Bu çalışmamız, Orta Asya'nın en büyük hükümdarlarından Timur'un olağanüstü yaşamını ve fetihlerini inceliyor. Bu belgeselde, Timur'un çocukluğundan, askeri başarılarına ve kurduğu geniş imparatorluğa kadar olan yolculuğunu anlatacağız. Bu destansı hikaye, uzman görüşleri, döneme ait sanatsal rekonstrüksiyonlar, tarihi belgeler ve bu belgeler esasında oluşturulmuş yapay zeka illüstrasyonlarla zenginleştirilmiştir.
İçerik:
Timur'un erken yaşamı ve yükselişi;
Askeri stratejileri ve önemli savaşları;
İmparatorluğunun kültürel ve siyasi yapısı;
Mezarı hakkındaki çarpıcı iddialar;
Timur'un tarihteki yeri.
Bazı kaynaklar:
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Timur
https://www.advantour.com/rus/uzbekistan/legends/tamerlane-curse.htm
https://www.orexca.com/rus/uzbekistan/legends_folktales/legends/tamerlane.htm
https://spbdnevnik.ru/news/2021-06-22/proklyatie-tamerlana-duh-voyny-iz-drevney-grobnitsy
Szczepanski, Kallie. "Biography of Tamerlane, 14th Century Conqueror of Asia." ThoughtCo, Apr. 5, 2023, thoughtco.com/timur-or-tamerlane-195675
https://www.thoughtco.com/timur-or-tamerlane-195675?utm_source=facebook.com&utm_medium=social&utm_campaign=social-share-article&fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR0h_lW6AvoaE6tWzVODmU5GQ_ezm15tWIG0TVfZh-DJ20L7mr3bLHlqeCc_aem_AZs6uHcbOR89BdnaYG-qLPu4D1CiveectFJQXDUGLIOTx_WfQEEpvR-naDniwT3qekoNjuaEZ-YKaBM0PCJc2REl
https://www.khanacademy.org/humanities/art-islam/chronological-periods-islamic/islamic-art-late-period/a/timurs-entry-into-samarkand-page-from-the-zafarnama
https://www.iranicaonline.org/articles/historiography-xii
https://vikond65.livejournal.com/1264105.html
https://milliard.tatar/news/toktamys-vs-timur-kak-razrusalas-gorodskaya-civilizaciya-zolotoi-ordy-1189
https://scroll.in/article/825287/counterview-taimurs-actions-were-uniquely-horrific-in-indian-history
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#Timur, #Tamerlane, #Timurunİmparatorluğu, #OrtaAsyaTarihi, #TarihiBelgesel, #AskeriStrateji, #FetihlerVeSavaşlar, #TimurunSavaşları, #TarihAraştırmaları, #TarihiLiderler, #BüyükFatihler, #İpekYolu, #Moğolİmparatorluğu, #OrtaÇağTarihi, #TimuridHanedanı, #TarihselFigürler, #OrtaAsyaFetihleri, #TimurunStratejileri, #TimurunMirası, #DünyaTarihi, #Eskiİmparatorluklar, #TarihBilimi, #KültürelMiras, #AskeriTarih, #UluslararasıTarih
İçerik:
Timur'un erken yaşamı ve yükselişi;
Askeri stratejileri ve önemli savaşları;
İmparatorluğunun kültürel ve siyasi yapısı;
Mezarı hakkındaki çarpıcı iddialar;
Timur'un tarihteki yeri.
Bazı kaynaklar:
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Timur
https://www.advantour.com/rus/uzbekistan/legends/tamerlane-curse.htm
https://www.orexca.com/rus/uzbekistan/legends_folktales/legends/tamerlane.htm
https://spbdnevnik.ru/news/2021-06-22/proklyatie-tamerlana-duh-voyny-iz-drevney-grobnitsy
Szczepanski, Kallie. "Biography of Tamerlane, 14th Century Conqueror of Asia." ThoughtCo, Apr. 5, 2023, thoughtco.com/timur-or-tamerlane-195675
https://www.thoughtco.com/timur-or-tamerlane-195675?utm_source=facebook.com&utm_medium=social&utm_campaign=social-share-article&fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR0h_lW6AvoaE6tWzVODmU5GQ_ezm15tWIG0TVfZh-DJ20L7mr3bLHlqeCc_aem_AZs6uHcbOR89BdnaYG-qLPu4D1CiveectFJQXDUGLIOTx_WfQEEpvR-naDniwT3qekoNjuaEZ-YKaBM0PCJc2REl
https://www.khanacademy.org/humanities/art-islam/chronological-periods-islamic/islamic-art-late-period/a/timurs-entry-into-samarkand-page-from-the-zafarnama
https://www.iranicaonline.org/articles/historiography-xii
https://vikond65.livejournal.com/1264105.html
https://milliard.tatar/news/toktamys-vs-timur-kak-razrusalas-gorodskaya-civilizaciya-zolotoi-ordy-1189
https://scroll.in/article/825287/counterview-taimurs-actions-were-uniquely-horrific-in-indian-history
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#Timur, #Tamerlane, #Timurunİmparatorluğu, #OrtaAsyaTarihi, #TarihiBelgesel, #AskeriStrateji, #FetihlerVeSavaşlar, #TimurunSavaşları, #TarihAraştırmaları, #TarihiLiderler, #BüyükFatihler, #İpekYolu, #Moğolİmparatorluğu, #OrtaÇağTarihi, #TimuridHanedanı, #TarihselFigürler, #OrtaAsyaFetihleri, #TimurunStratejileri, #TimurunMirası, #DünyaTarihi, #Eskiİmparatorluklar, #TarihBilimi, #KültürelMiras, #AskeriTarih, #UluslararasıTarih
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler anlatan erbe yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, kurumalara ve telgraf bildirim sesleri anlatıyor.
00:00:20Dünya tarihinin en korkunç seri katili ile karşılaşmıştır.
00:00:24İlk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralar için İ. Gordiato yönecek.
00:00:30KGB su gibidir, bulunduğu ortama uygun ara insanın zamanda yorgunluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiasını ödüyor.
00:00:54Haber kulaktan kulağa dolaşıyordu.
00:01:04Rus seferi Büyük Timur'un mezarına açacak.
00:01:08Başımıza büyük belalar gelecek.
00:01:10Başımıza ateş yağacak.
00:01:13Haziran 1941'de Taş Muhammed Kara Niyazov ve Mihail Gerasimov liderliğindeki keşif gezisinin Gur Emir'de kazılara başlamasıyla bu tür konuşmalar semerkant çarşılarında ve sokaklarında hızla yayılmaya başladı.
00:01:28Yerel halk ve Müslüman din adamları kazıları durdurmaya çalıştı.
00:01:32Ancak sefer herşeye rağmen çalışmalarına devam etti.
00:01:37Keşif gezisinde yazar ve tarihçi Sadreddin Ayini ve ünlü oryantalist Semyonov da vardı.
00:01:44Genç kameraman Malik Kayumov tüm çalışmaları kaydetmekteydi.
00:01:50Bu kazıların amacı mezarlardaki insan kalıntılarını incelemek ve bunların doğrudan Timur ve yakın akrabalarına ait olduğunu kanıtlamaktı.
00:02:00Kazılar 16 Haziran'da başladı.
00:02:03İlk açılanlar Uluğbek'in oğullarının mezarları oldu.
00:02:07Sonra Timur'un oğulları Miranşah ve Şahruhun mezarları.
00:02:1218 Haziran'da Timur'un torunu Uluğbek'in naaşına ulaşıldı.
00:02:1719 Haziran'da Emir Timur'un mezarından ağır mezar taşı kaldırıldı.
00:02:2420 Haziran'da Timur'un tabutu açıldı ve mozole, reçine, kafur, gül ve tütsü karışımından oluşan keskin, boğucu bir kokuyla doldu.
00:02:35Timur'un Çin'e giderken Otrar şehrinde öldüğünü, dolayısıyla Semerkand'a nakledilmesi ve defnedilmesi için cesedinin mumyalanması gerektiğini burada belirtmek gerekir.
00:02:45İngiliz ve Fransız bilim adamları da Mısır firavunlarının mezarları açıldığında havaya tatlı bir kokunun dolduğunu fark etmişlerdi.
00:02:54İlk başta Avrupalılarda çeşitli lanetlerden endişelendiler.
00:02:58Ancak daha sonra bunun sadece rahiplerin mumyalama sırasında kullandıkları yağların kokusu olduğu kanıtlandı.
00:03:06Yani Timur örneğinde mezarı açarken çıkan kokunun lanetten değil mumyalama yağından geldiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
00:03:15Timur'un mezarının açılmasından iki gün sonra 22 Haziran sabahı Nazi Almanyası savaş ilan etmeden Sovyetler Birliği'ne saldırdı.
00:03:33Birçoğu bunu Timur'un mezarının açılmasıyla ilişkilendirdi.
00:03:39Semerkand'da panik başladı.
00:03:42Sefer acilen durduruldu ve Timur ile Timurluların kalıntıları araştırma için Moskova'ya gönderildi.
00:04:00Büyük Timur hakkındaki efsanelerden biri, onun bir öğretmeni, sufi bir hocası olduğunu anlatır.
00:04:07Bu kişi muhtemelen Mir Seyyid Bereke idi.
00:04:10Hatta Timur kendi vasiyeti üzerine onun ayaklarının dibine gömülmüştü.
00:04:16Bir rivayete göre Timur Toktamış Han'la savaşı sırasında kaybetmek üzereyken,
00:04:21hocası Han'ın ordusunun önüne kum dökmüş ve bir süre sonra Timur üstünlük sağlayarak savaşı kazanmıştı.
00:04:28Daha sonra ise Timur'un gördüğü bir rüyayı yorumlayarak onu Dimitri Donskoy ile savaşa karşı uyarmıştır.
00:04:35Bu uyarıyı dinleyen Timur ordularını çevirmiş ve Yelets üzerinden Kırım'a doğru yola çıkmıştır.
00:04:42Bir başka efsane ise Timur'un mezarının üzerinde bir parıltı olduğunu
00:04:46ve aletlerin elektromanyetik arka planda bir artış gösterdiğini söylüyor.
00:04:53En gizemli efsane ise yine Timur'un mezarıyla ilgilidir.
00:04:57Buna göre 2. Dünya Savaşı'nda Nazilerin Sovyetler Birliği'ne saldırması,
00:05:01Timur'un mezarının açılmasıyla ilgiliydi.
00:05:27Emir Timur'un destansı hikayesi, tarihin eski sayfalarından çıkarak günümüze ulaşan,
00:05:32zamanın ötesinde bir efsaneye dönüşmüştür.
00:05:36Orta Asya'nın bozkırlarından yükselen bu kudretli hükümdar,
00:05:40haritaları yeniden çizmiş, tarihin akışını değiştirmiştir.
00:05:45Bu çalışmamızda zamanın tozlu sayfalarını aralayıp,
00:05:48bu çalışmaların sona eriştirilmiştir.
