MS 79 yılında, Vezüv Yanardağı'nın patlamasıyla Pompeii ve Herculaneum antik Roma şehirleri kül altında kalmış ve binlerce insanın hayatı trajik bir şekilde sona ermiştir.
Bazı kaynaklar:
https://ria.ru/20200213/1564624753.html
https://www.heritagedaily.com/2023/02/new-discoveries-at-roman-pompeii/146305
https://pompeiisites.org/en/comunicati/pompeii-new-excavations-have-begun-in-the-central-area-of-the-site
https://pompeiiarchaeologicalpark.com/pompeii-frescoes-of-the-trojan-war-discovered
https://www.smithsonianmag.com/smart-news/rare-blue-shrine-unearthed-at-pompeii-180984507
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Web sitesi: https://lordsofthesounds.com/
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#Pompeii #Herculaneum #Vezüv #AntikRoma #Arkeoloji #Belgesel #Tarih #Volkan #DoğalAfet #MS79 #VezüvYanardağı #ArkeolojikKazı #AntikŞehirler #RomaSanatı #TarihBelgeseli #VolkanikPatlama #TarihiKeşif #UnutulmuşŞehirler #Arkeologlar #TarihiYolculuk #ArkeolojikBuluntular #KülAltındakiŞehirler
Bazı kaynaklar:
https://ria.ru/20200213/1564624753.html
https://www.heritagedaily.com/2023/02/new-discoveries-at-roman-pompeii/146305
https://pompeiisites.org/en/comunicati/pompeii-new-excavations-have-begun-in-the-central-area-of-the-site
https://pompeiiarchaeologicalpark.com/pompeii-frescoes-of-the-trojan-war-discovered
https://www.smithsonianmag.com/smart-news/rare-blue-shrine-unearthed-at-pompeii-180984507
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Web sitesi: https://lordsofthesounds.com/
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#Pompeii #Herculaneum #Vezüv #AntikRoma #Arkeoloji #Belgesel #Tarih #Volkan #DoğalAfet #MS79 #VezüvYanardağı #ArkeolojikKazı #AntikŞehirler #RomaSanatı #TarihBelgeseli #VolkanikPatlama #TarihiKeşif #UnutulmuşŞehirler #Arkeologlar #TarihiYolculuk #ArkeolojikBuluntular #KülAltındakiŞehirler
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler anlatan erbe yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, kurumalara ve telgraf bildirim sesleri anlatıyor.
00:20Dünya tarihinin en korkunç seri katiliyle karşılaşmış ilk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralar için I. Gordiato yönecek.
00:30KGB su gibidir, bulunduğu ortama okunarak insanın zamanda yorgunluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiasını ödüyor.
00:50Dünya sessizdi, ta ki Vezüv yanardağı yerin derinliklerinden gelen bir öfkeyle patlayana kadar.
01:21Güneş ışığının yerini ölümcül bir karanlık aldı. Gökyüzü yoğun bir kül ve duman tabakasıyla örtülmüştü. Gündüz geceden daha korkunç hale gelmişti.
01:34Her adımda zeminin altından gelen sarsıntılar çatırdayan binaların yankılarıyla birleşiyordu. Yanan taşlar ve volkanik küller gökten ölüm yağmuru gibi iniyordu.
01:47İnsanlar çaresizce sığınacak bir yer ararken nefes almak her saniye biraz daha zorlaşıyordu. Şehirlerin sokakları çaresiz feryatlarla dolmuştu.
01:59Pompey, Herculaneum ve diğer şehirler birkaç saat içinde tarihin derinliklerine gömüldü.
02:06Patlamanın şiddeti insanları donup kalmış heykellere dönüştürdü. Sevdiklerine son kez sarılanlar, hayatta kalmak için kaçmaya çalışanlar hepsi taş kesildi.
02:20Bir zamanlar hayat dolu olan bu yerler şimdi ölümün hüküm sürdüğü birer mezarlığa dönüşmüştü.
02:28Yüzyıllar sonra bile bu trajedinin izleri küllerin altına gömülü kalmış cesetler ve hayalet şehirlerde saklı kalacak.
02:37Vezüvün patlaması taş ve toprakla birlikte insan ruhunu da derinlemesine yaraladı.
02:43Bu felaket insanın doğanın gücü karşısındaki çaresizliğini tüm çıplaklığıyla ortaya serdi.
02:53Göz alabildiğine uzanan kül denizi, yanardağın eteklerinden aşağılara doğru yuvarlanan volkanik taşlar, yıkıntılar arasında hareketsiz yatan cesetler.
03:05Felaketin merkezine doğru ilerledikçe bu sessiz ve kasvetli manzara tarihin en büyük trajedilerinden birinin sahnesi haline gelir.
03:15Bu Vezüv yanardağının insanlığa bıraktığı karanlık bir hatıradır.
03:24M.S. 79 yılı tarihin en yıkıcı doğa olaylarından birine tanıklık etti.
03:31Vezüv yanardağının patlaması Roma İmparatorluğu'nun refah içindeki şehirlerini birkaç saat içinde yerle bir etti.
03:39Aniden başlayan bu felaket binlerce insanın yaşamını sonsuza dek değiştirdi.
03:45Taşlar ve binalarla birlikte dönemin insanlarının umutları, korkuları ve anıları da kül ve taşlar altında kaldı.
03:54Bu yıkım bir medeniyetin tarih sahnesinden silinişinin simgesi oldu.
04:00Gelin bu trajik olayın perde arkasına birlikte bakalım.
04:31Latince Vezevius olarak seslenen Vezüv ismi muhtemelen Hint Avrupa kökenlidir.
04:37Adın kökeni aydınlatmak anlamına gelen aues veya yakmak anlamına gelen eus kelimelerine dayanır.
04:45Bununla birlikte bazılarına göre isim Pelasglar'ın lideri Vespio'dan gelmektedir.
