T24 yazarı Prof. Dr. Ayşe Naz Bulamur ile T24 editörü Hazal Sipahi’nin dizi ve film gibi yapımları tartıştığı Ekran Aşkına’nın yeni bölümünde Şakir Paşa Ailesi: Mucizeler ve Skandallar dizisi mercek altında.
Category
🦄
YaratıcılıkDöküm
00:00T24'ün Ekran Aşkına programından herkese merhaba. Ben Ayşe Naz Bulamur.
00:13Ben Azal Sipahi. Ekran Aşkına'da bizleri ekrana bağlayan dizi ve film gibi yapımları mercek altına alıyoruz.
00:19Peki hocam bu bölümümüzde hangi yapımı tartışıyoruz?
00:22Bugün Şakir Paşa Mucizeler ve Skandallar dizisini tartışalım.
00:26Türkiye sanat tarihine yön vermiş Şakir Paşa ailesini izliyoruz.
00:30Dizi 1912'de başlar. Cevat Şakir, nam-ı değer Halikarnas balıkçısı, İtalyan karısı ve bebeğiyle Büyükada'ya döner ve zamanla karısı ve babası arasında bir aşk başlar.
00:43Evet, hadi bu defa dizinin posteriyle başlayalım konuşmaya hocam.
00:47İsmine falan da geleceğim de bir aile tablosu görüyoruz. Bu aile tablosu bize ne söylüyor dersiniz?
00:53Şimdi fotoğrafın hep geçmişe tanıklık ettiği düşünülürdü. Oysa fotoğraf da bir kurgu.
00:58Sonuçta gerçeklik fotoğrafçının fitresinden geçiyor. Subjektif bir bakış görüyoruz.
01:04Tanıtım fotoğrafı da aile fotoğrafını hatırlatsa da aslında tarihi bir belge değil.
01:10Fotoğrafçı da bir hikaye yazarı ve bir tuvale benzeyen jenerik de gerçeklikten uzak.
01:17Karakterler bize ilk yağlı boya tablosu ile tanıtılıyor ve dizi gerçek bir ailenin hayatından esinlenmiş olsa da
01:25Annem Ankara dizisinin aksine bir dönem dizisi olma iddiası da yok bence.
01:30Çünkü tarihi resimler, fotoğraflar ve yönetmenin gözünden bakıyoruz.
01:35Yani zaten tarih bilgimiz temsilleriyle sınırlı.
01:39Mesela bir sahnede Gelin ve Şakirpaşa'nın fotoğrafı çekiliyor ve biz sonra o fotoğrafı görüyoruz.
01:45Yani o Platon'un da diyeceği gibi gerçeklikten üç katman uzağız.
01:49Yani bir tarih var, dizi ve fotoğraflar var.
01:52Zaten ressamlara modellik yapan İtalyan gelin kendisine hediye edilen bir resim sayesinde de bu yaşadığı köşke dair bir aidiyet duygusu hisseder.
02:04Teşekkür ettiği Şakirpaşa'ya burası benim evim, siz burayı evim yaptınız der.
02:10Yani bir aidiyet duygusunun fotoğrafla oluşması çok güzel.
02:14Hani dizi hiçbir şekilde gerçeğim diye haykırmıyor ve tarihe çok zekice yaklaşım bu.
02:19Evet, kurgu olduğunun yani tarihsel bir olaydan yola çıkarak, bir aileden yola çıkarak bir kurgu, bunun bir dramatikleştirme yaptığının sürekli altını çiziyor.
02:30Ama mesela buna rağmen diziye bazı aile üyelerinden tepkiler geldi.
02:35Torunlardan birinin açtığı yayın durdurma davasına savcı takitsizlik verdi.
02:40Prodüksiyon şirketi de hani kamuya açık şekilde erişimi olan haberler, yayınlar ve mahkeme kararlarından yola çıkarak ve sanatsal bu ifade özgürlüğü çerçevesinde de olay örgüsünü kurguladıklarına dair bir açıklama yaptı.
02:53Dizinin çekildiği köşk yandıktan sonra yayınlanan özel bölümde de aile üyelerinden biri yer aldı aslında.
03:01Hatırat yazarı Serra Hanım olarak yer aldı.
03:04Bu kişi Freya Koral'ın torunu Serra Şenol Boyvat.
