(Aired July 27, 2024) Pagdating sa kalusugan, walang biro! Sabi nga nila, “prevention is better than cure”, mga Kapuso. Sa episode na ito ng PinoyMD, alamin ang tungkol sa diet na nagdulot ng 9 na araw na coma, ang babae na nanganak sa tricycle, at ang mga posibleng aksidente sa extreme sport na Motocross—lahat ng ito, makikita mo dito sa PinoyMD!
Hosted by Connie Sison and its resident doctors, ‘Pinoy MD’ is an informative magazine show that provides wellness tips and answers to some important medical questions.
Watch ‘Pinoy MD’ every Saturday, 6 AM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
#GMAPublicAffairs #GMANetwork
GMA Network promotes healthy debate and conversation online. Any abusive language that does not facilitate productive discourse will be blocked from this post.
GMA Network upholds ethical standards of fairness, objectivity, accuracy, transparency, balance, and independence.
Walang Kinikilingan, Walang Pinoprotektahan, Serbisyong totoo lamang. #GMAPublicAffairs #KapusoStream #GMANetwork
Subscribe to the GMA Public Affairs channel: https://www.youtube.com/user/gmapublicaffairs
Visit the GMA News and Public Affairs Portal: http://www.gmanews.tv
Connect with us on:
Facebook: http://www.facebook.com/gmapublicaffairs/
Twitter: http://www.twitter.com/gma_pa
Hosted by Connie Sison and its resident doctors, ‘Pinoy MD’ is an informative magazine show that provides wellness tips and answers to some important medical questions.
Watch ‘Pinoy MD’ every Saturday, 6 AM on GMA Network. Subscribe to youtube.com/gmapublicaffairs for our full episodes.
#GMAPublicAffairs #GMANetwork
GMA Network promotes healthy debate and conversation online. Any abusive language that does not facilitate productive discourse will be blocked from this post.
GMA Network upholds ethical standards of fairness, objectivity, accuracy, transparency, balance, and independence.
Walang Kinikilingan, Walang Pinoprotektahan, Serbisyong totoo lamang. #GMAPublicAffairs #KapusoStream #GMANetwork
Subscribe to the GMA Public Affairs channel: https://www.youtube.com/user/gmapublicaffairs
Visit the GMA News and Public Affairs Portal: http://www.gmanews.tv
Connect with us on:
Facebook: http://www.facebook.com/gmapublicaffairs/
Twitter: http://www.twitter.com/gma_pa
Category
😹
FunTranscript
00:00It's a brand new day to be fit and healthy mga kapuso, happy and healthy saturday po sa
00:19inyong lahat.
00:20Ako po ang inyong kaagapay Connie Sison para syempre makasama ninyo at mag-usap po tayo
00:24sa mga usaping pangkalasugan.
00:26Mamaya makakasama din po natin ang ating pinagkakatiwalaang doktor ng bayan na si Doktora Jean Marquez,
00:31ang ating dermatologist para syempre saguti naman po yung mga ipinadala ninyong katanungan
00:36tungkol sa inyong kalusugan.
00:38Abangan yan sa pagbabalik ng Pinoy MD dahil basta usaping pangkalusugan, ito ang legit!
00:49Samantala narito muna ang ating dermatologist na si Doktora Jean para saguti ng ilang mga
00:53usaping pangkalusugan na ipinadala ninyo sa aming FD page.
00:57Good morning Doktora!
00:59Good morning Connie and of course good morning po sa lahat ng mga nakatutok ngayon sa Pinoy MD.
01:04Ito ang ating first question para sa'yo Doktora Jean mula kay Ramed Aled Zurk,
01:10Papaano ro ba Dok maaalis ang varicose veins?
01:13Alright Ramed, nako na, pakadami ngayon nagpapatulit talaga ng varicose veins.
01:18For some reason siguro napaka-idle ng mga tao, laging nakaupo, hindi kumikilos.
01:23Kailangan kasi talaga kumikilos tayo para maganda yung circulation from the legs
01:28papunta sa puso, yung dugo, at pabalik na naman ang legs.
01:31So ang pinaka gold standard of treatment pa rin sa varicose veins ay tinatawag na sclerotherapy.
01:38Kasi yun pa rin yung pinaka mura pero pinaka effective talaga.
01:43So ang ginagawa dyan ay nag-i-inject tayo ng tinatawag na sclerosing solution
01:47para pamagain yung walls ng veins doon sa loob
01:51at kapag iyon namaga, magdilikit yung mga walls na yun at magsasara.
01:57Ramed, pero kinakailangan minsan, dapat i-duplex ka,
02:01titingnan muna kung may tinatawag na mga thrombus
02:05or yung mga manamumuong dugo.
02:07That is a contraindication for sclerotherapy.
02:11So kumunta ka sa isang marunong mag-sclerotherapy
02:14whether it's a dermatologist or a vascular surgeon
02:17para mas masuri ng gusto yung varicose veins mo.
02:26You are what you eat, ika nga nila.
02:28Kaya naman ang ating mga kapuso, kanya-kanyang jeta.
02:32Gaya ng 39-year-old na si Chinky na nag-diet para maging fit and healthy.
02:38Ang problema, ang kanyang diet
02:41muntik nang maging diet.
02:45Sa kanya kasing pagbabawas ang timbang,
02:47kamuntikan na raw siyang mamatay.
02:53Nine days akong nakoma doon.
02:55Doon, ilang beses din akong na-revise.