04:51Vespio'nun bu bölgeye hükmettiği rivayet edilir.
04:55Ancak Vezüv'ün adının kökeni ile ilgili başka halk etimolojileri de mevcuttur.
05:01Antik dönemde Vezüv'ün yarı tanrı kahraman Herkül'e adandığına inanılıyordu.
05:06Ve Yanardağ'ın eteklerinde yer alan Herkülanium şehri de adını bu kahramandan almıştır.
05:12Bu nedenle Yanardağ'ın adının da dolaylı olarak Herkülden türediği düşünülmüştür.
05:18Herkül, tanrı Jüpiter'in yani antik Yunan'daki Zeus'un Tebe kraliçesi Akmene'den olan oğluydu.
05:25Jüpiter'in lakaplarından biri de yağmur yağdıran anlamına gelen Hiesti.
05:30Bu nedenle Herkül Hies'in oğlu anlamına gelen Hiesohios olarak adlandırıldı.
05:36Ve buradan da Latince Vesuvius ismi türemiştir.
05:4017. yüzyılın sonlarında yaşayan tarihçi ve rahip Camillo Tutini'ye göre ise
05:45Vezüv ismi Latince Vae Suis yani kendi halkına yazıklar olsun ifadesinden gelmektedir.
05:52Çünkü Yanardağ'ın o zamana kadar gerçekleşen birçok patlaması,
05:55Napoli veya Kampanya için büyük felaketlere yol açan önemli tarihsel olayların öncesinde ya da sonrasında meydana gelmiştir.
06:04Örneğin 1631'deki patlama, 1647'deki Masaniello ayaklanmalarının bir doğal habercisi olarak görülmüştür.
06:1419. yüzyılın sonlarında yazılmış Napoli şiirlerinde Vezüv sık sık La Montagne yani dağ olarak adlandırılırdı.
06:22Bu da onun diğer dağlara kıyasla ne kadar önemli olduğunu vurgulamak içindir.
06:28Vezüv Yanardağı, İtalya'nın Kampanya bölgesinde, Napoli metropolünün güneydoğusunda yer alır.
06:351995 yılında kurulan Ayna adlı milli parkın sınırları içinde bulunan bu yanardağ, Napoli şehrinin sembollerinden biri olarak kabul edilir.
06:442010 yılında yapılan ölçümlere göre Vezüv'ün yüksekliği 1281 metre olarak belirlenmiştir.
06:51Yanardağ yaklaşık 4 kilometre çapında kısmen çökmüş bir kaldera içinde yükselir.
06:58Bu kaldera M.S. 79 yılında gerçekleşen büyük patlama sonrasında çöken daha önceki bir volkanik yapının, günümüzde Montezoma olarak bilinen dağın kalıntılarından oluşmuştur.
07:10Patlamayla birlikte günümüzde büyük kon olarak adlandırılan yeni bir volkanik koni meydana gelmiştir.
07:17Bu nedenle tüm volkanik yapı genellikle Soma Vezüv kompleksi olarak adlandırılır ve Vezüv dağı genellikle bu iç koniyi ifade eder.
07:28Vezüv'ün yüksek tehlike potansiyeli nedeniyle bir kırmızı bölge oluşturulmuştur.
07:34Bu bölge olası bir patlamada en yüksek risk altında olan alanları kapsar.
07:39Milli Savunma Bakanlığı, Bilim Camiası ve yerel yetkililerle iş birliği içinde sürekli güncellenen bir acil durum planı hazırlamıştır.
07:49Vezüv Yanardağı hem patlamalarının sıklığı hem de tarihsel önemi nedeniyle özellikle ilgi çekici bir volkanik yapıdır.
08:00Yanardağ patlayıcı karakteriyle tanınır ve son patlaması 1944 yılında gerçekleşmiştir.
08:08Vezüv günümüzde kuyşenti yani uykuda olarak kabul edilmektedir.
08:13Araştırmalara göre Vezüv bölgesinde yaklaşık 400 bin yıl önce volkanik faaliyetler başlamıştır.
08:20Ancak yanardağın bugünkü formunu almaya başlaması muhtemelen 30 bin yıl önce Napoli Körfezi'nde denizaltı volkanı olarak yükselmesiyle gerçekleşmiştir.
08:30Sonrasında deniz seviyesinin üzerine çıkarak ada haline gelen Vezüv, volkanik materyallerin birikmesiyle kara ile birleşmiştir.
08:40M.S. 79 yılından önce Vezüv Yanardağı çeşitli şiddetli patlamalar yaşamıştır.
08:47Bu patlamalar uzun süren sessizlik dönemleriyle kesintiye uğramıştır.
08:52Tarihte kaydedilen en eski patlamalardan biri yaklaşık 25 bin yıl önce gerçekleşen Kodola-Pomza patlamasıdır.
09:00Ardından 18 bin 300 yıl önce Temel-Pomza patlaması meydana gelmiş ve bu patlama Montezoma'nın oluşumuna neden olmuştur.
09:0916 bin yıl önce gerçekleşen Yeşil-Pomza ve 8 bin yıl önceki Mercato-Pomza patlamaları Vezüv'ün tarihindeki diğer önemli olaylardır.
09:18Avellino-Pomza olarak bilinen patlama ise yaklaşık 3 bin 800 yıl önce gerçekleşmiş ve bölgedeki birçok bronz şağı yerleşimini yok etmiştir.
09:29Bu patlamaların hepsi son derece şiddetli olmaları nedeniyle Plinyan patlamalar olarak adlandırılır.
09:37Bu terim M.S. 79'daki büyük patlama sırasında Yanardağ'ı gözlemleyen ve belgeler yazan Romalı yazarlar Plinyus Elder ve Plinyus Younger'dan gelir.
09:49Plinyan patlamalar Vezüv'ün Ercolano, Pompeii, Oplontis ve Stabia gibi şehirleri yok eden büyük patlamalarıyla benzerlik gösterir.
