Ukrayna savaşında kritik telefon trafiği
Trump gölgesinde Münih Güvenlik Konferansı
'Çok kutupluluk' raporu; Türkiye için dikkat çeken analiz
Buse Söğütlü soruyor, Dr. Kaan Kutlu Ataç yanıtlıyor
Trump gölgesinde Münih Güvenlik Konferansı
'Çok kutupluluk' raporu; Türkiye için dikkat çeken analiz
Buse Söğütlü soruyor, Dr. Kaan Kutlu Ataç yanıtlıyor
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhaba, bugün 13 Şubat, Perşembe. Ben T24 Dış Haberler Editörü Buse Söğütlü, bir dış politikayla,
00:08işçi dışlı programıyla daha karşınızdayım. 20 dakikalık bir gecikme yaşadık teknik aksaklıktan dolayı.
00:14Ekranları başında bizi bekleyen izleyicilerimizden özür diliyoruz.
00:18Bu hafta dış politika analisti Barçın İnanç bir yurt dışı seyahati nedeniyle programa katılamıyor.
00:23O nedenle bugünlük programı ben modele ediyorum diyelim ve hemen programımıza geçelim.
00:29Dün takip ettiğiniz üzere çok önemli iki telefon görüşmesi gerçekleşti.
00:34ABD Başkanı Donald Trump önce Rus Lider Vladimir Putin'i aradı.
00:39İki lider bir buçuk saat boyunca telefonda görüştüler ve ardından Trump,
00:44Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'yi aradı ve Putin'le görüşmesiyle ilgili olarak kendisini bilgilendirdi.
00:50Kremlin'den de, Beyaz Saray'dan da, Trump'un kendisinden de çeşitli açıklamalar geldi.
00:55Ama Trump ve Putin arasındaki görüşmenin Rusya-Ukrayna Savaşı'ndaki barış görüşmelerini başlatan ilk adım olduğu değerlendiriliyor.
01:05Savaş üç yılı doldururken Trump'ta ikinci dönemine hızlı bir giriş yapmışken
01:10arda arda gelen bu görüşmeler tam da Münih Güvenlik Konferansı öncesinde gerçekleşti.
01:16Zaten Trump'da Ukrayna lideri ile görüşmesinde Münih Güvenlik Konferansı'nın
01:22önemli ve olumlu sonuçlar doğurabileceğini söylediğini aktardı.
01:26Konferanstan hemen önce bir rapor yayınlandı ve raporun başlığı Çok Kutupluluk.
01:33Donald Trump'ın ikinci dönemi Rusya-Ukrayna Savaşı'ndaki önemli gelişmeler ve
01:37Çok Kutupluluk başlığıyla yayınlanan Münih Güvenlik Konferansı raporunu konuşacağız.
01:43Bu hafta konuğum Dr. Kaan Kutlu Ataç.
01:46Hemen kendisiyle sorularımı yöneltmeye başlamak istiyorum. Hoş geldiniz.
01:52Merhabalar, iyi yayınlar diliyorum. Saygılar.
01:55Teşekkür ederim. İlk olarak şununla başlamak istiyorum.
01:58Tabi rapor Çok Kutupluluk başlığı ve içindeki saptamalarla önemli bir yere işaret ediyor ama
02:04özellikle transatlantik güvenliği, Avrupa güvenliği konusunda bu çok kutupluluğun
02:09o kadar doğrudan dillendiriliyor olması özellikle de Atlantik Dünya'nın Davos'u olarak nitelendirilen
02:17Güvenlik Konferansı'nda, Münih Güvenlik Konferansı'nda şaşırtıcı mı?
02:21Bu sürpriz bir gelişme mi? Bu anlamda raporun ilgi çekici olduğunu söyleyebilir miyiz?
02:26Önce bir raporu genel olarak öneminden bahsedelim ardından ayrıntılarına geçeceğiz.
02:32Tabi şimdi Münih Güvenlik Konferansı özellikle böyle kritik dönemlerde bir geçiş döneminin yaşandığı
02:40küresel süreç içerisinde önemli bir yapıya işaret ediyor.
02:44Ama siz de belirttiniz raporun başlığı çok kutupluluktan bahsetse de çok kutupluluk kavramı aslında
02:51bu iki kutuplu, tam da geçtiğimiz Aralık ayında bu 1991 kabaca bir 9-34 senelik bir süreç işaret ediyor.
03:03Aslında Amerikalılar bunun değerlendirmesini 90'ların sonunda yapmışlardı.
03:09Ve çok kutupluluk tabiri 90'ların sonunda 2000'lerde çok moda olmuştu hemen bu başta.
03:15Ama şunu söylemek gerekir, Münih Güvenlik Konferansı'nın bu seneki başlığında
03:20her ne kadar çok kutupluluk ifadesi kullanılıyor olsa da
03:24raporun içerisine derinliğine girdiğiniz zaman burada muhtemelen bir yapısal bozukluğun ve düzen arayışının
03:33hangi anlamlarda kullanıldığına bakmak gerekir.
03:36Onlar da raporun hem editörleri hem de raporun detay bölümlerini yazan uzmanlar bunların çok farkındalar öyle anlaşılıyor.
03:46O da tek kutupluluk, çok kutupluluk, kutupsuzluk gibi kavramlar içerisinde çok kutupluluğu tercih etmişler.
03:54Ama bunun dahi hem akademik anlamda bir tartışmanın konusu olduğu
03:59hem de bu süre gelen jeopolitik sarsıntıların, tsunami'nin yaşandığı bir ulusal küresel çalkantı döneminde
04:08nereye evrildiği konusunda ya da evrilebileceği konusunda ciddi soru işaretleri var.
