Gün Ortası 19 Temmuz 2024 Cuma
Semiha Şahin ile Gün Ortası'nda günün gündemi ve detayları ekrana taşınıyor.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00:00Merhabalar, yeni saat başındayız ve bunu konuşmaya devam edeceğiz.
00:00:10Göksüz sana da çok geçmiş olsun.
00:00:12Şimdi neredeyse her gün yeni bir deliliğe uyanıyoruz.
00:00:16Tabii çağın da hızı insanın hızını aştı.
00:00:20Sorunlar hep daha büyük.
00:00:21Dünya genelinde yazılım sistemlerinde önemli bir arıza var.
00:00:25Anlamaya çalışıyoruz, ne oluyor, sorguluyoruz.
00:00:28Amerika Birleşik Devletleri merkezli teknoloji şirketi Microsoft'un sisteminde yaşanan bir arıza ve pek çok sektörü de etkiledi.
00:00:36Özellikle dünya genelinde baktığımızda havalimanlarında, hastanelerde, şirketin internet üzerinden sunduğu hizmetlerde ciddi kesintiler var.
00:00:47Sormaya devam edeceğiz.
00:00:48Konuklarımız bizimle birlikte, bilişim uzmanı Emre Özcan bizimle birlikte.
00:00:53Emre Bey, yeniden size de merhabalar.
00:00:55Konuşmaya devam edeceğiz.
00:00:57Kübra Aydın şu anda.
00:00:58Tabii merak ediyoruz, Türkiye ne kadar etkilendi?
00:01:01Bizde ne oluyor, ne bitiyor?
00:01:03Bakanın da açıklamaları vardı.
00:01:05Onu da konuşacağız.
00:01:06Kübra, İstanbul Havalimanı'ndasın.
00:01:10Şöyle duyumlar aldım, sisteme girilemediği için biletler elle kesiliyor vesaire.
00:01:15Ne oluyor, var mı bir kaos?
00:01:19Semiha Şahin, senin de söylediğin gibi dünya merkezli teknoloji şirketi Microsoft tarafından yaşanan bu teknik arıza nedeniyle birçok yerde şu anda sıkıntı yaşanıyor.
00:01:29Hastaneler, havalimanları, bankalar bu sıkıntıdan etkileniyor, bu teknik arızadan etkileniyor.
00:01:36Şu anda bizde İstanbul Havalimanı'ndayız ve bu noktada yoğunluğun oldukça fazla olduğunu söyleyebiliriz.
00:01:42Yoğunluk öncelikle havalimanının giriş noktasından başlıyor.
00:01:47İstanbul Havalimanı aslında oldukça her zaman yoğun bir nokta ama şu anda tüm blokların başında biletleme işlemlerinde, bagajlama işlemlerinde birçok noktada İstanbul Havalimanı'nda şu anda bir yoğunluk var.
00:02:02Yoğunluk söz konusu kuyruklar metrelerce uzanmış durumda ve her blok başında normalde burada sadece standlarda çalışan, bilgisayar başında çalışan insanlar olur.
00:02:14Ama şu anda birçok blok başında birden fazla kişinin olduğunu söyleyebiliriz.
00:02:20Uçuşlar aksıyor zaman zaman. Bununla ilgili TÜRK Hava Yolları'nın da bir açıklaması var.
00:02:26X uygulaması üzerinden ancak uçuşlarla ilgili değil sistemde yaşanan arızalarla ilgili biletleme, check-in işlemleriyle ilgili yaşanan sıkıntılarla ilgili bir açıklaması var.
00:02:39TÜRK Health Destek sayfasından yapılan açıklamaya göre şu söylendi.
00:02:47Değerli yolcularımız bilgi sistemlerinde global çapta meydana gelen teknik aksaklık nedeniyle biletleme, check-in ve rezervasyon işlemlerinde sorunlar yaşanmaktadır.
00:02:57Hekeplerimiz sorunun en kısa sürede giderilmesi için çalışmaktadır.
00:03:02Ben de ve aynı zamanda yine bir şu anda kameraman arkadaşım bu haberli olduğundan da rica edeceğim.
00:03:10TÜRK Hava Yolları'nın X uygulaması üzerinde bir şu anda bir sistemde sıkıntı olduğuna dair uyarı işaretini görebiliyoruz.
00:03:22Bilgi sistemlerinde global çapta oluşan teknik aksaklık nedeniyle operasyonlarımızda sorun yaşanmaktadır deniyor.
00:03:29Bu arada gösteriyor şu anda aslında buradaki yoğunluğu sizlere.
00:03:32Dediğimiz gibi TÜRK Hava Yolları ve birçok uçuş firması tarafından bilet kesme, bagajlama işlemlerinde, check-in işlemlerinde, interneti ilgilendiren tüm işlemlerde şu anda yoğunluk söz konusu ve burada kuyruk meselelerce uzanmış durumda.
00:03:51Dediğimiz gibi şu anda İstanbul Havalimanı'ndayız ve burada yoğunluk daha havalimanının giriş noktasından itibaren başlıyor.
00:04:00Bununla birlikte bir açıklama geldi.
00:04:02Gübra bir daha anlaşılır hale getirelim.
00:04:05Şimdi yerdeki işlemlerde, internet üzerinden yapılan işlemlerde evet bir takım sıkıntılar var.
00:04:11Bunlar acaba uçuşları etkiliyor mu? İstanbul Havalimanı'nda uçaklar inip kalkıyor mu?
00:04:18Şu anda İstanbul Havalimanı'nda uçuş, iniş kalkışlarında bir sıkıntı yok. Bununla ilgili de bir açıklama da yok aslında.
00:04:26Ama bununla birlikte check-in biletleme işlemlerinde sıkıntı olduğu için aslında yolcuların uçaklara gidemediğini söyleyebiliriz.
00:04:35Yani biletlerini alamadıkları için, bagajlama işlemlerini yapamadıkları için burada son derece bir yoğunluk var.
00:04:41TÜRK Hava Yolları çalışanları tarafından şu anda sakinleştiriliyorlar.
00:04:45Yani birçok hava yolu şirketi tarafından şu anda çalışanlar buradaki insanları aslında sakinleştirmeye çalışıyor.
00:04:52Hemen sizin için gerekeni yapacağız, çalışıyoruz deniyor.
00:04:56Ancak dediğimiz gibi uçuşlarla ilgili şu anda bir sıkıntı yok ve bununla ilgili de resmi bir açıklama gelmedi.
00:05:02Bunun dışında Ulusal Siber Olaylarla Müdahale Merkezi'nin İKS hesabından bir açıklama yapıldı.
00:05:09Ve burada da dendi ki hemen size anlatıyorum.
00:05:15Windows işletim sistemi kullanan cihazlarda global çarpma meydana gelen kesintiye ilişkin yapılan inceleme neticesinde
00:05:22yaşanan aksakların siber saldırının kaynaklı olmadığı tespiti yapılmıştır dendi.
00:05:28Aslında dün gece saatleri itibariyle Amerika Birleşik Devletleri'nde başladı bu sıkıntı.
00:05:36Tabii ki yine Microsoft'un Amerika'da olmasıyla ilgiliydi bu da.
00:05:41Ve orada da uçuşlar havalimanlarında, bankalarda, hastanelerde yine internet sıkıntıları yaşandı.
00:05:48Orada aslında uçuşlar New York'ta saat 11'e kadar durdurulmuştu.
00:05:52Sonrasında uçuşların normale döndürüldüğüne dair bir açıklama yapıldı.
00:05:57Ama dünyanın birçok noktası Japonya, Çin, Hindistan gibi yerlerde de şu anda hem internet sıkıntısı yaşanıyor
00:06:04hem de havalimanlarında, hastanelerde, bankalarda teknik bir sıkıntı var, arıza var.
00:06:11Şu anda evet burada gösteriyor, ekranlarınıza taşıyor.
00:06:15Stantların, blokların önünde şu anda check-in işlemlerinin yapıldığı, biletleme işlemlerinin yaptığı alanda
00:06:21birçok çalışanın güvenlik görevlilerinin ortalığı hem yatıştırmaya hem de olayla ilgili sorunları,
00:06:28internet kesintisiyle ilgili arızaları şu anda gidermeye çalıştıklarına dair açıklamalar yaptığını görüyoruz.
00:06:35Ve birçok kişi evden biletleme işlemiyle şu anda uçağına erişmeye, ulaşmaya çalışıyor.
00:06:40Dediğimiz gibi İstanbul Havalimanı'nda yoğunluk oldukça fazla.
00:06:45Aynı zamanda bankalar, hastaneler üzerinde de şu anda Türkiye'de yine aynı şekilde internette bir sıkıntı yaşanıyor.
00:06:52Global çapta yaşandığı gibi hissediliyor.
00:06:55Hübra teşekkür ederiz.
00:06:57Tabii insanlar bir bekleyiş içerisinde ne olduğunu da bir yandan anlamaya çalışıyor.
00:07:01Uçağa gidecek, belki bir gecikme endişesi, öfkesi içerisinde de olabilir.
00:07:06Oradaki durumu kaos olursa, bir aksaklık yaşanırsa ve bir açıklama gelirse senden almaya devam edelim.
00:07:13Şimdi Emre Özcan bizimle birlikte, bilişim uzmanı, Gökhan Say, siber güvenlik uzmanı ve sevgili Erhan Mert Türk de Almanya'dan yayınımıza katılıyor.
00:07:21Berlin temsilcimiz.
00:07:23Dünyanın da tabii durumunu merak ediyoruz, soracağız.
00:07:26Ama önce Gökhan Say ne oldu?
00:07:28Yani ne geldi başımıza?
00:07:30Dünya şu anda ne yaşıyor?
00:07:32Ekran başına yeni geçen izleyicilerimiz için bir tane tane anlatır mısınız?
00:07:36Büyük bir saldırı mı var?
00:07:38Sistemsel bir çöküş mü var?
00:07:40Ne oldu?
00:07:42Öncelikle Microsoft'un yapmış olduğu bir güncellemeden dolayı sistem kesintilerinin yaşandığı açıklandı.
00:07:50Bunun arkasından Crowdstrike yani bir güvenlik şirketinin aslında Falcon adı verilen bir ürününün aslında bu kesintiye neden olduğu,
00:07:59onların güncellemelerinin bu kesintiye neden olduğu da anlatıldı.
00:08:04Herhangi bir şekilde bunun saldırı olmadığı, bir güvenlik ihlalliğinin olmadığı, bir hacker müdahalesinin olmadığı belirtildi.
00:08:12Fakat bence bunların tamamını söylemek adına son derece erken.
00:08:15Çünkü özellikle bizim bu üçüncü parti güncellemeler dediğimiz yani bu tarzdaki bütün sistemlerin birbirine bu kadar bağımlı olduğu bir dünyanın içerisinde
00:08:25bunu bilmek mümkün olmadığı için daha öncesini de yaşadık.
00:08:29Özellikle de devlet sponsorluğunda saldırılar dediğimiz saldırılarda Petya ve arkasından gelen pek çok saldırıda gördük ki
00:08:37bu tarzdaki güncellemelerin içerisine sızmak mümkün.
00:08:40Ve bu güncellemeler yapıldıktan sonra da sistemlerin bu kesintileri yaşaması veyahut da zararlı bir konun aktarılması mümkün.
00:08:48Bunu önümüzdeki dönemde görecek miyiz?
00:08:52Gerçekten de böyle bir şey oldu mu?
00:08:54Bu bir saldırı mı yoksa bir insan hatası veya sistem hatasından kaynaklı bir kesinti mi?
00:09:00Bunu açıkçası anlayıp anlayamayacağımızı bile bilmiyorum.
00:09:03Açıklanıp açıklanmayacağını bile bilmiyorum.
00:09:05Bir saldırı olduğuna dair herhangi bir kanıt yok.
00:09:08Ama daha önce yaşanmış olan Meta'nın uzun süre kesintisi tamamen bu bir kesinti dendi.
00:09:14Fakat arkasında pek çok insanın da bu kesinlikle bir saldırıydı dediği bir olaydı.
00:09:19Bu olayları yaşamaya devam edeceğiz gibi gözüküyor.
00:09:21Peki yani bir açıklamaya muhtacız.
00:09:23Eğer bu bir saldırıysa teyit lazım elbette.
00:09:25Ama saldırı olmadığını söylemek için de henüz çok erken dediniz.
00:09:29Emre Bey sizinle devam edeceğim.
00:09:32Erhan şu anda Almanya'da ne yaşanıyor?
00:09:36Nasıl aksaklıklar var?
00:09:38Orada bir açıklama var mı?
00:09:39Siz anladınız mı ne olup bittiğini?
00:09:41Almanlar da henüz anlamış değil.
00:09:44Az önce İstanbul Havalimanı'ndan görüntüleri paylaştınız.
00:09:47O benzer görüntüler Almanya'da özellikle Berlin'deki havalimanında yaşanıyor.
00:09:52Özellikle mesela İstanbul'dan da çok sayıda uçağın Berlin'e geldiğini biliyoruz gün içerisinde.
00:09:58Özellikle Türk Hava Yolları uçaklarının onların muhtemelen kalkmama nedeni de buradaki durumun henüz netleşmemiş olma ihtimali yüksek.
00:10:05Çünkü ineceği havalimanında eğer durum mümkün değilse inmesi o zaman havalanması tabii ki çok kolay değil uçağın.
00:10:12O yüzden aslında 3-5 havalimanında yaşanan bu kaosun tüm bölgeyi tüm dünyayı etkilediğini anlıyoruz.
00:10:19Sabah saatlerinde Berlin Havalimanı'na herhangi bir uçağın iniş kalkış yapamadığı bilgisi geldi.
00:10:25Özellikle Berlin'e havada olan ve inmek üzere olan uçaklar Frankfurt'a, Viyana'ya yönlendirildiler.
00:10:30Bu havalimanlarında bir sorun olmadığını anlıyoruz burada.
00:10:33Daha sonra özellikle acil servis telefonlarının uzun süre çalışmadığını biliyoruz.
00:10:38Sonra yapılan açıklamalarda ameliyatların iptal edildiğini, süpermarketlerde sistem problemi olduğunu anlıyoruz.
00:10:44Bankalar hakeza öyle.
00:10:45Yani birçok sektörde Semih Ağa, Almanya'da sabah saatlerinde ciddi bir kaos yaşanmış durumda.
00:10:52Ama şunu da söyleyelim, yetkililerden henüz Almanya'da resmi bir açıklama yok.
00:10:56Bunun sebebinin ne olduğunu Almanya şu aşamada araştırıyor.
00:10:59Öncelikle mevcut problemi çözmek üzerine kurulmuş bir düzen var burada.
00:11:03Daha sonra muhtemelen zaten resmi açıklama gelecek.
00:11:06Bu bir hacker saldırısı mıydı? Sibel saldırı mıydı?
00:11:09Yoksa Microsoft'daki bu güncellemeden kaynaklı bir sistem sorunu muydu?
00:11:13Bunu bugün ilerleyen saatlerinde en geç yarını öğreneceğiz.
