Mayıs ayında yıllık tüfek %75-45 ama aynı ayda Merkez Bankası'nın açıkladığı konut fiyat endeksine göre konut fiyatları 45 arttı.
05:25Demek ki bak konut fiyatları yalnızca 45-60 altında kalmış.
05:33Şimdi ama buna rağmen söylediğim gibi 3 kat arttığına göre balon sönmüş değil onun için de hala yüksek.
05:42Zaten yüksek olmasa bile halkın satın alma gücü yok.
05:47Hani faizler %45 konut faizleri enflasyonun altında ama halkın satın alma gücü yok.
05:54Dolayısıyla devletin isteği de yok artık.
05:57Bu nedenle yani konut fiyatları düşse bile halk bunu satın alamıyor çünkü halkın satın alma gücü yok düşük.
06:12Oldukça düşük kesinlikle haklısınız.
06:14Tam bu noktada sizin bugünkü köşe yazınızda şu anda önümde önümdeki notlara bakıyorum ara sıra.
06:20Hem sizin anlattıklarınızla beraber esnamanlı olarak ben de tekrar önümdeki notlara bakıyorum.
06:26Sizin köşe yazınıza bakıyorum.
06:28Orada bahsettiğiniz iki konu özellikle programa hazırlanırken benim çok dikkatimi çekti.
06:34Onlardan birisi konut kredilerinin geri ödemesi.
06:38Yurttaşlar konutlar için kredi çekiyorlar.
06:41Fakat her ne kadar faiz oranları değişik olsa da belirli başlı bazı etkenler olsa da geri ödemekte büyük zorluk çekiyorlar.
06:50Bundan bahsettiniz zaten.
06:52Bir diğeri de şu iki sorumu bir arada sormuş olayım ben size.
06:56Sizin köşe yazınızda bahsettiğiniz bir durum var.
07:00O durum da şudur ki hükümetin bir konut politikası yoktur diyorsunuz.
07:05Bunları biraz açıklamanızı sizden rica etsem.
07:10Şimdi halkın satın alma gücü olmadığı çok açık.
07:14Mesela kendimizden örnek veriyorum.
07:17Şimdi ben asistanlığım döneminde aydan 2500 lira taksit vererek bir konut aldım, yazlık aldım mesela.
07:30Şimdi o zaman 2500 lira maaşımın üçte biriydi.
07:35Bir hafta işte 6000 liraydı, 2500 lira.
07:38Şimdi düşünebiliyor musun?
07:40Mesela bir asistanın aldığı maaş ne kadar?
07:43Diyelim ki 40 bin lira.
07:44Yani bir asistanın şu anda konut alma gibi bir lüksü olabilir mi?
07:51Yani dolayısıyla o kadar çalışanın, işçinin, memurun, emeklinin geliri o kadar düştü ki artık bunlar konut almayı bırakın, kira ödeyemiyorlar.
08:06Kira ödeme imkanları, kapasiteleri bile yok.
08:10Ya şimdi 300 binden fazla insanı, 3 milyondan fazla insanı ilgilendiren emekliler, en düşük emekli maaşı 12500 lira.
08:23Şimdi Sayın Cumhurbaşkanı 2002 yılından önce yani seçim yılından önce hep bu simit örneğini verirdi.
08:34Yani simit çay örneğini verirdi.
08:36Bak şimdi iki kişilik bir aile.
08:38E sabi sabah, öğlen, akşam iki simit bir çay yeseler 10 bin lira yapıyor ya.
08:45Ya anlatabildim mi?
08:46Ya şimdi iki kişilik bir aile bir balık lokantasına gitse 12500 lirayla iki defa gidebilir.
08:54Ayrıca iki defa.
08:57E tabi ya, e bu kadar bozuk gelir dağılımı, bu kadar yani emekli, çalışanı, memuru bu kadar hırpalama olur mu?
09:08Bunu tabi TÜİK'i kullandılar, işte TÜİK'in yalanlarını kullandılar.
09:13Enflasyonunu düşük göstermesini kullandılar ve böylece sendikaları yok ettiler.
09:20Mesela 2000 yılında Türkiye'de sendikalaşma oranı %70 yahut işte 60 küsur.
09:33Bugün %14.
09:35Ya düşünebiliyor musun?
09:36Yani sendikası olmayan bir şey, sendikası olmayan bir işçi hakkını nasıl alabilir?
09:44Dolayısıyla reel gelirleri, reel girsik gelirleri düştüğü için düşük gelir gruplarının bugün konut almaları imkansız.
09:53Şimdi hükümetin aslında bütün hükümetlerin konut politikası var.
09:58Yani konut politikasının esası şudur.
10:01Yani fakire fukaraya ucuz konut kiraya veriyor yahut bedava kiraya veriyor.
10:08Devlet kurumları ucuz konut yapıyor, ucuz maliyete konut yapıyor, satıyor.
10:16E şimdi bizdeki TOKİ öyle mi?
10:18Bizde yani hükümet, siyasi iktidar bugüne kadar konut sektörünü rant alanı olarak kullandı.