04:14Şunu belirtmek gerekir, çok kutupluluk mu hem evet hem hayır raporu biraz dillendirmek gerekirse.
04:20Evetler hangi anlamda bu teknik anlamda klasik büyük güç rekabeti içerisinde
04:28Çin ve Amerika arasındaki iki kutupluluktan evrilen bir sürece doğru gelişme var.
04:35Bu da şunu söylüyor, raporun özü itibariyle bu gelişen krizler döneminde
04:42başka çekim alanlarına, başka mıknatısların o yoğunlaştığı artı eksi kutuplara doğru bir çekilme olabilir mi diyor.
04:51Bunu da kendi içerisinde bir mantıksal sesli içerisinde ayrımlaştırmış.
04:56Burada önemli iki tane büyük ayrımlaştırma var.
05:00Kutup içerisinde kutuplaşma ve bu ittifak arayışları ya da kümeleşme diyebileceğimiz
05:06devletler sistemi içerisinde kümeleşme diyebileceğimiz bir yapıyı işaret ediyor.
05:10Birincisi G7 malum bu dünyayı yöneten ve uluslararası ticarette, siyasette, ekonomide ve askeriyede
05:17çok önemli yer olan G7 grubunu işaret ediyor.
05:21Diğeri de buna alternatif olarak gelişme ile ilgili farklı bir yapılanma içerisinde olan
05:28ama henüz tam bir mecrası, tam bir alanı oluşmamış olarak gözüken Brics'ten bahsediyor.
05:36Brics++'lardan belki bahsetmek gerekir.
05:40Bunun yanında ülkeleri bir alana koyuyor.
05:45Burada ülkeler içerisinde adlandırdığı ülkeler var.
05:48Yani bir kutuplaşmayla ilgili o çok kutupla neyi ifade eder?
05:53Brezilya var, Hindistan var.
05:55Malum büyük ülkeler içerisinde Çin, Amerika, Rusya var.
06:01Ama burada bir topluluktan bahsediyor.
06:03Başka bir yapıdan, Avrupa Birliği'nden bahsediyor.
06:07Ama ağırlıklı olarak raporun çok detaylı.
06:10Mesela raporun iki tane indeks bölümü var.
06:14Orada kamuoyu yoklaması diyebileceğimiz Brics'ten ve G7 ülkelerinden biner katılımcıyla yapılan çok detaylı.
06:25Hakikaten bunu ayrıca çok detaylı okumak lazım.
06:28Sizler de görmüşsünüzdür.
06:30Oradaki tablo sistemi, indeks sistemini.
06:32Ama Ukrayna Savaşı'ndan beri Rusya'yı buna dahil etmiyorlar.
06:37Bunun ifadesini kullanıyorlar.
06:39Ama genel olarak şunu ifade etmek gerekir.
06:42Dünyada iki anlayışın halklar düzeyine, sadece siyasi yönetim, hükümetler, yönetimler anlamı değil,
06:49tabanda da halk düzeyinde de kamuoyu düzeyinde de bir ayrımlaşmanın olduğu gözüküyor.
06:55Burada iki tane insan yapısının iki temel özelliğini görürüz.
06:59Buna siyasi tarih derslerinde sık sık da vurguladığımız bir üsdür bu.
07:03Birisi olumlu bakış açısı, geleceğe dair bir pozitif, bir optimistik bir bakış açısı.
07:10Diğeri de pesimistik bakış açısı.
07:12Dünyanın şu aşamada önemli kısmını lid eden ülkeler, batılı ülkeler, bunun içerisinde AB ve G7 de var.
07:21Önemli ülkelerde, kamuoyunda dünyanın geleceği ile ilgili bu çatışmalar, riskler ve tehditler öbeği içerisinde
07:30bir pesimistik gözüküyor raporun dili içerisinde.
07:34Diğer yandan da dünyada yeni sistem üzerinde bir arayış içerisinde olan BİRİKS,
07:41bunda Rusya yok ama şu aşamada, BİRİKS içerisindeki kamuoyunun açısından da bir pozitif yaklaşım var.
07:48Kendi ülkelerinin, kendi yapılarının bu gelişen yeni sistem üzerinde bir arayışa doğru girişte pozitif bakış açısı var.
07:56Şunu söylemek gerekir, muhtemelen bu son siz de bahsettiniz,
08:01son 1-2 gündeki bu uluslararası krizlerde önemli bir yer tutan Ukrayna Savaşı'nın barışçıl,
08:10en azından ateşkes artı barış ve arkasından gelebilecek olan o diğer sisler, diplomatik alanındaki diğer sislerde
08:17neler olabileceğine dair, hani tırnak içinde söyleyelim, bir ilerleme, kaydedilme durumu var.
08:23Bu iki devlet başkanı Putin'in ve Trump'ın telefon görüşmesi.
08:28Her ne kadar resmi olarak ilk açıklama gelmiş olsa da hatırlanacaktır.
08:35Seçim sonuçlarının Amerika seçimlerini kastediyorum.
08:38Seçim sonuçlarının hemen akabinde salı günü açıklanmıştı.
08:42Kararlar ortaya çıkarken, takip eden perşembe günü Washington Post bir haber yapıp,
08:50bu süreç içerisinde bir telefon görüşmesini Putin ile Trump arasında,
08:54ama bu şey yapılmadı, iki tarafta bunu kabullenmedi, en azından reddetmediler.