03:022015 ang madiagnose ng type 2 diabetes si Chinky.
03:05Simula noon, naging mapiling na raw siya sa pagkaid.
03:09At sa kagustuhang mabantayan ang kanyang kalusugan,
03:12naghanap siya ng diet plan.
03:15Yung diet na ginawa ako before,
03:17hindi ako nagtake ng kahit anong may sugar
03:20and kahit anong may carbohydrates.
03:23Base sa sarili niyang research,
03:25ang kanyang napili, no sugar, no carbs.
03:28Dahil sa ginawang no sugar, no carbs na diet sa loob ng 6 buwan,
03:32nabawasan naman ang timbang si Chinky.
03:35Medyo overweight kasi ako noon.
03:37Mabili siya kasi ilang weeks pa lang,
03:40talagang bababa agad yung timbang mo doon.
03:43Pero ang inakalang successful diet plan,
03:46na uwi pa sa trahensya.
03:49Gumising na lang ako ng isang araw,
03:50nang sobrang masakit na masakit na masakit talaga yung ulo ko,
03:53tapos nagsusuka ko.
03:58Sa mahali, hindi ko na siya kinaya,
04:00dinala na ako sa hospital.
04:01So akala lang namin noon is parang dehydration
04:04or food poisoning.
04:08Mula Batangas,
04:09isinugod si Chinky sa isang hospital sa Metro Manila.
04:12Parang kinabukasan may kailangan gawin sa akin na test,
04:15so kailangan naka-fasting ako,
04:17so hindi ako pwede wino ng tubig.
04:18Pero ang natatandaan ko lang,
04:20na miss hanggang yung madaling araw lang yun,
04:22na talagang yun lang natatandaan ko,
04:23uhaw na uhaw ako,
04:24tapos after noon wala na,
04:25na na-coma na ako noong tanghali.
04:29Siyam na araw na na-coma to si Chinky sa ICU.
04:32Ilang beses din akong na-revive.
04:35Umabot yata ng apat.
04:37Apat na revive yun.
04:39Tapos, uh, syempre na, na,
04:42na-intubate din ako.
04:44So yun.
04:45And then after na-intubate,
04:47noong kailangan siya tanggalin,
04:49kinailangan ko namang magkaroon ng trichostomy.
04:52Kaya may higit ako sa leg,
04:53kasi hindi ako makahinga ng mag-isa.
04:56Nagkaroon na pala siya ng diabetic ketoacidosis
04:59o DKA,
05:00na isang komplikasyon ng diabetes.
05:03Sinabayan pa ng sepsis, pneumonia,
05:06at intracerebral hemorrhage.
05:09Ang diabetic ketoacidosis
05:10ay isa sa mga pinakakinakatakutang komplikasyon ng diabetes.
05:15Ito ay isang kondisyon kung saan
05:17labis-labis yung kaas ng blood sugar ng mga pasyente.
05:23Ang karaniwang sintomas ng diabetic ketoacidosis
05:26ay madalas na pagkauhaw at pag-ihip.
05:29Kapag hindi naagapan,
05:30pwede pang makaramdam ng pagkahingal,
05:33sakit ng ulo,
05:34paninigas at pagsakit ng kalamnan,
05:37pati na pananakit ng tsan at pagsusoka.
05:41Usually, nanggagaling yun dahil ang pasyente
05:44kakatiting na lang yung insulin sa katawan.
05:47Pag nagsama-sama,
05:48yung mataas na blood sugar,
05:50dehydration,
05:51build up ng acid sa katawan,
05:53yun ang nagkakos ng diabetic ketoacidosis.
05:57Mga kapuso,
05:58life-threatening ang sakit na DKA.
06:01Ang pagkakaroon kasi ng high levels ng ketones
06:03ay posibleng makalason sa ating katawan.
06:06Kaya, mahalaga ang regular na pagkonsulta
06:08para mabantayan, syempre,
06:10yung ating mga sintomas.
06:12Yung ketones,
06:13ito yung parang chemical sa body
06:17na parang by-product
06:19pag sobra-sobra yung breakdown ng fat sa katawan.
06:24Pag excessive or labis-labis
06:26ang pag-breakdown ng fat sa katawan,
06:29dumadami ng dumadami yung production ng ketones sa katawan.
06:35Sa kaso ni Chengki,
06:36dahil wala ng glucose sa kanyang katawan,
06:38nagsimula nang iprocess ng kanyang katawan
06:40ang fats para maging enerhiya.
06:43Dahil dito,
06:44tumaas ang production ng ketones
06:45at naging acidic ang dugo.
06:48Ayon sa eksperto,
06:49ang mga taong may type 1 diabetes
06:52ang madalas na nagkakaroon ng diabetes ketoacidosis.
06:56Pero alam niyo bang pupwede rin mag-develop
06:58ang komplikasyon na ito
07:00sa mga may type 2 diabetes?
07:02Ang DKA,
07:03hindi lang naman siya exclusive lang.
07:05Sa type 1,
07:07in the past,
07:08mataas ang mortality rate
07:10ng diabetes ketoacidosis.
07:12Siguro, I would say,
07:13mga 80 to 90 percent.
07:14Pero ngayon,
07:15since mataas na yung awareness,
07:17lalo na sa mga doktor
07:19with regards to DKA,
07:21madali na na-identify
07:22at the emergency room level,
07:24madali na rin na-treat.
07:27Sa datos ng International Diabetes Federation,
07:30nasa 4.3 milyong katao na
07:32ang may diabetes sa bansa.