00:11:16Evet ama şu anda Almanya'daki o kaos yavaş yavaş azalmaya başladığını söyleyebiliriz.
00:11:21Havalimanı yetkilileri önümüzdeki saatlerde iniş ve kalkışlar normal düzeye dönecek ifadesini kullandılar.
00:11:27Tekrar altını çizmekte fayda var.
00:11:29Almanya'da şu anda okul tatili dönemi özellikle Berlin'de ve havalimanlarında mevcudun üzerinde bir yoğunluk söz konusuydu.
00:11:35Bu da kaosu daha da içinden çıkılmaz bir hale getirdi.
00:11:39Evet uçak iniş kalkışları belki önümüzdeki saatlerde Berlin Havalimanı'nda mümkün olacak.
00:11:43Ama bu kaosun bugün ve yarın da devam edeceği onun dalgalarını süpürüleceğini söyleyebiliriz.
00:11:49Evet etkisini gün içerisinde de görmeye devam edeceğiz.
00:11:52Hatta dediğin gibi yarın da.
00:11:53Peki Erhan teşekkür ederim.
00:11:54Emre Bey şimdi ben yayına gelmeden önce bu problemin yaşandığı siber güvenlik alanında uzmanlaşmış bu büyük şirketin
00:12:02Crowdstrike'ın biraz ne olduğuna baktım.
00:12:042011 yılında kurulmuş bulut tabanlı çözümleri işte yapay zeka destekli teknolojileri kullanan
00:12:11kurumların siber tehditlere karşı korunmasını sağlayan ciddi bir şirket
00:12:16Endpoint koruma, yönetilen tehdit avcılığı, olay müdahalesi gibi hizmetler sunuyor.
00:12:20Ve en önemlisi dünya çapında birçok büyük kuruluş tarafından da tercih ediliyor.
00:12:26Az önce Gökhan Bey güncellemeden sonra bu problemin yaşandığını aktardı.
00:12:32Fakat bir firmanın yaşadığı sorun dünyadaki bütün firmaları nasıl bu denle etkileyebiliyor?
00:12:39Böyle bir herkesin anlayacağı şekilde tarif edebilir misiniz rica etsem?
00:12:47Ve tabii bu bir güvenlik şirketi.
00:12:52Beni duyabiliyor musunuz Emre Bey şu anda?
00:12:55Peki orada bir sıkıntı var ama eminim Gökhan Bey'de de bunun cevabı var.
00:13:00Gökhan Bey siz ne diyeceksiniz?
00:13:02Hani bakıldığında ciddi güven duyulan bir şirket bunun üzerine kurulmuş bir şirket zaten.
00:13:07Bir problem var ama gerçeğin ne olduğunu henüz hiçbirimiz belki de bilmiyoruz.
00:13:11Belki de bir saldırı söz konusu.
00:13:13Saldırı ya da firmanın kendisinden oluşan bir hata diyelim.
00:13:17Sonuçta bir sorun yaşadı ama bütün dünyayı etkiledi.
00:13:21Birçok firma etkisi altında kaldı.
00:13:23Gökhan Bey çok özür dileyerek Emre Bey bir sesinizi duyabilir miyim?
00:13:27Halletmiş miyiz?
00:13:31Peki Emre Bey'in sorunu giderilmeye çalışılıyor.
00:13:34Gökhan Bey buyurun sizden alayım yanıtını.
00:13:37Popülarite zaten beraberinde bağımlılığı da getiriyor malum.
00:13:42Yani bu bir sinir sisteminden bahsediyoruz.
00:13:45Bu tamamen bağlı, birbirine bağlı, uçtan uça bağlı bir sistemden bahsediyoruz.
00:13:49Bunun problemin neresinde olduğu pek çok zaman sonucu değiştirmiyor.
00:13:54Yani darboğaz nerede yaşanırsa yaşansın sonuçta böyle kesintileri yaşamaya mahkum kalıyoruz.
00:14:00Bu bir güvenlik şirketi olması veyahut da başka bir şirket olması çok da önemli değil aslında.
00:14:05Yani bir güvenlik şirketinin saldırılara karşı kendisini koruyabilmesi son derece önemli tabii ki.
00:14:11Koduna sızdığı bir hacker saldırısıyla koduna sızıldı ve bu bir kesintiye mi neden oldu?
00:14:17Bunu henüz bilmiyoruz, öğreneceğiz.
00:14:19Bu tabii ki çok daha üzücü olur.
00:14:21Bir güvenlik şirketinin kendini koruyamamış olması çok daha üzücü olur ama
00:14:24neticesinde zaten bu ciddiyetteki, bu büyüklükteki dünyanın her noktasında neredeyse kullanılan şirketlerin
00:14:31kodlarına karşı çok hassas olması lazım.
00:14:34Gerekli testlerin çok doğru şekilde yapılıyor olması lazım.
00:14:37Yani kod hataları bugün bizim yaşadığımız veya kodlardaki güvenlik açıkları,
00:14:42bug'lar dediğimiz hatalar bizim en çok yaşadığımız sektörümüzün en büyük problemlerinden bir tanesi.
00:14:48Geçtiğimiz sene içerisinde 20 binin üzerinde hackerların erişebileceği güvenlik açığı tespit ettik bu sistemlerde.
00:14:55Bir tanesi bile yeterli onlar açısından.
00:14:57Bir tanesi bile bu sistemlerin tamamen durmasına neden olabilecek kadar dijital dünyada bağımlıyız aslında.
00:15:04Peki şu an Türkiye'de ciddi bir sıkıntı var mı? Biz ne yaşıyoruz?
00:15:07Buraya bakabildiniz mi Gökhan Bey?
00:15:10Görünen o ki biz iyi bir şekilde atlattık.
00:15:15Şimdi burada iki tane şey var.
00:15:17Saldırıya uğrayabilirsiniz, kesintide yaşayabilirsiniz.
00:15:20Sebebi önemli değil, sonuç önemli.
00:15:22İlk etapta baktığımızda daha sonrasında sebeplerin üzerinde ve önlemlerin üzerinde duracağız.
00:15:27İlk yapmamız gereken şey krizle uğraşmak dediğimiz noktada sistemlerimizi geriye getirebilmek, döndürebilmek son derece önemli.
00:15:35Biz bu noktada dünyaya göre nispeten daha iyi bir sınav veriyoruz diye düşünüyorum açıkçası.
00:15:41Bu sistemlerin tabii ki ülkemizde popülaritesi de biraz daha düşük.
00:15:46Çünkü biz yerli milli konusunda da biraz daha hassas bir ülkeyiz.
00:15:50Burası da bence son derece önemli.
00:15:52Kendi sistemlerimizi kullanıyor olmanın avantajını yaşadık diye düşünebiliriz bu olaylarda.
00:15:58Peki şunu da sorayım.
00:15:59Şimdi bilgisayar sistemlerinin günümüzde birbirine bu kadar entegre olması,
00:16:05aynı anda sistemlerin çökebiliyor olması da çok büyük bir tehdit değil mi?
00:16:10Ve bunun önüne geçmek için muhakkak ki adımlar da atılmıştır ama yeterli mi değil ya da atılamadı mı?
00:16:18Siz daha cevabı sizde.
00:16:20Açıkçası evet, tabii ki cevabı kesinlikle evet.
00:16:24Ama diğer taraftan baktığınızda da bunun ciddi anlamda avantajını yaşıyoruz.
00:16:29Yani dünyaya trilyonlarca dolarlık bir ekonomik büyüklük getiren bir dijital dünyadan bahsediyoruz.
00:16:36Bunun olmaması bugün 20 sene önce sistemlerin durması bizi bu kadar üzmezdi.
00:16:43Ama bugün süper marketlerde bile iş duruyor.
00:16:47Bırakın hani kritik sistemler diyebileceğimiz, kritik ortamlar diyebileceğimiz hastaneler, havayolları, finans sistemleri.
00:16:54Buralarda gerçekten de ölüme neden olabilecek problemlerden bahsediyoruz.
00:16:59Ama bu açıkçası bu sistemlerden aldığımız faydanın ne kadar büyük olduğu gerçeğini değiştirmiyor.
00:17:06Fakat önlemlerin yeterli mi değil mi konusu.
00:17:09Bakın her an üzerinde durmamız gereken konu bu.
00:17:12Hiçbir zaman hiçbir önlem yeterli olmayacaktır.
00:17:15Çünkü çok hızlı bir şekilde hayata geçirilmeye çalışılan ve bundan fayda sağlanmaya çalışılan,
00:17:20bazen de gerekli önlemlerin doğru alınmadığını gördüğümüz pek çok vakada yaşıyoruz.
00:17:25Buralara dikkat edilmesi lazım.
00:17:27Çünkü o artık insan ölümüne yol açabilecek kadar dijital dünya hayatımıza girmiş durumda.
00:17:31Peki şöyle bir toparlayalım.
00:17:33Dünyada ne oluyor?
00:17:34İngiltere'nin önemli televizyon haber kanallarından Sky News yayın yapamadı.
00:17:39Yine İngiltere'nin sağlık rezervasyon sistemi sosyal medyada açıklama yapan sağlık yetkililerine göre şu anda çevrim dışı.
00:17:46İngiltere'nin Edinburgh Havalimanı'nda ise yolcuların otomatik biniş kartı tarayıcılarının kullanamadığını elle kontrol yapıldığı duyuruldu.
00:17:54İsrail Sağlık Bakanlığı'ndan açıklama var.
00:17:56Bilgisayar sunucularındaki küresel arıza hastaneleri ve sağlık hizmetlerini etkiliyor demiş.
00:18:03Erişim sorunu yaşayan siteleri listeleyen Down Detector'a göre Microsoft'un yanı sıra Sky gibi sitelerde sorun yaşanıyor.
00:18:12Visa'da, Ryanair'da, havayolunda.
00:18:16Yine ulusal siber olaylara müdahale merkezi şu açıklamayı yapmış.
00:18:20Windows işletim sistemi kullanan cihazlarda global çapta meydana gelen kesintiye ilişkin yapılan inceleme neticesinde
00:18:27yaşanan aksaklığın siber saldırı kaynaklı olmadığı tespiti yapılmıştır deniyor.
00:18:33Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu ise yazılım kaynaklı bir sorun birkaç saatte vatandaşı etkiler hali kalmayacak açıklamasında bulundu.
00:18:44Emre Bey ben bir sesinizi duyabilir miyim?
00:18:46Bakalım geliyor mu şimdi?
00:18:47Semih Hanım.
00:18:49Peki. Buyurun sizin değerlendirmeniz ne? Ne oluyor ne bitiyor?
00:18:54Tabi açıklamaların da gelmeye devam ediyor olması lazım.
00:18:58Aslında bir saldırı olmadığını söylemek için de erken ifadesini kullandı Gökhan Bey.
00:19:03Buna da katılıyor musunuz? Yaşanan meseleyi nasıl yorumlarsınız? Buyurun.
00:19:09Aslında az önce konuşmak istediğimiz ama bağlantı koptuğu andan başlayalım isterseniz.
00:19:15Crossfire firmasının siber güvenlik şirketinin aslında yapısından bahsettiniz.
00:19:21Hangi alanlarda çalıştığından bahsettiniz.
00:19:24Büyük bir güvenlik şirketi.
00:19:27Evet bir siber güvenlik şirketi ve küresel firmalarının bir çoğunun hizmet aldığı bir şirket.
00:19:32Aslında bu bir anlamda birbirine bütünleşik bir yapının varoluşunu gösteriyor.
00:19:38Aslında yüzlerce firma var ama bir firmanın altyapısını kullanıyorlar.
00:19:41Sadece bir şirketin altyapısını kullanıyorlar.
00:19:44O da bütün şirketlerin içerideki operasyonunu ya da işleyişini etkileyebilecek konumda bulunuyor.
00:19:51Peki bu bir açık mıdır yani? Öyle mi anlamalıyız?
00:19:54Aslında şirketlerin alternatif üretememesinden kaynaklı.
00:19:59Yani bu hizmeti sunan ve bu alanda hizmeti sunan siber güvenlik şirketlerinin sayısının az olmasından kaynaklı.
00:20:07Sınırlı olmasından kaynaklı.
00:20:08Tabii ki bu bir güvenlik açığı.
00:20:12Hatta bir önceki yayınımızda bahsettiğimiz gibi bu küresel firmalara bağımlı olmak aslında bir milli güvenlik sorunu da bir yandan.
00:20:20Birçok marka için hem ülkemizde hem küresel çapta hizmet veren markalar için.
00:20:26Yine az önce yayının girişinde bahsettiğiniz konuya gelecek olursak.
00:20:31Bu aslında bir siber saldırı olmadığını söylemek için bence de çok erken.
00:20:39Yani Gökhan Bey'in de bahsettiği konuya katılıyorum bu arada.
00:20:43Çünkü aslında burada yapılan açıklamalar şirketlerin kendi üzerinde yaptığı açıklamaların hepsinde önleyici bir açıklama yapılıyor.
00:20:53Yani müşterilerin dikkatli olması yönünde uyarıyor.
00:20:56Kendi tarafında bu araştırmaların devam ettiği ve detaylı açıklamanın daha sonra yapılacağını ifade ediyorlar.
00:21:04Kurumsal çapta bakan düzeyinde özellikle bakanlık düzeyinde açıklama yapan ülkelerden biri Türkiye şu an.
00:21:10Bu da aslında dezenformasyonu ve sosyal medyada özellikle oluşabilecek bu manipülasyondan önüne geçmek için bakanlık boyutunda bir açıklamanın yapıldığını düşünüyorum.
00:21:22Ancak bu şirketlerin özellikle bireysel açıklamaları gösteriyor ki bu işin aslında arka planda araştırılması gereken bir yönü var.
00:21:32Yani sadece bir antivirüs yazılım gündeminden ziyade bütün sistemi etkileyen,
00:21:38bütün aslında dijital sistemleri, bilişim sistemlerini, bilgi sistemlerini etkileyen bir durum söz konusu.
00:21:47Bunun da daha farklı boyutunun olduğunu şahsi olarak ben böyle düşünüyorum.
00:21:54Peki Emre Bey sistemler de birbirine çok bağlı, hepsi gitti, düzelmesi etmesi de zaman alır değil mi?
00:22:00Evet şu an aslında sınırlı olarak kullanıma açıldı.
00:22:05Bankacılık uygulamaları olsun, havayolu şirketleri olsun hala uyarılamaya devam ediyor ve sınırlı oranda hizmetler yapılıyor.
00:22:13Bazı hizmetlerde sınırlı sınırlandırmalar var.
00:22:18Bu da aslında özellikle şirketlerin hacklenme ihtimaline karşı önlem almasından kaynaklı.
00:22:25Bazı hassas hizmetleri durduruyorlar ve onları bir süre sonra hizmete açacaklar.
00:22:32Çünkü şu an hiçbir şirket tahribatın boyutundan emin değil.
00:22:37Yani tam olarak nerelere zarar verdiği, işleyişte nasıl bir tehlike arz ettiğine dair kesin bir bilgi yok.