00:05:52Bu çalışmamızda zamanın tozlu sayfalarını aralayıp,
00:05:55tarihin en büyük komutanlarından birinin kendi imparatorluğunu nasıl kurduğunu
00:06:00ve medeniyetler üzerinde nasıl derin izler bıraktığını anlatacağız.
00:06:21MÜZİK
00:06:35Emir Timur, 12 Nisan 1336 Perşembe günü,
00:06:3912 hayvanlı Türk takvimine göre sıçan yılının bir gününde,
00:06:42Orta Asya'da, şimdiki Özbekistan'ın şehri Sabz bölgesinde doğdu.
00:06:47Moğol imparatorluğunun parçalanma sürecine girdiği ve bölgenin çeşitli Moğol hanedanları
00:06:53ve Türk boyları arasında bölündüğü zamanlardı.
00:06:57Timur, Barlas boyuna mensup bir aileden gelmekteydi.
00:07:01Bu boy, Moğolların bölgeyi istila etmesinden sonra Türkleşmiş Moğol asıllı bir topluluktu.
00:07:07Timur'un ailesi sosyal statü olarak yüksek sayılmazdı,
00:07:10ancak politik ve askeri anlamda belli bir nüfuza sahipti.
00:07:15Timur'un tam adı, Arap geleneğine uygun olarak,
00:07:18Timur İbni Taragay Barlas, yani Barlaslardan Taragay'ın oğlu Timur'du.
00:07:24Türk dillerinde Timur veya Temir, Demir anlamına gelir.
00:07:28Farklı Fars kaynaklarında sıkça rastlanan Timurilenk, Topal Timur anlamına gelir ki,
00:07:34bu ad, o zamanlar muhtemelen aşağılaycı olarak kabul ediliyordu.
00:07:39Bu ad, Batı dillerinde Tamerlan veya Tamburleyn olarak geçmiştir.
00:07:45Doğrudan Cengiz Han'ın soyundan olmadığı için,
00:07:48Timur resmi olarak Han ünvanını taşıyamazdı.
00:07:52Bu yüzden her zaman yalnızca Emir, yani lider veya öncü olarak anıldı.
00:07:57Ancak 1370 yılında Cengiz Han soyundan Saray Mülk Hanım ile evlenerek,
00:08:02bu aileyle akraba olduktan sonra, Timur Gürkan adını aldı.
00:08:07Gürkan, Moğolca kürügen veya hürgen, yani damat kelimesinin farsçalaştırılmış halidir.
00:08:14Bu, Timur'un Cengiz Han soyundan olduğunu ve onların evlerinde özgürce yaşayıp hareket edebileceğini belirtiyordu.
00:08:22Pers ve Türk ortaçağ kaynaklarında Timur, aynı zamanda sahipkıran olarak da adlandırılır.
00:08:28Bu da iki gezegenin, Venüs ve Jüpiter ya da Venüs ve Güneş'in birleşiminde doğmuş anlamına gelir.
00:08:34Ve mecazi anlamda şanslı demektir.
00:08:44İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:09:15Hayatındaki birçok olay, onun kader tarafından seçilmiş bir lider olduğuna dair inançları destekler niteliktedir.
00:09:23Bu efsaneler arasında, yıldızların Timur'un doğumunda belirli bir düzenle dizilmesi
00:09:28ve büyük bir lider olacağının astrologlar tarafından öngörülmesi gibi hikayeler yer alır.
00:09:35Timur'un hayatı boyunca kaderin ve astrolojinin önemli bir rol oynadığına dair inanç,
00:09:40onun hikayesinin ayrılmaz bir parçasıdır.
00:09:46Bu inanç özellikle ortaçağda, liderlerin ve hükümdarların hayatlarının,
00:09:51yıldızların konumları ve astrolojik tahminlerle yakından ilişkili olduğu bir dönemde güçlü bir şekilde hissediliyordu.
00:10:00Timur'un doğumundaki yıldızların düzeni ve astrologların tahminleri, bu inancın güçlü örnekleridir.
00:10:07Şerafettin Ali Yezdin'in kaleme aldığı zafernameye göre,
00:10:11bu büyük hükümdar elinde pıhtılaşmış kan ve yaşlı bir adamın beyaz saçlarıyla doğduğundan,
00:10:17tüm zamanların en ilginç doğum hikayelerinden birine sahiptir.
00:10:22Bu olağan dışı doğum, Timur'un gelecekteki fetihlerine ve zamanın efendisi olacağına dair işaretler taşımaktaydı.
00:10:30Zamanla sahipkıran ve cihangi rünvanlarını bir arada taşıyacak olan Timur'un beyaz saçları,
00:10:36onun genç yaşta göstereceği olgunluğun ve gelecekte büyük işler başaracağının bir simgesi olarak kabul edilmiştir.
00:10:44Timur'un kökenine ait bilgiler, onun hem Türk hem de Moğol mirasının izlerini taşıdığını göstermektedir.
00:10:52Babası Taragay, Çağatay ulusunu oluşturan Türk-Moğol kabilelerinden Barlas boyunun saygın bir lideriydi.
00:11:00Barlas boyu, Timur'un kökenine ait bilgiler, onun hem Türk hem de Moğol mirasının izlerini taşıdığını göstermektedir.
00:11:06Babası Taragay, Çağatay ulusunu oluşturan Türk-Moğol kabilelerinden Barlas boyunun saygın bir lideriydi.
00:11:14Barlaslar, efsanevi Moğol anası Alankova'ya kadar uzanan bir soydan gelmektedir.
00:11:19Bu da Timur'un Cengiz Han'ı ile aynı kökenden geldiğini gösterir.
00:11:24Alankova sadece Cengiz Han'ın değil, aynı zamanda birçok Moğol boyunun da büyük efsanevi anası olarak kabul edilir.
00:11:33İbn-i Haldun gibi tarihçiler Timur'u bir Türk olarak tanımlarken diğerleri onun Moğol kökenli olduğunu öne sürmüştür.
00:11:41Ancak söylediğimiz gibi birçok modern çalışma Timur'un Türkleşmiş bir Moğol olduğunu ve Türk ve Moğol unsurlarının birleşiminden geldiğini belirtmektedir.
00:11:52Timur'un dönemi, Barlaslar gibi Moğol boylarının İslam, Şamanizm ve Budizm gibi farklı inanç sistemlerine ev sahipliği yaptığı bir dönemdi.
00:12:02Timur'un Çocukluğu ve Gençliği
00:12:17Timur'un çocukluğu ve gençliği sürekli çatışmaların ve güç mücadelelerinin hakim olduğu bir döneme denk gelir.
00:12:23Bu dönem onun karakterinin şekillenmesinde ve sonraki askeri başarılarının temellerinin atılmasında önemli bir rol oynadı.
00:12:32Genç yaşta cesareti ve liderlik yetenekleri sayesinde dikkat çekti ve yerel hükümdarlar arasında kendine bir yer edindi.
00:12:40Ailesinin ve soyunun detayları tam olarak bilinmese de Timur'un dedesi Karaçar Noyan'ın Moğol İmparatoru Cengiz Han'ın ordusunda hizmet ettiği ve bu sayede Barlas boyunun liderliğine yükseldiği bilinmektedir.
00:12:53Timur daha sonra kendisini Cengiz Han'ın soyundan gelenlerin hükümdarı olarak tanımlayarak meşruiyetini güçlendirmeye çalışmıştır.
00:13:01Ancak bu iddiası tarihçiler tarafından çeşitli şekillerde değerlendirilmiştir.
00:13:08Timur'un doğduğu dönem aynı zamanda İslamiyet'in Orta Asya'da güçlü bir etki yaratmaya başladığı bir dönemdir.
00:13:16Bu onun politik ve askeri faaliyetlerinde önemli bir faktör olmuş ve İslami motifler Timur'un fetihlerinde ve yönetiminde sıkça yer almıştır.
00:13:31Timur'un çocukluğuna dair en ünlü efsanelerden biri onun bir kurtla mücadelesidir.
00:13:43Bu hikayeye göre genç Timur hayvanları korumak için çobanlık yaparken sürüsüne saldıran bir kurtla yüzleşmiştir.
00:13:50Bu karşılaşmada Timur kurtla tek başına mücadele etmiş ve onu yenmiştir.
00:13:56Onun çocukluk ve gençlik dönemiyle ilgili anlatılan diğer hikayeler onun zeka ve liderlik yeteneklerinin erken yaşlarda bile göze çarptığını vurgulamaktadır.
00:14:07Bu hikayelere göre Timur akranları arasında oyunlar düzenleyerek ve onları yöneterek doğal bir liderlik yeteneği sergilemiştir.
00:14:16Genç Timur'un eğitim dönemleri onun yaşadığı dönemin kültürel ve sosyal şartları içinde ele alındığında Orta Çağ Orta Asya'sında tipik bir soylu veya lider sınıfı çocuğunun eğitimine benzer özellikler taşımaktadır.
00:14:31Ancak Timur'un gençliğine dair kesin bilgiler sınırlıdır ve efsane ile gerçek sık sık iç içe geçmiştir.
00:14:38Genel olarak Timur'un eğitimi dönemin gereklilikleri doğrultusunda askeri, siyasi ve kültürel alanları kapsayan geniş bir yelpazeye içermiştir.
00:14:49Timur savaşçı bir toplumda büyüdüğü için doğal olarak genç yaşta askeri ve fiziksel eğitime maruz kalmıştır.
00:14:56Bu eğitim ata binme, ok atma, kılıç kullanma gibi becerileri kapsar.
00:15:01Ayrıca taktik ve strateji konularında da bilgi sahibi olması gerekiyordu.
00:15:08Timur'un gençliğindeki cesareti ve savaş meydanındaki başarıları bu dönemde aldığı eğitimin etkilerini yansıtmaktadır.
00:15:16Timur'un genç yaşlarından beri kendini gösteren liderlik yetenekleri ve siyasi zekası,
00:15:21muhtemelen aile içinde ve soylu çevresindeki mentorlar tarafından verilen informal bir eğitimle desteklenmiştir.
00:15:29Bu dönemde hükümdarlık, yönetim, adalet ve devlet işleyişi konularında bilgi edinmiş olması muhtemeldir.
00:15:36Ayrıca dönemin önemli bir parçası olan entrikaları ve ittifakları anlama yeteneği de bu eğitimin bir sonucu olabilir.
00:15:52Orta Asya'da İslam'ın yayılmasıyla birlikte Timur'un dini ve kültürel eğitim alması da olasıdır.
00:15:59Kur'an öğrenimi ve İslami hukukun temelleri eğitimin bir parçasıydı.
00:16:04Ayrıca dönemin edebiyatı, tarihi ve felsefesiyle de ilgilenmişti.
00:16:11Timur bir Müslümandı ve Yeseviliki ile Kübraviye Sufi tarikatlarına bağlıydı.
00:16:17Timur'un ilk manevi akıl hocası, babasının da akıl hocası olan Sufi şeyhi Şemseddin Kulaldı.
00:16:24Bir diğeri ise Horasan'ın büyük şeyhlerinden Zaynuddin Ebu Bekir Taybadi idi.