03:08Dizi aileyi bölmüş durumda diyebiliriz bu anlamda ve hani böyle bir az buçuk da olsa bana The Crown etkisi yarattı sanki gibi geliyor.
03:16Dizimin anlatım tarzına dair daha detaylı yorumlarınız sizinleler.
03:21Şimdi tarih de hikayelerden oluşur ve bu hikayeler birbirine tutmayabilir.
03:25Zaten tarih kelimesinin İngilizcesi history kelimesi story kelimesinden geliyor ve story'nin kendisi bir hikaye demek.
03:34Bu sebeple de belki gerçeklikle temsiliyetleri de birbirinden ayırmalıyız.
03:39Şimdi The Crown dizisindeki Prenses Diana da gerçek prenses değil.
03:44Ya da izlediğimiz Cevat Şakir de gerçekten yaşamış Halikarnas balıkçısı değil.
03:51Bu bana meşhur Rene Margit'in tablosunu hatırlattı.
03:55Bu bir pipo değildir yazar tabloda.
03:58Bir pipo resmini görürüz.
03:59Bu bir pipo değildir der.
04:01Çünkü onun bir temsiliyeti gerçek pipo değil.
04:04Biz de tarihin kendisini değil buna bir bakış açısını izliyoruz.
04:10Nitekim bir kadın merkezli bir tarih anlatımı da var.
04:13Tilbe saran anlatıcı ve ilk cümlede felaketler güzel günleri sever diye başlıyor dizi.
04:20Beni böyle etkiledi açıkçası yani çok güzel de kurgulanmış.
04:25Şimdi bu tarih belki de ilk Türk gravür sanatçısı Aliye Berger ya da seramik sanatçısı Füreyya Koral ile de başlayabilirdi.
04:34Ama felaket kelimesini güneşli bir büyükada ile buluşturarak başladı.
04:40Bu da senaristin seçimi.
04:41Evet ve bu özel bölüm de aslında ekranlarda görmeye alışkın olmadığımız bir şeydi.
04:46Özel bölümün diziye anlatıya kattıklarına dair neler düşünüyorsunuz hocam?
04:51Özel bölüm Cevat Şakir Karasa ile Büyükada'ya dönmeden önceki zamana gidiyoruz.
04:56Ve burada Şakir Paşa ve Füreyya Koral'ın torunu Serra Şenol ile aslında görüştüğünde geçmiş ve gelecek buluşuyor.
05:05Ve Serra Şenol diyor ki aile tarihimizi de şimdi işte büyükannem büyük dedemden dinleyeceğiz diyor.
05:12Ve hemen sonrasında da dizi setinin yangın fotoğrafını görüyoruz.
05:16Aslında belki de hem aile tarihi hem dizi tarihi bir araya gelmiş bu özel bölümde.
05:22Hani kurgu ve tarih bir arada.
05:25Dizi tarihi de belgelenmiş.
05:27Ve özel bölümde de bir kadın merkezli tarih anlatımı var.
05:32Çünkü hatıratı yazacak olan Serra Hanım ve ilk ailede kadınlara söz veriyor.
05:38İşte önce Şakir Paşa'nın ablası konuşuyor.
05:41Sonra karısı hikaye anlatıyor.
05:44Ve geçmişten bahsederken de hep bu hikayede o anlatsın diyorlar.
05:49Yani geçmiş gene anlattığımız hikayelerden oluşuyor.
05:52Ve sürekli kurgu odunun da altını çiziliyor.
05:56Ve en sevdiğim cümle o bölümdeki Şakir Paşa diyor ki misafirine bir dahaki sefere sizi köşke bekleriz.
06:04Şimdi orada tadilat var diyor.
06:06Hani çok güzel bir meta dizi olmuş özel bölüm.
06:11Anlatım tekniğinin yanı sıra dizi dönemin toplumsal olaylarına çok üstün kere değiniyor.
06:16Yani evet sanat tarihinde Türkiye'nin çok önemli bir aile bu aile.
06:20Ama aynı zamanda işte Şakir Paşa'nın abisi Ahmet Cevat Paşa'yı da düşündüğümüzde zamanında sadrazamlık yapmış vs.
06:27Hani siyasi tarihinde de çok çok önemli bir aile bu.
06:31Altıncı bölümde birazcık girmeye başladık.