00:22:46O nedenle bunu bekleyip şirketlerin de özellikle kendi içindeki yaptığı araştırmalar ve yetkililerin özellikle yapacağı kapsamlı araştırmaları bekleyerek onun üzerine bir söylemde bulunmanın daha doğru olacağını düşünüyorum.
00:23:03Peki. Eyüp Çelik de bizimle birlikte. Siz de hoş geldiniz. Siber dolandırıcılık uzmanı. Selamlar Eyüp Bey.
00:23:10Merhabalar, hoş bulduk. İyi eylemler.
00:23:12Şimdi yaşanan bu durum nelere sebep olur? Ne olur? Ne gelir insanların başına?
00:23:17Yani en doğru ve dolaylı yollardan almayacağımız sonuçlar şunlar olacak.
00:23:25Birincisi sistemler ciddi bir zarar görmüş durumda.
00:23:28Onların tekrar aktif hale gelmesi çok ciddi bir zamana mal olacak.
00:23:34Bu süreç içerisinde aslında birçok banka, ticari sitesi aslında bir saldırı değil.
00:23:44Bu durumdan etkilenmiş durumda ve bunların tekrar her bir makinenin tekrar ayağa kalkması ortalama 5-10 dakika gibi bir süre alıyor.
00:23:53Ortalama bir bankada 3000'in üzerinde sunucu mevcut ve bu sunuculara bağlı bankanın büyüklüğüne bağlı değişmekle birlikte ortalama 10-20 bin arasında clientları yani son kullanıcı bilgisayarları mevcut.
00:24:10Birçok bilgisayar, birçok sistem özellikle Microsoft tabanlı olan sistemler bundan etkilenmiş durumda.
00:24:17Dolayısıyla hava yolları ve benzeri birçok servis kesintisi yaşanmış durumda.
00:24:23Az önce ben yayına katılmadan önce bir yakınım ameliyat olacaktı onu hastaneye bıraktım.
00:24:29Çok geçmiş olsun.
00:24:31Çok teşekkürler. Onlar da etkilenmiş durumda.
00:24:34Ameliyatı alamadılar, ameliyatların hepsi ötelendi.
00:24:38Sağlık sistemi etkilenmiş durumda.
00:24:41Dolayısıyla çok hızlı bir şekilde bu sistemleri ayağa kaldırmak gerekiyor.
00:24:46Bu hem ulusal anlamda bütün servisleri, sosyal yaşantıyı etkileyecek bir durumda.
00:24:54Herkese çok geçmiş olsun diyorum.
00:24:57Sağlık tarafının etkili olması tabii çok endişe verici, üzücü dediğiniz gibi.
00:25:01Acil ameliyat bekleyen insanların durumu.
00:25:04Herkese geçmiş olsun dileyelim.
00:25:06Peki şunu da sormak istiyorum.
00:25:08Bankacılık sektörünün de tabii durduğu konuşuluyor bir taraftan.
00:25:12Paralar çekilemiyormuş.
00:25:13İnsanların biraz da panik halde bankalara gittiği parasını almak istediği yönünde de bir takım duyumlar var.
00:25:19Ama tabii teyide muhtaç.
00:25:21İnsanların parası güvende mi?
00:25:23Bu durumun gün içerisinde de belki tekrarlanmamasının da bir garantisi yok değil mi?
00:25:31Bu şöyle düşünebiliriz.
00:25:33Bu aslında bir sistem çökmesi.
00:25:35Biraz dolandırıcılığa da açık bir durum var mı şu anda?
00:25:38Endişe duyulmalı mı?
00:25:40Aslında insanların çok fazla endişe duymasına gerek yok.
00:25:43Zaten sistemler çalışır vaziyette değil.
00:25:45Dolayısıyla insanları çalışmayan bir sistem üzerinde dolandırma ihtimalleri çok fazla değil.
00:25:52Ama dolandırıcılık hayatımızın her döneminde var.
00:25:55İnsanlar bu tür olayları, bu tür krizleri fırsat bile biliyorlar.
00:26:00Ve bu kötü günlerde insanları dolandırma gibi bir takım işler yapabiliyorlar.
00:26:09Bu süreç içerisinde insanların özellikle bu kurumlara güvenmesi,
00:26:14onların kendi sistemlerini yönetecek, herhangi bir kayıbın yaşanmamasını sağlayacak altyapıları mevcut.
00:26:21Bir bankanın çökmesi çok problem mi?
00:26:25Evet, sosyal hayata etkileyen çok büyük bir problem.
00:26:28Ama o bankanın içerisindeki verilerin kaybolmayacağını aslında bütün vatandaşlarımızın, aziz Türk milletinin bilmesi gerekiyor.
00:26:35Çünkü hepsi 2, 3, 4, 7'ye sahip kuruluşlar.
00:26:41Dolayısıyla paralarını kaybetme durumları söz konusu değil.
00:26:45Sistemler tekrar çalışır hale geldiklerinde paralarına tekrar erişmiş olacaklar.
00:26:51Sadece sistemin kesintisi söz konusu.
00:26:54Peki, şimdi tabii az önce Kübra'ya da bağlandık.
00:26:59İstanbul Havalimanı'ndaydı, oradan nasıl aksamalar var yok onu da biraz anlamaya çalıştık.
00:27:03Türk Hava Yolları'ndan da açıklama var.
00:27:07Tabi havacılık sektörü de dahil olmak üzere farklı sektörleri etkileyen ve küresel çapta hizmet veren bir tedarikçi kaynaklı teknik aksaklık meydana gelmiş olup bu aksaklık neticesinde bazı seferlerimiz iptal edilmiştir, diyor Türk Hava Yolları.
00:27:24Uçuşumuzun durumunu mobil uygulamanızda yer alan uçuş durumu sekmesinden görüntüleyebilirsiniz.
00:27:31Seferi iptal olmayan yolcularımız için de yaşanan aksaklık sebebiyle ek haklar tanımlanmıştır.
00:27:38Sistemsel aksaklık giderildikten sonra aşağıdaki şartları sağlayan yolcularımız satış kanallarımızdan işlem yapabilirler, diyor Türk Hava Yolları.
00:27:47Önemli 19 Temmuz 2024 ve öncesinde düzenlenmiş biletler için 19 Temmuz 2024 tarihindeki seferlerimize kayıtlı tüm Türk Hava Yolları yolcularımızın 25 Temmuz 2024 dahil bu tarihe kadar işlem yaptırmaları kaydıyla ilave haklar tanımlanmıştır, deniyor.
00:28:081. Rezervasyon değişiklikleri ücretsiz yapılacaktır.
00:28:11Uçuş saati geçmiş olmasına rağmen henüz işlem yaptırmayan ve uçuşlarına katılamayan yolcularımız hak kaybı yaşamayacaktır.
00:28:202. İade talepleri hiç kullanılmamış biletler için kesintisiz iade yapılacaktır.
00:28:27Kısmi olarak kullanılmış seyahatin tamamlanmamış olduğu biletlerde biletin kullanılmayan uçuşlarına ait iade işlemi kesintisiz yapılacaktır.
00:28:38İlgili uygulamalar sadece Türk Hava Yolları tarafından icra edilen seferlerde kayıtlı grup ve münferit yolcular için geçerli olacaktır, deniyor.
00:28:48Güncel gelişmeleri paylaşmaya da devam edeceğiz.
00:28:52Anlayışınız için teşekkür ederiz diyor Türk Hava Yolları yapmış olduğu bu detaylı açıklamada.
00:28:57Rezervasyon değişiklikleri ücretsiz yapılıyor. Uçuş saati geçmiş olmasına rağmen henüz işlem yaptırmayan uçuşlarına katılamayan yolcularımız hak kaybı yaşamayacaklardır.
00:29:08Kendi sitesinden de yine aynı şekilde uçuş durumu sekmesinden mobil uygulamalarınız varsa bu noktadan görüntüleyebilir durumunuzu anlayabilirsiniz.
00:29:20Türk Hava Yolları da zaten uzunca bir açıklama yapmış. Kimseyi mağdur etmeme yönünde gayret ve çalışma içerisinde.
00:29:28Şimdi Gökhan Say ve Emre Özcan'la konuşmaya devam ediyoruz.
00:29:33Gökhan Bey sizin burada saatler de geçti üzerinden dikkat çekmek istediğiniz bir nokta var mı acaba biraz biraz daha aydınlanıyor mu durumun ne olduğu?
00:29:44Bende de internet gitti bu arada.
00:29:46En kritik en kritik konu verdiğiniz sınav demiştiniz ya bakın İngiltere'de yayın yapılamayan durumlar olduğundan bahsettiniz CNN Türk'te şu anda yayın devam ediyor.
00:29:56Yani bu sistemleri geri döndürebilmek hızlı bir şekilde tekrardan hayata geçirebilmekle artık bir sanata dönüşmüş büyük bir üstadlığa, ustalığa dönüşmüş durumda böyle bir dijital dünyanın içerisinde.
00:30:10İşte orada iPhone kullanıyorsunuz çalışıyor ama öbür tarafta Microsoft çalışmıyor.
00:30:14Tam tersi de olabilirdi yani herhangi bir tanesi bir diğerinden bu anlamda muhteşem iyi midir derseniz buna da katılmıyorum.
00:30:21Bugün Crowdstrike yaşıyor bunu yarın başka bir şirket yaşama ihtimali var mıdır?
00:30:26Kesinlikle yani tam tabiriyle Piyango bu sefer Crowdstrike'a vurdu ve dünyadaki en büyük olayın yaşanmasına neden olduğu diyebiliriz.
00:30:34Büyük bir şanssızlık onların adına çok iyi bir güvenlik şirketi olmasına rağmen.
00:30:37Bu bir saldırıdansa eğer bakın esas katastrofi orası yani bir güvenlik şirketinin hack edilip bu saldırıya neden olmuş olması gerçekten de biz güvenlik dünyasında paranoyak olmak zorundayız.
00:30:50Yani her zaman için burada böyle bir ihtimal olduğunu değerlendirmek zorundayız.
00:30:53Çünkü buradaki en büyük problemlerden bir tanesi şu.
00:30:56Bu bir veri sızıntı yani bilgi çalmak için yapılmış olsaydı bu kadar zaten bütün kanallara düşecek şekilde yapılmazdı.
00:31:05Çok daha derinden hiç kimsenin duymayacağı şekilde yapılırdı.
00:31:09Fakat şöyle şeyleri de yaşadık daha öncesinde.
00:31:12Büyük saldırıların altına sadece tek bir noktayı hedeflediğiniz bir takım saldırıları gizlemeniz de mümkün olabiliyor.
00:31:18Yani bu kadar milyonlarca sistemin etkilendiği noktalarda aslında birkaç tane çok kritik kritik altyapının hedeflendiği vakalar da ne yazık ki yaşadık.
00:31:29Yani burada dikkatli olmaya devam etmek ve bu konuyu evet yaşadık bitti olarak kabul etmiyor olmamız birinci şekilde çok önemli.
00:31:39Diğer taraftan da bu tarz olaylar yaşandığında sondan başa gitmek lazım.
00:31:42Yani önce krizle uğraşmak lazım.
00:31:45Bizim iş sürekli sistemleri dediğimiz sistemlerin sistemlerimizi geriye döndürebilme konusunda yapmış olduğumuz hazırlıkların da ne kadar önemli olduğunu bu tarzdaki şirketlerin birbirleri arasında verdiği sınavların yani bu işe yarım saatte mi geri döndürdünüz 5 dakikada mı yoksa 3 günde mi sistemlerinizi yaşar hale getirdiniz.
00:32:05Bu da ciddi bir hazırlık konusu.
00:32:07Buralarda da iyi bir sınav verdiğini dünyanın düşünmüyorum ama ülkemizin ben daha iyi bir sınav verdiğini düşünüyorum açıkçası.
00:32:13Peki Gökhan Bey dediğiniz gibi eğer bu bir saldırıysa buradaki amaç neydi şu ifadeniz de önemli aslında güvende değiliz ama bu bilgi almak bilgi çalmak için de yapılmış gibi görünmüyor dediniz değil mi yanlış anlamadım.
00:32:28O halde sebep ne olabilir eğer bu bir saldırıysa ne geliyor ilk aklınıza?
00:32:32Şimdi bizim en kritik 3 tane konumuz var zaten güvenliğin bugün üzerinde durduğu konulardan bir tanesi gizlilik bir tanesi süreklilik yani biz neyi sağlarız sistemlerin sürekli bir şekilde çalışmasını sağlarız yani sistem kesintisi zaten bir güvenlik zafiyettir eğer bir saldırıdan kaynaklandıysa yani biz görevimizi yapamamışız güvenlik dünyası olarak diye bakarız buna.
00:33:00Kesinti ciddi bir problemdir burada ne yazık ki zaten bu şekilde kesintinin ortaya çıkmasından dolayı milyarlarca dolarlık zarardan bahsediyoruz tüm dünya çapında bakıldığında bu zaten yeterli bir saldırı şeklidir yani sistemlerin mavi ekrana düşmesinden bahsediyoruz.
00:33:18Yani ekonomik zarar vermek midir amaç?
00:33:21Devlet sponsorluğundaki saldırılara baktığınız zaman evet bunu görüyoruz tüm dünyaya veyahut da bu bir ideoloji paralelinde yapılmış olan anonim saldırılar hektivizm dediğimiz bir takım örgütlerin gerçekleştirdiği dünyaya zarar vermek ekonomik sisteme zarar vermek için yapılmış olan saldırılar da olabilir.
00:33:38Ama bununla beraber demin söylediğim gibi başka bir saldırının gizlenmesi dikkatlerin başka bir noktaya doğru çekilmesinden dolayı bir saldırının gizlenmesi için de kullanılabilir.
00:33:49Bunlar bakın var demiyorum fakat bunu iş bittiğinde sistemlerimizi geri döndürdük artık hayat eskiye döndü dediğimizde bütün şirketlerin gerçekten de sistemlerin de bu analizleri yapmasının tüm dünyanın bu analizleri yapmasının önemli olduğuna inanıyorum.
00:34:06Peki Eyüp Bey aynı soruyu size de sorayım eğer bu bir saldırıysa burada ne amaçlanmış olabilir? Bütün dünyayı da etkisi altına aldığını düşünecek olursak.
00:34:21Böyle yapılmaz daha farklı yöntemlerle.
00:34:26Eyüp Bey çok özür dilerim ama baştan birkaç cümlenizi galiba duyamadık tekrarlayabilir misiniz?
00:34:32Şöyle bunun bir saldırı olduğunu düşünmüyorum ben açıkçası.
00:34:37Çünkü saldırılar çok daha sessiz yapılır ve sonuçlarını insanlar görür.
00:34:42Saldırıların sonucunda da birilerinin nemalanması gerekiyor.
00:34:46Yani bir insanın ya da bir kitlenin bir grubun bir siber tehdit aktörünün bir yere saldırması için bir motivasyona ihtiyacı var.
00:34:54Yani son yıllarda bildiğimiz kadarıyla ciddi anlamda birçok büyük kuruma saldırı gerçekleşti.