09:00Ama resmi olarak dünkü gelişme, 12 Şubat 2025,
09:05bizim 21. yüzyıl ikinci çeyreğine girdiğimiz şu aşamalar itibariyle önemli bir kilometre taşışını ifade ediyor.
09:14Ama Münih Konferansı'nın en önemli kısmı,
09:18Atlantik güvenliğinin, Avrupa güvenliğinin ne olabileceği ile ilgili muazzam bir belirsizliğin,
09:26muazzam bir siyasi anlamın ötesinde jeopolitik kayma hatlarının, kırılma fay hatlarının bize yoğun olacağını gösteriyor.
09:38Münih Güvenlik Konferansı geleneksel olarak da Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa arasındaki yakınlıkla,
09:46bu hem işbirliği hem de yakınlıkla da anılan bir konferans.
09:50Ancak Trump'ın göreve gelmesinden sonra bu konudaki kesin yargılar biraz kuşkuyla karşılanmış durumda.
09:58Çünkü bunun bir sebebi var, Trump'ın önce Amerika düsturu var.
10:04Ve bu düstur ABD'nin, daha doğrusu Trump'ın kendi müttefiklerini bile hedefe almasını kolaylaştıran
10:13ya da bunu mümkün kılan bir yaklaşım.
10:15Konferanstaki görüşmelere bu yaklaşımın, yani önce Amerika yaklaşımının yansıması bekleniyor herhalde.
10:22Bu arada söyleyelim, ABD heyeti çok kalabalık bir delegasyonla katıldı Münih Güvenlik Konferansı'na.
10:29Dışişlere Bakanı Marco Rubio, Trump'ın Rusya-Ukrayna özel temsilcisi Kellogg bu heyete başkanlık ediyor.
10:38Aynı zamanda ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance de katılıyor.
10:43Hatta Zelenski ile J.D. Vance'ın bir görüşme yapması bekleniyor.
10:48Aynı zamanda J.D. Vance ile Almanya'da Başbakan adayı Mert'in de bir görüşme yapması bekleniyor.
10:57Hatta bu ABD basınında Almanya'nın gelecek Başbakanı ile ABD Başkan Yardımcısı bir görüşme gerçekleştirecek şekilde yer aldı.
11:07Trump Avrupa'ya diyor ki özellikle NATO savunma harcamaları konusunda az tam payını biz ödüyoruz.
11:13Artık Avrupa'nın da elini taşın altına sokması gerekiyor.
11:16Yeterince finansman ayırmayan Avrupa ile yollar ayrılabilir.
11:23Kazıklanmayacağız diyor kendi ifadesiyle doğrudan.
11:26Siz dediniz ki yeni sistem dünyanın geleceği konusunda pesimistik bir yaklaşım var.
11:33Avrupa güvenliği ciddi tehdit altında.
11:36Bu Trump'ın yeni dönemi bu yeni dünya düzeni.
11:39Dünya düzeni yani daha doğrusu yeni dünya düzeninin yarattığı tablo özellikle Avrupa açısından.
11:44Oraya bir girdiniz ama orayı tekrar açmak isterim.
11:47Nasıl sonuçlar doğacak?
11:50Örneğin AB çok daha özel olabileceği bir kısma mı evrilecek?
11:55Yoksa AB içindeki kimi ülkelerin özellikle İngiltere gibi ülkelerde iş birliği yapabileceği bir vaziyete mi gideceğiz?
12:02Avrupa güvenliğini tam olarak nasıl hangi riskler ya da hangi fırsatlarla etkileyecek?
12:09Trump'ın ikinci dönemi ve Münih Güvenlik Konferansı'nda öne çıkan konular.
12:14Şimdi tabii aslında güzel özetlediniz.
12:16Biraz da geriye gitmek lazım.
12:18Biraz geriye gitmek derken geçtiğimiz yılın ifadelerine bakmak gerekir.
12:23Avrupa'daki liderler ne anlıyor bu işten?
12:26Özellikle bu Ukrayna Savaşı'nın yarattığı Rus tehditinin, Rus yayılmacılığının ne anlama geldiği ya da Büyük Rusya İdali'nin,
12:35Putin'in kabaca bir sürü hem başbakanlık hem başkanlık dönemleri içerisinde ifade ettiği o Büyük Rusya İdali'nin ne olduğuyla ilgili o tehdit algısının farklı boyutlarını görüyoruz.
12:49Yani NATO'nun yayılması ve genişlemesinin oluştuğu peyderpeye geçen aşamalar karşısında Rusya'nın verdiği tepkiler ve Batı'nın daha doğrusu Atlantik İttifakı'nın verdiği tepkiler.
13:01Şimdi burada bir analoji yapmak gerekir belki de.
13:04Bunu sarkaç üzerinden, sarkaçın topuzu üzerinden hareketle belki açıklamak gerekir.
13:09O sarkaçın bir salınım hareketi var ama bu salınım hareketi artı eksiden gitmiyor.
13:14Bildiğimiz o sağdan ve soldan sallanma süreci değil.
13:17Hem ileri hem geri hem yukarı hem aşağı.
13:19Dolayısıyla üç boyutlu bir sarkaçın topuzu etkisi gibi ben algılıyorum bu süreci.
13:25Amerika First deyince özellikle Trump'un birinci döneminde özellikle NATO üyesi ülkelerin gayri safi milli aslanlık %2'lik bir savunma payını,
13:38biliyorsunuz bu son süreçte başkanlığı dönemi itibariyle ikinci başkanlığında %5'e çıkarttı.