10:00Vezüv-Yanardağı her zaman aktif bir volkan olarak bilinmiyordu.
10:04Aslında yüzyıllar boyunca sakin bir dağ olarak kabul edildi.
10:09Antik yazarlar Yanardağ'ın zirvesi dışında tarım arazileri ve üzüm bağları ile kaplı olduğunu yazarlar.
10:17Napoli Arkeoloji Müzesi'nde bulunan bazı fresklerde Vezüv'ün tek zirveli ve bitki örtüsüyle kaplı bir dağ olarak tasvir edildiği görülmektedir.
10:26Vezüv'ün zirvesi neredeyse dikey kayalıklarla çevrili geniş bir düzlüğe sahipti.
10:32Bu düzlüğün genişliği bir ordunun kamp kurmasına yetecek büyüklükteydi.
10:37Bu nedenle M.Ö. 73 yılında 3. Köle Savaşı sırasında Spartaküs ve isyancı ordusu Vezüv'e sığınmıştı.
10:45Romalılar tarafından kuşatılan köleler üzüm bağlarındaki asma dallarını kullanarak dağın sarp yamaçlarından kaçmayı başardılar.
10:54Bu bölge bugünkü Montezoma olarak bilinen eski bir kraterin kalıntısıydı.
11:02Vezüv'ün çevresindeki topraklar volkanik zenginlik sayesinde son derece verimlidir.
11:10Bu nedenle antik dönemlerde bölge Oski ve Samnitler gibi yerel halklar tarafından yoğun olarak yerleşim görmüştür.
11:18Pompeyi, Ercolano, Stabie ve Oplontis gibi şehirler Vezüv'ün sunduğu verimli topraklarda gelişmiştir.
11:25Ancak bu bölgelerde yaşayanlar yanardağın potansiyel tehlikesinin farkındaydılar.
11:32Milattan sonra 18 yılında coğrafyacı Strabon Vezüv'ü uykuda bir volkan olarak tanımlamış
11:39ve bu durumun çevresindeki toprakların verimliliğine katkıda bulunduğunu belirtmiştir.
11:44Strabon bu bölgeyi Etna yanardağının eteklerindeki zengin topraklarla kıyaslamıştır.
11:50Pompeyi'nin kökenleri M.Ö. 9. yüzyılın sonlarına kadar uzanır.
11:56Bu dönemde OPC olarak bilinen bir halk Vezüv yanardağının oluşturduğu lav tabakasının üzerinde
12:03yaklaşık 30 metre yükseklikte bir platoda yer alan Pompeyi bölgesine yerleşti.
12:08Bu stratejik konum Napoli körfezinin tamamını görebilen bir manzaraya sahip.
12:13Ve Sarno nehrinin ağzına yakındı.
12:16Bu da su kaynağı olarak büyük bir avantaj sağlıyordu.
12:20Ancak Pompeyi'nin ilk kalıcı yerleşimleri M.Ö. 8. yüzyılda Oskan halkı tarafından kuruldu.
12:27Bu halk bölgedeki beş köyü birleştirerek bir yerleşim merkezi oluşturdu
12:32ve bu yerleşim merkezi M.Ö. 6. yüzyılda surlarla çevrildi.
12:36Aynı dönemde Sarno nehri ağzında bir liman kuruldu ve deniz ticareti başladı.
12:42Arkeolojik kazılar Pompeyi'de Oskan dönemine ait kalıntıları,
12:47özellikle de nekropol alanlarında bulunan çanak çömlek parçalarını ve mezarları ortaya çıkarmıştır.
12:55Pompeyi M.Ö. 8. yüzyılda Yunan halkı tarafından kuruldu.
12:59Arkeolojik kazılar Pompeyi'de özellikle de nekropol alanlarında bulunan çanak çömlek parçaları ve mezarları ortaya çıkarmıştır.
13:03Pompeyi M.Ö. 8. yüzyılda Yunanlıların kampanya bölgesine yerleşmesiyle Yunan kültürünün etkisi altına girdi.
13:11Yunanlılar Pompeyi'yi askeri olarak fethetmemiş olsalar da bölgeyi kontrol altına aldılar ve bir dorik tapınak inşa ettiler.
13:20Bu tapınak şehrin merkezinde değil daha izole bir bölgede, Triangular Forum olarak bilinen alanda yer alıyordu.
13:27Ayrıca bu dönemde Apollo kültü de Pompeyi'ye tanıtıldı.
13:33M.Ö. 524'te Etrüskler kampanya bölgesine geldiklerinde Pompeyi'de de etkilerini göstermeye başladılar.
13:42Etrüskler Sarno nehrinin denizle iç bölge arasında bir bağlantı olarak kullanarak Pompeyi'de yerleşik hayata geçtiler.
13:50Yunanlılar gibi Etrüskler de Pompeyi'yi askeri olarak fethetmedi ancak şehri kontrol altına aldılar.
13:57Bu dönemde Pompeyi'de Apollo tapınağı inşa edildi.
14:01Bazı evler Etrüsk tarzında tuskan atriümüyle donatıldı ve surlar güçlendirildi.
14:08M.Ö. 474'te Etrüskler Kime savaşında yenildi ve Pompeyi tekrar Yunan etkisi altına girdi.
14:16Yunanlılar Apollo ve Jüpiter tapınaklarını restore etti, surları güçlendirdi ve yeni yerleşim alanları oluşturdu.
14:24Ancak M.Ö. 5. yüzyılın sonlarında Samnitler kampanya bölgesini fethederek Pompeyi'yi de kontrol altına aldılar ve şehir Samnit dönemi boyunca büyük bir gelişim gösterdi.
14:36Bu dönemden sonra Pompeyi M.Ö. 3. ve 2. yüzyıllarda büyük bir refah dönemi yaşadı
14:42ve Roma İmparatorluğu'nun bir parçası haline geldi.
14:46Şehir Roma kültürünün etkisi altında büyümeye ve gelişmeye devam etti.