07:34Kaya,
07:35ang tanong ng marami,
07:36ano nga ba ang tamang jetta
07:38para sa taong may diabetes?
07:41Importante lang actually
07:42is balanced diet.
07:44Konting carbohydrates,
07:46little fats,
07:47may protein ka,
07:48and syempre,
07:49maraming-maraming gulay.
07:50Kung gumawa sila ng plato nila,
07:52yung kalahati nun,
07:53punuin nila ng gulay.
07:55Ang pinakagusto natin,
07:56yung mga proteins galing sa halaman.
07:58So, ano bang mga halimbawa nun?
08:00Munggo,
08:01that's rich in protein.
08:02Tofu,
08:03tokwa,
08:04mga plant-based protein.
08:06Magaganda yan para sa mga pasyenteng
08:08may diabetes.
08:09And also,
08:10isda.
08:11One-fourth of their plate,
08:12kanin, tinapay, noodles,
08:13carbohydrates.
08:14Ideally,
08:15mga carbohydrates
08:16na rich in fiber.
08:18Teka lang, doc.
08:19Bawal nga ba ang pagkain ng kanin
08:21sa mga may diabetes?
08:23Hindi natin kalaban ang kanin sa diabetes.
08:26Ang kalaban natin is maraming kanin.
08:29Just the right amount of carbohydrates,
08:32pwede pa rin,
08:33in patients,
08:34pwede pa rin maka-achieve
08:35ng magandang glucose control.
08:36Hindi din po bawal ang fruit
08:38sa mga pasyenteng may diabetes.
08:40They can actually eat fruit
08:41kasi yung maganda sa fruits,
08:43natural sugars.
08:45Magdag pa ni doc,
08:46ang mga dapat daw iwasan
08:48pag-inom ng soft drinks at alak,
08:50pati na panimigarilyo.
08:52Paalala naman ni doc, Anna,
08:54sa mga may diabetes
08:55na gustong sumubok ng diet plan,
08:57mahalagang magpakonsulta muna sa doktor.
09:00Important talaga that they receive
09:03nutritional counseling,
09:04at least once in their life,
09:06especially sa mga pasyenteng may diabetes,
09:08para malama nila kung ano yung
09:11klase ng food
09:12at gano'ng kadaming food
09:14ang kakainin nila per meal.
09:16Samantala,
09:17pagkatapos na mahigit isang wan sa ospital,
09:19nakalabas na si Chinky.
09:21Unti-unti na rin bumalik ang lakas niya.
09:24Itinigil na rin niya
09:25ang ginawang diet plan.
09:27Kaya from no carbs, no sugar,
09:29balancing carbs na raw
09:30at balancing sugar.
09:32Ang binago ko nga is,
09:34syempre una-una sa pagkain.
09:36Totally iniwasan ko yung mga
09:37pwedeng iwasan na pagkain
09:39hindi lang yung matatamis.
09:41Aminado si Chinky
09:42na tumigil siya sa pag-inom
09:45Kung nalaman kung diabetic ako,
09:47parang naggamot ako noon,
09:49pero hindi ganun katagal.
09:51Kaya ngayon,
09:52lesson learned na raw
09:53ang nangyari.
09:55Gamot talaga,
09:56importante.
09:57So kung ano yung mga nakareseta,
09:59kailangan,
10:00yun yung itinigil ko.
10:01And may regular check-up na ako ngayon.
10:04Paalala niya naman
10:05sa mga kapwa niya
10:06lumalaban sa sakit na diabetes.
10:09Kung magda-diet talaga tayo,
10:11kailangan mag-consult tayo
10:12sa mga doktor
10:14or sa mga nutritionist,
10:16dietitians.
10:17Kasi hindi natin pwedeng gayahin
10:19kung ano yung nakikita lang natin
10:20sa iba.
10:21Kasi maaaring sa iba,
10:22o may effect yun.
10:24Pero hindi kasi lahat ng diet
10:25ay para sa lahat ng tao.
10:30Mga kapuso,
10:31hindi basta-basta ang pagda-diet.
10:33Kailangan pa rin akma ito
10:34sa kondisyon ng iyong katawan.
10:37Magpa-consultan muna
10:38sa espesyalista
10:39para ang diet na inaasam
10:41masigurong efektibo
10:43at hindi maglalagay
10:44sa inyong buhay sa piligro.
10:50Question number 2,
10:51Doktora Jean for you.
10:52Tanong naman mula kay
10:53Zoe Gonzales Cruz.
10:54Nasistress na raw siya
10:56sa problema sa ulo ng anak niya
10:58na mayroon daw balakubak
11:00at naku may nana.
11:02E papaano raw ba ang gamutan diyan?
11:04Kinakailangan kasi talaga
11:06alamin muna natin
11:07ano ba talaga yung pagbabalakubak
11:09at pagnananana yun.
11:10Marami kasing pwede.
11:11Dapat makita ng husto.
11:13Sometimes ito yung tinatawag na
11:15seborrheic dermatitis.
11:17Pwede yung seborrheic dermatitis
11:19tapos nakakamot,
11:20nagkaroon ng secondary infection.
11:22Pwede rin naman ito yung
11:23tinatawag na folliculitis,
11:25an infection of the hair follicles
11:27at madalas nagkakaroon ng pagnanana
11:29yung area na yun.
11:31Pwede rin naman ito yung
11:32isang fungal infection.