13:44Şimdi bu karşılanabilir mi? Yapılabilir bir süreç mi?
13:48Tabii gene bir 30 senelik sürece bakmak lazım.
13:51Amerikan güvenlik şemsiyesi altından, tırnak içinde söylüyorum bunu,
13:55nispeten rahat bir savunma politikası geliştirmiş Amerika dışı NATO üyesi ülkelerin
14:03bundan sonra bu ekonomik krizlerin ya da ekonominin ticaretin hayli sarsıntı olduğu bir dönemde bu bütçeyi kabul edebilecek bir yönetim
14:14ve bu yönetimlerin de bu savunma bütçelerindeki artışları muazzam artışlar yani inanılmaz artışlar
14:20kamuoyuna ve seçmen kitlelerine bunu aktarabilecekler mi?
14:25Bunu tırnak içinde söyleyelim. Hangi ambalajlar bunu satacaksınız ki kamuoyunuz bunları alsın?
14:31Yani böyle büyük bir kıtadan bahsediyoruz. Kıta içerisindeki muazzam bölünmeden bahsediyoruz.
14:37Dolayısıyla muhtemelen bizi bekleyen süreç yani mini konferansında benim beklentim teknik anlamda tartışma boyutunun
14:47Atlantik yapısının dışında gelişen yani hasım ya da hasımlar olması muhtemel yapıların dışında kendi ittifak yapısı içerisindeki
14:58muhtemele bölünme muhtemel tartışmaların bir göstergesi olarak belki de okumak gerekecek bu iki günlük süreci
15:07yarından sonra başlayacak olan resmi konferans sürecini ama şunu söylemek gerekir.
15:12Hatırlanacaktır. Amerikan Savunma Bakanı Avrupa'da bu Ukrayna temas grubuyla ilgili bu gruba katılan ülkelerin savunma bakanlarıyla
15:24toplantı yaptılar bu tam öncesi. NATO karargahında neredeyse hani fırtına gibi esti ve hani teknik tabirle bu konuşmasının ifadesiyle
15:37özellikle bu Ukrayna meselesi savunma meselesi ve Avrupa'nın kendi savunmasını sağlama yeteneğini geliştirme konusundaki ifadeleri
15:46bu mini konferansına neredeyse pimi çekilmiş bir el bombası gibi ittifak Atlantik ittifakının kucağına bıraktı.
15:54Bütün ülkelerin kucağına bıraktı. Bu konuda çok net ifadeler kullanıyorlar.
15:59Savunma Bakanı katılmayacak. Delegasyon da şu anda gözükmüyor. Minik Delegasyonunda.
16:05Dışişleri Bakanı var ama hani şurada değerli izleyicilere belki de şunu hatırlatmak gerekir.
16:11Siz de biliyorsunuz çok kalabalık bir delegasyonla katılıyor Amerikan heyeti.
16:15İfadeler odur ki konferansı düzenleyen yetkililerin ifadelerine göre Minik'ten çıkan haberler biliyorsunuz
16:24Kongre'nin de bir heyeti var Amerikan Kongresi ilk defa bu kadar kalabalık bir heyetle Kongre'de kendisine yer buluyor Amerikan Delegasyonu içerisinde.
16:34Bu da şunu gösteriyor hani ne ifade ediyor Kongre'nin bu kadar kalabalık olması.
16:39Trump'ın sadece Beyaz Saray, Pentagon, Dışişleri Bakanlığı gibi federal kurumların ötesinde iki kanatlı Kongre'yi de Cumhuriyetçi Parti'nin kontrol ettiğini
16:56Dolayısıyla Trump artı Trump artı Trump diyebileceğimiz Trump'ın temel görüşlerini ve söyleyimlerini neredeyse tam saha presle
17:08Berlin konferansında uygulayacak olan tüm muhataplarıyla yani diplomatik, siyasi ve kanun yapıcılar nezdindeki her türlü etki grubunu çok net bir tam saha presiyle
17:20Amerika'nın görüşlerini daha doğrusu Trump'ın görüşlerini Avrupa düzeyinde pazarlayabilecek olan bir yapı.
17:27Değerli dinleyicilere belki şunu hatırlatmak gerekir bu işgal sonrası Ukrayna işgali süreci çerçevesinde Rusya'dan resmi bir katılım yok.
17:37Yani hükümet nezmi Putin yok. Meşhurdur Putin'in konuşmaları yön verirdi.
17:42Güvenlik anlamında bir yapı yok. Kremlin burada temsil edilmeyecek.
17:49Ama kim temsil edilecek onun yerine aynı olimpiyatlardaki gibi Rusya'nın resmi temsil yok.
17:55Bayrağı artı milli marşı çalınmadı. Rus sporcular başka bir yapı içerisine katılar.
18:01Benzer bir yapı yani Paris artı Berlin'in bir süreç olarak devam ediyor görmek gerekirse muhalif gruplar burada kendisine yer buluyor.
18:12Rus muhalifleri Berlin'de özür diliyorum münite kendilerine yer bulacaklar.
18:18Zelinski'nin katılımı önemli. Tabi Zelinski'ye çok büyük bir sürpriz aslında bu.
18:24Güçlü bir Avrupa duruşunun artı Atlantik ötesinin batı kıyısının Ukrayna savaşında Kiev'e güçlü desteğinin ne olabileceğiyle ilgili.
18:37Yani muhtemelen Zelinski'nin kafasında şu var.