14:51Özellikle Augustus döneminde Pompeyi, Roma patriklerinin favori tatil yeri haline geldi
14:57ve şehirde lüks villalar, tapınaklar ve diğer kamu binaları inşa edildi.
15:035 Şubat 62'de şiddetli bir deprem Pompeyi'yi ve çevresindeki düzlüğü vurdu.
15:10Depremin merkez üssü yakındaki Stabia'ydı ve Mercalli ölçeğinde 5-6 derecelerinde bir yoğunluğa sahipti.
15:18Bu deprem Pompeyi'nin önemli yapılarında büyük yıkımlara yol açtı.
15:23Özellikle Vesuvia'nın yıkımlarında büyük yıkımlara yol açtı.
15:27Deprem şehirdeki günlük yaşamı olumsuz etkiledi.
15:31Birçok zengin vatandaş güvenlik endişeleriyle şehri terk ederken ticaret hızla düştü.
15:37Pompeyi kısa sürede büyük bir inşaat sahasına dönüştü
15:41ve şehirdeki ana faaliyet yeniden yapılanma çalışmaları oldu.
15:45Bu süreçte birçok şehrin ticaret sahasına dönüştü.
15:49Birçok şehrin ticaret sahasına dönüştü ve birçok şehrin ticaret sahasına dönüştü.
15:53Birçok şehrin ticaret sahasına dönüştü ve birçok şehrin ticaret sahasına dönüştü.
15:57Bu süreçte birçok kişi kira gelirleri veya restorasyon işlerinden kazanç sağladı.
16:021. Yüzyıl
16:21Milattan sonra 79 yılının 24 Ağustos sabahında birkaç gündür devam eden depremler patlamanın habercisiydi.
16:31Saat 13 civarında Vezöv'ün tepesinden devasa bir kül ve duman bulutu yükselmeye başladı.
16:38Ardından gelen büyük volkanik patlama şehre saatlerce kül ve lapis yağdırdı.
16:51Bu yağış 5 saat içinde 1 metre yüksekliğe ulaştı ve binaların çatıları çökmeye başladı.
16:58Ertesi sabah volkanik materyal 2 metreye yaklaştığında Pompei'ye piroklastik akıntılar ulaştı.
17:05Saat 6'da gelen ilk akıntı ardından 7'de ikinci bir akıntı ve nihayet 8'de gelen son daha güçlü bir akıntı şehirde hayatta kalan herkesi yok etti.
17:1710'a gelindiğinde volkanik patlama gücünü kaybetmeye başladı.
17:21Ancak kül yağışı 4 gün daha devam etti.
17:25Pompei yaklaşık 6 metre derinliğinde volkanik malzemenin altında gömülü kaldı.
17:32Sadece bazı sütün kalıntıları ve binaların en yüksek kısımları görülebiliyordu.
17:55Şehirdeki nüfusun kesin sayısı bilinmemekle birlikte tahminlere göre bu sayı 6000 ile 20.000 arasında değişiyordu.
18:04Yaklaşık 1150 kurbanın cesetleri bulunmuştur.
18:08Bunların 394'ü binaların çökmesiyle hayatını kaybedenlerdi.
18:13Diğer 650 kişi ise piroklastik akıntılarla dışarıda öldü.
18:17Birçok Pompei sakini kül ve lapislerden kaçmak için ağızlarını yastıklarla kapatarak korunmaya çalıştı.
18:25Ancak özellikle Herkülaneum kapısına kaçanlar için ölüm kaçınılmaz oldu.
18:30Daha şanslı olanlar Stabia kapısına ve oradan denize doğru kaçmayı başardı.
18:36Ancak sahil sürekli depremlerle oluşan dev dalgalarla sarsılıyordu ve teknelerin çoğu yok olmuştu.
18:42Arkeolojik gazılar sırasında bulunan kalıntılar bazı kişilerin son anlarını dramatik bir şekilde gözler önüne serdi.
18:50Örneğin birçok mücevher taşıyan bir kadın yanında başını bir ürtüyle sarmış 14 yaşında bir kızla birlikte ölü bulunmuştur.
18:58Bir dilenci elinde bir baston ve yiyecek dolu bir çantayla, bir çift el ele tutuşmuş, bir sporcu ise elinde bir yağ şişesiyle,
19:06bir grup köle ise 4 metre karelik bir odada çatılardan kaçmaya çalışırken ölmüş halde bulundu.
19:14Patlamanın ardından Vezüv yanardağı yeni bir şekil aldı.
19:19Çift zirveli bir yapı ve yeni bir koni oluştu.
19:23Pompei'nin çevresi beyaz bir ürtüyle kaplanmıştı.
19:27Sarno nehri zorla akıyordu.
19:29Ve sahil şeridi denize doğru genişlemişti.
19:52İmparator Titus felaketin ardından birçok kişinin ölümünün sonu,
19:57İmparator Titus felaketin ardından Kampanya bölgesine yardım gönderdi ve bölgeyi transit geçişe kapattı.
20:05Ayrıca varisi olmayan mülklerin yıkılmasını ve inşaatta kullanılmak üzere bu malzemelerin yeniden değerlendirilmesini emretti.
20:13Ancak bu süreçte yağmalama olayları da yaşandı.
20:18Pompei'yi yeniden inşa edilmedi ve zamanla bitki örtüsüyle kaplanarak tarihin derinliklerine gömüldü.
20:27İLK KAZILAR
20:35İlk kazılar 1700'lü yıllarda başladığında dünya zamanın durduğu bir Greko-Romen şehri bulmuş olmanın şaşkınlığını yaşıyordu.
20:44Şehirdeki büyük kamu binaları arasında etkileyici bir forum ve amfiteyatro yer alıyordu.
20:50Ayrıca M.Ö. 4. yüzyıla kadar uzanan lüks villalar ve çeşitli evler ortaya çıkarıldı.