00:34:59Bu saldırılar sırasında her saldırıyı gerçekleştiren tehdit aktörünün aslında bir motivasyonu var.
00:35:07Bu motivasyonlar siyasi olabilir, o zamanki konjüktürel konular olabilir, dini konular olabilir, para olabilir ya da başka motivasyonlar olabilir.
00:35:17Ben bu saldırının, bunun bir saldırı olduğunu düşünmüyorum ama bu teknik bir problem.
00:35:23Yani bir üreticinin yazdığı güncellemenin aslında üreticiyi kullanan bütün dünyadaki şirketlerin etkileneceği bir hale geldiği bir sonuçla karşı karşıyayız.
00:35:33Tabi bunu kullanan şirketler, kurumlar bunlar hepsi Türkiye'nin en büyük şirketleri, en büyük kurumları ya da globalde dünyanın en büyük şirketleri, en büyük kurumları bu ürünleri kullanıyor.
00:35:43Herkes etkilenmiş durumda, herkesin ortak faydada, temel kök nedeni olarak etkilendiği problem aslında bir saldırı değil.
00:35:54Bunun aksine yazılımla ilgili yazılmış olan yanlış bir güncellemenin bütün dünyadaki bu yazılımı kullananlara dağıtılması sonucu gerçekleşen bir problem.
00:36:07Tabi bu problem bize şunu gösteriyor aslında, hem ulusal anlamda hem siber güvenlik anlamında bu tarz problemler için tabi ki bir çok tatbikatlar vesaire, siber güvenlik tatbikatları, siber güvenlik test yöntem biçimleri uygulanıyor.
00:36:25Bu benim için kesinlikle bir saldırı biçimi değil ama saldırı olsaydı da bir motivasyon için şu olabilirdi sadece tüm dünyada eş zamanlı kaos çıkarabilmek için bir motivasyon olabilir ancak bu fikrin arkasında söyleyebileceklerim bunlar.
00:36:42Peki, Emre Bey şimdi bankacılık sektörü de durdu, para çekilemiyor, tabi insanların aklına ilk gelen benim param güvende mi, varlığım tehdit altında mı ve çok acayip olan sizin bireysel olarak paranızı,
00:37:00paranızı hani bankacılık üzerinden gidecek olursak paranızı korumak gibi alabileceğiniz hiçbir önlem yok, herkes hani bunu bir saldırı olarak kabul edelim ya da etmeyelim aynı şeye çıkıyor.
00:37:15Çaresiz insanlık yani hani çünkü büyük dev şirketler var onların çözmesi gereken bir sorun, siz oraya teslim olmuşsunuz ne girip paranızı alabiliyorsunuz ne bir değişiklik yapabiliyorsunuz ve belki de o para oradan hani en kötüyü düşünüyorum yok olacak, bir önlem alma durumunuz var mı? Yok.
00:37:34Çok acayip geliyor böyle düşününce.
00:37:38Evet aslında biraz bir korku senaryosu da var, önceki yayında da bu konu konuşulmuştu, özellikle insanların…
00:37:47Yani korkunun olduğu gibi bir kayıp yaşarsanız bunun için yapabileceğiniz hiçbir şey yok.
00:37:53Evet yani aslında tamamen biz bu kurumlara tabiyiz vatandaş olarak yani baktığımız zaman bankadaki paramız olsun, dövizimiz olsun ya da farklı yatırımlarımız olsun biz bunlarla alakalı bankanın aslında bilişim sistemlerine tabiyiz orada işlem yapabilmek adına.
00:38:12Ve hatta şu an yeni gelen bilgilere göre Avustralya'da, Avusturya'da pardon bir markette kasiyerler bile işlem yapamıyor.
00:38:20O kadar.
00:38:21Evet kasiyerlerin öndeki sistem de Microsoft altyapısına bağlı olduğu için aynı mavi ekranı tahasını verebiliyorlar.
00:38:30Yani kartlardan para çekilemiyor herhalde.
00:38:33Evet evet kartlarla işlem yapılamıyor.
00:38:35Aslında günlük hayatımızdaki etkileme derecesini de dikkat çekmek istiyorum.
00:38:41Yani aslında hayatımızın büyük bir alanını etkilemiş durumda.
00:38:45O yüzden sadece bir güncelleme deyip geçmekten ziyade daha detaylı araştırmanın gelmesini beklememizin nedeni de o aslında.
00:38:54Bunu bekleyip görmek lazım ve burada aslında şu da ortaya çıkıyor.
00:38:58Buyurun.
00:38:59Birçok küresel şirket bu siber güvenlik şirketleriyle milyon dolarlık sözleşmeler imzalıyorlar.
00:39:05Bu tarz kesintilerde yaşanabilecek maddi kayıplara yönelik milyon dolarlık anlaşmalar yapıyorlar.
00:39:12Bu milyon dolarlık anlaşmaları da aslında bu şirketler eğer peşine düşerse bu krizle ilgili tabi detaylı açıklamalardan sonra çok daha büyük bir aslında sorunla karşı karşıya kalınacak.
00:39:25Çünkü birçok firma etkilendi, birçok şirket etkilendi.
00:39:29Havayolu şirketi, bankacılık işte marketler bile etkilendi.
00:39:33En basitinden düşünecek olursak ve maddi kayıp yaşıyorlar şu an.
00:39:36Meselenin bizde bu yönü var.
00:39:38En büyük sorun çöküntü herhalde şu an onlar yaşıyordur son birkaç saattir.
00:39:41Asıl çöken onlardır şu anda.
00:39:43Evet evet yani aslında 25-30 dakikalık kesintide bile ne kadar büyük zarar verdiğini gördük.
00:39:50İlk baştaki o pik yaptığı dönemde.
00:39:52Şimdi saatlere yayılıyor.
00:39:54Sınırlı olarak açılan hizmetler var.
00:39:56Ona rağmen çok büyük bir maddi kayıpla karşı karşıyalar.
00:40:01İşin bir de aslında bu yönünü düşünmek gerekiyor.
00:40:05Aslında burada şu öne çıkıyor.
00:40:08Yerli yazılımların özellikle yerli yazılımların ve yerli bulut tabanlı işlem yapan hizmetlerin ne kadar önemli olduğu.
00:40:20Bu hizmetlere yönelik şirketlerin yatırım yapmasının ne derece önemli olduğunu bir kez daha bu krizle bence görüyoruz.
00:40:28Çünkü bir siber güvenlik şirketinin birçok firmaya hizmet vermesinden kaynaklı yaşanılan bir sorun.
00:40:36Hayatın her alanını etkileyebilecek duruma gelmiş durumda şu an.
00:40:40Yani onu bizzat görüyoruz.
00:40:43Ve bu küresel çapta bir kriz olma durumunda şu an.
00:40:47Ve çözülebileceği ve tamamen normale dönüşüyle alakalı kesin bir açıklama da yok.
00:40:53Ben bunun etkilerinin daha uzun sürece kanaatindeyim.
00:40:57Bir anda normale dönüşün kolay olmadığını düşünüyorum.
00:41:02Bir süre daha buna karşılaşacağız.
00:41:05Ama en başa gelecek olursak vatandaşlar için paralarının ya da yatırımlarının mobil bankacılık sistemlerinde etkileneceğini düşünmüyorum.
00:41:14Çünkü birçok banka yedekleme sistemiyle çalışıyor.
00:41:17Burada uzmanlarımızın da ifade ettiği gibi birçok yedekleme ve birçok farklı alternatif kriz senaryosuyla çalışan şirketler.
00:41:26Büyük çapta küresel ölçekte iş yapan şirketler.
00:41:30Onlar bu yüzden kesinlikle vatandaşın oradaki kazanımlarının gitmesi gibi bir durum şu an söz konusu değil.
00:41:40Ancak bir süreliğine ulaşamama, bir süreliğine işlem yapamama gibi bir durum söz konusu olabilir.
00:41:45Bununla alakalı da vatandaşlar bir süre bu konuda daha itidalli, daha sakin ve bekleyerek süreci görmek açısından detaylı açıklamaları beklerse daha iyi olacağını düşünüyorum.
00:41:58Çünkü bu krizden fırsata çevirmek isteyenler de var.
00:42:02Vatandaşları bu anlamda manipüle edip, link paylaşıp, bankacılık işlemlerini yapamayacağını iddia edip bu manipülasyonlarla hızlı ve panikle işlem yapmaya yöneltenler de olabilir.
00:42:17Buna karşı vatandaşların da dikkatli olması gerektiğini düşünüyorum.
00:42:21Peki, Gökhan Bey var mı bu noktadan sizin eklemek istediğiniz, Emre Bey'in bıraktığı yerden?
00:42:28Şurası son derece kritik.
00:42:30Bakın, 2010 yılında Stuxnet sadece İran'ı hedeflemiş bir saldırıydı.
00:42:36Fakat sistemlerdeki bir takım bu bir sinir sistemi dediğimiz noktada tüm internete yayıldı, tüm dünyaya yayıldı, tüm dünyayı etkiledi.
00:42:46Arkasından Petya yine böyle bir güncelleme Rus hackerlar tarafından aslında Ukrayna'ya yine bir güncellemenin içine sızarak Ukrayna'daki sistemlere yönelik yapıldığı söylenmişti.
00:42:58Fakat diğer tarafında baktığınız zaman yine diğer şirketler aracılığıyla tüm dünyaya yayıldı.
00:43:04Bir lojistik şirketinin de bu sistemi güncelleme yapılan sistemin kullanmasıyla tüm dünyaya yayıldı.
00:43:12Buralarda %99 ihtimalle bu bir güvenlik problemi olmayabilir.
00:43:19Ama kesinlikle ve kesinlikle biz zaten %1'lerde %0.1'lerde işimizi yapmak zorunda olan insanlarız.
00:43:27Bunun analizini şu anda ben birçok arkadaşımla konuşuyorum.
00:43:31Güvenlik ekiplerinin tamamı teyakkuzdalar.
00:43:34Bir yandan tabii ki sistemleri ayağa kaldırmak için operasyon ekipleri çalışıyorlar.
00:43:39Ama diğer taraftan da güvenlik ekipleri hepsi burada bir saldırı ihtimali değerlendirmeye devam ediyorlar.
00:43:46İnşallah değildir tabii ki ama sonuçları değişmiyor gördüğünüz gibi.
00:43:51Bu kesintileri engelleyecek olan bu kesintilerden hızlı bir şekilde demin de söylediğim gibi
00:43:56recovery sistemleri dediğimiz iş sürekliliği sistemleri dediğimiz sistemlerin ne kadar önemli olduğu
00:44:02ve buralarda ne kadar ciddi yatırımlar yapılması gerektiğinin de bir göstergesi olduğu benim açımdan.
00:44:08Küresel çapta bir kriz yaşıyoruz diyebilir miyiz Gökhan Bey?
00:44:12Ya da bunu söylemek için erken mi?
00:44:14Yaşadığımız en büyük krizlerden bir tanesi olduğu yani dijital dünyanın yaşadığı en büyük krizlerden bir tanesi olduğu da açık.
00:44:22Ve şunu da bir kere daha gördük sanıyorum.
00:44:25Yani dijital dünya kesintiye uğradığı zaman fiziksel dünyada bugün her yerde gördüğümüz gibi tamamen kesintiye uğruyor.
00:44:33Yaşayamaz hale geliyoruz.
00:44:35Tamamen karanlık bir dünyaya, ilkel bir dünyaya dönüyoruz.
00:44:39Çünkü hayatımızı tamamen dijital sistemler üzerine konumlandırmış durumdayız.
00:44:43Peki, Eyüp Bey bu krizlerin de devamı gelir mi?
00:44:47Gelmemesinin garantisi var mı?
00:44:53Yani şöyle aslında benim Emre Bey'in söylemlerine bir ek yaparak buna cevap verebilirim.
00:45:00Şöyle bir durum da söz konusu.
00:45:02Böyle krizler aslında vatandaşlarımıza hep şunu gösterir.
00:45:06Dünyadaki bütün paranın %30'u sadece basılıdır.
00:45:10Geri kalan paranın tamamı dijitaldir.
00:45:12Dolayısıyla bütün dünyadaki vatandaşlar, insanlar paralarını bankalardan çekmeye çalışırlarsa zaten küresel bir kaos olur ve bütün sistemler yine cevap veremez hale gelir.
00:45:25Dolayısıyla insanların paralarından dijital olan bir veri içerisinde saklanan bu paraların kaybolmasından dolayı herhangi bir şekilde korkmalarına gerek yok diye düşünüyorum.
00:45:37Ve bu süreç içerisinde tabii sistemler bir küresel krizle birlikte aslında bugün bizim için bir milat gibi süper güvenlik sektöründe en önemli konulardan biri olacak.
00:45:51Çünkü bütün küresel ülkeler bundan etkilendi.
00:45:56Havaalanları durmuş durumda, bankalar durmuş durumda, hastaneler durmuş durumda, marketler durmuş durumda, holdingler durmuş durumda.
00:46:05Tabii bunun sonuçları olarak da bambaşka şeyler de var.
00:46:09Aslında bizim konuşmadığımız ama gelecekte yaşanacak bunun sebebinin aslında ne olduğunu, teknik anlamda bu işin sorumlusunun kim olduğu ve bu kadar şirketin dünyadaki büyük şirketlerin kaybının karşılığını kimin vereceği konusu mevcut.
00:46:31Bunlar da bizim için önümüzdeki günlerde en büyük problemler olacak.
00:46:36Çok teşekkür ediyorum Eyüp Çelik, Emre Özcan ve Gökhan Say yayına katıldığınız aktardıklarınız için.
00:46:42Biz burada bir araya gidelim ama bu büyük krizi konuşmaya devam edeceğiz birazdan.
00:46:48Yeniden merhabalar kısa bir ara verdik devam ediyoruz.
00:47:04Dünya çapında yaşanan bir kaos var.
00:47:06Hava yolları, bankalar ve TV yayınlarında kesintiler yaşanıyor.
00:47:11Sistemler durdu.
00:47:13Türkiye'den de birçok şirketin bundan etkilendiğini nasibini aldığını söyleyelim.
00:47:18Bakan Uraloğlu'ndan bir açıklama var.
00:47:20O açıklamayı da birazdan ekranlarınıza getireceğiz.
00:47:23Son derece kritik saatler bunlar.
00:47:26Siber saldırı kaynaklı olmadığını söyledi.
00:47:29Bakan geçtiğimiz saat yaptığı açıklamada konuklarımız var.
00:47:32Konuşmaya devam edeceğiz ama önce İstanbul Havalimanı'na gidelim.
00:47:36Kübra Aydın orada Türk Hava Yolları açıklamalarda bulunmuştu.
00:47:40Bir yolcuyu mağdur etmemek üzere bazı seferlerin iptal edileceği paylaşılmıştı.
00:47:45Şimdi daha fazlası Kübra'da.
00:47:47Havalimanında genel olarak bir kaos var mı yok mu?
00:47:50Hepsi için sendeyiz Kübra.
00:47:55Amerikan Teknoloji Şirketi Microsoft tarafından bir tekik arıza yaşandı.