11:34Dapat matest yun
11:36parang may skin scraping na tinatawag
11:38tapos tinitignan sa microscope
11:40kung may makikita yung fungal elements.
11:42So ang dapat talaga,
11:43makita ka ng dermatologist.
11:45Kasi depende sa kung
11:47ano ba yung condition mo.
11:49Kailangan na ba ng antibiotic?
11:50Kailangan na ba ng antifungal?
11:52Kailangan din ba ng anti-dandruff?
11:54Shampoos?
11:55O pwede rin na rin bang
11:56bigyan yun ng anti-histamine
11:57or antibiotic?
11:59Maraming pwedeng gawin.
12:00So you go to a dermatologist
12:02para mas masuri yan
12:03at mabigyan ka ng tamang treatment.
12:08Pagdating sa usaping kalusugan,
12:09dapat laging updated.
12:11Kaya pasadahan na po natin ngayong umaga
12:13ang mga health updates
12:14na dapat rin yung malaman.
12:17Sa pagulitan ng National Disability Rights Week
12:19noong July 17 to 23,
12:21nakiisa ang Pinoy MD sa patuloy na
12:23pagsusulong ng persons with disability
12:25o PWD rights,
12:27inclusion, and accessibility.
12:30Magandang magandang umaga mga kapuso.
12:32Nakokompleto ang ating Pinoy MD
12:34at nalilito po kami ngayon
12:36sa Quezon Memorial Circle
12:38para makiisa at gunitain po
12:40ang National Disability Prevention and Rehabilitation Week
12:43na nagsimula noong July 17 hanggang 23.
12:47Alam nyo, napaka-importante talaga
12:49na ma-integrate sila sa
12:51workforce, sa society,
12:53sa community, sa schools.
12:55Kasi bawat isang tao na merong disability
12:59ay meron rin po silang kakayanan
13:01at karapatan.
13:03Tama ka dyan, Doc Gina.
13:05So, patas po na oportunidad
13:07para po sa ating mga kapuso
13:09na PWD sa anumang aspeto
13:11ng ating buhay at lipunan.
13:13And speaking naman of prevention,
13:15ang ma-advise ko na naman sa mga kapuso natin
13:17mga kababayan na gusto
13:19magplano na ng pamilat, gusto na magbuntis.
13:21Kasi syempre, dapat magusog muna kayo,
13:23alagaan ang katawan para pagbuntis kayo
13:26ay ang pregnancy outcome natin maganda
13:28at maiwasan natin ang mga disabilities
13:30sa mga babies.
13:31Kaya tandaan, no one should be left behind.
13:34Mag-isa po tayo sa mga adikain
13:36at pagsusulong ng karapatan ng ating mga PWD.
13:41Ang ating mga doktor ng bayan,
13:43ang ating obstetrician gynecologist na si Doc Hugh.
13:48Ang ating internist at certified health and wellness doctor
13:51na si Doc Oye.
13:58At ang ating dermatologist na si Doc Jean Marquez.
14:04Kung meron po kayo mga katanuhan po po sa bala,
14:07papalakain po natin yan.
14:09Nagbahagi ng tips pang kalusugan
14:11para sa ating mga kapusong PWD
14:13sa Love Life Talks na isinagawa noong July 19.
14:17Kamusta po kayo ngayon?
14:19Present din si Miss Universe Philippines 2023 Michelle D
14:23na nagbahagi rin ang kanyang adbukasiya
14:25para naman sa PWDs,
14:27particular na sa mga nasa autism spectrum.
14:30Ako po kasi, I've been an advocate
14:32for the autism community since,
14:34actually it's a lifelong mission of mine.
14:36I have dalawa po yung kapatid ko na nasa autism spectrum.
14:39Yan din po ang core ko and purpose ko
14:41kung paano ako lumaban ng gano'n kalakas
14:44on every international stage that I put myself onto.
14:47Dito po kasi sa Philippines,
14:49medyo may pagkukulang pa po sa association,
14:53the knowledge, the education,
14:55not just with what we know but also in our loss,
14:58what we're able to provide our persons with disabilities.
15:02And kasama na din po doon yung mga individuals
15:04on the autism spectrum.
15:07Hinihikayat ni Michelle na mas maging conscious
15:09sa mga taong nasa paligid,
15:11lalo na sa mga PWD o mga taong na nasa autism spectrum.
15:15Don't judge, don't undermine,
15:17don't, I guess, don't bully also.
15:20Basa doon naman nagsistart yun eh.
15:22But of course, that also has awareness involved.
15:26That's for everyone.
15:27But if I could ask something from the government
15:30or the private sectors,
15:31is to really give these individuals on the spectrum
15:34their basic human rights,
15:35which is education, healthcare.
15:38And especially with the education,
15:40sana I could see a special education
15:42embedded within our educational system.
15:45Sana we can also provide early intervention for all families
15:49just to be able to address or give something
15:53at a very young age
15:54and to give them the best chance of a fulfilled life.
15:58Samantala, para sa susunod na health update,
16:00World Hepatitis Day bukas, July 28.
16:03Para mas lalong palakasin ang kaalaman at programa
16:06laban sa sakit na hepatitis.
16:09Ayon sa 2024 World Global Hepatitis Report,
16:12isa ang Pilipinas sa mga bansang may pinakamataas na kaso
16:15ng hepatitis sa buong mundo.
16:17Ang hepatitis ay ang pamamaganang atay
16:20na dulot ng ibang-ibang mga nakahawang virus
16:22at mga non-infectious agents.