20:57Hala ekmek bulunan fırınlar keşfedildi.
21:00Binalar ve içerdikleri kalıntılar antik dünyanın günlük yaşamını gözler önüne serdi ve 18. yüzyılda klasik dönemlere olan ilginin artmasına neden oldu.
21:11İtalyan jeologlar şehirlerin altında gömülü katmanları ve yazılı kanıtları inceleyerek o korkunç günlerin resmini oldukça doğru bir şekilde yeniden oluşturdular.
21:22Patlamanın genç Plinyus'un belirttiğinden birkaç saat önce başladığına inanılıyor.
21:28Yanardağdan 15-25 kilometre yüksekliğe kadar püsküren devasa bir laf sütünü ortaya çıktı.
21:35Bu aşama 22 saat sürmüştü.
21:38Ancak sonraki 5-6 saat en yıkıcı dönemdi.
21:42Patlama sütünü çöktü, lav akışı hızlandı ve 7-12 metre derinliğindeki bir magma odasının çökmesiyle büyük miktarda kül ve sünger taşı açığa çıktı.
21:53Zemin saatte 15 santimetre hızla pyroklastik malzemeyle kaplandı.
21:58Şehirler bazı yerlerde 20 metreye kadar ulaşan kalın bir pomza tabakasıyla örtüldü.
22:03Evlerin çatıları bu ağırlığa dayanamayarak çöktü ve içerideki insanları altında bıraktı.
22:12Herkülaneum Pompei'den daha az bilinen ancak benzer bir kaderi paylaşan Vezüv yanardağının patlamasına maruz kalan bir diğer antik Roma şehridir.
22:22Vezüve yaklaşık 7 kilometre uzaklıkta bulunan bu şehirde 1980'lerde yapılan arkeolojik kazılar sırasında patlamanın yüzlerce kurbanı keşfedildi.
22:33Bu kazılar 2012 yılına kadar devam etti ve toplamda 340 iskelet ortaya çıkarıldı.
22:40İskeletlerin çoğu Roma filosunun gemileriyle kaçma umuduyla sahile koşan insanlara aitti.
22:47Diğer 104 ceset ise sahile bitişik taş yapılarda yani Fornici olarak adlandırılan yerlerde bulundu.
22:55Bu bulgular kurbanların ölüm nedenleri üzerine yeni bir tartışma başlattı.
23:00Başlangıçta bilim insanları Herkülaneum'daki sakinlerin çoğunlukla boğulma nedeniyle öldüğünü düşünüyordu.
23:07Ancak son araştırmalar bu hipotezi çürüttü.
23:10Napoli'deki 2. Federico Üniversitesi'nden bilim insanları sahilde bulunan insan kalıntılarını incelediklerinde
23:17çoğunun genç erkekler olduğunu ve kemiklerde yüksek derecede kireçlenme ve çatlaklar gördüklerini belirttiler.
23:24Bu bulgular kremasyona benzer yüksek sıcaklıklara maruz kalındığını gösteriyordu.
23:30Ayrıca kafa taslarının külle dolu olması ve cesetlerin boksör pozisyonunda olmaması Pompei'deki kurbanlarda görülen özelliklerle uyuşmuyordu.
23:40Bu da yumuşak dokunun çok yüksek sıcaklıklarda anında buharlaştığını gösteriyordu.
23:46Bu hipotezi doğrulamak için bilim insanları sahilde bulunan kaplumbağa kabukları üzerindeki çok renkli birikintilerin mineral birleşimini incelediler.
23:56Bu birikintilerin yüksek miktarda demir oksit içerdiğini ve bunların hemoglobinin termal ayrışmasının ürünleri olduğunu doğruladılar.
24:05Bu bulgular sahildeki insanların muhtemelen sıcak bir pyroklastik bulutla kaplandıklarında anında öldüklerini ortaya koydu.
24:16Aynı uzmanlardan oluşan ekip bu hipotezi destekleyen yeni bir araştırma daha gerçekleştirdi.
24:231960 yılında Herkülanyum'da Augustus Koleji'nde bir kül tabakasının altında ahşap bir yatağın üzerinde keşfedilen bir insan kafatasının içeriğini incelediler.
24:34Bu kafatasının iç kısmında bazı yerlerde sır benzeri bir yüzeye sahip camsı bir kütle bulunmuştu.
24:41Bu tür bir malzeme yalnızca göğüs bölgesinde yer alan süngerimsi bir kütlede vardı ve iskeletin başka hiçbir yerinde veya yakınında bu tür bir şey tespit edilmedi.
24:52Benzer bir durum 2. Dünya Savaşı sırasında Almanya'daki şiddetli yangınlarda ölen kurbanlarda da gözlemlenmiştir.
25:00Araştırmacılar bu cam benzeri kütlede saç ve beyne üzgü yağ asitleri ve proteinlerin ayrışma izlerini buldular.
25:08Yatağın kömürleşme şekli yaklaşık 520 dereceye kadar çıkan bir sıcaklığı gösteriyordu.
25:16Ancak başka bir grup bilim insanı bu sonuçlara şüpheyle yaklaştı.
25:20Forniki'de sığınan kurbanların kalıntılarını inceledikten sonra bu kişilerin ölümünün bu kadar ani olmadığı sonucuna vardılar.
25:28Büyük olasılıkla kurbanlar daha düşük sıcaklıklara yaklaşık 200-250 dereceye maruz kaldılar.
25:351980 yılında arkeologlar Pompeyi aristokrasisinin dinlenme yeri olarak hizmet veren antik Oplontis yerleşiminde kazılara başladı.
25:45Bu bölgede birçok kulübe ve bahçe vardı.
25:48Bilim insanları patlama anında boş olan Popeya Sabina'sının zengin villasını incelediler.
25:55Lucius Gracius Tertius'a ait başka bir villada ise felaketten önce şarap üretimi yapılıyordu.
26:01Avluda gemilere yüklenmeyi bekleyen amphoralar bulundu.