00:48:01Bu da Semiha senin de söylediğin gibi hem havalimanlarında hem bankalarda hem hastanelerde birçok şirkette Microsoft'a bağlı olan birçok şirkette sıkıntıya arızaya ve aksamaya sebep oldu.
00:48:14Biz de şu anda İstanbul Havalimanı'ndayız ve geçtiğimiz dakikalarla buradaki ortamı göstermiştik.
00:48:20Ekranlarınıza taşımıştık ve şu anda da hala burada yolunun devam ettiğini söyleyebiliriz.
00:48:26Burada şu anda son durum ne hemen aktaralım.
00:48:29Özellikle İstanbul Havalimanı'nda J kontuarında yani Amerika uçuşlarını yapan kontuarda son derece yoğunluk olduğunu söyleyebiliriz.
00:48:38Yurt dışı uçuşlarında son derece yoğunluk var ve burada şu anda çalışanlar hem insanları sakinleştirmeye çalışıyor,
00:48:46hem yolcuları sakinleştirmeye çalışıyor hem de aynı zamanda bilet kesme, çekim işlemleri ya da bagajlama işlemlerini yapmaya çalışıyorlar.
00:48:55Gel görevlileri şu anda burada son derece yoğunluğu kaydediyor.
00:49:01Aynı zamanda havalimanında da belli iş devam ediyor.
00:49:04Birçok uçuş iptal edildi ve İstanbul Havalimanı'nda şu anda edindiğimiz bilgilere göre
00:49:09Türk Hava Yolları'nın İstanbul Havalimanı'nda TK-19-13 Lüri, TK-49-50 Malatya, TK-17-53 Oslo,
00:49:19TK-27-42 Zonguldak, TK-16-63 Hamburg, TK-27-71 Van, TK-22-40 Gaziantep, TK-19-19 Cenevre,
00:49:33TK-19-39 Brüksel, TK-22-04 Kahramanmaraş, TK-17-05 Stuttgart, TK-21-62 Ankara,
00:49:45TK-23-30 İzmit, TK-20-14 Kayseri uçuşları şu anda iptal edilmiş durumda.
00:49:53Hem iç haplarda hem de dış haplarda şu anda İstanbul Havalimanı'nda yoğunluk yaşıyor.
00:49:59Doğrular, üniversitelerde zarf atışını yaptırmaktan çekinmişlerdir.
00:50:04Büyük başarılı işlemlerimiz var.
00:50:06Sıkıntı, şov, sütü, internette, ekşi, kurumda, zaman, açlığında, ürünlerde,
00:50:12ve çoğunluğunda dediğiniz gibi burada...
00:50:15Rahatsızlığını şu anda duymakta çok zorlanıyoruz.
00:50:17Görüntünde bir aksaklık yok ama sesini alamıyoruz.
00:50:20Tekrar bir bakacak arkadaşlarımız.
00:50:22Bu arada Türk Hava Yolları basın müşaviri Yahya Üssü'nden bir açıklama var.
00:50:26Diyor ki dünyada farklı sektörlerden birçok şirketi etkileyen yazılım kaynaklı problemin çözümü doğrultusunda
00:50:34operasyon yoğunluğumuzu düşürmek için çalışmalar yapmaktayız.
00:50:38Uçuşlarda aksama yaşanmaması adına bazı seferler iptal edilecek olup
00:50:44uçuşlarımız en kısa sürede kademeli olarak normal seyrine dönecektir deniyor.
00:50:49E tabii yaşanan bu aksaklıktan dolayı siz değerli misafirlerimizden de özür dileriz demiş.
00:50:55Türk Hava Yolları basın müşaviri Yahya Üssü'n.
00:50:58Şimdi Kübra'ya tekrar dönebiliyor muyuz?
00:51:02Peki Kübra Aydın hazır olduğunda ona kulak vereceğiz.
00:51:05Dünya genelindeki bu büyük yazılım krizini biz de konuşmaya devam ediyoruz.
00:51:09Çünkü kriz de bir yandan devam ediyor.
00:51:11Konuklarım var.
00:51:12Siber güvenlik uzmanı Gökhan Say tekrar bizimle birlikte.
00:51:15Gökhan Bey hoş geldiniz yayına yeniden.
00:51:20Siber dolandırıcılık uzmanı Eyüp Çelik de bizimle birlikte.
00:51:23Eyüp Bey size de tekrar selamlar.
00:51:26Duyamadım.
00:51:30Peki.
00:51:33Bilişim uzmanı Ali Rıza Baboğlu da bizimle birlikte.
00:51:36Ali Bey siz de hoş geldiniz yayına.
00:51:39Hoş bulduk merhabalar.
00:51:40Şimdi geçtiğimiz saat diliminde Eyüp Bey'le Gökhan Bey'le uzun uzun konuştuk.
00:51:44Sizinle başlayalım.
00:51:45Siz bu yaşananı nasıl tanımlıyorsunuz?
00:51:47Ne oluyor sizce?
00:51:50Yani gerçekten teknoloji dünyası adına üzücü bir durum.
00:51:53Öncelikle şöyle belirtmek lazım.
00:51:55Bir güvenlik şirketinin yayınladığı yeni bir güncellemeyi yapan tüm işletim sistemleri, tüm yazılım altyapıları bu sorunu yaşamaya başladı.
00:52:06Tabii bu Avustralya'dan başlayan bir trend halinde sirayet etti.
00:52:11Dün itibariyle Kroll Strike isimli güvenlik firması yayınladığı güncellemeyle özellikle Windows ve Microsoft tabanlı sistemleri etkileyen bu güncellemeyle yeni bazı güvenlik özellikleri duyurdu aslında.
00:52:23Bunu da sistemler güncelleyerek yani bu yazılımları kullanan altyapılar kendilerini güncelleyerek aslında bu yeni eklentiği yeni özellikleri almak istediler.
00:52:34Yeni güncellemeyi almak istediler ama güncelleyen tüm sistemler bir hatayla karşılaştı.
00:52:39Tabii bu aşamada bunların yaşattığı özellikle bankacılık, havayolları vs. gibi birçok sorun ortaya çıkmaya başladı.
00:52:47Bu noktada yapılması gereken Kroll Strike'ın yayınladığı güncellemenin öncelikle geri alınması ya da bu güncellemedeki hatanın hızlıca bulunarak yeni bir güncelleme yayınlanması gerekiyor.
00:52:59Ve bu sorunla karşılaşan sistemlerin bu yeni güncellemeyle sistemleri tekrar çalışır hale getirmeleri gerekiyor.
00:53:06Ya da eğer bir yedekleme bu büyük sistemler tabii ki bir yedekleme yapan altyapıları mutlaka ki vardır.
00:53:14Bu bir önceki güncellemeye ya da bir önceki yedek sistemlerine geri dönmeleri gerekiyor.
00:53:19Tabii bu da bir silsile halinde devam ettiği için yani günün doğumuyla birlikte Avustralya tarafında güncellemeler yapılarak devam ettiği için bu tarafa kadar sirayet etti.
00:53:29Sanıyorum belli bir süre içerisinde yaklaşık belki 12 saat belki 24 saat bir süre içerisinde bu güncellemenin geri alınmasıyla ya da bu güncellemedeki hatanın gideren yeni bir güncelleme yayınlanmasıyla bu sorun tamamen ortadan kalkacaktır.
00:53:43Ve bu yazılımı kullanan dünyadaki bütün şirketler de bundan nasibini aldı. Doğru mu Ali Bey?
00:53:49Tabii yani bu yazılımı kullanan ama aslında bu yazılımı son sürümüne güncelleyen diyelim.
00:53:53Çünkü bu yazılımı kullanıp bu hatalardan haberdar olup şu anki bu dünyadaki yaşanan kaostan haberdar olup son güncellemeyi yapmayan yapılar da bu sorunu yaşamıyorlar şu an.
00:54:05Ama güncellemeyi şöyle söyleyeyim her ülkedeki aynı şirkette aynı oranda etkilenmedi eğer bu yeni güncellemeyi yapmadıysa. Doğru mu?
00:54:16Kesinlikle.
00:54:17Peki konuşmaya devam edeceğiz sizinle Kübra yeniden hazır bir gidelim ona İstanbul Havalimanı'nda şu anda bizi bekliyor Kübra Aydın.
00:54:26Kübra iptal olan seferleri tekrar paylaşır mısın ve elindeki notlarla birlikte havalimanındaki yoğunlukla sendeyiz.
00:54:36İstanbul Havalimanı da aslında bu teknik arızadan nasibini alan noktalardan biriydi dediğiniz gibi son gelişmeleri bu noktadan aktarıyoruz sizlere ve iptal edilen uçuşlar var.
00:54:49Bu uçuşları hemen aktaralım izleyicilerimize.
00:55:20TK-2162 Ankara, TK-2330 İzmir, TK-2014 Kayseri uçuşları şu anda iptal edilmiş durumda ve konuya ilişkin Türk Hava Yolları'nın X hesabından bir açıklama yapıldı.
00:55:35O açıklamada değerli yolcularımız havacılık sektörü de dahil olmak üzere farklı sektörleri etkileyen ve küresel çarpta hizmet veren bir tedariki kaynaklı teknik aksaklık meydana gelmiş olup
00:55:47bu aksaklık neticesinde bazı seferlerimiz iptal edilmiştir derdi ve biz de bu seferleri az önce aktardık sizlere.
00:55:55Uçuşunuzun durumunu mobil uygulamamızda yer alan uçuş durumu sekmesinden görüntüleyebilirsiniz.
00:56:02Seferi iptal olmayan yolcularımız için de yaşanılan aksaklık nedeniyle ek haklar tanımlanmıştır.
00:56:09Sistemsel aksaklık giderildikten sonra aşağıdaki şartları sağlayan yolcularımız satış kanallarımızdan işlem yapabilirler.
00:56:1719 Temmuz 2024 ve öncesinde düzenlenmiş biletler için 19 Temmuz 2024 tarihindeki seferlerimize kayıtlı tüm Türk Hava Yolları yolcularımızın 25 Temmuz 2024 tarihine kadar işlem yaptırmaları kaydıyla ilave haklar tanımlanmıştır dendi.
00:56:37Ve o haklarda şöyle rezervasyon değişiklikleri ücretsiz yapılacaktır.
00:56:43Uçuş saati geçmiş olmasına rağmen henüz işlem yaptırmayan ve uçuşlarına katılamayan yolcularımız hak kaybı yaşanmayacaktır dendi.
00:56:52Bir diğer madde ise iade talepleri hakkında hiç kullanılmamış biletler için kesintisiz iade yapılacaktır dendi.
00:56:59Türk Hava Yolları tarafından kısmi olarak kullanılmış seyahatin tamamlanmamış olduğu biletlerde biletini kullanılmayan uçuşlara ait iade işlemleri kesintisiz yapılacaktır.
00:57:12Bir diğer madde ise ilgili uygulamalar sadece Türk Hava Yolları tarafından icra edilen seferlerde kayıtlı turist ve mülterit yolcular için geçerli olacaktır dendi.
00:57:23Dediğimiz gibi şu anda İstanbul Havalimanı'ndayız ve burada özellikle J kontuarında Amerika uçuşlarını yapan kontuarda yoğunluk söz konusu.
00:57:33Çalışanlar elden bilet kesmeye çalışıyorlar.
00:57:36Hem bilet kesim işlemlerinde hem çekim işlemlerinde hem bagajlama işlemlerinde burada son derece yoğunluk söz konusu özellikle yurt dışı uçuşlarında.
00:57:47Ancak tabii yurt dışı uçuşlarında da sefer iptallerin yapıldığına dair biz buradan bilgileri aldık.
00:57:55Ayrıca dünya genelinde de iptallerin arttığını söyleyebiliriz.
00:57:59Bir havacılık analiz firmasına göre bugün dünya çapında binden fazla uçuş iptal edildi ve iptal edilmeye de devam ediyor.
00:58:09Bu olay öncelikle Perşembe günü yani dün akşam saatlerinde Amerika'da başlamıştı ve New York'da akşam 11 saatine kadar 23 saatine kadar uçuşlar iptal edilmişti.
00:58:22Ve sonrasında uçuşlar normale döndürülmüştü.
00:58:24Ancak bu yaşanan yazılım sıkıntısı, yazılım problemi dünyanın birçok noktasında hem havalimanlarında hem hastanelerde hem de bankalarda aslında insanların çok sık kullandığı yerlerde ve yoğunun çok fazla yaşandığı yerlerde Microsoft uygulamasını kullanan hemen hemen her yerde şu anda yazılım sıkıntısı yaşanıyor ve internete erişim sıkıntısı yaşanıyor.
00:58:51Biz de dediğimiz gibi o noktalardan birindeyiz İstanbul Havalimanı'ndayız.
00:58:55Hemen bir detay daha aktaralım Semiha Şahin.
00:58:58Berlin Havalimanı şu anda kapatıldığına dair bir açıklama yapılmıştı ancak az önce geçtiğimiz dakikalarda iki bilginin öncesinde yaptığımızda böyle bir bilgi yoktu.
00:59:11Henüz havalimanında uçuşların durdurulduğuna dair bir bilgi yoktu ancak az önce İstanbul Havalimanı'ndan Berlin'e giden bir uçak kalktı.
00:59:21Buradan aldığımız bilgilere göre Berlin Havalimanı'nın kapatıldığına dair bir açıklama var ancak İstanbul Havalimanı'ndan Berlin'e bir uçuş Türk Hava Yolları'na ait bir uçak şu anda Berlin'e hareket etti.
00:59:35Peki Kübra'ya çok teşekkür ediyoruz. Son durumu aldık İstanbul Havalimanı'na ve Türk Hava Yolları'nın yapmış olduğu açıklamalara ilişkin.
00:59:42Yaşanan aksaklık sebebiyle rezervasyon değişikliğinin ücretsiz yapılacağı ve yolcuların da hak kaybı yaşamayacağının da altı çiziliyor.
00:59:50Bu krizin aslında neye mal olduğunu yarın çok daha net anlayacağız.
00:59:55Ali Rıza Bey siz şimdi yeni bir güncelleme yapıldı yapılmak istendi bir hatayla karşılaşıldı ve bu kriz yaşandı dediniz ve tabii hani küresel anlamda aslında büyük bir krize sebep oldu.
01:00:10Devasa şirketler bundan zarar gördü. Bunun bir daha olmayacağının bir garantisi var mıdır? Yoktur herhalde.
01:00:18Ne yazık ki yok evet çok doğru. Özellikle haberlerde de birçok yerde de geçiyor özellikle Microsoft tabanlı diyelim yani teknolojik altyapı olarak Microsoft altyapısını kullanan sistemleri etkileyen bir problem bu.
01:00:32Ama örneğin işte dünyada çok daha yaygın kullanılmaya başlanan Apple cihazlar ya da farklı cihazlar içinde bu tarz bir yazılım güncellemesi gelmesi durumunda ve bunun içerisinde bir hata olması durumunda farklı etkiler de ortaya çıkabilecektir.