18:40Bir rejim değişikliği olmasa bile bir hükümet değişikliğiyle ilgili Washington'ın yeni bir süreci mi Ukrayna için konuşuyorum.
18:50Yani Zelinski'nin iktidarı da burada tartışılabilir hale geliyor.
18:55Çünkü barış süreciyle ilgili tırnak içerisindeki barış süreciyle ilgili Washington ve Moskova arasındaki ilişkide şunu hatırlatmak gerekir.
19:05Dün Alman yetkililer canhıraş bir şekilde görüşmelere biz de katılmalıyız, Kiev de katılmalı dediler.
19:14Şimdi çok üst düzeyde o soğuk savaşta alıştığımız Washington-Moskova ikili kutubun getirdiği bir diplomatik mekanizma ya da ateşkes artı barış mekanizması gibi o zirveler süreci
19:28Burada da teknik alanda işe yarayana kadar çok kutupluluk gibi gözüküyorsa şunu söylemek gerekir.
19:33Trump bu işlere kimseyi dahil etmiyor.
19:35Trump sadece başkanlık kararnamesi imzalar gibi neredeyse dünya liderlerine, işte bunu da son Gazze sürecinde gördük.
19:44Dünya liderlerine kendisine ait olan bir planı dikte etmekle ilgili süreci işletiyor.
19:51Bu çerçevede Almanya'yı es geçiyorsunuz, Paris'i es geçiyorsunuz, NATO'yu es geçiyorsunuz.
19:57Bu önemli bir süreç.
19:59Dolayısıyla bu barış süreciyle ilgili ziyaretlerden de ifade edildi.
20:06Dünkü Trump'ın açıklamalarından.
20:08Yani hem Putin hem kendisinin bir Moskova bir Washington ziyareti olabilir mi karşılıklı?
20:14Bu da çok ciddi bir süreç.
20:16Zelinsky'nin de kucağına bir el bombası bırakıldı.
20:20Hani çok söyleniyordu.
20:22Zelinsky'de bunun üzerine cağdıraş açıklamalar var.
20:26Toprak takası üzerinden ve kimi kırmızı çizgiler korunmak kaydıyla herkes barışa hazırmış gibi gözüküyor.
20:35Ama tabi çok çetrefeli, çok ciddi bir süreç.
20:39Acaba Ukrayna özel temsilcisi Kellogg'un muhatabı olacak mı?
20:44Muhatap bulabilecek mi bu minik konferansında?
20:48Kellogg'un bir ara bulucu rolünden ya da kendisine atfedilen özel temsilci sıfatının ötesine geçip bir süreci yönetebilecek bir kapasitesi var mı?
21:04Maalesef hayır gibi gözüküyor.
21:06Çünkü Trump bunları kimseye bırakmıyor.
21:08Bizzat kendisi yönetiyor bu süreci.
21:10Bu tek adam dediğimiz bir yapı.
21:13Lider lider diplomasisi deniyor.
21:15Ama Trump'ın bir de bir patron psikolojisi var.
21:18Özel sektörden gelen bir patron havası var.
21:21Bütün başarılar kendi hanesine, muhtemel hatalar, muhtemel başarısızlıklar da ekibine atfeden bir patron psikolojisi var Trump'ta.
21:31Ama bu iki gün muhtemel Amerika First, Amerika'yı öncelleyen Trump politikasının tam saha olarak Munich'te yansımalarını göreceğiz.
21:43Hani bir örnek verelim.
21:44Bu kendi içerisine biraz önceki bu Sarkaç'ın topuzunun üç boyutta ileri geri yukarı aşağı bir salınımında bir ekolübriyumu nerede bulacak sorusuna muhtemelen programa katılacak olan programı açıklandı dün NATO tarafından resmi olarak.
22:03NATO Gelen Sekreteri Rutte'nin katılacağı yüksek yüzeyli bir panel var.
22:07Şimdi bundan neyi kastediyoruz?
22:09Değerli izleyicilere tekrar hatırlatalım.
22:12Panelin buradaki konusu acaba bir ödeme, yani bu biraz önce bahsettiğimiz Gayri Safi Milli Hasıladaki ödemenin karşılığında kendi güvenliğini sağlayabilecek olan bir NATO mu olacak?
22:29Buradaki süreci belki de şöyle söylemek gerekir.
22:34Onun başlığına bakayım tekrar notumdan.
22:37Pay or pray, NATO, the US and the transatlantic security.
22:41Şimdi öde ya da bunun avı ol.
22:46Seni yutacak olan, seni parçalayacak olan o uluslararası ilişkilerde çok kullanılan yırtıcının bir avı mı olacaksın?
22:55Buradaki gizli özne de yırtıcıdan Rusya.
22:59Sen Trump'ın söylediği yüzde beşlik savunma harcaması limiti üzerinden hareket etmezsen, ödemeyi de yapmazsan, güvenliğiyle ilgili ödemeyi yapmazsan Amerika zaten bunu ödemeyeceğini söyledi.
23:13Brüksel'deki Ukrayna kontak temas grubu çerçevesinde o da şuydu.
23:19Heksen'in söylediği savunma bakanının biz bu işi bitireceğiz.
23:23Yani Avrupa'daki bu savaş sürecini bitireceğiz.
23:27Asıl odamız olan Asya'ya yönelmemiz gerekiyor dedi.
23:30Amerika'nın meşhur süreci bu.
23:33Asya önceliklerinde olacak.
23:34Şimdi bu çerçeveden bakıldığımızda tekrar ifade edeyim.