26:071984 yılında odalardan birinde küle gömülmüş 50 ceset bulundu.
26:13Bu kişilerin muhtemelen kurtarılmayı beklerken oraya sığındıkları düşünülüyor.
26:182017 yazında Michigan Üniversitesi'nden arkeologlar bu alanda kazılara başladı.
26:24Uzmanlar kemiklerin DNA'sını analiz ederek kurbanların çoğunun akraba muhtemelen birkaç ailenin üyesi olduğunu belirledi.
26:33İskeletlerin yapısı o dönemde yaygın olan anemi veya enfeksiyon belirtileri göstermeyen görece sağlıklı bireyler olduklarını düşündürüyordu.
26:42Ancak birçok kişinin hatta çocukların bile dişlerinin kötü olduğu tespit edildi.
26:48Hamileliğin sonlarında olduğu düşünülen 25-30 yaşlarında bir kadının kalıntıları da bulundu.
26:56Arkeologlar Herkülanyum'da ölenlerin kemiklerini incelediğinde ölümlerinin aniden gerçekleştiğini tespit ettiler.
27:04Ölenlerin kemikleri ve kafa taslarının içinde kırmızı ve siyah renklerde mineral birikintileri buldular.
27:11Yapılan kimyasal analizler bu maddenin demir oksitleri içerdiğini ortaya koydu.
27:18Vezüv yanardağının patlamasıyla birlikte Pompeyi'deki birçok insanın cesedi üzerlerine çöken kül ve tüf tabakası tarafından anında kaplandı
27:27ve zamanla bu tabaka sertleşerek koruyucu bir örtü oluşturdu.
27:3219. yüzyılın sonlarında arkeologlar bu tabakanın altında taşlaşmış bedenlerin boşluklarını keşfettiler.
27:39Giuseppe Fiorelli tarafından geliştirilen bir yöntemle bu boşluklar alçıyla doldurularak ölenlerin son anlarını gözler önüne seren kalıplar oluşturuldu.
27:49Bu kalıplar sadece insanların dış şekillerini değil içlerindeki iskeletleri de koruyarak patlama anındaki dramatik pozisyonlarını günümüze kadar taşımıştır.
27:59Modern teknolojilerle yapılan analizler bu taşlaşmış bedenlerin ölüm anlarını ve fiziki durumlarını detaylı bir şekilde ortaya koyarak Pompeyi'nin trajik sonunu daha da anlaşılır kılmaktadır.
28:16Arkeolog Pompeyi felaketinde ölen bir çocuğun alçı kalıbını tutuyor.
28:21Çocuk trajedi meydana geldiğinde annesinin kucağındaydı.
28:29Bazı evlerde felaket anında yemek hazırlığı yapıldığına dair kalıntılar bulunmuştur.
28:35Bir evden fırında pişmekte olan ekmekler çıkarılmıştır.
28:40Pompeyi'de bulunan duvar yazıları şehir sakinlerinin günlük düşüncelerini ve hislerini yansıtır.
28:47Bu yazıtlar arasında felaket öncesi döneme ait sevgi sözleri, politik sloganlar ve günlük işlerle ilgili notlar bulunur.
28:55Pompeyi Arkeoloji Parkı çalışanları ölü şehir olarak adlandırılan alanda kazı çalışmalarına hala devam ediyorlar.
29:04Yavaş yavaş kaybolmuş şehrin yeni evlerini ve sokaklarını ortaya çıkarıyorlar.
29:10Nispeten yakın bir zamanda bilim insanları şehrin duvarlarının kuzeybatısında antik dönemlerin çeşitli sanayi bölgeleri,
29:18fakirler ve zanaatkarların evlerinin bulunduğu Civita Giuliana bölgesinde şehir dışı kazılara başladılar.
29:27İtalyan arkeologlar şehrin bu bölümlerinden birinde bir villanın kalıntılarını ve daha sonra öğrendikleri gibi ahır görevi gören alışılmadık bir yapı bulmayı başardılar.
29:37Bilim adamları kül katmanlarını taradıklarında bu odanın zeminine yakın bir yerde bir atın vücudunun şekline mükemmel şekilde uyan bir boşluk alanı olduğunu keşfettiler.
29:48Biraz aşağıda bir atın çenesini, dişlerini ve diğer kalıntılarını buldular.
29:54Araştırmacılar külün kulaklarının şekli, dişleri ve izleri genellikle çökeltilerde korunmayan diğer vücut parçaları da olmak üzere atın özelliklerini mükemmel bir şekilde koruduğunu belirtti.
30:07Bu atın boyu, zengin bronz koşum takımı ve demir kantarmasıyla açıkça görüldüğü gibi sahibi için çok değerli olduğu açıktır.
30:16Akademisyenler tarafından o dönemde Pompei'de düzenli olarak gerçekleştirilen yarışlara ve gösterilere katıldığına inanılıyor.
30:24Daha önce bilim insanları yalnızca katır ve eşek kalıntılarını bulmuş ancak saf kanatları bulamamıştı.
30:31İlginç bir şekilde arkeologlar buldukları atın yanında başka bir atın kalıntılarını daha buldular.
30:38Bu atın görünümünü kurtarmak mümkün olmadı.
30:41Çünkü atın bedeninin bulunduğu yerde oluşan boşluk toprağın kısmen çökmesi sonucu geri dönüşümsüz bir şekilde zarar görmüştü.
30:49Bu çökme define avcılarının villanın altında değerli bir şeyler bulma umuduyla yakınında tünel kazmaları sonucu meydana gelmiş.
30:58Şu anda bilim insanları villanın kazılarını sürdürüyor ve villanın Pompei şehri ve çevresindeki hayatta ne kadar büyük bir rol oynadığını ve ne kadar büyük olduğunu anlamaya çalışıyorlar.
31:12Şu ana kadar villa içinde 15 oda, bunların arasında birkaç yaşam ve endüstriyel alan bulunmuş durumda.