16:25Ayon sa 2024 Global Hepatitis Report ng WHO,
16:29ang hepatitis ang second leading infectious cause
16:32ng pagkamatay sa buong mundo,
16:34na mayroong 1.3 na milyong kaso ng pagkamatay kada taon.
16:39May limang pangunahing strains ang hepatitis.
16:42Ang hepatitis A, B, C, D, at E.
16:46Ang hepatitis B at C,
16:48ang pinakakaraniwang sanhi ng cirrhosis
16:50at cancer sa atay.
16:53Nakalaya naman sa hirap ng access to health services
16:57ang mga PDL or Persons Deprived of Liberty.
17:00Noong July 15,
17:02pinirmahan ng DOH at ibabang ahensya ng gobyerno
17:05ang National Policy and Promotion and Protection of Health in Jails,
17:09Prisons, Custodial Facilities, and Other Places of Detention,
17:13na naglalayong isulong at protektahan
17:16ang kalusugan sa mga kulungan
17:18at mga custodial facilities nationwide.
17:21Magkakaroon ng eligibility packages
17:23mula sa Philippine Health Insurance Corporation
17:25ang mga PDL,
17:27na magbibigay rin sa kanila ng 24x7 access
17:30sa healthcare services.
17:32Ayon sa Bureau of Corrections,
17:34layo nitong masigurong maayos ang kalusugan ng mga PDL.
17:41Sa alak, ano nga ba ang balak?
17:44Nanawagan ang ilang health advocates
17:46para itaas ang excise tax sa mga inuming may alkohol.
17:50Layo nitong bawasan ang bilang ng mga Pilipinong kumukonsumo nito
17:53at protektahan sila mula sa mga panganib sa kalusugan
17:56pati na sa potensya na kamatayan.
17:59Nadala ng labis na pag-inom ng alak.
18:02Sa pag-aaral ng Department of Health noong 2023,
18:0556.7% ng mga Pinoy ang naniniwalang
18:09pwede silang uminom ng kaunting alak
18:11nang walang anumang panganib sa kalusugan.
18:14Habang 43.5% naman ang naniniwalang
18:17mabuti para sa kalusugan
18:19ang pag-inom ng katamtamang dami ng alkohol.
18:22Para matugunan ito, ayon sa ilang ekonomista,
18:25makatutulong ang batas na naguutos
18:27ng pagtaas sa excise tax taong-taon
18:30tungo sa global target na mabawasan ng 20%
18:34ang nakapamiminsalam pagkonsumo ng alkohol sa 2030.
18:38At yan ang mga health updates na dapat inyong malaman.
18:41Tandaan, basta usapin pang kalusugan, ito ang legit.
18:46Samantara, back to our Facebook question for you, Doktora Jean.
18:49Tanong naman ni JP, ano kaya ang gagawin niya
18:52sa patuloy na lumana lang pimples niya?
18:55Abay, ginamitan ng araw niya ito ng ointment,
18:57may sabon, at toner pa,
18:59pero hindi rin talaga ito nawawala.
19:01Alright, JP, ointment, sabon, toner.
19:04Ang tanong, yun ba yung tamang ointment, sabon, at toner
19:08para sa iyong type of skin
19:10and para sa iyong klase ng acne?
19:13Nakikita ko kasi yung acne mo is matitigas, no?
19:16Mukhang maraming plugs dun sa loob.
19:19Baka kailangan ko pumunta sa doctor
19:21para maggawan ka ng acne facial.
19:23You have to unplug those pores, no?
19:26Matanggal yung mga nakabara dyan
19:28para pumasok lang gusto yung mga tamang pamahit.
19:32I say, tamang pamahit that should be coming from a dermatologist, no?
19:36Kasi nakikita ko medyo gasgas na yung balat mo
19:39at sobrang dry na.
19:41Sobrang drying na rin sa iyong balat,
19:44yung mga pinapahit mo.
19:46So, pwede rin tayong magbigay na rin ng oral medication, no?
19:49Mga oral medications na yan,
19:51pwedeng that can control the old production
19:53or sometimes bibigay ng antibiotics
19:56kung talagang kinakailangan, no?
19:58And of course, you have to determine
20:00ano ba yung mga nag-triggers ng iyong acne.
20:04Are you still putting those mga oily hair products, no?
20:08Or are you using a cosmetic on your skin
20:12na sobrang oily, no?
20:14Na pwedeng mag-plug ng pores?
20:16Ikaw ba'y nagpapamasahin minsan yung mga oil na yun,
20:19kumakalit sa buka?
20:21Sometimes, patients napakasimple lang,
20:23yun lang pala ang kailangang ihinto.
20:25Or are you eating mga foods
20:27that can trigger inflammation of the skin?
20:29Like mga dairy, no?
20:31Too much cheese,
20:32ang dami na yung nagmimilk tea,
20:34sugar, no? Ganyan.
20:36And then mga processed foods, no?
20:38Baka kailangan mo na rin ihinto yun, no?
20:40And pwede ka rin bigyan ng supplementation, no?
20:43Supplementation in the form of mga B vitamins,
20:46probiotics, zinc,
20:47that can actually help sa mga acne, no?
20:51So, go to a dermatologist.
20:53Marami pang pwedeng magawa
20:55at hindi ka kailangang mawalan ng pag-asa
20:57because as far as I'm concerned,
21:00nag-uumpisa pa lang yung ginawa mong solution.
21:07Ang pangangalak,
21:09isa sa pinaka-matapang na pinagdaraanan
21:11ng isang ina.