01:00:47Ya da IBM serverler ya da işte bankacılıkta kullanılan tüm çözümler sadece Microsoft'un çözümleri değil farklı firmaların da çözümleri var bunların herhangi birisinde gelen bir güncellemede bir hata olması durumunda bu tip sorunlar yaşanabilir.
01:01:01Ama şunu da eklemek lazım bu tip şirketler çok büyük şirketler bu tip güncellemeleri yayınlarken birçok denetimden geçirerek yayınlıyorlar yani bu tip hataların olmasını engelleyecek birçok göz bakıyor birçok sistemden geçiyor birçok testler yapılarak bunlar son kullanıcı dediğimiz bu yaygınlığa ulaşacak hale geliyor.
01:01:20Burada muhtemelen bir hata olmuş olması yani bu soruna yol açtı diyebiliriz.
01:01:27Peki aslında burada biraz da galiba yerli yazılımın önemi ortaya çıkıyor bunu da konuşalım istiyoruz Gökhan Bey sizinle devam edeyim bu noktadan da.
01:01:36Mesela Rusya Dijital Kalkınma Bakanlığı diyor ki Microsoft'la ilgili gelişmeler yerli yazılımın önemini aslında bize gösteriyor.
01:01:44Siz de mi böyle düşünüyorsunuz bir siber güvenlik uzmanı olarak?
01:01:49Kesinlikle böyle düşünüyorum yerli yazılımlara önem vermemiz gerektiği konusu açık yani bu açıkçası fakat diğer taraftan da global sistemlerden uzaklaşmak da tam olarak mümkün değil.
01:02:00Yani az önce de daha öncesinde de söylediğim gibi burada bir darboğaz oluştuğunda bunun hangi sistemden olduğu hiç de önemli değil.
01:02:08Bu Crosstrike güncellemesinden dolayı olabilirdi başka bir üçüncü parti yazılımın güncellemesinden dolayı olabilirdi ama bütün sistemler etkileniyor gördüğünüz gibi.
01:02:18%100 yerli ve milli olmak mümkün müdür derseniz ne yazık ki mümkün değil bu dünyada herhangi bir ülkeniz daha bunu başarmış durumda değil.
01:02:26Ama diğer taraftan da bunun tabii ki yüzdesini ne kadar arttırırsanız riskinizi de o kadar azaltmış oluyorsunuz.
01:02:33Deminki soru aslında bence benim gözümde bunun bir daha yaşanacağına dair garanti var.
01:02:39Yani olup olmayacağı değil bence muhakkak yine yaşanacak.
01:02:43Çünkü her şirket bir yazılım şirketine dönmüş durumda.
01:02:47Bundan 3-4 sene önce tek bir satır kod geliştirmemiş olan şirketler bugün trilyonlarca satır kod yazıyorlar.
01:02:56Böyle bir dünyanın içerisinde yeni tecrübeye sahip olmadıkları halde bunları yapan şirketler de buna neden oluyorlar ki son derece gördüğünüz gibi tecrübeli bir şirket bile buna neden oluyor.
01:03:08Hele ki önümüzdeki dönemde yapay zekanın daha çok gündeme girmesiyle beraber yapay zekanın bazen nerede hata yaptığını tespit etmek bile mümkün olmuyor.
01:03:17Halüsinasyon diyoruz buna geçiyoruz.
01:03:19Ama nerede nasıl niye böyle bir şey yaptı bunu bilmiyoruz.
01:03:22AI sistemlerinin daha çok hayatımıza girmesiyle bence daha da çok bunları yaşayacağız.
01:03:28Yerli milli bu anlamda son derece daha kontrolü altında daha bildiğimiz daha müdahale edebildiğimiz sistemler olduğu için yüzdesini arttırmaya çalışmak bile bence önemli bir katkı olacaktır.
01:03:40Evet ama %100 güvenlik diye bir şey söz konusu değil dediniz doğru mu?
01:03:44Global dünyada veyahut da dijital dünyada %100 güvenlik hiçbir zaman mümkün değil.
01:03:50O yüzden zaten bu bir saldırı mı değil mi bizim görevimiz bunun bir saldırı olduğu %1 de olsa bir saldırı olmadığı kanıtlanana kadar saldırı olduğu şeklinde düşünmek.
01:04:01Yani biraz paranoyak bakmak olaya çünkü bu tarzdaki saldırılarda gördüğümüz saldırı bir kodun içerisinde sadece bir başka virüsün zararlı yazılımın sokulması değildir.
01:04:12O kodun bozulduğu noktada da bir saldırıyla bunu yapmaları söz konusu olabilir.
01:04:17Böyle bir dünyanın içerisinde %100 güvenlik yok ama %100 yerli milli de yok.
01:04:22Global dünyaya açık olacağımız bir noktamız her zaman olacaktır.
01:04:26Fakat bu yine de dediğim gibi her zaman için riski azaltmaya çalışmak zorundayız.
01:04:32%100 riski ortadan kaldırmak mümkün olmadığı için.
01:04:36Peki Eyüp Bey şimdi yerli yazılım evet son derece önemli ama bir taraftan dünyadan da kopmak mümkün değil.
01:04:43Ama yerlilik ne kadar yüksekse risk de o kadar mı az?
01:04:48Buradan devam edelim.
01:04:50Aslında şöyle bakmak lazım.
01:04:52Yerli yazılımlara bütün ülkelerin ihtiyacı var.
01:04:54Yani her ülke kendi yerli yazılımını yapmak durumunda ya da milli yazılımlarını geliştirmek durumunda.
01:05:00Evet %100 Gökhan Hocamın, Ali Rıza Bey'in söylediği gibi %100 yerlilik mümkün değil.
01:05:06Çünkü donanımı bir yerden almanız gerekiyor.
01:05:09Çipi bir yerden almanız gerekiyor.
01:05:11Üzerindeki yazılımı bir şekilde yazmanız gerekiyor gibi birçok parametre sahip bu konuda.
01:05:16Ancak özellikle devlet sistemlerinde, askeri sistemlerde çok daha farklı protokoller var.
01:05:23Yani son kullanıcıya, vatandaşa açık olmayan iletişim protokolleri, iletişim yöntemleri ve yazılımları mevcut.
01:05:30Özellikle devletler kendi kurumlarında, altyapılarında yerli yazılımı tercih ederler.
01:05:37Ama bu yerli yazılımın üzerinde çalıştığı şey bir işletim sistemidir.
01:05:42Yani karşımızda ne kadar biz yazılımı geliştirirsek geliştirelim.
01:05:46O geliştirdiğimiz yazılım Windows işletim sistemlerinde ya da Linux tabanlı işletim sistemlerinde çalışacak.
01:05:52Dünyada çok fazla işletim sistemi alternatifi yok.
01:05:55Pazara baktığımızda global pazarın, küresel pazarın neredeyse %70'inden fazlası Microsoft'tan oluşuyor.
01:06:02Yani birçok büyük şirket, birçok büyük holding, işte kamu kurumu vs. bunlar hep işletim sistemi olarak Microsoft kullanıyorlar.
01:06:11Bazı servislerde Linux ve Bender'in türevleri kullanılıyor.
01:06:14Bu işletim sistemlerine bağımlılık söz konusu.
01:06:18Türkiye daha önce denediği yerde bir işletim sistemi yapmayı, hala da geliştirmeler yapılıyor.
01:06:23Ama bunlar çok uzun soluklu işler.
01:06:25Yani kısa birkaç yıl içerisinde meyvelerini alabileceğiniz bir çalışma değil, bir devlet politikası olmak durumunda bu konularda.
01:06:35Tabii ama yine globalden kurtulamıyorsunuz.
01:06:38Çünkü birbiriyle entegrasyonlar söz konusu.
01:06:41Mesela atıyorum bir silah sistemi geliştirdiniz, burada yerli yazılımı kullandınız ama
01:06:46o kullandığınız şeyin aynı zamanda biz NATO üyesi bir ülkeyiz ve NATO'ya uyumlu olması gerekir.
01:06:52Dolayısıyla yine burada global regulasyonlar var karşımızda.
01:06:56Bu regulasyonlara uyumlu olmalarını bekliyoruz.
01:06:59Yerli yazılımlar için aslında bir genel şeyin stratejinin belirlenmesi ve
01:07:06ülkenin uzun vadede 20 yılda, 30 yılda, 40 yılda yapacağı stratejileri kağıda dökmesi ve bunu bir an önce hayata geçirmesi gerekiyor.
01:07:14Peki, Ali Rıza Bey, evet yerli yazılımdan devam etmek istiyorum ama bunun saldırı, bir siber saldırı olmadığını hala söylemek için erken mi?
01:07:26Yok hayır, tamamen küresel bir teknik sorun mu?
01:07:29Nasıl bakıyorsunuz ağırlıklı olarak?
01:07:31Şöyle, bu yapılan açıklamalarda bu şirketin yayınladığı bir güncelleme olduğu ve bu güncelleme nedeniyle bir sorun oluştuğunu kendileri de kabul etti.
01:07:41Ama bu yapılan güncellemede böyle bir sorun oluşmasını sağlayan şey bir saldırı olabilir.
01:07:46Çünkü CrowdStrike gerçekten büyük bir firma, işte Microsoft alt tabanlı sistemler gerçekten çok yaygın ve böyle bir güncelleme yaparken,
01:07:55bu kadar yoğun bir sistemi etkileyecek bir güncelleme yaparken bunlara dikkat etmeleri gerekiyordu.
01:08:01Bu aşamada yani kendilerinin kodları içerisinde yine Gökhan Bey'in bahsettiği gibi müdahale olmuş olabilir.
01:08:08Yani bunun neden olduğunu anlamak çok mümkün değil ama gerçekliğe bakarsak CrowdStrike isimli firma yazılımının yeni bir versiyonuna yeni bir eklentisini yayınlıyor.
01:08:18Ve bu yayınlamayı kabul eden yani nasıl ki cep telefonlarımızda bazen bazı uygulamaların güncellemeleri çıkar, gider, storlardan indiririz bunu.
01:08:26Aynı şekilde bilgisayarlarda ve sistemlerde de, bankacılık sistemlerinde de, havacılık sistemlerinde de bu tip sistemlerin güncellemeleri vardır.
01:08:35Ve o sistemler en güncel sürümde olmak zorundadır.
01:08:39Çünkü bu şu demektir yani yeni bir sorun tespit edildi ve ben bir yeni güncelleme yayınlıyorum.
01:08:45Yani güncellemeyi 3 ay geriden ya da 6 ay geriden takip edemezsiniz.
01:08:49Olabildiğince yakın bir şekilde o güncellemeyi yapmanız gerekir.
01:08:52Bu güncellemeyi yapan tüm bilgisayarlarda ve sistemlerde bu sorun yaşandığı için sorunun CrowdStrike tabanlı olduğunu biliyoruz.
01:08:59Ama yine Gökhan Bey'in bahsettiği gibi bu CrowdStrike firmasına bir saldırı olabilir.
01:09:04Bu yapılacak güncelleme üzerinden yine bir saldırı olabilir.
01:09:07Bunlar zamanla ortaya çıkacak şeyler.
01:09:09Biz bugüne kadar dünya bu çapta bir kriz yaşadı mı acaba yoksa bu en büyüğü mü Ali Rıza Bey?
01:09:15Yani şöyle benim bildiğim oluşturduğu etki anlamında en büyüklerinden bir tanesi.
01:09:20Çünkü bu güncellemeyi yapıp sorun yaşayan yapılar kadar bu güncellemeyi yapmadığı halde sorun olabileceğini düşünerek,
01:09:28örneğin havacılık sistemi böyle bir sistemdir yani risk alamazsınız.
01:09:32Yine bankacılık böyle bir sistemdir.
01:09:34Hastaneler böyle sistemlerdir.
01:09:36Sorun yaşayanlar kadar sorun yaşama büyüklüğü çok büyük olmasa da,
01:09:41bu anlamda örneğin uçak seferlerini durduran ya da Berlin Havalimanı'ndaki konu gibi tedbirler alan yapılar da oluştu.
01:09:49Bu anlamda bakıldığında oluşturduğu büyük etki anlamında dünyada Amerika'dan Çin'e kadar farklı sektörlerde,
01:09:56en aktif sektörlerde ulaşım, bankacılık gibi en hızlı sektörlerde oluşturduğu etki anlamında
01:10:01en büyük sorunlardan bir tanesi.
01:10:03Peki bunun bir saldırı olduğunu kabul edersek, o noktadan devam edersek,
01:10:07buradaki amaç dünyada bir kavs yaratmak, bir korku yaşatmak mı?
01:10:12Nedir sebep?
01:10:13Böylesi büyük bir saldırının arkasında ne yatar?
01:10:15Hani aklınıza gelen, tahmininiz, öngörünüz?
01:10:19Yani saldırı olsa dahi ya da olmasa da sonuçta bir gerçeklik ortada ve çok ciddi bir etki oluşmuş durumda.
01:10:27Bu ciddi bir mali bir kayıba yol açtı.
01:10:29Aynı zamanda yani sadece finansal anlamda değil,
01:10:32aynı zamanda bu havacılık firmalarının vesaire birçok firmanın işlerini de ciddi anlamda aksattı.
01:10:37Bunun bir saldırı olduğundaki amaç aslında bunun yapılabilirliğini göstermek.
01:10:42Yani dünyanın aslında o kadar çok güvenli, her şeyin çok iyi işleyen bir yapı olduğunu değil de,
01:10:48bu tip bir basit müdahaleyle dahi bir yazılım güncellemesiyle dahi birçok konuda sorun oluşturulabildiğini göstermek.
01:10:54Bunun saldırı olması durumunda ama saldırı olmasa dahi yine bir yazılım hatasıyla aslında bunları yaşayabiliyoruz.
01:11:00Yani bunu da önümüze koymak gerekir.
01:11:03Aslında Gökhan Bey'in de söylediği gibi, Eyüp Bey'in de söylediği gibi dünya çok dijital bir hale geldi.
01:11:08%100 güvenli bir sistem oluşturma ihtimali tamamen ortadan kalktı ne yazık ki.
01:11:13Tamamen yerli, milli çözümler oluşturma ihtimali çok ortada değil.
01:11:18Çünkü yine Eyüp Bey'in bahsettiği gibi hem donanımda hem çifte farklı parçalarda farklı yerlere bağımlısınız.
01:11:24Burada yapılması gereken aslında şu, yerli yazılım konusunda.
01:11:28Öncelikli sektörler belirlenerek örneğin mesela savunma sanayide yaptığımız konular gibi,
01:11:34Türkiye'nin savunma sanayinde ürettiği hem ürünlerini kendisi üreten hem de bunların yazılımlarını da kendisi üreten bir noktaya geldi.
01:11:40Yine örneğin ulaşım bunlardan bir tanesi olabilir, stratejik ve önemli bir sektör olarak belirlenebilir.
01:11:45Yine Türkiye bankacılık sistemi anlamında, bankaların sunduğu çözümler,
01:11:50bankaların gelişmişliği anlamında dünyadaki örnek ülkelerden bir tanesi.