23:38Benim beklentim bu uluslararası krizdeki bu jeopolitik tsunami'nin yarattığı süreçte bizi bekleyen konu hasımları değil.
23:48Yani Atlantik'in hasımları değil.
23:50Atlant'ın kendi içerisindeki konsolide edilmiş gücünü koruyup koruyamayacağı bu gücün içerisinde öne çıkan unsurlar içerisinde savunma, harcama tüm anlamda.
24:02Ya total bir mobilizasyon liste ferberlikten bahsediliyor.
24:06Bunu Rutte'de giden Stoltenberg de eski genel sekreter de çok ciddi şekilde örneğin mühimmat üretimiyle ilgili savunma sanayili ilgili neredeyse herkesi uyarıyordu.
24:17Rutte'de bunu göreve gelir gelmez hemen uyardı.
24:21Çok ciddi bir savaş hazırlığı içerisinde ya bu ödemelerinizi yaparsınız ya bu sürece dahil olursunuz ya da yırtıcının avı olursunuz süreci önemli.
24:31Benim beklentim Sarkac'ın topuzu Atlantik İttifakı'nın kendi içerisindeki bölünmeyi durdurabilecek ya da en az hasarla karşılayabilecek olan yapı nasıl olacak?
24:45Bu da Avrupa Güvenliği'nin önemli aktörlerini AB üyesi olmasa da Londra'nın, Berlin'in ve Paris'in ortak bir alanda hareket edebilme yeteneğine kavuşmasıyla ilgili süreç olacak.
25:01Burada esas tehdit unsuru riskin ötesine geçerek bir tehdit unsuru olan birinci kuşak ülkeler Rusya'nın yayılmacı hedefleri ya da bu genişleme politikalarıyla ilgili alana hitap eden o sınır çizgisi üzerindeki birinci buffer zone oluşturan örneğin bir Polonya'nın tepkisi nasıl olacak?
25:22Bunlara bakmak gerekir ama bize öyle çok da iyi günler beklemiyor gibi gözüküyor.
25:27Evet, aslında siz bahsettiğiniz Ukrayna Temas Grubu'nda ABD Savunma Bakanı Pete Hexett'in açıklamalarını ama izleyicilerimiz için tekrar hatırlatalım, daha detaylı bir şekilde hatırlatalım.
25:39Tam da ABD'nin Münih Güvenlik Konferansı'nda Rusya-Ukrayna Savaşı ile ilgili bir barış planı ortaya koyabileceğinin konuşulduğu günlerde ve Trump-Putin-Zelenski görüşmesinin ayrı ayrı görüşmelerinin gerçekleştirildiği anlarda
25:54ABD Savunma Bakanı, Ukrayna'nın 2014 öncesi toprak sınırlarına geri dönmesinin bir hayalin peşinden gittik olduğunu söyledi ve Ukrayna'nın NATO üyeliğinin de müzakereyle doğacak gerçekçi bir sonuç olmadığına inandıklarını söyledi.
26:14Bunlar tabii ki ABD'nin Münih Güvenlik Konferansı'nda sunacağı düşünülen ya da işte ABD basınında yer bulan bu iddialar üzerine herhalde sizin deyiminizle pimi çekilmiş bomba gibi Münih Güvenlik Konferansı'na barış planı ile alakalı olarak da önemli açıklamalardı.
26:34Tabii ki biz takip edeceğiz Münih Güvenlik Konferansı boyunca olan tartışmaları ama biraz daha Türkiye'ye dönelim istiyorum. Çünkü raporun aslında Türkiye ile ilgili çok önemli kısımları da var.
26:47Yani özetle Batı'nın Türkiye'ye olan bakışında olumlu değişimler yaşandığı söyleniyor. Bu acaba yeni Trump yönetimi ile birlikte ABD-AB kapışmasından Türkiye'nin fırsatlarla çıkacağı anlamına mı geliyor? Bu bunun bir sonucu mu?
27:05Fırsatların dışında özellikle mesela ticaret konusunda bu gümrük duvarlarının yükselmesi konusunda Türkiye'yi fırsatların olduğu gibi risklerin de beklediğini söyleyen kimi değerlendirmeler var. Özellikle ekonomisinin büyük bir bölümü ticaretle yürüyen bir ülke olduğu için Türkiye.
27:24Özetle Münih Güvenlik Konferansı raporunda Türkiye ile ilgili ne söyleniyor ve bu ABD ve AB arasındaki bu tehlikeli durum Türkiye için ne ifade eder? Siz nasıl düşünüyorsunuz?
27:37Şimdi raporda biraz önce ifade etmeye çalışmıştım. Bu bir indeks yapısı var. Orada işte G7 Rusyalıç BRICS kamuoyunda yoklamalar var. Burada da kimle işbirliği yaparsınız, kimle ittifak kurarsınız ya da kimi sizin müttefiğiniz olarak görmek istersiniz ya da kimi hasım ya da kimi tehdit risk olarak görürsünüz diye detaylar var, sorular var.
28:01Bunlar da tabi bu batılılar biliyorsunuz bu işlerde yani empirik çalışmalarda falan çok iyiler. Bunda çok detaylı bir şekilde yazmışlar ona tekrar tekrar detaylı bakmak lazım ama genel olarak şöyle bir yapı var.
28:14Türkiye ile ilgili iki temel ayrışma var. Bu hem G7'de hem de BRICS içerisinde. Örneğin Almanya'da Türkiye ile bir işbirliği yapılabilir. Bu gelişen çok tutuluk yapısı içerisinde Türkiye ile işbirliği yapılır diyenler var. Daha ağırlıklı gözüküyor.