06:33Rumeli ayaklanmaları ve ailenin ticari faaliyetlerinin bunlardan etkilenmesi üzerinden girmeye başladık.
06:39Ama mesela sanki bana işte 1914'te de Şakir Paşa öldürülüyor Cevat tarafından.
06:461915'i atlayacağız sanki gibi geliyor.
06:50Çünkü şimdiden aynı zamanda çocukların büyümüş hallerinde ne hangi oyuncular oynayacak diye de konuşmaya başladık.
06:57Dizinin adından da aslında anlayacağımız gibi sanki zaten dizi daha çok mucizeler ve skandallarla ilgileniyor gibi.
07:06Sizce hani bu kadar böyle mucizeler ve skandallar demek gerekiyor muydu dizinin başlığında?
07:11Kesinlikle gerekmiyordu.
07:14Zaten sanat tarihine yön vermiş çok renkli bir aile izliyoruz.
07:18Yani tekrar bir mucize demeye gerek yok.
07:21Ve dizinin ismi bana bu Leyla Hayat Aşk Adalet dizisinin ismini de hatırlattı.
07:27Şimdi burada da evet yani seramik, resim, gravür sanatının öncüsü bir ailenin hayatı skandala indirgenmiş.
07:35Hani aldatma, sansasyon gündemde.
07:38Gerçi sanat ön planda olsaydı hani bu kadar izlenir miydi bilmiyorum.
07:43Evet bu aldatma ve sansasyon ön planda dediniz.
07:47Kocası tarafından herhalde ailede aldatılmayan kadın kalmayacak.
07:52Aldatan bir kadınımız var o da yabancı gelin zaten.
07:55Sizin de dediğiniz gibi bu aile çok büyük sanatçılar çıkarmış.
07:59Çocukları Cevat Halikarnas balıkçısı, yazar kendisi.
08:03Fahrihan Nisal Zeyd, ressam Aliye Bergel, gravür sanatçısı.
08:06Torunlar Nejat Devrim, ressam Şirin Devrim, tiyatrocu ve yazar Fureya Koral, seramik sanatçısı.
08:12Ama peki biz dizide sanata ve sanat yapmaya dair neler izliyoruz ya da izleyemiyoruz?
08:18Şakir Paşa diyor ki zenginler sanat sever, fakirler sanat yapar diyor.
08:24Şimdi sanat seven baba oğlu Cevat'ı desteklemiyor.
08:29Çünkü sözde bu para kazandırmayan bir meslek erkeklere yakıştırılmıyor.
08:35İşte sanatla ilgilenen her karakter onların gözünde işsiz, güçsüz.
08:40Hani herkes karşı ama şimdi de aslında durum pek değişmedi.
08:44Görüyorum ki bu edebiyat okumak isteyen gençler mesela zorla tıp, hukuk ya da işletme okuyor.
08:51Sonra da aile baskısına dayanamayıp bizim bölüme transfer oluyorlar.
08:56Fakat şimdi dizide şimdilik karakterleri gerçekten çok da sanatla ilgilenirken göstermiyor.
09:02Yani Cevat, Şakir sanki hep dışarıda, hep eğlencede.
09:06Evet onu sanatla ilgilenirken görmüyoruz.
09:09Çünkü hani işte Cevat'ın yeteneğini arka plana atmak gerekiyor ki eşi Aniesi'yi, karın pederi Şakir Paşa'nın kollarına atabilelim gibi bir durum var şimdilik dizide.
09:19Ve hani Cevat'ın babası Şakir Paşa'yı öldürme motivasyonları da aslında sanki daha çok bu olay üzerinden, bu aldatma, bu yasak ilişki üzerinden döşeniyor gibi.
09:30Bu arada hani mesela Cevat'ın babası Şakir Paşa'yı neden öldürdüğü bugün hala bilinmiyor.
09:36Ve işte Halikarnas balıkçısının Azra Erhat'a yazdığı mektuplarda da babasını öldürdüğü gece bir tartışma esnasında Şakir Paşa'nın eline silaha gittiği
09:46ve hani babası onu ateş ettiği için öz savunma olarak kendini, savunma olarak babasını vurduğunu söylüyor.
09:56Ama tartışmanın nedeni detaylandırılmıyor.
09:59Murat Bardakçı'nın zamanında ortaya attığı bir iddiaya göre de Şakir Paşa gelini Aniesi'ye tecavüz etmiş.