00:16:30Timur'un sonraki yıllardaki ana manevi danışmanı, Hz. Muhammed'in soyundan gelen Şeyh Mirseyyid Baraka idi.
00:16:38Timur'a 1370 yılında iktidara geldiğinde iktidar sembolleri olan davul ve sancağı veren oydu.
00:16:45Emir için büyük bir gelecek öngördü.
00:16:48Timur'a büyük seferlerinde eşlik etti.
00:16:511391'de Toktamış'la yapılan savaştan önce onu kutsadı.
00:16:55Kaynaklara göre savaşın belirleyici anında, düşmanın kaçtığı anlamına gelen Türkçe Yagi Koçti diye bağırdı.
00:17:04Bu sözler Timur'un savaşçılarına ilham verdi.
00:17:081403'te tahtın varisi Muhammed Sultan'ın beklenmedik ölümünün yasını hep birlikte tuttular.
00:17:15Timur'un bir diğer akıl hocası da Sufi şeyhi Burhaneddin Sagarcı idi.
00:17:20Timur onların mezarlarının üzerine Ruhabat Türbesi'nin inşasını emretti.
00:17:27Emir 1370 yılında iktidara geldiğinde yaptığı ilk iş,
00:17:31semerkantta Şeyh Nureddin Basir için bir türbe inşa etmek oldu.
00:17:36Ancak bu türbe 1880'lerde yetkililer tarafından yıkıldı.
00:17:511360 yılı Emir Timur için Maveraun Nehir bölgesinin kaderini değiştirecek bir dönemeç oldu.
00:17:59Çağatay Han'ı tuğlukun egemenliği altında bulunan bu topraklara adım atan Timur,
00:18:03bölgedeki bazı beylerin aksine stratejik bir hamleyle Çağatay Han'ına bağlılığını ilan etti.
00:18:10Bu hamlesiyle atalarının toprakları Keş ve çevresini yönetme hakkı kazandı.
00:18:1424 yaşında Barlas boyunun liderliğine yükselen Timur,
00:18:18siyasi dengeleri lehine çevirmek için Horasan'ın Berh şehrine giderek,
00:18:22bölgenin önde gelen isimlerinden Emir Hüseyin ile ittifak kurdu.
00:18:27Bu ittifak Hüseyin'in kız kardeşi Ali'ye Türkan Ağa ile evlenmesiyle daha da güçlendi.
00:18:33Ancak Timur'un Çağatay Han'ına olan bağlılığı kısa sürdü.
00:18:37Bölgede çıkan kanlı bir isyan sonucu, Çağatay Han'ı oğlu İlyas Horasan'ın
00:18:41Maveraunnehir valisi olarak atayınca, Timur ve Hüseyin kanun kaçağı durumuna düşerek saklanmak zorunda kaldılar.
00:18:48Geçimlerini eşkıyalık ve yol kesicilik yaparak sağlayan bu iki dost,
00:18:52Asya'nın çetin topraklarında hayatta kalmaya çalıştı.
00:18:56Ancak kader onları Horasan'a kaçarken Türkmenlerin eline düşürdü.
00:19:01Timur ve eşi Mahan'da iki ay süren zorlu bir esaretin ardından serbest bırakıldı.
00:19:06Timur bu zorlu dönemlerden sonra Maveraunnehir'e geri döndü ve askeri stratejileriyle dikkat çekmeye başladı.
00:19:13Düşman güçlerini aldatarak elde ettiği zaferlerle adını tüm bölgeye duyurdu.
00:19:18İlyas Hoca'nın güçlerini Tirmiz, Belh ve Şehriseviz'de mağlup etti.
00:19:23Uzun süren mücadeleler sonucu Maveraunnehir'e hakim oldu
00:19:28ve Tuva Han'ın torunlarından Kabil Şah oğlanı,
00:19:31Ancak Hüseyin ile ittifakı bir çarpışmada Hüseyin'in geri çekilmesiyle sarsıldı.
00:19:37Bu Timur'un Hüseyin'e olan güveninin zedelenmesine yol açtı.
00:19:41İki dost arasındaki bu güvensizlik zamanla daha da derinleşti.
00:19:46Hüseyin, Timur ve askerlerine ağır bir kafa vergisi yükledi.
00:19:51Bu da aralarındaki iplerin kopmasına neden oldu.
00:19:54Hüseyin, Timur ve askerlerine ağır bir kafa vergisi yükledi.
00:19:57Bu da aralarındaki iplerin kopmasına neden oldu.
00:20:011370'te Timur, Belh üzerinden yürüyüşe geçti ve şehri ele geçirdikten sonra Hüseyin'i yakalayıp esir aldı.
00:20:09Timur, Hüseyin'in öldürülmesi emrini vermedi.
00:20:12Ancak aralarındaki hüsumet nedeniyle Hüseyin sonunda öldürüldü.
00:20:17Timur, zaferinin ardından sadece sembolik bir lider olarak Çağatay Han'ını başa getirdi.
00:20:24Ancak gerçek iktidarı kendi eline aldı.
00:20:27Bu olaylar Timur'un gücünü ve otoritesini pekiştirdi.
00:20:40Cengiz Han'ın fethettiği toprakların dağılımında Kuzey ve Batı Harezm Cuci'nin ulusuna, Kat ve Hive ise Çağatay'ın ulusuna verilmişti.
00:20:49Bu stratejik hamle Timur'un siyasi manevraları için zemin hazırladı.
00:20:53Cengiz Han'ın soyundan gelen Suyurgatmış Han'ı tahta çıkartarak Çağatay Hanedanı adına hareket etme imkanını elde eden Timur,
00:21:00Harezm bölgesindeki önemli şehirler Kat ve Hive'ye gözünü dikti.
00:21:05Timur'un ordusu onun stratejik zekâsı ve askeri yetenekleriyle bütünleşerek,
00:21:10tarihin en etkili ve korkulan ordularından biri haline geldi.
00:21:16Bu ordu fethedilen topraklardan gelen birçok farklı etnik ve kültürel grupları içeriyordu.
00:21:22Bu grupların birçok noktası vardı.
00:21:24Bu çok uluslu yapı, ordunun çeşitli savaş teknikleri ve stratejiler konusunda esnek ve uyumlu olmasını sağladı.
00:21:32Ordu yüksek düzeyde disiplin ve organizasyona sahipti.
00:21:36Askerler sıkı bir eğitimden geçirilmiş ve her bir birliğin görevleri, hareketleri ve konumları titizlikle planlanmıştı.
00:21:43Her bir birliğin görevleri, hareketleri ve konumları titizlikle planlanmıştı.
00:21:47Askerler sıkı bir eğitimden geçirilmiş ve her bir birliğin görevleri, hareketleri ve konumları titizlikle planlanmıştı.
00:21:55Birlikler hareketlilik ve hız konusunda olağanüstü yeteneklere sahipti.
00:22:00Hafif süvari birlikleri düşman hatlarını hızla aşabilir ve sürpriz saldırılar düzenleyebilirken,
00:22:05ağır süvari ve piyade birlikleri kararlı bir ilerleme sağlıyordu.
00:22:11Ordu kuşatma teknikleri konusunda uzmandı.
00:22:14Fethedilen bölgelerdeki kaleler ve şehirler gelişmiş kuşatma makineleri ve taktikler kullanılarak ele geçiriliyordu.
00:22:22Timur'un ordusu duvarları yıkmak ve savunmaları aşmak için mancınıklar, kuşatma kuleleri ve toplar gibi çeşitli kuşatma araçlarına sahipti.
00:22:31Timur ve generalleri savaş meydanında çeşitli askeri taktikler uygulayarak düşmanları şaşırtmayı ve yenmeyi başardı.
00:22:39Yanıtma hareketleri, çevirme manevraları ve sahte geri çekilmeler Timur'un savaş stratejisinin temel ögeleriydi.
00:22:48Ordu uzun seferlerde bile lojistik ve ikmal konusunda etkiliydi.
00:22:53Kıda, su, silah ve diğer malzemelerin sürekli akışını sağlayan kapsamlı bir lojistik ağı bulunuyordu.
00:23:00Bu, ordunun uzun süre hareket halinde kalabilmesini ve fethedilen bölgelerde etkili bir şekilde kontrol sağlamasını mümkün kıldı.
00:23:09Timur'un ordusu düşman üzerinde psikolojik baskı oluşturma konusunda da ustalaşmıştı.
00:23:15Şehirlerin ve kalelerin acımasızca yağmalanması, direnişi kırmak ve düşmanın moralini bozmak için kullanılan bir yöntemdi.
00:23:23Timur savaş alanlarında veya ele geçirilen şehirlerde öldürülen düşman askerlerinin ve sivillerin kafa taslarından kuleler yapılmasını emrederdi.
00:23:33Bu korkunç görüntü Timur'un acımasızlığını ve gücünü simgeleyerek karşılaşacak olan korkunun bir göstergesi olarak hizmet ederdi.
00:23:42Timur ve ordusu zafer haberlerini ve yıkım eylemlerini yayarak düşmanlarının moralini bozmaya çalışırdı.
00:23:49Bu haberler Timur'un yenilmezliği ve ordusunun gücü hakkında abartılı anlatımlar içerir, böylece düşmanın korku ve endişesi artırılırdı.
00:23:58Timur bazen düşmanı tuzağa düşürmek için sahte geri çekilmeler kullanırdı.
00:24:04Bu taktikle düşman kuvvetlerinin rehavete kapılması ve düzensiz bir şekilde takip etmeye başlaması sağlanır, ardından düşman bir anda sarılıp yok edilirdi.
00:24:14Bu tür ani dönüşler düşmanın psikolojik olarak hazırlıksız yakalanmasına neden olurdu.
00:24:19Kuşatma altındaki şehirlerde Timur'un ordusu şehrin duvarlarına yakın noktalarda gösterişli askeri tatbikatlar yaparak veya kuşatma araçlarını gözler önüne sererek savunmacıların moralini bozmaya çalışırdı.
00:24:33Bu gösteriler ordunun gücünü vurgulayarak şehrin teslim olmasını teşvik ederdi.
00:24:39Timur Harezm bölgesindeki şehirleri birer birer ele geçirdi.
00:24:43Bu süreçte direniş gösteren şehirlere karşı acımasız bir tutum sergiledi.
00:24:50Ele geçirilen şehirlerdeki askeri güçler yok edildi.
00:24:54Siviller katledildi ve şehirler yağmalandı.
00:24:57Timur'un bu sert tutumu diğer şehirlerin teslim olmasını sağladı ve böylece Harezm'in fethi daha da hızlı gerçekleşti.
00:25:05Harezm Seferi Timur'un Orta Asya'da kurduğu imparatorluğun sınırlarını büyük ölçüde genişletti.
00:25:12Bu sefer aynı zamanda Timur'un askeri ve stratejik yeteneklerini göstermesi açısından önemliydi.
00:25:19Ancak sefer sırasında ve sonrasında gerçekleştirilen katliamlar ve yağmalar nedeniyle Timur'un şöhreti karanlık bir yön kazandı.
00:25:30Timur'un Harezm Seferi Orta Asya'nın siyasi haritasını yeniden çizdi ve bölgede kalıcı izler bıraktı.