28:34İngiltere'de de bu yüksek çıkmış. Fransa'da düşük gözüküyor. Amerika'da nispeten orta seviyedeymiş gibi gözüküyor ama şunu söylemek gerekir yani Türkiye'nin bu hep söylenir Anadolu coğrafyasının bir cömertliği var.
28:52Bu sistemik kırılmalarda bu tektonik kırılmalarda fayatları ile ilgili olan süreçte çok ciddi bir teknik bir özelliği var Türkiye'nin. Yani şöyle söyleyelim belki yani Tanrı'nın bahşettiği önemli bir mücahherdir Anadolu coğrafyası.
29:10Bakış açınıza göre hangi perspektiften baktığınıza göre o alana doğru kayar. Yani Moskova'dan bakıyorsanız işte Avrupa yarımadasının hakikaten bir boynuz gibi girdiğini görürsünüz. Washington'dan bakarsanız Asya'ya, Afrika'ya ve Orta Doğu'ya inen bir uzantı olarak görürsünüz. Bu bakış açınıza bağlı.
29:32Değerli dincileri şunu hatırlatalım. Türkiye için niye bu kadar övgüyle bahsediliyor ve bir bölgesel güç olmayla ilgili Türkiye'nin bu aşırı dış politikasıyla ilgili yani genişleme genişlemeden kastım etki alanı olarak genişlemesiyle ilgili Türkiye'nin son yıllarda ortaya koymaya çalıştığı dış politik gelişmelerle ilgili önemli bir tespit var.
29:58O da şu. Türkiye'nin teknik anlamda benim anlayabildiğim kadarıyla bölgesel güç olmanın ötesinde geçen bir süreci var. Bunu yaşamaya çalışıyor. Ben de bunu şöyle değerlendiriyorum. Bunu kavramsallaştırma sürecinde şöyle ortaya koymaya çalıştım yazılarda.
30:14Türkiye bir bölgesel gücün ötesinde bir güç odağı olarak bir powerhouse olarak yani regional actor değil de bir powerhouse olarak ortaya çıkma eğiliminde bunun da Ribicon nehrini geçme sürecinde tam da nehrin ortasında bunu bir powerhouse'a dönüştürebilir mi dönüştüremez mi tartışması benim açımdan akademik anlamda iyi gibi geliyor.
30:39Kendimi bu anlamda yormaya çalışıyorum. Bölgesel gücün ötesinde. Şimdi Münih'deki süreç bize şunu gösteriyor. Türkiye'yi biraz tırnak içerisinde ben sizin etkisiyle söylüyorum Türkiye dalgalar üzerinde yükseliyor.
30:54Yani siz çok fazla çaba göstermek sizin o coğrafyanın getirdiği cömertlik içerisinde dalgalar sizi yukarı çıkartıyor. Uluslararası krizlerdeki bu süreç içerisinde Türkiye yine bir dalganın üzerinde doğru çıkıyor. Bu bir fırsat.
31:10Tabii bu her bir fırsatı siz de belirttiniz. Kendi içerisinde ciddi handikapları da olabilir. Buna hani kimi çok ciddi bağımsız değişkenler de var. Sizin ötenizde örneğin yukarı çıkartan dalga gibi. Siz burada bunu avantaja çevirebilecek bir iç yapıya sahip misiniz yani potansiyel olarak bir iç yapıya sahip misiniz?
31:32Hani gene rapordan, raporun mantığı içerisinde, raporun dili üzerinden cevap verelim. Bu kutuplaşmadan kasıt raporda sadece devletler sistemi üzerindeki başkentler arasındaki kutuplaşmayı değil, bir ülkenin kendi içerisindeki kutuplaşmadan da bahsediyor.
31:49Yani çok kutupluluk, uluslararası ilişkilerde kullandığımız andaki kutup çok kutupluğun ötesine geçerek yerel yönetimlerin, yerel siyasetin kendi içerisindeki bölünmeyi de ifade ediyor.
32:00Yani Türkiye'nin yakın dönemde yaptığı iç siyasi tartışmalar, buna hani finans artı ekonomiyi de ekleyin, bunlar Türkiye'nin önündeki kimi sınama noktaları olarak ortaya çıkıyor, çok ciddi sınama noktaları yani ekonomi, finans artı Türkiye'nin kırk yıllık terör sorununu sadece kendi milli sınırları içerisinde değil, sınırlarını da aşan örneğin Suriye'nin kuzeyi ve Irak'ın kuzeyi gibi meseleler.
32:26Ya da biraz daha aşağı indiğinizde Milli Güvenlik Kurulu'nda bir milli güvenlik tehdidi olarak artık algılanan yani en azından basına verdikleri basın bültenlerinde güvenlik toplantılarından sonra örneğin Suriye'nin bu yeni sistem üzerindeki etkisinin ne olabileceği ve hani bir basınç noktası olarak söylemek gerekirse.
32:50Gazze, Batı Şer'e, Doğu Kudüs, Lübnan ve Golan tepelerini aşan bir İsrail yayılmacılığının nasıl bir basınç etkisinin Türk milli sınırlarına yansıdığıyla ilgili sorular var.
