TÜRKİYE'NİN YILDIZLARI | SELİM İLERİ | 19.01.2025
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Bu dizinin betimlemesi Maya Film tarafından Sesli Betimleme Derneği'ne yaptırılmıştır.
00:07Erişim www.seslibetimlemedernegi.com
00:13Sesli Betimleme Metin Yazarı ve Seslendiren
00:17Ece Naz Batmaz
00:24Yıldızlar birer birer kayıp gidiyor hayastanesinden.
00:40Onlardan birisi de Selimileri oldu.
00:43Türk Edebiyatı'nın en zarif, en ince kalemlerinden birisi,
00:47geride romanlar, hikayeler, senaryolar bırakıp gitti.
00:5075 yıllık hayatı boyunca sadece okudu ve sadece yazdı.
00:56Hayattaki tek mutluluk kaynağım kitaplar dedi hep.
01:00Kaleme aldığı o öyküler ve senaryolar ödüller aldı.
01:04Ama onu asıl yazmaya teşvik eden yalnızlık oldu.
01:08Hayatınızın en büyük sırrı neydi sorusuna,
01:11kendi yalnızlığımı gidermek için başkalarının yalnızlığına sığındım cevabını verdi.
01:16İşte karşınızda tüm hayatı, bir masa, mürekkep kutuları ve bir daktilo ile geçen
01:23Türk Edebiyatı'nın zarif kalemi Selimilerinin kendi hikayesi.
01:32Her çocuk gibi yaramaz olmayı isterdim ama geçirdiğim bir hastalık beni eve kapattı.
01:38Bu cümleyle anlatırdı hayata dair ilk yıllarını.
01:41Belki biraz da bu yüzden dış dünyayla kopan bağlarını kitaplarda buldu çocukken.
01:4610 yaşındayken edebiyatla tanışması da erken büyümesini sağladı.
01:51Önce annesinden dinledi, uyumadan önce ona anlattığı masalları.
01:56Okuduğu ilk öykü Reşat Nuri Güntekin'in Kirazlar öyküsüydü.
02:00Kirazların etkisi ömrü boyunca onu takip etti.
02:03Bir de Dostoyevski'nin İnsancıklar romanı Selimilerinin ilk gençlik yıllarına dair unutamadıklarıydı.
02:10Benim gençlik yıllarımda, yola çıkış yıllarımda okuma sanatına yatkınlığım Reşat Nuri Güntekin'in Kirazlar adlı hikayesiyle başladı.
02:20Kirazlar okuma kitabımızda yer alan bir hikayeydi.
02:24Neydi bu hikaye beni bu kadar etkileyen tam bilemiyorum.
02:28Ama aklımda kaldığı kadarıyla müthiş bir şefkati olan bir hikayeydi.
02:32İnsanların bir şeyi ters gördükten sonra aslında öğrendikleri vakit ne kadar haksızlık ettiklerini anlatan bir hikayeydi.
02:40Ama benim aklımda en çok kalan Dostoyevski'nin İnsancıklar romanıdır.
02:46Yaşlı bir adamla hayatta durmaya çalışan bir genç kadının mektuplaşması olan bu romanda
02:52bana hayatın büyük acılarına rağmen çıkış yolunun insanın insana dayanışmasıyla ancak olabileceğine işaret etti.
03:02Sayfalarını çevirdiği ve etkisinde kaldığı diğer romanlarsa
03:07Peyami Safa'nın Dokuzuncu Hariciye Kovuşu ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun son romanı Hep O Şarkı oldu.
03:14Bir daha kitapları, hikayeleri, şiirleri, romanları başucundan hiç ayırmadı.
03:20Okumak zamanla yerini yazmaya bırakacaktı.
03:26İlk gençlik yıllarında sadece kitapçıları gezdi.
03:29Beyoğlu, Kadıköy, Beyazıt, Cağaloğlu'nda ne kadar sahaf varsa hepsinde onun ayak izleri vardı.
03:36Atatürk Erkek Lisesi'ndeki Fransızca öğretmeni Edebiyatçı Vedat Günyol'un desteğiyle
03:42Yeni Ufuklar dergisinde yazıları yayınlanmaya başladı.
03:45İlk kitabı yayınlandığındaysa 19 yaşındaydı.
03:49Yine Vedat Günyol'un desteğiyle çıkan ve içinde öyküleri olan o kitabın adını Cumartesi Yalnızlığı koydu.
03:56Cumartesi Yalnızlığını kaybettiği babasına adadı.
04:00İstanbul Üniversitesi'nde hukuk okudu ama hayatı, adaleti, insanın yaşadığı ikilemleri yazacağı satırlarda aramaya karar verdi.