21:24Pero pano kung abutan ka
21:26ng pangangalak sa tricycle?
21:37Ano-ano ang posibleng peligro nito sa mag-ina?
21:47Ang babae sa video
21:48nahanap namin dito sa Rosario Cavite.
21:52Walong buwang buntis daw noon si Mary Joy Chavez,
21:55tatlumput limang taong gulang.
21:58Kwento ni Mary Joy,
21:59humilap daw ang tiyan niya nang araw na yon.
22:02At nang pumunta siya sa banyo,
22:04dito na niya nakita na dinudugo siya.
22:27Sa tagpong yon,
22:28kinabahan na raw si Mary Joy
22:29dahil alam nitong hindi pa niya kabuanan.
22:32Dahil sa takot na baka mapaanak nang wala sa oras,
22:35tinawag niya ang asawang si Alan.
22:39Talungan na ako, may dugo ako!
22:43Mangal!
22:45Oh, ba't may dugo ka?
22:46Mangal na ka na ata!
22:48Ayun nga, ayun ano ko si Mr. Ginising kasi
22:50oras yun ng pahingay ng hapon.
22:52Sinabi ko sa kanya na
22:54nag-spotting na ako.
22:55Ayun, nagkanta,
22:57natututul na kami kung anong gagawin.
23:00Dahil sa pag-aakalang baka na-stress lang siya,
23:03inihigaraw muna ito ni Mary Joy
23:05at ipinahinga.
23:06Nahiga na din ako sa kama
23:08para magpahinga muna
23:10kasi baka na-stress lang ako
23:12or natantag lang sa pagbabantay ng mga bata.
23:17Yung pagkakaroon niya ng pakiramdam na parang siyang nadudumi,
23:20actually, late sign na yan of labor.
23:23Baka una pa lang humihilab na yung chan niya,
23:25kaya pwedeng nagkukos na yun ng pagtigas ng matres
23:28at pagbaba ng ulo,
23:30kaya ang pakiramdam niya ay parang nadudumi na siya.
23:33Sa mga ganitong pagkakataon,
23:35mas makakasama raw ang magpanik.
23:39Pag nagpanik siya,
23:40isa pang condition na pwedeng magkaroon ng premature contractions
23:44kasi nagpanik siya dun sa pakiramdam na nadudumi siya
23:48and then may lumabas na dugo nung kanyang pag-iri,
23:50stressful conditions can also cause uterine contractions.
23:54Plus, siguro nagpremature labor siya dahil dun sa pagpanik niya.
24:00Dahil sa pag-aalala,
24:01humingi na ng tulong ang kapitbahay,
24:03Nina Mary Joy, sa barangay.
24:18Nang matanggap ang tawag,
24:19agad na sumaklolo ang kagawad na si Brian Mejia.
24:25Ang problema,
24:26may sinaklolohan ding iba ang mobile rescue ng barangay.
24:30Kaya naman si Brian,
24:32hindi na nagdalawang isip na gamitin ang kanyang pampasadang tricycle
24:35para sana isugod si Mary Joy sa pinakamalapit na ospital.
24:51Pero ang problema,
24:52pagdating daw ni Brian sa bahay ni na Mary Joy,
25:02paano po yung tubig?
25:05Saklo naman na dumating po yung tricycle driver.
25:10Sa bigat daw ni Mary Joy,
25:11kinailangan pagtulungan siyang buhati ng kanyang asawa at mga kapitbahay.
25:17Anong nangyari?
25:18Para mabuhat ako,
25:19kinuha nila yung banig.
25:21Doon ako linatpag,
25:22tapos tatlupot talaga sila.
25:24Yung tricycle driver po,
25:25tapos si mister,
25:26at yung tumawag po sa tricycle driver,
25:28yung bumuhat sakin.
25:33Pero hindi pa man nakakaandar ang tricycle ni Brian.
25:38Hindi na nakayana ni Mary Joy
25:40at napaanak na sa loob ng tricycle.
25:43Paglabas namin,
25:45paglapan nila sa akin sa tricycle,
25:49mga siguro mga ilang minutes lang,
25:53ayun na lumabas si baby sa tricycle.
25:55Parang ano,
25:56mas lalo ang kinabahan kasi,
25:58parang buhay na yun eh,
26:00buhay na yung kailangan mo iligtas.
26:03Matapos lumabas ang baby ni Mary Joy,
26:05agad siyang dinala sa pinakamalapit na lying-in clinic
26:08sa kanilang barangay.
26:10Natatakot ako doon.
26:12Naiyak din talaga ako ng moment na yun
26:14kasi hindi ko yung ano eh,
26:16hindi pa expected yun eh.
26:17Tsaka natatakot ako kasi 8 months,
26:198 months plus.
26:21Hindi pa siya full term.
26:23Hindi pa man kabuanan ni Mary Joy,
26:25napaanak na siya.
26:27Ang tanong dok,
26:28bakit pa nangyayari ang premature delivery?
26:30Katulad na lamang nang nangyari kay Mary Joy.
26:35Maraming dahilan kung bakit nagkakaroon
26:37ng premature deliveries
26:38o maagang panganak ang mga mommies.
26:40Unang-una,
26:41pwedeng baka meron silang medical condition
26:43na magkukos ng ganito.
26:45Halimbawa kung merong infection si mommy,
26:47any sign of infection like
26:49kung may UTI siya,
26:50or infection sa may puerta niya,
26:52or pwede din kung meron siyang
26:54mataas na blood sugar during pregnancy,
26:56or during pregnancy,
26:57yung gestational diabetes.