10:27Yani TOKİ zenginlere oluştu Türkiye'de.
10:30E şimdi mesela önceleri AKP iktidarındayken KİPTAŞ, İstanbul Büyükşehir Belediye'nin KİPTAŞ yalnız yandaşlara bina yapardı, lüks binalar.
10:43Mesela ben Yeşilvadi var şeyde, Yudurlu Temüslü'nde.
10:47Bu tamamen yandaşlara yaptı, KİPTAŞ yaptı.
10:51Ondan sonra yolun kenarında da camiyi yaptı ki yolu genişletmesinler.
10:55Ya şimdi bunlar aleni şeyler. Bunları bizim millet nasıl görmüyor yani?
11:02Neden anlamıyor, neden görmüyor?
11:04Yani bunların bir konut politikası yok. Her şey rant üzerine kurulur.
11:08Rant üzerine kurulunca da bir yanda aç kaldı millet, şimdi de açıkta kalıyor.
11:15Şimdi tabii açıkta kaldıktan sonra belki aklı başına bu toplumun belki gelebilir.
11:21Bilmiyorum gelirse tabii.
11:23Yine de umarız bir şeyler daha erken düzelir.
11:26Kimse ne aç ne açıkta kalır diyelim.
11:28Son sorumu da ben sizlere sorayım burada.
11:32Konut satışlarının yanı sıra tabii barınma sorunu sadece keşke konut alıp satmak da bitse.
11:38Fakat belki ondan bile daha büyük bir sorun, daha büyük bir tehlike var.
11:43O da kira.
11:44Kiralık evler, ev sahipleri ve kiracılar arasındaki anlaşmazlıklar ve mevcut enflasyon ortamında
11:52kiraların da yüksek olması, ev sahiplerine göre kiraların yeterince yüksek olmaması.
11:57Bunu sormak istiyorum açıkçası size.
12:00Şudur sorum.
12:01İlerleyen günlerde mevcut kira tartışmaların ne yöne gidecek?
12:06Kiralarda gözle görülür çok çok belirgin artışlar görecek miyiz?
12:10Çünkü iki yıldır yürürlükte olan bir kanun vardı.
12:14Kiracılar daha doğrusu ev sahipleri kiracılarına yüzde yirmi beşlik bir zam yapabiliyordu.
12:21Fakat temmuz itibariyle bu sınırlama kalktı.
12:24Yüzde altmış beşe çıkarıldı.
12:26Kira fiyatlarındaki artış peki bu bize neleri gösterecek ilerleyen dönemlerde?
12:33Şimdi biliyorsunuz bu enflasyon iki türlü hesaplanıyor.
12:40Birisi yıllık enflasyon mesela Haziran enflasyonu açıklandı.
12:45Haziran'dan sonra iki bin yirmi üç Mayıs ve Haziran'ı içine alan on iki ay içerisinde bir ay içerisinde yıllık artış ne kadar?
12:55O yıllık artış TÜİK'in verisine göre yetmiş bin on altı oldu.
13:01Yani tüfe yıllık tüfe oranı yetmiş bin on altı.
13:05Ama bir de on iki aylık oranlara göre hesaplanıyor.
13:10Yani şöyle oluyor iki bin yirmi ikinin on iki ayı iki bin yirmi üçün on iki ayı ortalaması iki bin yirmi ikin on iki aylık ortalamasına bölülüyor.
13:24Şimdi o da altmış beş sıfır yedi oldu.
13:27Şimdi on iki aylık ortalama kira artışları on iki aylık ortalamaya göre bundan sonra olacak.
13:35Yani yüzde yirmi beş kaldırıldı yasaya göre on iki aylık ortalama neyse ona göre kira artışı olacak.
13:43Şimdi şu anda kiracılar daha karlı çünkü yetmiş beş on altı Haziran ayında enflasyon olmasına rağmen kira artışları altmış beş sıfır yedi oldu.
13:56Ama buna kiracılar sevinmesin.
13:58Çünkü bu enflasyon trendi eğer artış yönündeyse on iki aylık enflasyon yıllık enflasyonun altında kalır.
14:09Ama düşüş yönündeyse tersi ne olur?
14:13On iki aylık enflasyon yıllık enflasyonun üstüne çıkar.
14:19Bakın şimdi on iki aylık ortalama yıllık enflasyonun altında çünkü on iki ayın ilk aylarına bakalım geçen iki bin yirmi üç Haziran'da mesela bu sene yetmiş biri on altı olmuş geçen sene otuz dokuz elli dokuz.
14:35Ondan sonra Temmuz'da kırk yedi seksen üç Ağustos'ta elli sekiz doksan üç yani demek ki bu seneden daha düşük.
14:43Yani on iki ayın başlangıç ayları daha düşük.
14:47Çünkü bu giderek artıyor.
14:49Yıllık enflasyonu artınca bu sefer on iki aylık enflasyon daha da yüksek olacak.
14:55Yani diyelim ki bir ortalama bir tahmin yapayım.
14:59Mesela Ağustos'ta diyelim yüzde altmış olursa şey Ağustos'ta yüzde altmış olursa tüfe yıllık tüfe on iki aylık ortalama yüzde altmış beş olur.