10:06Bu arada hani Murat Bardakçı'nın böyle bir iddiayı kaleme alma biçimi de bana çok çok kötü geldi.
10:11Çünkü mesela başta tecavüz derken yazının içerisinde yasak ilişki, yasak aşk diye bahsediyor.
10:17Yani tecavüz ve yasak ilişki arasındaki farkı acaba hani bilmiyor mu diye düşündürüyor insana bu durum.
10:25Ve ortaya böyle bir iddia atılmışken de dizinin kayınpederine vurulan gelin hikayesini kurgulamayı tercih etmesi benim gözümü kıstırdı.
10:35Hele bu kayınpederi oynayan kişi Fırat Tanış olunca bir de bu dizinin niyeti ne ya falan oluyorum.
10:41Üstelik mesela 6. bölümde aralarında bir şey geçti Aniesi ile Şakir Paşa'nın bunu anlıyoruz.
10:46Ve Aniesi de Şakir Paşa'yı sürekli darlıyor.
10:49Şakir Paşa sınır çiziyor, Aniesi bu sınırı ihlal ediyor.
10:53Yani biz yabancı gelini failleştirdiğini neredeyse görüyoruz yani bu sınır ihlallerini yaparak dizinin.
11:00Ve hani işte Fırat Tanış seçimi kadar da rahatsız etti bu durum beni.
11:06Tabi hani bunlar oldu diye Şakir Paşa bundan sonra gelinine tecavüz edemez diyen bir şey de yok.
11:12İlerleyen bölümlerde göreceğiz dizi nasıl bir şey anlatmayı tercih ediyor diye.
11:16Peki siz bu aileye dair başka neleri izleyelim isterdiniz?
11:21Şimdi kadın sanatçılarla ilgili çok kitap okuduk.
11:24Ama ben dizide en çok Şakir Paşa'nın karısı İsmet Hanım'ın hikayesini izlemek isterdim.
11:30Özellikle bir sahnede Cevat Şakir daha küçücük bir çocuk ve babası ona kızarak keşke ölseydin diyor.
11:38Arkasından da bir tartışma sırasında karısından boşanıyor.
11:42Hani küçücük çocuğa bu kadar kötü davranan ve bir nefretle bakan bir babaya acaba nasıl döndü?
11:51Hangi dinamikler vardı orada?
11:53Ben en çok İsmet Hanım'ın anlatacağı hikaye nasıl olurdu onu merak ediyorum.
11:59Evet ben de birazcık daha dönemin siyasi atmosferini görelim isterdim.
12:08Peki hocam Şakir Paşa ailesi dizisi neden izlenir?
12:10Bence özel bölüm tarihe zekice yaklaşımından dolayı izlenir.
12:15Hani bu dediğim gibi Annem Ankara gibi gerçeği anlatacağım iddiası yok.
12:20Ve bu jenerikle zaten belli.
12:23Kurgusallığının sürekli altını çiziyor.
12:26Hani bu özel bölümde de Şakir Paşa'nın misafirini sizi yanan köşkümüzde ağırlayamıyoruz maalesef demesi çok zekiceydi.
12:35Ve oyuncalar da çok başarılı.
12:36Ben de özellikle Aliye Berger'i nasıl portreleyeceğini merak ediyorum dizinin daha ilerleyen yaşlarını.
12:43Peki hocam neden izlenmez bu dizi?
12:47Şimdi iyi bir kurguyu ya da bu sanata bir yana bırakırsak sonuçta gene dizi bir sansasyon odaklı bir dizi.
12:56Hani baba gelin hikayesi ön planda.
12:59Hani sanki bir aşkı memnu hikayesi var gene karşımızda.
13:03Ve bölümler de çok ağır ilerliyor.
13:06Evet bende de koskoca bir Fırat Tanış Faktörü var neden izlenmese dair.
13:10Ve sizin de bahsettiğiniz gibi evet bu kayınpeder gelin yasak aşkının dominasyonu bana da fazla geliyor.
13:16Ayrıca yabancı bir kadının da böyle fanfatelleştirilmesini izliyoruz sanki.
13:21Aslında bu hikaye olmadan da gayet ilgi çekici bir aile.
13:25Bir sonraki Ekan Aşkı'na da tekrar görüşmek üzere.
13:27Hoşçakalın.