33:03Dolayısıyla sizi yukarı çıkartıyor olabilir dalga ama sizin bu dalganın getirdiği momentumu iyi şekilde kullanabileceğiniz, içte konsolide olmuş, gücünüzü arttırabilecek olan diğer parametreler nasıl olacaktır muhtemel de bunlar ciddi sınamalar olarak gözüküyor ama şunu söyleyelim bu tür durumlarda Batı her zaman Türkiye'yi elinin altında tutabilecek olan psikolojik desteği de verir.
33:29Yani ben bunu Türkiye ile ilgili bölümlere baktığımda ilk aklıma gelen o psikolojik desteğin Münik konferans raporunda da biraz bu şekilde ele alındığını hissettiğimi ifade etmeliyim.
33:45Peki çok teşekkürler yayınımıza katıldığınız vakit ayırdığınız için.
33:49Biz de konuğumuzu uğurlayalım ve haftanın gözden kaçmaması gereken gelişmelerini sizinle paylaşıp programımızı kapatalım.
33:59Donald Trump Vladimir Putin ve Zelenski ile görüştü dedik ve bu görüşmeler çok önemliydi dedik fakat aynı gün yani dün gün içinde bir önemli gelişme daha gerçekleşti.
34:118 Aralık'ta Beşar Esad yönetiminin devrilmesinden bu yana Rus lider Putin ile Suriye geçici yönetimi başkanı Cumhurbaşkanı Jolani arasındaki ilk telefon görüşmesi gerçekleşti.
34:23Kremlin resmen doğruladı bu telefon görüşmesini.
34:27Aynı zamanda El Ceziri Putin'in Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani'yi Moskova'ya davet ettiğini yazdı.
34:35Bu arada Suriye'de bir başka önemli gelişme daha gerçekleşti o da ulusal diyalog konferansı için hazırlıklar başlamış gibi görünüyor.
34:44Bir komite açıklandı 7 kişilik bir komite komite üyelerinden birisi kadın bu komitenin görevi anayasa yapım sürecinde işleri kolaylaştırmak ve çeşitli Suriyeli gruplarla görüşmeler ve yapmak ve bir yol haritası çıkarmak olacak.
34:59Tabi ki önümüzdeki günlerde de bu konudaki gelişmeleri takip edeceğiz.
35:05Bir diğer önemli sıcak nokta Gazze.
35:08Gazze'de ateşkes ilan edildi ve 19 Ocak'ta bildiğiniz gibi yürürlüğe girdi.
35:15Trump Beyaz Sarayı ilk olarak İsrail Başbakanı Netanyahu'yu davet etmişti ve burada bir Gazze planından bahsetti.
35:24Gazze'lilerin, Gazze'deki Filistinlilerin Ürdün veya Mısır'a gönderilebileceğinden ve ABD'nin Gazze'yi devralabileceğinden söz etti.
35:34Bu gelişmeler yaşanırken Hamas ve İsrail arasındaki ateşkes anlaşmasında bir sağlantı yaşandı.
35:42Hamas, İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal ettiği gerekçesiyle cumartesi günü beklenen rehine mahkum takasını süresiz bir şekilde askıya aldığını duyurdu.
35:52Yine T24'ten bu konuyla ilgili ayrıntıları da takip edebilirsiniz.
35:56Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan bildiğiniz üzere bu hafta Asya turunda dünkü durağı da Endonezya'ydı.
36:04Erdoğan'ın damadının sahibi olduğu Baykar Endonezya'da önemli bir savunma anlaşmasına imza attı.
36:1260 TB3'le 9 bayraktar akıncı ihraç edilecek Endonezya'ya.
36:18Bilindiği gibi bayraktar aynı zamanda son olarak İtalyan savunma şirketinin satını almıştı.
36:25Ve FASTA'da bir insansız hava aracı onarım ve fabrikası kurmaya karar vermişti.
36:31Diyelim ve radara geçelim.
36:44Evet bugün Paris'te Suriye konulu toplantı yapılacak.
36:47Riyad'da yapılmıştı bu toplantının ikincisi.
36:51Bu devamın niteliğinde olacak.
36:52Türkiye'yi Dışişleri Bakan Yardımcısı temsil edecek.
36:55Aynı zamanda Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani'nin de Paris'e gitmesi bekleniyor.
37:00Bu Suriye Dışişleri Bakanı'nın bir AB ülkesine yaptığı ilk ziyaret olacak.
37:06Aynı zamanda Trump'un bugün Hindistan Başbakanı Modi'yi de Beyaz Saray'da ağırlaması bekleniyor.
37:1314 Şubat'ta yani yarın programımızın da konusu olan Münih Güvenlik Konferansı başlıyor.
37:1916 Şubat'a kadar devam edecek.
37:2115 Şubat'ta PKK lideri Abdullah Öcalan'ın yakalanarak Türkiye'ye getirilmesinin yıl dönümünde
37:28videolu bir açıklama yapması bekleniyor ya da İmralı'dan Türkiye'ye bir mesaj iletilmesi bekleniyor.
37:3416 Şubat'ta da İmralı heyeti Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'ne bir ziyaret gerçekleştirecek.
37:41Ve burada heyetin Mesut Barzani ile ve talabani yetkilileri ile görüşmesi bekleniyor.
37:46Bilindiği gibi SDG Genel Komutanı Mazlum Hapti geçtiğimiz haftalarda Barzani ile bir görüşme gerçekleştirmişti.
37:55Ve burada Suriye'nin Kuzeydoğusu ile ilgili de önemli konuların görüşüldüğü basına yansımıştı diyelim.
38:02Bu haftalık Dış Politika ile Yeşil Dışlı'da bu kadar.
38:06Haftaya görüşmek üzere, hoşçakalın.