15:13Yani demek ki kiracılar sevinmesin çünkü on iki aylık ortalama enflasyon düşünce on iki aylık ortalama daha yüksek oluyor.
15:22O zaman da enflasyon üstünde kira artışları olacak.
15:27Netice olarak tabii ki on iki aylık enflasyon bütün dünyada kullanılan bir yöntem daha şey biliyorum daha adil bir yöntem.
15:39Onun için on iki aylık enflasyona göre kiralar artışı yapılacak.
15:44Ama mesele şu mesele enflasyonsuz istikrarlı bir ekonomi, istikrarlı bir ülke, istikrarlı bir fiyat yaratma.
15:55Yani fiyat artışlarını önlemek, enflasyonu önlemek.
16:00Dolayısıyla temel sorun hükümetin bir istikrar programı yapıp bu enflasyonu önlemesi.
16:08Ama orada hiç niyetinin olmadığı görülüyor.
16:12Mehmet Şimşek diyor, efendim kamu da tasarruf diyor.
16:15Ve bir yandan işte Kıbrıs'taki saray devam ediyor, üç saraylar devam ediyor.
16:21Bilmem Amerika'ya beş tane uçakla gidiliyor ve konvoylar devam ediyor.
16:25Tabii Almanya'da konvoylar yapılıyor.
16:28Dolayısıyla bu yani bugünkü siyasi iktidarın böyle bir niyeti yok.
16:35Çünkü bugünkü siyasi iktidar eğer enflasyonu düşürecek isterse önce kendisinin yani devlette kendisinin tasarruf etmesi lazım.
16:47Ama böyle bir istek yok iktidar tarafında.
16:50Yok neden? Olamaz çünkü yani para dağıtarak, popülizm yaparak, şimdi eğer istikrar istiyorsa popülizm yapmaması lazım.
17:00Bugünkü iktidarın popülizmden vazgeçmesi kendisinin gitmesi demektir.
17:05Çünkü popülizme dayanıyor iktidarı.
17:08Popülizm kalkarsa iktidarda kalmaz bu kadar basit.
17:11Onun için benim istikrar için pek umudum yok.
17:15Kısa süreli belki çözüm olsa da uzun vadede büyük sıkıntılar yaratacak o zaman sanıyorum.
17:21Yani Türkiye maalesef bu kriz dibe vuracak gibi görülüyor.
17:27Benim korkum tabii inflasların olması.
17:30Türkiye'nin dış borçlarında şimdi sıcak para girdi diye böyle çözüldü zannediyorlar ama yarın sıcak para çıkar.
17:38Türkiye'nin dış borçlarında temellikle düşmez.
17:42Bunlar büyük risklerdir. Bunları şimdi şimdiden görmek ve önlem almak lazım.
17:47Önlem almak da gayet kolay ya.
17:49Yani bunda bir şey yok ki kardeşim.
17:51Demokrasiyi yeniden getirecek, hukukun üstünlüğünü yeniden getirecek, istikrar programı yapacak,
17:58üretimi ithal bağımlı olmaktan kurtaracaksın, Çin'e kodu uygulayacaksın.
18:04Çin, Rusya, Türkiye bir şirket açığının yüzde 80'ini bu iki ülkeye veriyor.
18:10Dolayısıyla Avrupa Birliği politikan Avrupa Birliği'ne Türkiye'nin Türkiye'ye çıpı olması için
18:24Avrupa Birliği ile Türkiye'nin ilişkilerini geliştirmesi lazım.
18:28Bunları yaparsan zor değil ama yapmaya niyetleri yok.
18:32Yapmak işlerine gelmiyor.
18:35Anlıyorum. Çok teşekkürler değerli görüşleriniz için.
18:38Eğer sizin de eklemek istediğiniz bir şey yoksa burada noktalayalım dilerseniz.
18:44Benim eklemek istediğim, yani bu toplum ne büyük hangi siyasi parti olursa olsun
18:50yani kendi siyasi tercihlerini belirlerken dikkat etsin.
18:56Yani bana ne getirecek, topluma ne getirecek.
18:59Şimdi bin iki bin lira, üç bin lira, beş bin lira popülizmin arkasından gitmesin insanlar.
19:05Beş bin lira popülizmin arkasından gidiyor ondan sonra hayatı kararıyor.
19:09Anlatabiliyor muyum? Uzun dönemli baksınlar, demokrasi talep etsinler.
19:14Kendi haklarını siyasi süreçte kullanabilsinler. Benim istediğim bu.
19:20Teşekkür ediyoruz tekrardan.
19:23İyi yayınlar.
19:24Sağ olun.
19:26Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri Esfender Korkmaz konuğumuzdu.
19:31Konut satışlarındaki gözle görülür düşüşü konuştuk.
19:34Bunun yanı sıra kira fiyatlarında ilerleyen dönemlerde ne olacak bunları da konuştuk.
19:40Bugünlük burada noktalayalım. Başka bir programda görüşmek üzere diyelim.
19:49Abone ol.