31:20Pompei ve Herkülanyum'un efsanevi sakinlerini yalnızca Vezüv yanardağının püskürmesi değil,
31:27aynı zamanda su şebekelerindeki yüksek miktardaki toksin-antimon bileşenlerinin de yok edebileceğini belirten kimyagerler,
31:34Taksikalıcı Leders dergisinde yayınlanan bir makalede bu iddiayı dile getiriyorlar.
31:40Güney Danimarka Üniversitesi'nden K. R. Rasmussen,
31:43uzun süredir meslektaşlarımız Romalıların su borularında kurşun kullanarak kendilerini zehirlediklerini düşünüyorlar.
31:50Ancak bu tez tam olarak doğru değil, çünkü kurşun borular kısa süredeki reçtaşı tortularıyla kaplanıyor ve bu da kurşunun suya karışmasını engelliyor.
32:00Diğer bir deyişle bu borular yalnızca döşendiği veya onarıldığı zaman toksik hale geliyor, diyor.
32:07Antik Roma, birçok sanat ve bilim tarihçisi tarafından eleştirildiği gibi,
32:12Antik Yunanistan kadar zengin bir kültürel miras bırakmamış olabilir.
32:17Ancak hukuk, mimarlık ve inşaat alanlarında büyük başarılar göstermiştir.
32:22Antik Roma yolları, su yolları, panteon ve diğer mimari yapılar binlerce yıl ayakta kalmış ve hala kullanılmaktadır.
32:37Ve belki de en çarpıcı keşif Vezüv'ün patlama tarihinin yeniden değerlendirilmesi oldu.
32:45Genç Pliny'nin Tacitus'a yazdığı mektupta belirttiği gibi patlamanın 24 Ağustos 79'da başladığına inanılıyordu.
32:53Ancak geçen yıl arkeologlar Pompei'deki bahçeli evin duvarında muhtemelen bir işçi tarafından yapılmış kara kalem bir yazıt buldular.
33:02Bu yazıtta tarih olarak 17 Ekim belirtilmişti ve bu tarih yeni stil takvimine göre ayarlanmıştı.
33:11Bu bulgu felaketin daha sonra gerçekleştiğini gösteriyor.
33:15Bilim insanları meyve ağaçlarının durumu gibi ipuçlarına dayanarak patlamanın büyük olasılıkla sonbaharda meydana geldiğini daha önce tahmin etmişlerdi.
33:24Ancak şimdi bu tahminin doğruluğunu destekleyen somut bir kanıt bulunmuş oldu.
33:32Vezöv Yanardağı 1631 yılından bu yana birçok kez patlamıştır.
33:40Özellikle 19. yüzyılda meydana gelen patlamalar etkileyici ve dikkat çekici olaylarla doludur.
33:471848 yılının Şubat ayında gerçekleşen bir patlamada kraterden yaklaşık 15 km yüksekliğe ulaşan bir buhar sütünü yükseldi.
33:57Bu sütün farklı renklerdeydi ve hemen ardından beyaz, siyah ve yeşil halkalar şeklinde 10 daire oluştu.
34:04Bu daireler koni şeklini alarak doğanın gücünü gözler önüne serdi.
34:09Benzer bir olay 1820 yılında da gözlemlenmişti.
34:151855 yılının Mayıs ayında ise yaklaşık 70 metre genişliğindeki bir lav akışı 300 metre derinliğindeki büyük bir yarığa doğru aktı.
34:25Bu yarığın ilk kısmı uçurum gibiydi ve düşen lav muazzam bir sıvı ateş şelalesi oluşturdu.
34:32Bu olay Vezüv yanardağının etkileyici gücünü bir kez daha gösterdi.
34:40Vezüv'ün 1872 yılında meydana gelen patlaması bu dönem içindeki en görkemli patlamalardan biri olarak kabul edilir.
34:49Patlama sırasında devasa bir bulut yükseldi ve bir çam ağacı şeklini aldı.
34:54Lavlar Massa di Lomma ve San Sebastiano al Vezuvio köylerini yok ederek büyük bir yıkıma neden oldu.
35:021895 ve 1898 yıllarındaki patlamalarda ise kraterden taşan lavlar iki yeni kubbe oluşturdu.
35:121895'te Colle Margherita adı verilen kubbe 1944'teki patlama sırasında yarı yarıya lavlarla kaplandı.
35:211898'de oluşan Colle Umberto kubbesi ise Vezüv gözlem evini koruyan doğal bir bariyer haline geldi.
35:29Bu dönemde Vezüv'ün konisi tarihte kaydedilen en yüksek seviyeye, deniz seviyesinden yaklaşık 1302 metreye ulaştı.
35:40Vezüv yanardağının 1906 yılındaki patlaması 20. yüzyılın en büyük patlaması olarak kabul edilir.
35:47Bu patlama sırasında devasa bir lav akıntısı Torre Annunziata'ya doğru ilerledi.
35:53Ancak mezarlık duvarları tarafından durduruldu.
35:57Patlamanın son saatlerinde oluşan gaz bulutu zirveyi sükürdü ve magmatik odayı boşalttı.
36:03Bu patlama sırasında Ottaviano kasabası büyük ölçüde külle kaplandı ve yaklaşık 300 kişi hayatını kaybetti.
36:11Bu trajik olay yeni Pompei olarak anıldı.
36:15San Giuseppe Veceviano'daki büyük bir kiliseye sığınan 105 kişi kilisenin tavanının çökmesi ve kapısının lavla yanması sonucu hayatını kaybetti.
36:25Patlamanın maliyeti İtalya hükümetinin 1908 olimpiyatlarından vazgeçmesine neden oldu ve organizasyon haklarını İngiltere'ye devretti.
36:351929 yılında meydana gelen bir diğer patlamada kraterde bir lav gölü oluştu ve bu lavlar güneydoğu yamacından taşarak bazı üzüm bağlarını yok etti.