00:25:37Bu sefer aynı zamanda Timur'un tarih sahnesindeki yerini sağlamlaştırdı ve onu tarihin en büyük ve en korkulan hükümdarlarından biri olarak kayıtlara geçirdi.
00:25:48Timur'un Horasan Seferi
00:26:04Emir Timur'un Horasan Seferi 14. yüzyılın sonlarında gerçekleşmiş ve Timur'un Orta Asya'daki genişlemesinin önemli bir parçası olmuştur.
00:26:13O dönemde Horasan önemli ticaret yolları üzerinde yer alan ve zengin kültürel mirasa sahip bir bölgeydi.
00:26:20Timur'un Horasan Seferi onun imparatorluğunu genişletme ve İslam dünyasında önemli bir güç haline gelme çabasının bir parçasıydı.
00:26:30Timur Horasan'a yönelik seferine 1381 yılında başladı.
00:26:35Horasan zengin toprakları ve stratejik konumuyla Timur için cazip bir hedefti.
00:26:40Ayrıca bölge İpek yolu ticaretinde de kritik bir öneme sahipti.
00:26:45Timur sefer sürecinde bir dizi askeri taktik kullandı.
00:26:49Bunlar arasında kuşatma teknikleri, ani baskınlar ve yerel halkı kendi lehine çevirecek diplomatik hamleler yer alıyordu.
00:26:57Horasan'ın büyük şehirleri birer birer Timur'un kontrolüne geçti.
00:27:02Bu şehirler arasında Herat, Nişapur ve Meşhed gibi önemli merkezler bulunmaktaydı.
00:27:10Emir fethedilen bölgelerde sıkı bir yönetim kurdu.
00:27:14Yerel hükümdarları ya idam etti ya da onlara sadakat yemini ettirerek kendi hükümdarlığının bir parçası haline getirdi.
00:27:23Aynı zamanda Timur İslam mimarisi ve sanatının gelişimine büyük katkılarda bulundu.
00:27:29Horasan seferi sırasında ve sonrasında inşa ettirdiği anıtsal yapılar Timur'un mirası olarak günümüze kadar ulaşmıştır.
00:27:41HORASAN SEFERİ
00:27:51Horasan seferi onun İslam dünyasındaki gücünü pekiştirdi ve imparatorluğunun sınırlarını önemli ölçüde genişletti.
00:27:59Bu sefer aynı zamanda Timur'un askeri dehasının ve stratejik zekasının bir göstergesi olarak kabul edilir.
00:28:06Ancak bu fetihler sırasında da yaşanan yıkım ve zulüm tarihçiler tarafından sıkça eleştirilir.
00:28:13Bu sefer ortaçağ tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır ve Timur'un imparatorluğunun yükselişinde kritik bir rol oynamıştır.
00:28:23Timur'un İran ve çevresindeki fetihleri 1387'de Karakoyunlular üzerine yürüyüşüyle devam etti.
00:28:30Bu seferde Erzurum ve Van kalelerini ele geçirerek Karakoyunlu topraklarında önemli bir hakimiyet kurdu.
00:28:37Ancak İran'daki bazı yerel hakimlerin isyanı üzerine Timur 1392'de İran'a tekrar sefere çıktı.
00:28:45Bu seferde Muzafferiler hanedanına son vererek İran'ın büyük bir kısmını kendi kontrolüne aldı.
00:28:52Timur'un genişlemeci politikaları ve fetihleri Gürcistan'ı doğrudan tehdit eder hale gelmişti.
00:28:59Bu tehdide karşı Gürcistan kralı 7. Georgi, Gürcistan'ın bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumak amacıyla kapsamlı bir savunma stratejisi geliştirdi.
00:29:097. Georgi, Gürcistan'ın yanı sıra çevre dağlık bölgelerden de savaşçıları bir araya getirerek birleşik bir ordu oluşturdu.
00:29:16Bu orduda nahlar da dahil olmak üzere Kafkas dağlılarından gelen savaşçılar önemli bir rol oynadı.
00:29:237. Georgi liderliğindeki Birleşik Gürcü Dağ Ordusu başlangıçta Timur'un öncü kuvvetlerine karşı önemli başarılar elde etti.
00:29:31Bu başarılar bölge halkının moralini yükseltti ve savunma çabalarını güçlendirdi.
00:29:37Ancak Timur'un ana kuvvetlerinin bölgeye yaklaşmasıyla savaşın dengesi değişti.
00:29:42Timur deneyimli ve sayıca üstün bir orduya sahipti.
00:29:46Ayrıca Timur'un ordusu kuşatma teknikleri ve savaş taktikleri konusunda oldukça yetenekliydi.
00:29:52Timur'un ana kuvvetlerinin gelmesiyle birlikte Birleşik Gürcü Dağ Ordusu ağır bir yenilgiye uğradı.
00:29:59Gürcüler ve müttefikleri Kafkasya'nın dağlık geçitlerine doğru çekilmek zorunda kaldı.
00:30:04Bu zaferinin ardından Timur, Gürcistan üzerindeki konumlarla birleşik bir ordu oluşturdu.
00:30:09Bu zaferinin ardından Timur, Gürcistan üzerindeki kontrolünü pekiştirdi ve bölgeyi daha da zorlu bir şekilde istila etti.
00:30:17Tiflis ve çevresindeki bölgelerde büyük yıkımlar yaşandı.
00:30:22Çar 7. Georgi'nin dirilişi, Gürcistan'ın özgürlük ve bağımsızlık mücadelesinin sembolik bir örneği olarak tarihe geçti.
00:30:30Ancak Timur'un istilası Gürcistan'ı derinden etkileyerek uzun yıllar sürecek zorlukların başlangıcı oldu.
00:30:39Trans-Kafkasya coğrafi konumu itibariyle Doğu Avrupa ile Orta Asya arasında bir köprü görevi gören stratejik bir bölgedir.
00:30:48Timur bu bölgeyi kontrol altına alarak hem kuzeybatı sınırlarını güvence altına almayı hem de batıya olan etkisini genişletmeyi hedefledi.
00:30:57Daryal Boğazı Kuzey Kafkasya ile Güney Kafkasya'yı birbirine bağlayan önemli bir noktaydı.
00:31:03Bu bölgenin kontrolü bölgedeki askeri ve ticari hareketliliği doğrudan etkileyebilirdi.
00:31:09Timur Daryal Boğazı'nı ve genel olarak Kuzey Kafkasya'yı ele geçirerek bölgedeki diğer güçlere karşı üstünlüğünü ve hakimiyetini güçlendirmeyi hedefliyordu.
00:31:19Kuzey Kafkasya'nın dağlık yapısı ve yerel halkın direnişi Timur'un ilerleyişini zorlaştırsa da askeri üstünlüğü ve taktiksel yetenekleri bölgenin sonunda kontrol altına alınmasını sağladı.
00:31:31Azerbaycan'a ilerleyen Timur, Tebriz'e ilerlemekte olan Bağdat hakimi Sultan Ahmet Celal'in geri döndüğünü öğrendi.
00:31:42Bunun üzerine Timur Tebriz'i kolayca ele geçirdi.
00:31:46Yazı Tebriz'de geçiren Timur, baharda Gürcüler üzerine sefere çıkmak amacıyla hazırlandı.
00:31:52Nahçıvan yakınlarında bulunan Ziya-ül-Mülk Köprüsü'nü geçerek,
00:31:56Iğdır'ın kuzey batısında ve Kağızman'ın doğusundaki Sürmeli Kalesini ele geçirdi ve kalenin Tuman veya Tutan adlı hakimini esir etti.
00:32:05Timur bu başarıdan sonra Kars Kale ve Hisar'ını da ele geçirip çevresini aldı.
00:32:11Daha sonra Timur, Kars Kalesi valisi olan Firuz Baht'ı itaate alıp Akbûr'a mevkinin yukarısına ilerledi.
00:32:18Kar ve yağmur mevzimi nedeniyle buradan ayrılan Timur, Kitu, Zerşat, Çıldır, Akılkelek yoluyla Tiflis'e ulaştı.
00:32:26Tiflis'i ele geçiren Timur, Şirvan taraflarını da kendisine tabi kıldıktan sonra kışlamak için Karabağ'a geldi.
00:32:33Timur'un Gürcistan'a düzenlediği seferlerde Müslüman olan Gürcüleri serbest bıraktığı ve çeşitli şekillerde ödüllendirdiği bilinmektedir.
00:32:41Timur'un orduları Moskova'ya doğru ilerlediğinde bu durum büyük bir tehdit oluşturdu.
00:32:50Moskova o dönemde önemli bir ticaret ve siyasi merkez olarak kabul ediliyordu.
00:32:55Ancak Timur Moskova'ya saldırı başlattıktan sonra beklenmedik bir şekilde geri döndü.
00:33:01Bu geri dönüşün nedenleri arasında daha önce fethedilen topraklardaki ayaklanmalar, lojistik zorluklar veya stratejik hesaplamalar olabilir.
00:33:10Timur'un beklenmedik geri dönüşü Moskova'nın büyük bir istiladan kurtulmasını sağladı.
00:33:16Bu durum Moskova'nın ve çevresindeki Rus topraklarının kendi savunmalarını güçlendirme ihtiyacını artırdı.
00:33:22Timur'un 1392'de başlayan ve 5 yıl olarak adlandırılan ikinci uzun seferi,
00:33:33Orta Asya ve Doğu Avrupa'da geniş bir coğrafyayı etkileyen ve tarih sahnesinde derin izler bırakan bir dizi askeri harekattır.
00:33:41Seferin kronolojisi ve önemli olayları şöyle özetlenebilir.
00:33:46Timur 1392'de İran'a yönelik seferine başladı.
00:33:49Bu dönemde İran'ın stratejik bölgelerini ele geçirerek gücünü pekiştirdi ve bölgedeki hakimiyetini genişletti.
00:33:57Timur, İran'ın fethiyle Orta Doğu'ya doğru ilerlemek ve İpek yolu üzerindeki kontrolünü güçlendirmek istiyordu.
00:34:04İran'ın zengin şehirleri Timur için hem ekonomik hem de stratejik değere sahipti.
00:34:10Ülkedeki yerel hanedanlar ve hükümdarlar arasındaki rekabetten yararlanan Timur, bu bölünmüşlüğü kendi lehine çevirmeyi başardı.
00:34:18Diplomasi ve kuvvet kullanımını dengeli bir şekilde ilerletti.
00:34:27Timur'un askeri stratejisi hızlı hareket eden ve ani baskınlar yapabilen bir ordudan oluşuyordu.
00:34:34Düşmanın zayıf noktalarını belirleyip sürpriz saldırılarla onları etkisiz hale getirmek Timur'un sıkça başvurduğu bir yöntemdi.
00:34:42İran'ın stratejik şehirlerini birer birer ele geçirdi.
00:34:45Bu süreçte direniş gösteren şehirlere acımasız muameleler yapıldı.
00:34:51Şehirler yağmalandı, sivil halk katledildi ve yerleşim yerleri yakılıp yıkıldı.