01:11:54Bu tarz örneğin bankacılık sistemlerinin yerleştirilmesi, millileştirilmesi olabilir.
01:11:58Bu konularda stratejik bazı şeyler belirlenip, temalar, başlıklar belirlenip bunların üzerine gitmek gerekiyor.
01:12:04Aksi halde işte Crowdstrike isimli bir firma, belki çoğumuzun ismini bile duymadığımız bir firma,
01:12:09bilmediğimiz bir firma, bir ürününü kullanmadığımız bir firma hayatımızı bu derneğe etkileyebiliyor.
01:12:14Yarın çok önemli bir toplantımız var, onun için bir uçağa bineceğiz ya da bir sağlık sorunumuz var.
01:12:19O uçak Crowdstrike isimli firma nedeniyle etkilenebiliyor.
01:12:22Aynen. Peki ulaşım dedik, bankacılık, sağlık alanında ciddi sorunların yaşandığını duyuyoruz.
01:12:29Diğer sektörlerde risk altında mı var mıdır? Sizin aklınıza gelen var mı acaba Ali Rıza Bey?
01:12:35Tabii yani aslına baktığınız zaman gündelik hayatta dokunduğunuz tüm yapılar, örneğin mesela sosyal medyada bir konu vardı,
01:12:42sosyal medya hala çalışıyor diye. Sosyal medyanın çalışmasının temel nedenlerinden bir tanesi,
01:12:48altyapılarında olabildiğince Microsoft'tan uzak teknolojiler kullanıyor olmaları.
01:12:53Daha Linux tabanlı ya da farklı teknolojiler olan altyapılar kullanıyor olmaları.
01:12:59Ama daha mainframe dediğimiz, yani ana akımı oluşturan sağlık, turizm, ulaşım da bunu kapsıyor.
01:13:06Bankacılık gibi, devlet sistemleri gibi örneğin, mesela vergi ödemek istiyorsunuz diyelim, bazı ülkelerde bu sistemler de çalışmıyor.
01:13:14Ya da e-devlet hizmetleri gibi, farklı ülkelerin e-devlet hizmetlerinden bahsediyorum, bu tip hizmetler de çalışmıyor.
01:13:19Çünkü bunlar mainframe üzerinde yönetilen ana sistemler. Bunlar aslında bir günde oluşmuyor, katmanlar halinde üzerine koyularak oluşuyor.
01:13:29Ve bu tip sistemlerin genelde altyapıları ya Microsoft tabanlı ya IBM tabanlı yapılar.
01:13:34Bunlardan çoğunlukla da Microsoft tercih edildiği için, onun da güvenlik sistemi olarak bu CrowdStrike çözümü kullanıldığı için burada oluşan bir hata birçok noktaya etkiledi.
01:13:45Peki, Gökhan Bey sizinle devam edeyim.
01:13:47Şimdi %100 yerlilik mümkün değil, bir yerde muhakkak ki bağımlısınız dedi Ali Rıza Bey de.
01:13:53O halde buradan siber savaşlara gelmek istiyorum.
01:13:57Bu az ya da çok bir bağımlılık söz konusuysa, o halde siber savaş riski de her zaman var, öyle mi?
01:14:05Biz zaten çok uzun zamandır 3. Dünya Savaşı başladı ama siber dünyada.
01:14:12Yani siber savaş yeni değil, çok ciddi anlamda olayları yaşıyoruz.
01:14:18İşte Stuxnet'le özellikle 2010'da başladı, bunun arkasından Petya 2017'de, pek çok örneğini yaşadık.
01:14:25Bu devam ediyor.
01:14:26Ukrayna Rusya Savaşı'nı da görüyoruz.
01:14:29Pek çok savaşta zaten fiziksel savaşların yanı sıra siber savaşlar da beraberinde giderken siber savaşlar zaten ülkeler arasında hiçbir zaman bitmiyor.
01:14:38Bu bir siber savaş olabilir mi?
01:14:40Microsoft dünyanın her yerindeki sistemler de var.
01:14:44Ama bugün bildiğimiz kadarıyla işte İran, Amerika, Çin, Rusya, Kuzey Kore pek çok siber savaş her gün yaşadığımız pek çok aktiviteyi tespit edebiliyoruz, takip edebiliyoruz.
01:14:56Bunların içerisinde hangisi bunu yapmıştır böyle bir şey olursa?
01:15:00Bunun da analizleri daha sonrasında gerçekleştirilebilir.
01:15:03Yani böyle bir şey olduğunu söylemiyorum tabii ki ama kim bundan fayda sağlamıştır?
01:15:08Biraz herhalde tersten başa doğru gidiyor olmak lazım.
01:15:11Henüz daha öyle bir aktörü görmüyoruz.
01:15:13Veya bu bir anonimus dediğimiz işte hacktivizm dediğimiz bir takım suç örgütlerinin gerçekleştirmiş olduğu bir şey olabilir mi?
01:15:20Olabilir.
01:15:21Bunun da henüz bir kanıtına sahip değiliz.
01:15:23Fakat neticede gördüğümüz şey şu.
01:15:25Çok kritik konu.
01:15:27Bu bütün sistemlerin durmasına neden olmuş olabilir ama milyonlarca sistemi değil tek bir sistemi hedeflemiş de olabilir.
01:15:35Buradaki o siber savaşı başlatan aktör kimse devlet kaynaklı saldırılar dediğimiz saldırılarda.
01:15:41Aslında bunu tüm dünyada büyük bir olay yaratıp büyük bir kaos yaratıp tek bir saldırıyı gizlemek için de kullanmış olabilirler.
01:15:48Çünkü dikkatlerimizin tüm güvenlik dünyasının tüm sistem ekiplerinin operasyon ekiplerinin dikkatinin belli bir noktaya çekildiği bir günden bahsediyoruz.
01:15:56Evet bunun içerisinde bu güncellemenin içerisinde bir saldırı gizlenmediğini biliyoruz.
01:16:01Ama bununla beraber başka açık noktaların olup olmadığını da bilmiyoruz.
01:16:05Çünkü sıfır gün saldırıları dediğimiz ve sıfır gün açıkları dediğimiz bir takım açıklardan bahsediyoruz ki onlarcasını her sene sonunda tespit ediyoruz bunların.
01:16:16Buralarda muhakkak ki bir şey olması riskini de değerlendiriyor olmak son derece önemli.
01:16:23Evet şu anda canlı görüntüler de geliyor ekrana İtalya'dan havalimanından işte İstanbul havalimanından ve İspanya'dan da keza aynı şekilde.
01:16:31E tabi havalimanlarında bir yoğunluk söz konusu uçuşların zaman zaman iptalleri de duyuruluyor.
01:16:38Aksamalar var ve aslında bunun faturası yarın belli olacaktır.
01:16:43Ne kadar etkilediği krizin boyutu her alanda ne yaşadık bugün zannediyorum akşam saatlerinde yarın daha da bir netlik kazanacaktır.
01:16:52Eyüp Bey siber savaşlar konusunda sizin de vardır mutlaka eklemek istedikleriniz buyurun.
01:16:58Semiha Hanım şöyle bakabiliriz olaya aslında yani Amerikan ordusu ve NATO çok yakın zamana kadar siber güvenliği 5. savunma hattı ilan etti.
01:17:10Yani aslında hava Karadeniz gibi bizim ana savunma hatlarımız var, uzay hattı var ve artık siber güvenlik var.
01:17:19Siber güvenlik bütün teknolojik cihazları etkileyen yani bu kablosuz iletişim teknolojileri olabilir, askeri frekanslar, radyo frekansları olabilir.
01:17:28Günlük hayatımızda kullandığımız bilişim sistemleri cep telefonlarımız olabilir.
01:17:33Her şey siber dünyanın içerisinde tanımlanıyor aslında.
01:17:38Buna yönelik gerçekleşen saldırılar da kimi zaman devlet kontrollerinde gerçekleşiyor.
01:17:43Yani zaman zaman devletler birbirine saldırıyor.
01:17:46Zaman zaman da bu devletlerde yer alan siber tehdit aktörleri bir yerlere saldırıyor ve bir takım kaoslar ya da para ya da siyasi konularla ilgili bir takım aksiyonlar alınıyor.
01:17:57Bu da aslında bir siber savaş örneği.
01:18:00Hani her ne kadar biz buna security misconfiguration diyoruz.
01:18:03Aslında güvenliğin en iyi yapılandırma problemlerinden biri.
01:18:07Evet bu bir saldırı değil ama bir best practice problemi diyebiliriz belki.
01:18:13Bu problemler günün sonunda çok başka yerlere de dokunmaya başladı.
01:18:18Şimdi aslında siz bugün isterseniz herhangi bir bilgisayarla Londra Borsası'nı dibe çökertemezsiniz.
01:18:25Ama bugünkü saldırının sonucuna baktığımızda aslında Nasdaq da Londra Borsası da kapanmış durumda.
01:18:32Özellikle bu ürünün üreticisi olan firma ve Microsoft eksi puanla borsaya açıldılar.
01:18:39Bazı şehirler borsalarını kapatma kararı aldılar.
01:18:43Aslında sorun gittikçe ne kadar büyüdüğünün sonuçlarını görmeye başladık.
01:18:5027 dakika 30 dakika önce bir açıklama yaptı kurumunla ilgili.
01:18:56Aslında problemi kabul etti ve bu güncellemenin yayınlanacağı ile ilgili sorunu çözmek için her şeyi yaptıklarını belirttiler.
01:19:05Peki bir şey soracağım Eyüp Bey.
01:19:08Eğer bu bir teknik arızaysa işte bu yeni yazılımdan kaynaklandıysa Microsoft bunu açık açık da söylüyor ve yarın da bunu kabul edecekse.
01:19:17Dünya çapında bir maddi zarar da söz konusu.
01:19:20Bunun faturası kime kesilecek?
01:19:22Aslında faturası borsa olarak sanırım bu iki şirkete kesildi.
01:19:27Çünkü Microsoft dünyanın en büyük şirketlerinden biri ve Nasdaq da Microsoft %2 ile açıldı.
01:19:35Çok inanılmaz diplerde eksilerdeler, eksi %2 de.
01:19:40Aynı zamanda Cross Strike dediğimiz marka aslında çok büyük bir marka insanlar bilmiyor ama teknoloji ile uğraşan herkes bilir.
01:19:47Ciddi bir prestij kaybına da tabi uğradı.
01:19:49Tabi %16 değer eksi %16 ile açıldı borsaya.
01:19:54Bu zaten dolaylı olarak kaybettiği para aslında.
01:19:58Bir de bunun direkt olarak kaybedeceği bir para olacak.
01:20:01Çünkü uçaklar durdu, havaalanları çalışması hale geldi, hastaneler durdu.
01:20:06Belki bir çok yerde bankacılık, lojistik, ticaret ve benzeri bir çok şey durmuş durumda.
01:20:13Tabi insanlar bunu tekrar normale çevirmeye çalışıyorlar ama bu şirketler de muhtemelen davalık olacaklardır.
01:20:20Bir bankanın bir günlük kapalı kalması ortalama 40-50 milyon dolar gibi ciddi bir zarara neden olur.
01:20:28Belki daha fazla belki daha az bankanın büyüklüğüne bağlı olarak.
01:20:32Ama bunların toplamını aldığımızda sadece insanların bir günde kaybettikleri para şu an milyar dolarlar seviyesinde bütün globalde.
01:20:42Kriz birbirini çok tetikleyecek.
01:20:44Arkada hem direkt olarak kayıplar yaşanacak şu an ki anlattıklarım gibi.
01:20:50Hem de dolaylı olarak önümüzdeki günlerde bunun etkileri pazara ve piyasaya da çok büyük etkilere neden olacak.
01:20:58Peki Ali Rıza Bey buyurun.
01:21:00Hem siber savaşlar hem de bu krizin ciddi bir de maliyeti olacaktır tabi.
01:21:07Eyüp Bey'in bıraktığı noktadan da tamamlayabilirsiniz.
01:21:10Evet tabi şöyle yani ben de Eyüp Bey'le benzeri düşünüyorum.
01:21:14Özellikle Avrupa Birliği nezdinde Avrupa çünkü birlik olarak bu konuları ele alıyor.
01:21:19Sadece ülke ülke değil de çünkü Avrupa'daki örneğin Apple'ın dünyadaki ürünleriyle Avrupa'daki ürünlerin de farklı çözümler sunması gerekiyor vs.
01:21:28Avrupa nezdinde burada ciddi anlamda bir tazminat söz konusu olacaktır diye düşünüyorum.
01:21:33Yine Eyüp Bey'in bahsettiği gibi zaten borsada bunun anlık olarak tepkilerini o firmalar görebiliyor.
01:21:39Bir taraftan da sosyal medya diğer medya kaynaklarında bu yaşanan sorun nedeniyle oluşan ciddi bir imaj ve prestij kaybı da var.
01:21:47Ama tabi ki eğer bir şu ana kadar yansıyan akseden bir haber yok olumsuz bir durum olduğuna dair yani bir uçaklar şu an hareket etmiyor ama
01:21:56örneğin bir uçak düşmesi yaşanmadı ya da herhangi bir sorun yaşanmadı.
01:22:02Bu tarz bir şeyin olması durumunda bu yazılım sağlık sistemlerle sorun çok daha fazla olacak.
01:22:07Çünkü bir uçak havalandığı anda dünyada herhangi bir saniye üzerinde birçok uçak havada olabiliyor.
01:22:13Bunların olduğu anda da bu sorun aslında yani oluştuğu anda da birçok uçuş o anda gerçekleşiyordu.
01:22:19Dolayısıyla yani rapor edilen herhangi bir aksaklık yok bu anlamda.
01:22:22O yüzden şu an bence firmalar bunu olabildiğince hızlı bir şekilde sorunu çözmek üzerine bir zaman harcıyorlardır diye tahmin ediyorum.
01:22:30Sonrasında da bu oluşan maliyeti nasıl yani hem finansal maliyeti hem oluşan kurumsal anlamda kendilerine oluşan bir zararı nasıl telafi edeceklerine dair ciddi çalışmalar yapacaklardır diye düşünüyorum.
01:22:44Ama bu tip şeyler bu tip problemler özellikle Crosstiek isimli firma için belki firmanın geleceğine dair yani firmanın bir daha devam edemeyeceği noktaya kadar gelebilir.
01:22:55Bu aksaklığın devam edeceği süreyle bağlantılı yani aksaklık 24 saat içerisinde çözülebilirse farklı bir nokta olur ama 48 saat 72 saate yayılırsa bambaşka bir sorun haline gelebilir konu.
01:23:07İzleyip görelim çok teşekkür ediyorum.
01:23:09Siber güvenlik uzmanı Gökhan Say, siber dolandırıcılık uzmanı Eyüp Çelik ve bilişim uzmanı Ali Rıza Baboğlan'dan değerlendirmelerini aldık.
01:23:19Çok teşekkürler.
01:23:21Geçmiş olsun.
01:23:23Bütün dünyaya.
01:23:25Şimdi gelen açıklamalarla birlikte burada yaşanan bu küresel krizini de bir anlamda takip ediyoruz.