36:49Vezövyanardağının son büyük patlaması ise 16-29 Mart 1944 tarihleri arasında gerçekleşti.
36:56Bu patlama yine Massa di Somma ve San Sebastiano köylerini yok etti ve Ottaviano ile Güney İtalya'nın büyük bir kısmını külle kapladı.
37:05İngiliz-Amerikan birlikleri tarafından çekilen haber filmleriyle ünlü hale gelen bu patlama lav fıskiyelerinin 800 metre yüksekliğe kadar ulaşmasıyla bilinir.
37:1520 Ağustos'ta İngiliz-Amerikan birlikleri tarafından çekilen haber filmleriyle ünlü hale gelen bu patlama lav fıskiyelerinin 800 metre yüksekliğe kadar ulaşmasıyla bilinir.
37:2526 kişi San Sebastiano kül yağmuru altında kalarak can verdi ve kraterin yapısı bu patlamayla birlikte büyük ölçüde değişti.
37:39Bu patlamadan sonra yanardağ bir uyku dönemine girdi ve krateri tıkayan bir kaya tapası Vezöv'ün son yıllardaki sürekli duman salınımını engelledi.
37:50Vezöv yanardağının gelecekteki patlamaları ve dinamik dinlenme dönemi üzerine çeşitli teoriler öne sürülmüştür.
37:58Bu teoriler yanardağın yeniden harekete geçebileceğini ya da bu sürecin 50-100 yıl ya da daha uzun bir zaman alabileceğini öne sürmektedir.
38:08Yanardağın faaliyetlerini incelemek için küçük depremler, gaz değişiklikleri ve deforme oluşumlar sürekli olarak takip edilmektedir.
38:17Vezöv ve çevresi yoğun yerleşim görmüş olup düzensiz kentleşme nedeniyle bu bölgedeki nüfus için ciddi bir risk oluşturmaktadır.
38:26Bu nedenle olası bir patlama durumunda uygulanacak bir ulusal acil durum planı hazırlanmıştır.
38:32Bu plan kırmızı bölge olarak adlandırılan ve en yüksek risk altında olan alanları belirlemekte tahliye ve kurtarma operasyonlarına işermektedir.
38:47Mevcut dinlenme dönemi Vezöv yanardağının geçmiş döngüleriyle kıyaslandığında alışılmadık derecede uzun bir süreye yayılmıştır.
38:58Bu nedenle yanardağın bu süre zarfında geleneksel döngüsel faaliyetini kaybetmiş olabileceği ve 1631'den beri sürekli açık kalan kraterinin kapanmış olabileceği düşünülmektedir.
39:102001 yılında Napoli ve nice üniversiteleri tarafından gerçekleştirilen bir araştırma Vezöv'ün yüzeyinin yaklaşık 8 km altında Napoli körfezinden Apenin dağlarına kadar uzanan yaklaşık 650 km2'lik bir magma birikintisinin olduğunu ortaya koymuştur.
39:28Bu bulgu yanardağın her an yeniden aktif hale gelebileceğini göstermektedir.
39:33Ve bu nedenle Vezöv sürekli olarak izlenmektedir.
39:37Vezöv yanardağının sahip olduğu büyük jeolojik, biyolojik ve tarihi önem nedeniyle 5 Haziran 1995 tarihinde Vezöv Milli Parkı kurulmuştur.
39:49Bu park Ottaviano ilçesinde yer almaktadır ve bölgenin doğal ve çevresel değerlerini koruma, hayvan ve bitki türlerini savunma ve jeolojik özellikleri muhafaza etme amaçlarını taşımaktadır.
40:02Ayrıca çevre eğitimi, bilimsel araştırma ve insanla doğa arasındaki entegrasyonu teşvik etmek amacıyla da önemli bir merkezdir.
40:11Park Vezöv yanardağı ve bölgedeki tarihsel zenginlikleri koruma amacını taşır.
40:17Parkta 612 bitki türü ve 227 hayvan türü tespit edilmiştir.
40:23Bu da parkın biyolojik çeşitlilik açısından ne kadar zengin olduğunu göstermektedir.
40:31VEZÖV YANARDAĞI
40:48Pompei ve Herkülanyum'un hikayesi tarihin en trajik doğal afetlerinden biri olan Vezöv yanardağının patlamasıyla şekillendi.
40:56M.S. 79 yılında bu iki antik şehir Vezöv'ün patlamasıyla aniden yok oldu ve binlerce insan küller altında can verdi.
41:08Ancak bu trajedi modern arkeolojiye ve tarihe benzersiz bir pencere açtı.
41:14Patlama Pompei ve Herkülanyum şehirlerini kalın bir kül tabakasıyla kapladı.
41:20Bu küller binaları, sokakları ve günlük yaşamın en ince detaylarını korudu.
41:26Pompei ve Herkülanyum'un kazıları antik Roma'nın sosyal yapısı, mimarisi, sanatı ve hatta yemek alışkanlıkları hakkında zengin bilgiler sunuyor.
41:36Bu şehirlerin sokaklarında yürürken o dönemin insanlarının hayatlarına da benzersiz bir bakış açısı kazanıyoruz.
41:45Vezöv yanardağının hala aktif olması bu bölgede yaşayanlar için potansiyel bir tehlike oluşturuyor.
41:52Bu yüzden antik şehirlerin kaderi günümüzde volkanik bölgelerde yaşayan toplulukların alması gereken önlemler konusunda önemli bir hatırlatıcı niteliği taşıyor.
42:04Arkeologlar ve bilim insanları bu iki şehrin sırlarını çözmeye devam ediyor.
42:09Pompei ve Herkülanyum küllerin altında saklı kalan bilgileriyle bilim ve kültüre katkıda bulunmayı sürdürüyor.
42:16Bu trajik olaylardan öğrenilen derslerle gelecekte benzer felaketlere karşı daha hazırlıklı olmayı umut ediyoruz.