00:34:57İran'ın fethi Timur'un imparatorluğunun ekonomik kaynaklarını önemli ölçüde artırdı.
00:35:03Ayrıca fethedilen bölgelerden sanatçıları, bilim insanlarını ve zanaatkârları semerkanda getirerek kendi başkentini kültürel bir merkez haline getirdi.
00:35:13Ancak bu fethin getirdiği yıkım ve zulüm de tarihin kayıtlarında kara bir leke olarak kalmıştır.
00:35:33Timur döneminde semerkand ve çevresindeki şehirler mimari ve kültürel açıdan büyük bir gelişim gösterdi.
00:35:40Bu şehirler İslam sanatının ve mimarisinin en önemli örneklerine ev sahipliği yaptı.
00:35:46Timur altyapıya ve şehir planlamasına büyük önem verdi.
00:35:50Yıkılan kalelerin restorasyonu, yeni saraylar, medreseler, camiler ve kervansaraylar inşa etti.
00:35:57Timur semerkandı bir ticaret merkezi olarak geliştirmek için özel çaba sarf etti.
00:36:03Şehirdeki ticaretin canlanması için çeşitli bölgelerden gelen malların satıldığı çarşılar ve pazar yerleri oluşturdu.
00:36:11Bu sayede semerkand uluslararası bir ticaret ve kültür merkezi haline geldi.
00:36:17Timur İslam kültürünün ve dini yapının güçlendirilmesine de büyük önem verdi.
00:36:23Şahi zinda türbeleri gibi kutsal mekanların inşası ve restorasyonu, Timur'un dini ve kültürel mirasa verdiği değeri gösterir.
00:36:31Gur emir gibi önemli türbeler ve medreseler, Timur'un ailesinin ve İslam alimlerinin anısını yaşatmak için inşa edildi.
00:36:39Bu yapılar dönemin sanat ve mimarisinin inceliklerini yansıtan önemli kültürel miraslar olarak kabul edilir.
00:37:01Emir Timur ile Toktamış Han arasındaki mücadele 14. yüzyılın son çeyreğinde Orta Asya ve Doğu Avrupa tarihinde önemli bir yer tutar.
00:37:12Bu dönemde Timur ve Toktamış Han Moğol imparatorluğunun mirasçıları olarak bölgesel hakimiyet için rekabet ettiler.
00:37:20Toktamış Altın Orta Devleti'nin hanıydı ve Timur'un yükselişiyle doğrudan bir tehdit algılamaya başladı.
00:37:26Toktamış 1380'lerin başında Moskova'yı yağmalayarak Rus topraklarında önemli bir güç gösterisinde bulundu.
00:37:34Ancak Timur'un Orta Asya'daki hızlı yükselişi ve bölgedeki diğer Moğol hanlıklarını tek tek ele geçirmesi Toktamış'ın dikkatini çekti.
00:37:43İki lider arasındaki ilk büyük çatışma 1385 yılında gerçekleşti.
00:37:49Timur Toktamış'ın saldırılarına karşılık vermek ve onu kontrol altına almak amacıyla harekete geçti.
00:37:57Timur Toktamış'ı mağlup etmek ve bölgesel hakimiyetini pekiştirmek için bir dizi askeri sefer düzenledi.
00:38:05Bu seferlerin en önemlileri 1387 ve 1395 yıllarında gerçekleşti.
00:38:11Timur bu seferler sırasında Kafkasya üzerinden ilerleyerek Altın Orta topraklarının kalbine doğru yürüdü.
00:38:181395 yılında gerçekleşen Terek Nehri Muharebesi,
00:38:22Timur'un Toktamış üzerinde kesin bir zafer kazandığı ve Altın Orta'nın büyük bir kısmını yıkıma uğrattığı önemli bir dönüm noktasıydı.
00:38:30Timur'un Altın Orta üzerine seferleri bölgede derin izler bıraktı.
00:38:35Altın Orta devletinin önemli ticaret merkezleri ve şehirleri harabeye döndü.
00:38:41Bölgesel ticaret yolları büyük ölçüde zarar gördü.
00:38:44Bu durum Altın Orta'nın uzun vadeli zayıflamasına ve parçalanmasına yol açtı.
00:38:50Timur'un bu seferleri aynı zamanda Orta Asya'daki Moğol hakimiyetinin sona ermesine
00:38:55ve Timur İmparatorluğu'nun bölgedeki en güçlü devlet haline gelmesine ön ayak oldu.
00:39:01Timur'un Hindistan Seferi
00:39:14Timur'un Hindistan Seferi 1398 yılında gerçekleşmiş ve Orta Asya'dan Hindistan'ın zengin ovasına kadar uzanan geniş bir alanı kapsamıştır.
00:39:23Timur bu seferiyle Hindistan'daki zenginlikleri ele geçirmeyi ve kendi imparatorluğunu daha da genişletmeyi hedeflemişti.
00:39:32Timur'un Hindistan Seferi onun en kanlı ve en yıkıcı seferlerinden biri olarak tarihe geçmiştir.
00:39:39Yaklaşık 92 bin süvariden oluşan Timur'un ordusu Kabil ve Peşaver üzerinden Hindistan'a girdi.
00:39:46Yolda karşılaştığı şehirleri ve kaleleri bir bir ele geçirerek yerel halkı yağmaladı ve büyük katliamlar gerçekleştirdi.
00:39:54Timur ordusu Delhi'ye ulaştığında şehir büyük bir paniğe kapıldı.
00:40:00Timur'un askeri dehasının en ilginç örneklerinden biri Delhi Sultanlığına karşı gerçekleştirdiği sefer sırasında Hindistan'ın savaş filosuna karşı kullandığı taktiktir.
00:40:10Bu taktik tarihçiler ve hikayeciler arasında sıklıkla anlatılan ve Timur'un savaş anlayışının sıra dışılığını gösteren bir olaydır.
00:40:19Savaş fillerinin Hindistan ordusunun en etkili silahlarından biri olduğu dönemde Timur onların üstünlüğünü kırmak için oldukça yaratıcı bir yöntem bulmuştu.
00:40:29Timur'un ordusunun filler karşısında aleyhte olabilecek durumunu lehine çevirmek için yaptığı şey kurnazca bir taktikti.
00:40:37Timur develerin sırtına saman ve diğer yanıcı malzemeler yükletti ve bu malzemeleri ateşe verdirdi.
00:40:44Develerin boynuna da çanlar bağladı ki bu da zaten savaş alanında bulunan hayvanları daha da huzursuz etti.
00:40:50Ateşe verilen samanlarla birlikte develer göz kamaştırıcı bir korku manzarası oluşturarak ve korkunç sesler çıkararak düşmanın fillerine doğru sürüldü.
00:41:00Fillerin doğaları gereği yüksek seslerden ve ateşten rahatsız olmaları bu taktiğin temelini oluşturuyordu.
00:41:07Çok yüksek sesler çıkararak üzerlerine gelen yanan develeri gören filler korku ve panik içinde kontrolsüz bir şekilde kaçıştılar.
00:41:15Büyük bir kısmı üzerlerindeki adamları yere atarak ve çiğneyerek geri döndü.
00:41:21Böylece Timur Hindistan ordusunun askerlerinin bir kısmını kendi fillerine ezdirdi.
00:41:27Ardından Delhi'yi kuşattı ve birkaç gün süren çarpışmalardan sonra şehri ele geçirdi.
00:41:34Ardından Delhi tarihindeki en büyük yağmalardan birine sahne oldu.
00:41:39Timur'un ordusu şehri sistematik olarak yağmaladı.
00:41:43Büyük çapta bir katliam gerçekleştirdi ve Delhi'nin büyük bölümlerini yaktı.
00:41:49Timur'un Hindistan seferinin yarattığı yıkım bölgede uzun süre hissedildi.
00:41:54Delhi'nin nüfusu dramatik bir şekilde azaldı ve şehir birkaç yüzyıl süren refahın ardından ciddi bir gerileme yaşadı.
00:42:03Bu sefer Timur'un tarihte Timur the Lame veya Timur Lane olarak bilinen korkulan bir figür haline gelmesinde önemli bir rol oynamıştır.
00:42:25ABBASİLİYE
00:42:38O dönemler Bağdat, İslam dünyasının kültürel ve bilimsel merkezlerinden biriydi.
00:42:44Abbasilerin başkenti olarak uzun bir dönem boyunca İslam medeniyetinin kalbi sayılan Bağdat,
00:42:49hem ticaret yolları üzerinde stratejik bir konuma sahipti hem de büyük bir entelektüel birikime ev sahipliği yapıyordu.
00:42:58Timur, Bağdat'a yönelik seferini titizlikle planladı.
00:43:02Şehrin stratejik öneminin farkında olan Timur, Bağdat'ı ele geçirerek İslam dünyasında kendi meşruiyetini ve gücünü artırmayı hedefliyordu.
00:43:20BAĞDAT
00:43:24Timur, Bağdat'a ulaştığında şiddetli bir kuşatma başlattı.
00:43:28Kuşatmanın ardından şehir Timur'un eline geçti ve büyük bir yıkıma uğradı.
00:43:33Timur'un orduları Bağdat'ta büyük bir katliam gerçekleştirdi ve şehrin önemli bir kısmı yağmalanıp tahrip edildi.
00:43:41Bağdat'ın fethi Timur'un İslam dünyasındaki nüfusunu artırdı ancak bu süreçte büyük bir kültürel ve insani kayıp yaşandı.
00:43:50Timur'un Bağdat'taki eylemleri hem dönemin hem de sonraki dönemlerin tarihçileri tarafından eleştirildi.
00:43:57Bağdat'ın fethi Timur'un adaletsiz ve acımasız bir hükümdar olarak imajının güçlenmesine neden oldu.
00:44:04Timur 14. yüzyılın sonlarında ve 15. yüzyılın başlarında Orta Doğu ve çevresinde büyük bir askeri güç olarak ortaya çıktı.
00:44:131400 yılının sonlarına doğru Timur'un Halep'e yönelik seferi başladı.
00:44:19Bu dönemde Halep, Memlük Sultanlığı'nın bir parçasıydı ve oldukça stratejik bir konuma sahipti.
00:44:25Timur öncelikle şehrin sınırlarına geçmişti.
00:44:28Timur öncelikle şehrin savunmasını zayıflatmak için çevresindeki daha küçük yerleşim yerlerine saldırılar düzenledi.
00:44:35Ama Halep'e saldırısı son derece şiddetli oldu.
00:44:39Şehri kuşattıktan sonra büyük bir yıkıma yol açtı ve şehri yağmaladı.
00:44:44Halep'in nüfusu büyük kayıplar verdi. Birçok kişi katledildi veya esir alındı.
00:44:50Şehrin önemli yapıları tahrip edildi.
00:44:52Bu da Halep'in ekonomik ve kültürel olarak uzun süreli bir çöküş yaşamasına neden oldu.
00:44:56Halep'ten sonra Timur'un hedefi Şam oldu.
00:45:23Timur'un hedefi Şam oldu.