26:59Pwede din kung meron siyang pre-eclampsia
27:01or tumataas ng blood pressure
27:03habang nagbubuntis.
27:05Pwede din na kung masyadong maaga
27:07or maliliit ang intervals
27:08ng kanyang mga pagbubuntis.
27:10Halimbawa,
27:11dito sa case natin,
27:12one year lang yung sinunda nito,
27:14kaya ngayon pwede siyang magkaroon
27:16ng premature delivery.
27:21Ayon kay dok,
27:22kaya raw maiwasan ang premature delivery
27:24basta handa ang ating mga mommy.
27:27Pwedeng maiwasan ang mga premature deliveries.
27:30Unang-una,
27:31i-control mo kung ano yung condition
27:33na nagkukos ng premature labor niya.
27:35Halimbawa,
27:36kung may infection nga siya,
27:37like UTI,
27:38i-control mo yun.
27:39Kung may diabetes siya,
27:41or hypertension,
27:42kailangan din bigyan ng gamot.
27:44Kailangan ayusin yung mga conditions na yun
27:46para hindi siya magkaroon ng preterm labor.
27:50Dagdag pa ni dok,
27:51kung nakaramdam na raw
27:53yung tinigas ng matres,
27:54huwag na magdalawang isip
27:55na magpakonsulta agad sa inyong espesyalista.
27:59Pwede din na sa unang sign pa lang
28:01na medyo nakakaroon na siya
28:03ng pagtigas ng matres
28:04nang hindi pa dapat kabwanan,
28:06medyo may interval na regular na
28:08tumitigas yung chan.
28:09Ibig sabihin,
28:10nakakaroon talaga siya ng premature labor.
28:12Pagka ganun,
28:13magpa-check up na kayo kaagad
28:14kasi pwedeng bigyan namin kayo
28:16ng advice at mga medications
28:19to control the premature labor.
28:23Sa ngayon,
28:24nasa maayos na kalagayan
28:25ng anak ni Mary Joy.
28:27Dahil sa premature baby to,
28:29regular na dinadala ni na Mary Joy
28:31sa ospital para sa check up
28:33at monitoring.
28:35Okay naman po sa awa nang
28:37just lumalaban po fighter.
28:39Tapos ayun nga,
28:40habang tinutosukan siya ng injection
28:42laging naiyak.
28:43Kaya sabi ng mga nurse,
28:44okay naman si baby
28:45pero kailangan parang ipa-check.
28:48Payo ni dok,
28:49mahalaga ang regular check up
28:51kapag buntis.
28:52Unang sign pa lang na buntis kayo,
28:55dapat may regular check up
28:56na kaagad kayo
28:57para malaman kung meron ba kayong
28:59medical condition na kailangan
29:01gamutin or ikontrol.
29:03Dapat din na physically
29:05and emotionally prepared kayo
29:07sa inyong pagbubuntis.
29:10Para maging healthy si baby,
29:11dapat healthy rin si mommy.
29:14Dapat healthy ang lifestyle ninyo,
29:16healthy din ang mga kinakain
29:18or ang mga ginagawa ninyo
29:20iwas sa mga stress factors
29:22kasi pwede rin mag-cost nyo
29:23ng premature labor.
29:25Kung nagpapa-check up kasi kayo regularly,
29:27maa-address kung anumang problem
29:29ang meron kayo.
29:32Paalala ng eksperto sa mga buntis,
29:34mahalaga ang prenatal care
29:35para masigurong ligtas si mommy
29:37at baby.
29:41For our next question for you,
29:42Doktora Jean,
29:43question mula kay Wally Canizares.
29:45Ano ro ba ang dapat gawin
29:47para hindi na lumala ang ingrown?
29:49Ang ingrown,
29:50para hindi na lumala,
29:51actually,
29:52kapag ito'y masakit na talaga
29:54at paulit-ulit,
29:55baka kailangan mo nang patanggalin.
29:58May tinatawag na nail avulsion.
30:01Kung ito'y patuloy pa rin
30:03o nagkukos ng pamamaga
30:04at infection,
30:05baka we need to trim the nails
30:08or remove the nails totally.
30:12And of course,
30:13kailangan din kapag ika'y
30:14nagugupit ng iyong nails,
30:16wag mo masyadong sasagarin.
30:19Kasi masyadong sinagad
30:21kapag pwede kasing tungubo yun
30:23papunta pa loob ng laman.
30:26Yan ang magkukos ngayon
30:27ng pamamaga ng palat.
30:29And of course,
30:30also,
30:31gumamit ka rin
30:32ng mga moisturizers
30:34para malambot yung skin
30:35dun sa area.
30:37Pero take note,
30:38wag mo gagamit ng mga oils
30:40and moisturizers
30:41kapag may active infection.
30:43And of course,
30:44baka yung shoes
30:45na ginagamit mo naman
30:46ay napakasakit.
30:48Kaya paulit-ulit pa rin
30:49yung ingrown nails mo.
30:51Thank you, Doktora Jean,
30:52sa pagzagot mo
30:53sa mga katanungan
30:54ng ating mga kapuso.
30:55Pero kung may mga tanong pa ho kayo
30:57at naisin ninyong ipadala yan,
30:58ipadala nyo na
30:59sa aming Facebook page.
31:01Lahat ng mga po
31:02pwedeng maisip ninyong tanong
31:03at who knows,
31:04baka next week,
31:05yung tanong nyo na po
31:06ang aming masagot.