01:23:33Sonuçlarını ekranlarınıza getirmeye devam edeceğiz ama gün ortasına da devam edelim.
01:23:38Gündemdeki diğer konuları da sizlere aktaralım.
01:23:42Şimdi İzmir, Gazi Emir ve Buca arasında çıkan yangın kontrol altına alındı fakat bazı noktalarda alevler yeniden büyüdü.
01:23:50CNN Türk ekibinden Emrah Çakmak, kameraman Halil Kahraman yangın çıkan noktada verilen mücadeleyi görüntüledi.
01:23:58Gelsin ekranlara.
01:24:01İzmir'de yangınlar kontrol altına alındı ancak ekiplerin teyakkuz hali devam ediyor.
01:24:06Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Ümmak teyakkuz halinde izlemişti ve dakikalar önce yine Gazi Emir'de ormanlık alanın içerisinde bir yangın çıktı.
01:24:16Ekipler hızlıca bölgeye ulaştı.
01:24:18Bakın şimdi o bölgede tekrar tekrar bir müdahale gerçekleştiriliyor kara ekipleri aracılığıyla.
01:24:24Bakın şimdi tekrardan bu alana doğru her taraf şu anda dumanla kaplanmış durumda ve alevler bu tarafa doğru ilerlemeye başladı.
01:24:35Şimdi kara unsurlarıyla birlikte bakın müdahale gerçekleşiyor.
01:24:40Bu alanda yangın tamamen kontrol altına alınmıştı.
01:24:44Tekrar bu alana doğru ilerlemeye başladı ve ekiplerin müdahalesi gelmeye başladı.
01:24:50Arazözlerle birlikte şu dakikalarda kameraman Halil Kahraman gösteriyor.
01:24:54Rüzgar da etkisini göstermeye başladı.
01:24:57Rüzgarın etkisi artmaya başladıkça bu alanda tamamen duman etkisini gösterdi.
01:25:05Ve şimdi bakın alevlerin ulaştığı yer işte orası.
01:25:07Tekrardan kara ekipleri aracılığıyla havadan da müdahale gelecek.
01:25:11Şimdi bu alanda hortumlar aracılığıyla tekrardan bu alana doğru gelin diyor.
01:25:16Ve biz de şimdi bir kez daha yakın bir noktadan bakın bu alana sıçradı.
01:25:22Ve şimdi tekrar farklı farklı noktalarda alevler git gide ilerlemeye başladı.
01:25:28Ve ekipler kara unsurları aracılığıyla buraya müdahale ediyor.
01:25:32Ve bakın dakika dakika şimdi yangının etkileri daha fazla bu alana doğru ilerlemeye başladı.
01:25:39Kara unsurlarıyla birlikte bu alanda da Halil Kahraman şimdi yangını gösteriyor.
01:25:44Tamamen burası artık dumanla kaplanmış durumda.
01:25:49Ve buraya doğru ilerliyor Halil bu tarafa doğru gelelim.
01:25:53Evet geriye doğru ve havadan müdahale gelecek.
01:25:57Alevler git gide büyüdü.
01:25:59Şimdi bu alana doğru havadan müdahale evet.
01:26:02Orman Bölge Müdürlüğü ekipliğinin hava helikopteriyle birlikte şimdi bu alanda yer tespiti gerçekleştirilecek.
01:26:09Ve şimdi kara unsurlarıyla arazözlerle su pompalanmaya başladı.
01:26:15Ve etkisi hızlıca hızlıca büyümeye başlıyor.
01:26:19Bu tarafa doğru üzerimize doğru gelmeye başladı.
01:26:22İzmir'de orman yangınları kontrol altına alındı ama İzmir'de en sıcak saatler yaşanıyor.
01:26:28Şimdi hava havadan bir müdahaleye gelecek büyük ihtimalle.
01:26:32Bu alana doğru yaklaşıyor.
01:26:34Ve şimdi evet buraya doğru geliyor Halil.
01:26:37Nereden göreceğiz onu?
01:26:38İnanılmaz evet bu da tamamen işte helikopter şimdi orada ve bu alana doğru su bırakmaya başladılar.
01:26:48İnanılmaz sıcak ve bu sıcakta şimdi farklı noktalarda yangın tam bitti denirken işte bir kez daha.
01:26:58Bakın tam da bu alanda işte bu alanda otluk alanda yangın tekrar başladı.
01:27:03Ve şimdi dakika dakika buraya doğru geliyorsa Yenen Türk olarak sıcak bölgeden sıcak görüntüleri ekrana taşımaya devam ediyoruz.
01:27:12Kameraman Halil Kahraman'la birlikte çok yaklaştı.
01:27:16Ve ormanın derinlikleri içerisinde bu alana doğru geldi.
01:27:20Ekipleri müdahalesi devam ediyor.
01:27:22Teakkus hali devam ediyor.
01:27:24Bugün yarın özellikle yeniden yangın çıkabilir.
01:27:27Bu konuda biz de burada nerede orman yangını varsa sıcak bilgileri aktarmaya devam edeceğiz.
01:27:36Şimdi vergide adalet ve etkinliği arttırmaya amaçlayan yasa teklifi de meclis plan ve bütçe komisyonunda kabul edildi.
01:27:43Önümüzdeki günlerde meclis genel kuruluna gelmesi ve eklenen pakette yer alan düzenlemeyle en düşük emekli aylığı da 12.500 liraya yükseltildi.
01:27:52Teklifin detaylarına bakalım şimdi.
01:27:58En düşük emekli aylığı 10.000 liradan 12.500 liraya yükseltilecek.
01:28:02Kayıt dışı faaliyetlerle mücadele güçlendirilecek.
01:28:05Vergide adalet ve etkinliği arttırmayı amaçlayan yasa teklifi meclis plan ve bütçe komisyonunda kabul edildi.
01:28:15Düzenlemeyle 3,7 milyon emeklinin aylıkları yükselecek.
01:28:19En düşük emekli aylığı alanlar 12.500 liralık yeni maaşlarını ağustos ayında alacak.
01:28:25Temmuz ayı için 2.500 liralık fark ödemesi de hesaplarına yatacak.
01:28:29Artışın bütçeye maliyeti ise 33,2 milyar olacak.
01:28:37Teklifle vergi usul kanununda da değişiklik yapılacak.
01:28:40Buna göre teminat uygulaması kapsamındaki mükelleflerden istenecek teminatın üst sınırı 10 milyon liradan fazla olmamak üzere,
01:28:47düzenlenmiş sahte belgelerde yer alan toplam tutarın %10'u tutarında olarak belirlenecek.
01:28:53İstenen teminatın verilme süresi 30 günden 60 güne çıkarılacak.
01:28:57Yükümlülüklerini öngörülen şekilde yerine getiren mükelleflere teminatın iade edilmesi
01:29:03ve belirlenen kişilerin teminat isteme tarihi itibariyle tahakkuk edilmiş tüm vergi borçlarından sorumlu olmamaları sağlanacak.
01:29:14Düzenlemeyle kayıt dışı faaliyetlerle mücadele güçlendirilecek.
01:29:17Artırımlı cezalar uygulanacak.
01:29:19Buna göre 4000'den fazla vergi denetmeni yıl boyunca sahada görev yapacak.
01:29:23Başkasına ait IBAN ya da POS cihazını kullananlara caydırıcı para cezaları kesilecek.
01:29:32Düzenlemeyle ayrıca yurt dışına çıkış harcı 500 lira olacak.
01:29:35Bu miktar her yıl değerleme oranına göre artacak.
01:29:38Teklifli asgari kurumlar vergisi de güncellenecek.
01:29:41Yurt içi asgari kurumlar vergisi %10 olarak alınacak.
01:29:45Huluslararası şirketlerden Türkiye'den elde ettiği kardan %15 vergi tahsil edilecek.
01:29:55Türkiye genelinde 100 metrekare bir evin ortalama fiyatı 3.3 milyon lirayı aştı.
01:30:01Hal böyle olunca konut sahibi olmak isteyenler için yeni bir kredi sistemi devreye girdi.
01:30:06Adı ortak konut kredisi dönemi.
01:30:09Nasıl olacak peki bu sistem? Riskleri var mı yok mu?
01:30:12Deren Taşdelen ile Hakan Kahraman'ın haberi.
01:30:20Ev almak isteyenler dikkat! 5 kişi ortaklaşa eve girebilecek.
01:30:28Satışlar çok düştü.
01:30:30Emlakçılar, müteahhitler, bankacılar bir çözüm arıyorlar.
01:30:35Bu da çözümlerden birisi.
01:30:36Ev sahibi olmak isteyenler için yeni kredi sistemi devreye girdi.
01:30:41Konutta gündem ortak kredi.
01:30:43Tek başına şu anki faiz ortamında kredi kullanamayan alıcılar güçlerini birleştirip
01:30:48bir konutu bölüşerek ve krediyi de bölüşerek satın alabiliyorlar.
01:30:56Ortak konut kredisi dönemi başladı. Peki sistem nasıl işleyecek?
01:31:01Aylık taksit 70 bin liraysa 14 bin lira ödemek belki daha kolay oluyor.
01:31:06Böylelikle aslında bir birikim yapmış oluyorlar.
01:31:08Birden fazla kişinin ortak kredi çekerek alabileceği konut kredisi ev sahibi olmak isteyenler için yeni bir fırsat sunuyor.
01:31:15Bu kredi türü için düzenli geliri olan en az iki en fazla beş kişi bir araya gelebiliyor.
01:31:21Çok fırsat bir yere olursa ben de düşünebilirim ortaklaşa girmeye.
01:31:25Herkes 1,5 tapu hissesine sahip olmuş olacak.
01:31:27Bunu şey gibi düşünebilirsiniz hani miras kaldı 5 kardeşiniz 5'inize de eşit hissede daireden hisse düşüyor.
01:31:34Ödenmediğinde herkes kendi borcundan sorumlu.
01:31:36Ortaklaşa gireceğim arkadaşımla iyi anlaşmam gerekir diye düşünüyorum.
01:31:44ABD eski başkanı Donald Trump Kasım ayında gerçekleşecek seçim için adaylığını ilan etti.
01:31:49Suikast girişiminin ardından da ilk kez kürsüde konuştu Trump.
01:31:53Kafamı çevirmesem burada olmayacaktım dedi.
01:31:56Adaylığı hakkında ise 4 ay sonra muazzam bir başkanlık zaferi kazanacağız dedi.
01:32:14Eski ABD başkanı Donald Trump uğradığı suikast girişiminin ardından ilk kez kürsüye çıktı ve başbakanlık adaylığını duyurdu.
01:32:22Milwaukee'de düzenlenen Cumhuriyetçi Parti Ulusal Kongresinde konuşan Trump, Kasım'daki seçimi şüphesiz kazanacaklarını vurguladı.
01:32:42Artık daha kararlıyız diyen Trump ekledi.
01:32:52ABD başkan adayı Trump, 13 Temmuz'da seçim mitingi sırasında uğradığı suikast girişimini de anlattı.
01:33:22Saniyeler içinde müdahalede bulunan gizli servise ise teşekkür etti.
01:33:46Trump, insanlara iyi olduğumu göstermek için yumruğumu havaya kaldırdım, saldırılara karşı her zamankinden daha kararlıyım ifadelerini kullandı.
01:34:17ABD başkanı Joe Biden'a başkanlık yarışından çekilmesi yönünde baskılar artıyor.
01:34:28Sadece Demokrat Parti içerisinden değil birçok kesimden de çağrılar geliyor.
01:34:32Bu da acaba Biden baskılara direnemeyip çekilecek mi sorusunu beraberinde getiriyor.
01:34:38Biden şu ana kadar kamuoyu önünde çekilmeyeceğini söylese de son günlerde başkanın tavırlarında değişiklik gözlendi.
01:34:46Eleştirilere karşı daha duyarlı hale geldiği belirtiliyor.
01:34:50Biden'a yakın bazı kişilerin başkanın kazanamayabileceği ve yarıştan çekilmesi gerektiği fikrini kabullenmeye başladıklarını ifade ediyor.
01:34:58Eski ABD başkanı Barack Obama'nın da Biden'ın başkanlık seçimlerindeki zafere giden yolda şansının azaldığı ve adaylığının sürdürülebilirliğini gözden geçirmesi gerektiği yönünde yorumda bulunduğu öne sürüldü.
01:35:11Biden'ın da baskılar sonucu ikna edildi ve başkanlık seçimindeki kampanyasını bu hafta sonu bitirebileceği iddia edildi.
01:35:19Hatta ABD başkanının çekilirsem Kamala kazanır mı diye sormaya bile başladığı belirtiliyor.
01:35:26Son yayınlanan anketlere göre demokratların yüzde 65'inin Biden'ın çekilmesi ve partisinin farklı bir aday seçmesine izin vermesi gerektiğini söylüyor.
01:35:35Bir diğer ankette demokratların yüzde 79'unun Kamala Harris'in başkan adayı olarak gösterilmesini desteklediğini ortaya koydu. Kamala Harris'tense Biden'ı destekleyen bir açıklama geldi.
01:35:47Bu yarış tek bir soruya indirgenebilir. Sizin için kim savaşıyor? Artık başkanımız Joe Biden'ın kimin tarafında olduğunu biliyoruz.
01:35:57Pennsylvania Scranton'da orta sınıf bir ailede büyüdü ve nereden geldiğini asla unutmadı.
01:36:28Yıldız Sarayı hatta önümüzdeki saatlerde de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından onun katılacağı törenle açılacak.
01:36:35Şimdi tarihine restorasyonda neler yapıldığına gelin bir bakalım hep birlikte.
01:36:41Osmanlı'nın son sarayı Yıldız Sarayı. Sultan 2. Abdülhamit 33 yıl devleti buradan yönetti.
01:36:491922'de saltanatın kaldırılmasıyla kapılarını dış dünyaya kapattı.
01:36:541924 yılında Erkan-ı Harbiye Mektebi'ne tahsis edildi.
01:37:001978 yılına gelindiğinde Kültür Bakanlığı çatısı altında hizmet verdi.
01:37:062015'te Cumhurbaşkanlığı'na bağlandı ve 2018 yılında da milli saraylara devredildi Osmanlı'nın son sarayı Yıldız Sarayı.
01:37:17Peki bir de restorasyon sürecinde neler yapıldığına bakalım bugün kapılarını açacak ziyaretçilerine.
01:37:24Uzun yıllar devam eden restorasyon, konservasyon ve peysaj çalışmaları tamamlandı.
01:37:31Büyük Mabeyn Köşkü, Çit Kasrı, Küçük Mabeyn Köşkü ve Harem Dairesi ilk kez ziyaretçilerle buluşacak.
01:37:38Yıldız Sarayı pazartesi dışında her günde ziyaretçilerine açık isteyenler tarafından ziyaret edilebilecek.
01:37:47Şimdi bununla birlikte bugün gün ortasını tamamlıyoruz.
01:37:51Güzel bir gün olsun, güzel bir hafta sonu diliyorum herkese hoşçakalın.