00:45:25Şam da o dönemde İslam dünyasının önemli kültürel ve dini merkezlerinden biriydi.
00:45:31Timur, Şam'a yaklaşırken şehri teslim olmaya çağırdı.
00:45:34Ancak Şam halkı direnmeye karar verdi.
00:45:37Timur'un Şam kuşatması Halep'tekine benzer bir şiddet ve yıkımla gerçekleşti.
00:45:43Şehir Timur'un askerleri tarafından yağmalandı ve birçok tarihi ve dini yapı zarar gördü.
00:45:49Uzun süren kuşatmanın ardından Şam teslim oldu ve Timur şehrin yönetimini ele geçirdi.
00:45:56Şam'ın düşüşü Timur'un Suriye'deki hakimiyetini pekiştirdi ve onun Orta Doğu'daki genişlemesinin bir parçası oldu.
00:46:20Timur İmparatorluğu 14. ve 15. yüzyıllarda Orta Asya, İran, Kafkasya ve Hindistan'ın bazı kısımlarını kapsayan geniş bir alanda hüküm sürdü.
00:46:33Timur ve Halepleri fetihler ve askeri başarılarının yanı sıra bilim, edebiyat ve sanatın gelişimine de büyük bir önem verdiler.
00:46:42Bu dönem Timur İmparatorluğunda kültürel ve entelektüel bir çiçeklenme dönemine işaret eder
00:46:48ve Timurit Rönesansı olarak da adlandırılır.
00:46:53Timur İmparatorluğunda bilim, özellikle astronomi, matematik ve tıp alanlarında önemli gelişmeler gösterdi.
00:47:00Semerkant ve Herat bilimsel çalışmaların merkezleri haline geldi.
00:47:05Timur'un torunu Uluğ Bey, Semerkant'ta ünlü bir rasathane inşa ettirdi
00:47:10ve burada gerçekleştirilen gözlemler, astronomi biliminin gelişimine büyük katkı sağladı.
00:47:16Uluğ Bey'in yaptırdığı astronomi tabloları daha sonra Batı dünyasında da kullanıldı
00:47:21ve dönemin en doğru gök cisimleri kataloglarından biri olarak kabul edildi.
00:47:29Timur İmparatorluğunda edebiyat, Farsçanın edebi dil olarak kullanılmasıyla büyük bir canlanma yaşadı.
00:47:36Bu dönemde birçok önemli şair ve yazar eserlerini Timur ve Haleplerinin himayesinde yazdı.
00:47:42Şair Hafız-ı Şirazi, Ali Şirnevai gibi isimler Farsça ve Çağatay Türkcesi edebiyatının en önemli figürlerinden bazılarıdır.
00:47:51Bu dönemin edebi eserleri aşk, mistisizm ve felsefi konuları işlerken
00:47:56aynı zamanda dönemin sosyal ve kültürel yaşamına dair önemli bilgiler sunar.
00:48:12Timur'un kişisel hayatı birçok tarihi kaynakta çeşitli detaylarla anlatılmaktadır.
00:48:19Birkaç kez evlenmiş olan Timur'un birçok karısı ve çocuğu vardı.
00:48:24Bu geniş aile Timur İmparatorluğunun yönetiminde ve mirasında önemli bir rol oynadı.
00:48:30Ayrıca kaynaklarda verilen bilgiler arasında farklılıklar olabilir.
00:48:35İşte en çok bilinen bazı bilgiler.
00:48:38Alcaz Türkan Ağa, Timur'un en önemli karılarından biri olarak kabul edilir.
00:48:44O Moğol asıllı bir prensesti ve Timur'a siyasi bir ittifakın bir parçası olarak gelmişti.
00:48:51Saray Mülk Hanım, Timur'un en sevdiği eşi olarak bilinir ve önemli siyasi ve askeri danışmanlarından biriydi.
00:49:00Birçok önemli askeri seferde Timur'a eşlik ettiği söylenir.
00:49:04Tuman Ağa, diğer önemli eşlerinden biri olup Timur'un çocuklarının annelerinden biridir.
00:49:12Timur'un birçok çocuğu vardı ancak en bilinen ve tarihsel olarak önemli olanları şunlardır.
00:49:18Cihangir, Timur'un en büyük oğluydu.
00:49:21Babasının hayatta olduğu dönemde vefat etti ve Timur'u derinden üzdü.
00:49:27Ömer Şeyh Mirza, önemli bir komutan ve yöneticiydi.
00:49:30Fergana Vadisi'nin yöneticisiydi ve Timur'un torunu Babür İmparatorluğu'nun kurucusu Babür'ün dedesidir.
00:49:39Miran Şah, Timur'un oğullarından biri olarak önemli askeri ve idari görevlerde bulundu.
00:49:46Ancak yönetim yetenekleri babasını hayal kırıklığına uğrattı.
00:49:51Şahruh, Timur'un en başarılı haleflerinden biri olarak kabul edilir.
00:49:57Timur'un ölümünden sonra İmparatorluğun büyük bir kısmını bir arada tutmayı başardı ve her hatta bir kültürel ve bilimsel rönesansın lideri oldu.
00:50:07Timur'un ailesi İmparatorluğun yönetimi ve mirası üzerinde büyük bir etkiye sahipti.
00:50:13Özellikle Şahruh ve onun soyundan gelenler Orta Asya'da Timurid hanedanının devam etmesini sağladılar.
00:50:27Timur'un beslenme alışkanlıkları, sevdiği yemekler, içecekler veya içkiler hakkında doğrudan bilgi sunan spesifik kaynaklar sınırlıdır.
00:50:37Ancak dönemin genel yemek kültürü ve Timur'un İmparatorluğunun kapsadığı bölgeler göz önünde bulundurulduğunda,
00:50:44o dönemin mutfağı hakkında genel bir fikir edinmek mümkün değildir.
00:50:48Timur ve ordusu için et, özellikle koyun ve keçe eti ana besin kaynağıydı.
00:50:53At eti de tüketilirdi, özellikle seferler sırasında.
00:50:57Orduyu beslemek için hayvan sürülerinin ordunun hareketleriyle birlikte göç ettiği bilinmektedir.
00:51:03Koşulların sık sık değiştiği ve uzun seferlere çıkıldığı bu dönemde süt,
00:51:08kıyafetler, çikolata, çikolata, çikolata, çikolata, çikolata, çikolata, çikolata, çikolata...
00:51:13Koşulların sık sık değiştiği ve uzun seferlere çıkıldığı bu dönemde süt ve yoğurt, ayran, kefir vs. gibi süt ürünleri önemli bir besin kaynağıydı.
00:51:24Süt ürünleri hem besleyici hem de saklaması nispeten kolaydı.
00:51:29Arpa, buğday ve nohut gibi tahıllar ve baklagiller ordunun ve halkın temel gıda maddeleri arasındaydı.
00:51:36Bu tahıllar çorba, ekmek ve pilav yapımında kullanılırdı.
00:51:41Bölgeye özgü sebzeler ve meyveler de beslenmede önemli yer tutardı.
00:51:46Özellikle meyve yetiştiriciliği Timur'un döneminde ve daha sonrasında Orta Asya'da önemli bir yer edinmiştir.
00:51:54Timur'un Müslüman olduğu ve İslam'ın alkol tüketimine karşı çıkışı göz önüne bulundurulduğunda,
00:52:00fermente içeceklerin sınırlı tüketildiği düşünülebilir.
00:52:04Ancak Timur ve ordusunun çok çeşitli kültürlerle etkileşim içinde olması nedeniyle
00:52:08bira ve şarap gibi alkolü içeceklerin bazı durumlarda tüketildiği olasıdır.
00:52:15Orta Asya'nın soğuk iklim koşullarında sıcak içecekler önemli bir yer tutmaktaydı.
00:52:21Özellikle çay bölgede uzun süredir popüler bir içecektir.
00:52:25Ayrıca çeşitli bitkisel kaynatmalar ve infüzyonlar da tüketilirdi.
00:52:32Timur döneminin mutfağı Orta Asya'nın zengin gastronomik geleneğinden etkilenmişti.
00:52:38Bu dönem aynı zamanda Timur'un fethettiği bölgelerden gelen malzemelerin
00:52:42ve tariflerin bir araya gelmesiyle kültürel bir sentezin yaşandığı bir dönemdi.
00:52:49Timur'un başkenti Semerkand, çeşitli kültürlerin bir araya geldiği
00:52:53ve bu çeşitliliğin mutfak kültürüne de yansıdığı bir merkezdi.
00:53:09Timur'un 3 yıllık seferinin en önemli olayı 1402 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan Ankara Savaşı'dır.
00:53:18Bu muharebe Timur'un taktik üstünlüğü ve Osmanlı ordusunun içindeki anlaşmazlıklar nedeniyle
00:53:23Timur'un büyük bir zaferiyle sonuçlandı.
00:53:27Timur'un 3 yıllık seferinin en önemli olayı 1402 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan Ankara Savaşı'dır.
00:53:35Timur'un 3 yıllık seferinin en önemli olayı 1402 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan Ankara Savaşı'dır.
00:53:38Osmanlı Sultanı 1. Bayezid esir alındı ve Osmanlı İmparatorluğu bir süreliğine ciddi bir iç karışıklığa sürüklendi.
00:53:48Timur'un Osmanlı'ya saldırma kararı hem bölgesel güç dengeleri hem de kişisel hırsların bir sonucu olarak değerlendirilebilir.
00:53:561402'de gerçekleşen Ankara Muharebesi'nde Osmanlı İmparatorluğu ile Timur İmparatorluğu arasındaki çatışma
00:54:03alemin en önemli savaşlarından biri olarak tarihe geçmiştir.
00:54:07Timur'un Osmanlı'ya saldırı kararının ardında yatan nedenleri şöyle özetleyebiliriz.
00:54:13Timur ve Osmanlı İmparatorluğu 14. ve 15. yüzyıllarda hızla genişleyen iki büyük güçtü.
00:54:20Her iki devlette Anadolu, İran ve Kafkasya gibi stratejik bölgelerde etkili olma peşindeydi.
00:54:27Bu rekabet doğal olarak iki gücü karşı karşıya getirdi.
00:54:31Timur kendisini İslam'ın tek koruyucusu olarak göstermeye ve İslam dünyasındaki mezhepsel çatışmalarda önemli bir rol oynamaya çalışıyordu.
00:54:40Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişi ve genişlemesi Timur'un İslam dünyasındaki liderlik iddialarıyla çatışıyordu.
00:54:48Timur Osmanlı'nın bazı İslam hükümdarlarına karşı saldırgan politikalarını bahane ederek Osmanlı'ya karşı bir cihat ilan etmiş olabilir.
00:54:57Timur tarih boyunca büyük bir fetihçi olarak anılmak ve geniş bir imparatorluk kurarak miras bırakmak istiyordu.
00:55:05Osmanlı İmparatorluğu'nu yenerek kendi askeri ve siyasi üstünlüğünü pekiştirmek ve tarihte kalıcı bir iz bırakmak hedefindeydi.
00:55:14Timur'un saldırı kararında Osmanlı İmparatorluğu içindeki bazı karışıklıklar ve zayıflıklar da etkili oldu.