31:08Sa Tinalak Festival
31:09sa South Cotabato,
31:11may isang kumpetisyon
31:12na kanilang inaabangan.
31:18Ang motocross
31:19o motor racing.
31:29Sakuha ng isang motocross vlogger
31:31na si Ressy
31:32sa mga kumpetisyon.
31:34Sakuha ng isang motocross vlogger
31:36na si Ressy Atilar
31:37sa kanyang Tingtulak PH Vlogs.
31:40Ang mga manunood
31:41tutok sa mga maaksyong magaganap.
31:45At ang mga kalahok
31:46kanya-kanya ng harurot.
31:48Game on!
31:56Pero hindi pa manakakalayo
31:57ang iba.
32:01Biglang,
32:02may sumemplang na.
32:05Ayon sa Physical Rehabilitation
32:07and Sports Medicine Specialist
32:09na si Dr. Hubert Ko,
32:10ang mga extreme sport na ganito
32:12may kaakiba talagang peligro.
32:18Motocross activities
32:19is actually one sport
32:21that is considered
32:22as extreme sports.
32:24May isang pag-aaral po
32:25na ginawa sa US.
32:26This was done in 2014
32:28by the American Association
32:29of Orthopedic Surgery
32:31na nakita nila
32:32that 95% of people
32:34who join motocross activities
32:36ay nagkakaroon ng mga injuries.
32:3995% is actually
32:40a very, very huge percentage.
32:43Pero ang mga kalahok
32:44walang takot na lumipad sa ere.
32:50Sa ibang round,
32:51may ilan na ring mga kalahok
32:52sa laban ang natumbah.
32:55Ayon sa eksperto,
32:56importanteng may suot na safety gears
32:58gaya ng helmet
32:59ang mga kasali dito.
33:03Para makaiwas sa malalang peligro.
33:05It's what you call
33:06traumatic brain injury.
33:09Pag natamaan yung ulo natin
33:10or secondary to a head concussion.
33:18Sa palibagong round,
33:21ang manlalaro ito
33:22dumaus dos,
33:24tumilapon,
33:25at maya-maya pa
33:26hindi naggumalaw.
33:28If the participant is unconscious
33:31tapos sinakita nyo
33:32hindi siya humihinga
33:33at walang pulso,
33:34then you have to administer CPR.
33:36It is important
33:37dapat meron tayong nakaantambay
33:39na medic dun sa bawat event.
33:42If the patient naman
33:44or the client
33:45is actually awake,
33:46tignan natin kung
33:47ang pasyente ba
33:48or ang participant
33:49ay nahihilo,
33:50sumasakit ang ulo,
33:51sumasakit ang leeg,
33:53nagko-convulsion,
33:54sumusuka,
33:55or hindi nila magalaw
33:57ang kanilang mga kasukasuan,
33:58ang mga kanilang kamay at binti,
34:00then that is a red flag.
34:01Always remember,
34:03whether it's a mild or moderate
34:05brain injury or head injury,
34:07kailangan dalihin sa ospital yung pasyente.
34:12Mabuti na lang
34:13at may medic na nakaantabay
34:14at agad sumaklolo.
34:16The easiest way
34:17is actually
34:18to immobilize
34:19or keep the participant
34:21still after an injury.
34:23Huwag pong basta-basta
34:24kumilos pagkatapos
34:25ma-injure
34:26or mahulog sa bike,
34:27not unless
34:28life-threatening po ito.
34:30Ibig sabihin,
34:31may chance na
34:32masagasaan tayo
34:33ng ibang motor,
34:34then that's the time
34:35that we have to move.
34:36Pero kung wala naman po
34:38mga ganyang na danger,
34:39then keep still muna.
34:45Ang payo ni Doc Hubert
34:46sa mga nais na sumali
34:47sa ganitong laro,
34:50you have to undergo
34:51proper supervised training.
34:53Ibig sabihin,
34:54kailangan physically fit po tayo,
34:56dapat aware po tayo
34:57sa mga rules and regulation
34:59and mga safety measures
35:00na kailangan natin gawin.
35:06Ang larong motocross,
35:07exciting mga panoorin,
35:09may nakaambang peligro din.
35:19Kaya kung sasali,
35:20dapat sumailalim sa training
35:22at humingi ng gabay sa mga eksperto
35:24para always safe
35:25sa labahat.
35:29Samantala,
35:30naka isang oras na naman po tayo
35:31mga kapuso.
35:32Salamat sa lahat
35:33ng mga tumutok sa amin
35:34at sana po eh
35:35na-inspire kayo
35:36maging fit and healthy.
35:38Hanggang sa susunod na Sabado
35:39mga kapuso,
35:40magkita-kita po rin po tayo
35:416 to 7 in the morning.
35:43Ako po si Connie Cizon
35:44at siyempre nagpapaalala ho ha,
35:47iisa lamang ang ating katawan,
35:49kaya dapat lamang natin
35:50itong pangalagaan.
35:51At ako naman pong
35:52yung dermatologist,
35:53si Doktora Jill.
35:54Tandaan,
35:55unahin ang kalusugan
35:56at siyempre,
35:57lagi pong tumutok dito sa programa
35:58kung saan kayo
35:59at ang inyong kalusugan
36:00ang laging number one.
36:02Dito pa rin sa naging isang tahanan
36:03ng mga doktor ng bayan,
36:05ito po ang
36:06Pinoy MD!