00:55:21Özellikle Anadolu beylikleri arasındaki rekabet ve Osmanlı merkezi otoritesinin bazı bölgelerde zayıflaması Timur'a stratejik bir avantaj sağladı.
00:55:31Timur Osmanlı'nın Balkanlar'daki genişlemesini durdurmak ve Anadolu üzerindeki kontrolünü sağlamak amacıyla da harekete geçmiş olabilirdi.
00:55:40Böylece kendi ticaret yollarını güvence altına almayı ve İmparatorluğu'nun batı sınırlarını güçlendirmeye hedefliyordu.
00:55:47Onun Osmanlı'ya saldırı kararı ve Ankara Muharebesi'ne giden süreç bir dizi diplomatik çekişme ve stratejik hamlelerle doludur.
00:55:56Savaşın başlamasına yol açan olaylar ve Osmanlı'nın ilk tepkileri karmaşık bir siyasi ve askeri arka planı içerir.
00:56:05Emir 1390'ların sonlarında Anadolu'ya doğru ilerlemeye başladığında Osmanlı sınırlarına yakın bölgelerdeki beylikleri ele geçirmeye
00:56:13ve Anadolu'daki Osmanlı hakimiyetine meydan okumaya başladı.
00:56:19O artık Osmanlı İmparatorluğu'nun güvenliğine ve bölgesel egemenliğine bir tehdit oluşturuyordu.
00:56:26Emir Timur Osmanlı İmparatorluğu ile çatışmaya girmeden önce Osmanlı hükümdarına ve diğer Anadolu beylerine
00:56:32çeşitli mektuplar göndererek kendi hakimiyetini tanımalarını ve itaat etmelerini talep etti.
00:56:39Bu mektuplar Osmanlı İmparatorluğu'na karşı bir savaşın habercisi olarak görüldü.
00:56:45Osmanlı İmparatorluğu Timur'un tehditlerine ve ilerleyişine karşı hazırlıklı olmak zorundaydı.
00:56:51Sultan 1. Bayezid Timur'un tehdidine karşı askeri güçlerini toplamaya ve sınır bölgelerinde savunma pozisyonlarını güçlendirmeye başladı.
00:57:00Aynı zamanda Osmanlı Anadolu'daki diğer beyliklerle ittifaklar kurarak Timur'a karşı birleşik bir cephe oluşturma çabasında bulundu.
00:57:08Ancak Anadolu beyliklerinin bazıları Timur'a destek verme eğilimindeydi.
00:57:13Bu da Osmanlı'nın işini zorlaştırıyordu.
00:57:16Sultan Bayezid Timur'un askeri hareketlerine ve tehditlerine diplomatik yanıtlar da vermeye çalıştı.
00:57:23Ancak Timur'un saldırı kararlılığı karşısında bu çabalar yetersiz kaldı.
00:57:28Timur 1402 yılında doğrudan Anadolu içlerine ilerlemeye başladı ve bu ilerleyiş iki ordu arasında doğrudan bir çatışmayı kaçınılmaz hale getirdi.
00:57:38Timur 1402
00:57:54Ankara yakınlarında 20 Temmuz 1402'de Timur ve Sultan Bayezid'in orduları karşı karşıya geldi.
00:58:01Ancak 1. Bayezid'in savaş stratejisindeki bazı hatalar Osmanlı ordusunun dezavantajlı duruma düşmesine neden oldu.
00:58:12Timur deneyimli ordusu ve çeşitlilik gösteren askeri taktikleriyle Osmanlı kuvvetlerini çevreleyerek etkisiz hale getirdi.
00:58:21Ankara Muharebesi'nin sonucunda 1. Bayezid esir alındı ve Osmanlı İmparatorluğu'na ulaştı.
00:58:271. Bayezid esir alındı ve Osmanlı İmparatorluğu büyük bir iç karışıklığa sürüklendi.
00:58:33Bu dönem tarihte Fetret Devri olarak bilinir ve Osmanlı için zor bir yeniden yapılanma sürecini başlattı.
00:58:51Kimi tarihçilere göre Bayezid Timur'un stratejik yeteneklerini hafife almıştı.
00:58:56Ayrıca Osmanlı ordusu uzun süren kuşatmalar ve çeşitli cephelerdeki askeri harekatlar nedeniyle yorgun ve lojistik olarak zayıflamış durumdaydı.
00:59:06Üstelik Timur'un Anadolu'yu geçerken yaptığı yağma ve yıkım Osmanlı'nın ikmal yollarını kesmiş ve ek zorluklar yaratmıştı.
00:59:14Savaş sırasında Osmanlı ordusunun büyük bir kısmı piyadelerden oluşuyordu.
00:59:19Timur'un süvari ağırlıklı ordusu karşısında özellikle manevra kabiliyeti açısından dezavantajlı durumdaydılar.
00:59:27Timur düşmanının zayıf noktalarını ustaca değerlendiren bir komutandı.
00:59:34Bayezid'in sağ gözü neredeyse görmüyordu ve Timur bundan haberdardı.
00:59:40Anlatılanlara göre esir ettiği Sultan Bayezid huzuruna getirildiğinde Timur'u gülme tuttu.
00:59:47Sultan neye güldüğünü sorduğunda ise,
00:59:49''Bu koca dünya senin gibi bir körle benim gibi bir topala kaldı ya, ona gülüyorum.'' demiştir.
00:59:57Tarihi kaynaklar Bayezid'in esaret dönemine dair farklı anlatımlar sunar.
01:00:02Bazı kaynaklar Timur'un Bayezid'e oldukça saygılı davrandığını, onu bir hükümdar gibi ağırladığını belirtirken,
01:00:08diğer kaynaklar Bayezid'in kötü muamele gördüğünü ve zor koşullarda tutulduğunu iddia eder.
01:00:15Bayezid'in esaretiyle ilgili en ünlü rivayetlerden biri,
01:00:18onun bir kafeste tutulduğu ve Timur'un ziyafetlerinde alay konusu yapıldığı yönündedir.
01:00:24Ancak bu anlatım tarihsel olarak tartışmalıdır ve bazı tarihçiler tarafından simgesel bir hikaye olarak değerlendirilir.
01:00:33Bayezid esaretten kurtulamadan 1403 yılında vefat etti.
01:00:38Timur'un esareti boyunca sağlığı kötüye gitmiş, özellikle de zihinsel sağlığı bozulmuştu.
01:00:44BAYEZİD ESARETİ
01:01:00Timur, Ankara zaferinin ardından Mirza Muhammed'i yağma ve talan amacıyla Osmanlı'nın başkenti Bursa'ya yolladı.
01:01:07Mirza Muhammed'in şehri ateşe verip yağmalaması Osmanlı halkını dehşete düşürdü.
01:01:13Öyle ki insanlar haftanın günlerini bile unutarak cuma namazı kılamaz hale geldiler.
01:01:20Bu sırada Süleyman Çelebi, Timur'un baskısından kaçarak Anadolu Hisarı'na sığındı.
01:01:25Fakat sonunda Timur'a bağlılık yemini ederek Edirne'de tahta çıktı.
01:01:30Timur, Anadolu'daki birçok yerel hükümdarı yeniden iktidara getirerek,
01:01:34Bayezid tarafından fethedilen toprakları kendi kontrolü altına aldı.
01:01:39Bursa'nın yağmalanmasından sonra Timur ve güçleri İznik ve Çanakkale üzerinden ilerleyerek
01:01:46Akdeniz kıyılarını talan ettiler ve büyük ganimetler topladılar.
01:02:02Timur'un İzmir kuşatması sırasında şehri ve kaleyi hayranlıkla izlediği,
01:02:06fakat İzmir halkının direnişiyle karşılaştığı anlatılır.
01:02:11Kuşatmanın başında teslim olmaya çağıran beyaz bayrak,
01:02:14ardından gelen kırmızı ve siyah bayraklar İzmirliler tarafından önemsenmedi.
01:02:20Ancak Timur'un askerleri kaleyi lağımlar vasıtasıyla patlatarak
01:02:23ve toplu kafa kesme dehşeti yaşatarak şehri ele geçirdi.
01:02:30İzmir'in fethi Timur'un askeri dehasının bir başka kanıtı olarak gösterilir.
01:02:37Timur Anadolu'da önemli bir iz bıraktıktan sonra Bayezid'in ölüm haberiyle
01:02:41Anadolu beylerinin kendisine bağlılığını sağladı ve toprakları yeniden düzenledi.
01:02:47Bayezid'in oğullarından birine Bursa'yı verdi ve diğer önemli yerlerde de nüfuzunu pekiştirdi.
01:02:53Timur'un Anadolu'daki faaliyetleri bölgede siyasi ve sosyal yapının yeniden şekillendirilmesine yol açtı.
01:03:07Timur zaferinin ardından Anadolu'da bir süre kaldı ve bu süre zarfında bölgede kapsamlı yağma ve talan faaliyetlerinde bulundu.
01:03:18Yerel hanedanları yeniden iktidara getirdi ve Osmanlı'nın bazı topraklarını kendi egemenliğe altına aldı.
01:03:25Ancak Timur'un Anadolu'da kalıcı bir yönetim kurma veya Osmanlı İmparatorluğunu tamamen yıkmaya yönelik bir niyeti yoktu.
01:03:32Asıl amacı kendi egemenliğini güçlendirmek ve batıdaki rakiplerine karşı üstünlük sağlamaktı.
01:03:39Timur Anadolu'daki faaliyetlerini tamamladıktan sonra 1402'nin sonlarına doğru daha önceden planladığı gibi İmparatorluğun merkezi olan Semerkand'a dönmeye başladı.
01:03:50Anadolu'dan çekilirken arkasında yerel hanedanları yeniden iktidara getirmiş, Osmanlı İmparatorluğunun toprak bütünlüğünü bozmuş ve birçok bölgeyi kendi lehine yeniden düzenlemişti.
01:04:03Timur'un Anadolu'dan çekilmesiyle Osmanlı İmparatorluğu zayıflamış bir halde kaldı.
01:04:10Ancak Timur'un çekilmesi uzun vadede Osmanlı'nın toparlanması ve yeniden güçlenmesi için bir fırsat da sundu.
01:04:17Sonraki yıllarda Osmanlı İmparatorluğu iç çekişmeleri aşarak topraklarını yeniden birleştirdi ve bölgesel bir güç olarak yükselişine devam etti.
01:04:33SAVAŞ STRATEJİ
01:04:49Satranç oyununun askeri ve siyasi stratejilerle bağlantısı tarihsel olarak derin köklere sahiptir.
01:04:56Oyun savaş stratejilerinin soyut bir simülasyonu olarak görülebilir.
01:05:01Her bir piyes farklı yeteneklere sahip askeri birimleri temsil eder.
01:05:06Piyadeler yani piyonlar, atlı birlikler yani atlar, kaleler, vezir ve yönetici gücü yani şah.
01:05:14Oyuncuların hareketleri gerçek dünya stratejilerinin temel unsurlarını içerir.
01:05:20Savunma, saldırı, manevra yapma ve düşmanın zayıf noktalarını belirleme.
01:05:25Tarihçiler Timur'un satranç oyununa büyük bir ilgi duyduğunu belirtirler.
01:05:31Timur'un satranç tutkusunun onun askeri stratejilere olan yaklaşımını yansıttığı düşünülür.
01:05:37Kendi adına özgü bir satranç versiyonu geliştirdiği, bu versiyonun standart satrançtan daha karmaşık olduğu ve daha fazla piyes içerdiği bilinir.
01:05:47Bu oyun Timur Satrancı veya Tamerlane Chess olarak adlandırılır ve satranç tarihinde önemli bir yer tutar.
01:05:54Satranç Timur gibi liderler için askeri stratejileri ve taktikleri düşünme, deneme ve geliştirme yollarından biri olmuştur.
01:06:02Timur'un Çin seferinin temel amacı kendi imparatorluğunun sınırlarını genişletmek ve Moğol imparatorluğunun eski topraklarını yeniden bir araya getirmekti.
01:06:28Ayrıca Timur Asya'daki en güçlü hükümdar olarak kendi konumunu pekiştirmek ve Çin'in zenginliklerini ele geçirmek istiyordu.
01:06:36Timur Çin seferi için büyük bir ordu topladı ve kapsamlı hazırlıklar yaptı.
01:06:41Askeri teçhizat, lojistik destek ve istihbarat toplama konularında titiz bir planlama yapıldı.
01:06:48Sefer 1404 yılının sonlarında başladı ve Timur'un ordusu kışı geçirmek üzere harekete geçti.
01:06:55Ancak Timur sefer sırasında hastalandı ve 1405 yılı başlarında bugünkü Kazakistan'ın Otrar şehri yakınlarında öldü.
01:07:07Hastalığının doğası tam olarak bilinmese de yaşlılıkla bağlantılı sağlık sorunları ve bu sorunların seferin zorlukları nedeniyle kötüleştiği düşünülmektedir.
01:07:17Timur'un ölümüyle birlikte Çin seferi yarım kaldı ve ordusu geri çekilmek zorunda kaldı.
01:07:24Bu Timur'un hayatındaki son büyük askeri harekat oldu ve ölümü imparatorluğunda bir güç boşluğu yaratarak halefleri arasında taht kavgalarının başlamasına neden oldu.
01:07:36Seferin başarısızlıkla sonuçlanması Timur imparatorluğunun daha fazla genişlemesini engelledi.
01:07:44Cenazesi Timur'un doğduğu ve büyüdüğü topraklar olan Semerkand'a getirildi ve Gur Emir Türbesi'nde zaten inşa edilmiş olan aile mezarlığında defnedildi.
01:07:55Gur Emir, Timur'un doğduğu ve büyüdüğü topraklarla birleştirildi.
01:07:59Timur, hiç şüphesiz ki Orta Asya'nın en büyük hükümdarlarından biriydi.
01:08:04Askeri dehası, siyasi zekası ve sarsılmaz iradesiyle geniş bir imparatorluk kurdu ve döneminde kültür, bilim ve sanatın gelişimine büyük katkılar sağladı.
01:08:14Ancak Timur'un hayatı başarılar ve zaferlerle birlikte, aynı zamanda acımasız fetihler ve yıkımlarla da doluydu.
01:08:23Emir Timur, hem derin saygı uyandıran hem de tartışmalı bir figür olan bir adamdı.
01:08:30Timur'un hayatı, başarılar ve zaferlerle birlikte, aynı zamanda acımasız fetihler ve yıkımlarla da doluydu.
01:08:36Emir Timur, hem derin saygı uyandıran hem de tartışmalı bir figür olan bir adamdı.
01:08:43Timur'un hikayesi, güç, ihtiras ve insan ruhunun karmaşıklığının eşsiz bir anlatısı olarak tarih sahnesindeki yerini korumaktadır.
01:09:06Kazıların Başlatılması
01:09:17Haziran 1941'de Sovyet Hükümeti ve Stalin, Timur'un Semerkant'taki türbesi olan Gur Emir'de,
01:09:23Büyük Emir'in mezarı olduğu iddia edilen yerde kazıların başlatılması yönünde bir talimat imzaladı.
01:09:30Resmi versiyona göre kazılar, Türk şairi Alişir Nevai'nin doğum yıl dönümüyle ilgiliydi.
01:09:38Ancak büyük olasılıkla Sovyet Hükümeti'nin ciddi fonlara ihtiyacı vardı ve Timur'un mezarında büyük bir zenginlik bulmayı umuyordu.
01:09:47Bir diğer varsayıma göre ise Alman ana nerbesi örneğini takip eden uzmanlar,
01:09:51yaklaşan savaşta kendi taraflarına çekmeyi umdukları doğaüstü güç kaynakları arıyorlardı.
01:09:59Timur-i Emir türbesindeki kazılar 21 Haziran 1941'de başladı.
01:10:04Keşif üyeleri sabah saatlerinde herkesin depresif ve bitkin bir ruh hali içinde olduğunu belirttiler.
01:10:11Önce bilinmeyen bir nedenle elektrikler kesildi, ardından vinç bozuldu.
01:10:18Kameraman Malik Kayumov mola vermek için bir çayhaneye gitti.
01:10:22Yerliler onun kim olduğunu öğrenince yanına geldiler.
01:10:26Özellikle 3 yaşlı adam onu bazı konularda uyarmaya çalıştı.
01:10:31Ona Timur'un mezarını kazmanın imkansız olduğunu,
01:10:34yine de birilerinin buna kalkışması halinde dünyada çok büyük bir savaş çıkabileceğini anlattılar.
01:10:41Mezarı açmaya çalışan kim olursa olsun büyük bir savaş ruhu açığa çıkacak,
01:10:46kanlı ve korkunç bir katliam başlayacaktı.
01:10:50Keşif ekibi aynı zamanda tüm bu bilgilerin yer aldığı bir kitap hakkında da bilgilendirildi.
01:10:57Ekip üyelerinin iddiasına göre söz konusu kitap 17. yüzyıla aitti.
01:11:02Ve Timur Lenk'in Laneti filminde de anlatıldığı gibi,
01:11:05formatı itibariyle aslında kutsal bir metin değil, birçok parçadan oluşan bir yayın,
01:11:10kahraman savaşçılar hakkında yerel efsaneler ve geleneklerden oluşan bir koleksiyondu.
01:11:16Öğle yemeğinden sonra Timur Lenk'in mezarını açmaya devam ettiler.
01:11:22Torunu Uluğbek'e ait olan mezardan 7. Boyun Umuru'nun parçalandığı bir iskelet çıkarıldığı için,
01:11:28herkes Timur'un Gur Emir'e gömüldüğünde neredeyse emindi.
01:11:33Onun en büyük gökbilimci olduğu biliniyordu.
01:11:36Ve yıldız tabloları modern bilim adamları tarafından hala kullanılıyor.
01:11:41Dini fanatikler gökbilimciyi sapkınlık ve kara büyü yapmakla suçladılar ve bilim adamının kafasını kestiler.
01:11:52Elektrikler kendiliğinden gittiği gibi geri geldi ve çalışmalar devam etti.
01:11:58Mezar taşı çok ağırdı. Altında 3 tonluk yeşim taşı da dahil olmak üzere 2 tane daha vardı.
01:12:05Son levhada kaldırıldığında türbenin her tarafına gül kokusuna benzer çok kuvvetli bir koku yayıldı.
01:12:14Keşif gezisine akademisyen Gerasimov da katılmıştı ve daha sonra Timur'un görünüşünü kafatasından yeniden oluşturdu.
01:12:22Gerasimov, Timur'un saçının rengine şaşırdı.
01:12:26Timur'un saçları Cengiz Han'ın torunlarında olduğu gibi siyah değil, kestane rengiydi.
01:12:31Ve boyu bir Orta Asya yerlisi için çok fazla uzun olan bir yetmişin üzerindeydi.
01:12:40Mezardan çıkarılan iskeletin diz kapağında hasar vardı.
01:12:44Bu da mezardaki adamın gerçekten de Timur Lenk olduğunun bir başka kanıtıydı.
01:12:49Gerasimov'un çalışanları Büyük Komutan'ın görünümü eski haline getirildiğinde bilim adamının şaşkınlık ve hayranlık içinde kaldığını anlatırlar.
01:12:58Timur'un yüz hatları ve kafa yapısı Moğollara hiç benzemiyordu.
01:13:10Hava karardıktan sonra heyecan içindeki ekip üyeleri otele döndüler.
01:13:15Küçük el radyolarını açtılar ve İngiliz kanalında Almanların Sovyetler Birliğini işgal ettiğini duydular.
01:13:22Sefer acilen durduruldu, iskeletler ve tüm malzemeler Moskova'ya gönderildi.
01:13:28Kameraman Kayumov cephede kameraman olarak görev yapmaya gitti.
01:13:34Nazi Almanyası ve Sovyetler Birliği arasındaki büyük savaşın başlangıcına ilişkin senaryoyu herkes biliyor.
01:13:41Kızıl ordunun geri çekilmesi, muazzam bir insan ve ekipman kaybı.
01:13:45Kayumov'un anlatımına göre Rijev yakınlarında Mareşal Zhukov'la buluştu ve Timur'un lanetiyle ilgili efsane hakkında konuşmayı başardı.
01:13:54Kameramana göre komutan bu hikayeyle çok ilgilendi ve hemen Stalin'e haber verdi.
01:14:00Diğer kaynaklara göre Mareşal ancak Kayumov ile ikinci görüşmesinden sonra Stalin'e bu hikaye hakkında bilgi verdi.
01:14:07Stalin'in bu konuya kesinlikle ilgilenmediği için,
01:14:10Sovyetler Birliği'nin işgal planı olan Barbarossa Planı'nın 1940 yılında Hitler'in karargahında geliştirildiği,
01:14:18operasyon tarihinin 1941 baharı olarak belirlendiği biliniyor.
01:14:23Yani her şey Timur'un mezarının açılmasından çok önce hazırlanmıştı.
01:14:30Her şey Timur'un mezarının açılmasından çok önce hazırlanmıştı.
01:14:34Her ne olursa olsun iki gerçek dikkate değerdir.
01:14:38Birincisi hükümetin Timurluların cenazesi için 1 milyon ruble tahsis etmesi, ki bu o zamanlar için devasa bir miktardı.
01:14:47Tahminen 16 tank veya bir tümenin 2 aylık masrafına eşdeğerdi.
01:14:53İkinci tuhaflık ise tarihi eşyaların bir süre boyunca araştırmacılardır.
01:14:59İkinci tuhaflık ise tarihi eşyaların bir süre boyunca araştırmacıların görüş alanından kaybolmasıydı.
01:15:09Bir tarihi örtüşme daha.
01:15:12Timur'un kalıntılarının büyük bir saygıyla ve tüm Müslüman geleneklerine uygun olarak defnedilmesinin hemen ardından Sovyet ordusu Stalingrad'da zafer kazandı.
01:15:23Ve bu zafer tüm dünya için bir dönüm noktası oldu.