04:10İlk romanı Her Gece Bodrum'da aydınların yaşadığı bunalımı kaleme aldı.
04:15Her Gece Bodrum, Selim İleri'ye Türk Dil Kurumu Roman Ödülünü kazandırdı.
04:22Adaların ve yarımadaların insan yazgısına benzeyen özellikleri vardı.
04:26Adalar dışarıya kapalı, kendi kendisiyle eğitilmeyi bilen, yalnızlığı kabullenmiş kişilerdi sanki.
04:33Adalar korkutucu değildi, yarımadalar korkutucuydu.
04:36Oralarda yalnızlık benimsenemez, tek başınalık yaşanır.
04:40Evi yoktu, yeri yurdu yoktu, bir odası, bir yarımadası, bir kıyısı yoktu, köksüzdü, iritiydi toprakta.
04:48Bütünüyle boşluktaydı sanki.
04:50Bu oda, geride bıraktığı başka odalar, kendi odası, hayır hiçbiri onun olmamıştı.
04:56Emine sonsuz bir gezgin gibiydi.
04:59Çok sevdiği yazarlar vardı Selim İleri'nin ama belki de en çok Peride Celal'i sevdi.
05:05Onun yazdıklarından etkilendiği o etkiyle yeni öyküler üretti.
05:09Hatta Peride Celal'e armağan adıyla bir kitap da derledi.
05:13Yazdığı ikinci öykü kitabı Pastırma Yazı'nda da Peride Celal'in etkisinin olduğu söylendi.
05:181976 yılında dostlukların son günü kitabıyla da Said Faik hikaye ödülünü kazandı.
05:25Her şeyin gizleneceği, saklanacağı, hasır altı edileceği bir arkadaşlık.
05:30Bütün duygularımı, yavaş yavaş susmayı, kendimi anlatmamayı öğreniyorum.
05:36O da içine dönük.
05:38Öbürlerine, ötekilere, başkalarına benzemiyor.
05:41Eskiden tanıdıklarıma, dost bildiklerime.
05:44Sessizliği, suskunluğu yaşıyoruz.
05:46Sessizliği, suskunluğu yaşıyoruz birlikte.
05:49Hem hiç yakınmadan.
05:51Biterse yaşayamam sanki.
05:53Karmakarışık duygular.
05:55Hikayeler, öyküler, romanlar yazan Selimilerin sihirli kalemini sinema dünyası da keşfetti.
06:02Yönetmen Halit Refik kendisine senaryoda yazmalısın deyince kalemini beyaz perdeye çevirdi.
06:09Atıf Yılmaz'ın yönetmenliğini üstlendiği Günahsızlar ve Zeki Ökten imzalı
06:13Bir Demet Menekşe filmlerinin özgün senaryolarını kaleme aldı.
06:18Ama en büyük çıkışı Kırık Bir Aşk hikayesi filmiyle yakaladı.
06:22Ömer Kavur'un yönettiği filmle 1982 yılında Sinema Yazarları Birliği en iyi senaryo ödülünü kazandı.
06:30Film, Türk sinema tarihine en buruk aşk hikayelerinden biri olarak geçerken
06:35Kadir İnanır ve Hümeyra'nın hayat verdiği Selimilerin kaleminden çıkan o iki karakter
06:40Türk sinemasının unutulmazları arasına girdi.
07:11O sadeliğin altında yatanları bilseniz.
07:20Teşekkür ederim.
07:28Beni hiç hatırladın mı?
07:38Ben seni hiç unutmadım.
07:41Mutluluk yanımızdan gelip geçti.
07:47Kırık Bir Aşk hikayesinin öncesinde ve sonrasında da başka senaryolar kaleme aldı Selimileri.
07:53Göl, Çapkın Hırsız, Seni Kalbime Gömdüm gibi filmlerin senaristliğini üstlendi.
07:58Seni Kalbime Gömdüm'de rol alan Türkan Şora'ya olan platonik aşkını yıllar sonra itiraf etti.
08:05O platonik aşk yıllar sonra iki sanatçı arasında büyük bir dostluğa dönüşecekti.
08:11Yazdığı senaryolar Yeşilçam'da ses getirse de 1989 yılında artık sırada yönetmen koltuğu vardı.
08:19Hiçbir Gece adlı filmde ruhsal bir çöküntü yaşayan bir aktrisi
08:23ve onun aradığı çıkış yolunu hem yazarak hem de yöneterek anlattı.
08:28O 25 yıl sessizce geçti.
08:32Kamera sesiyle birlikte yaşadım.
08:35Şimdi o ses taze aldı.
08:40Boşluktayım.
08:44Bir takım anılar.
08:47İttirdiğin ama unutamadığın günler.
08:53Kalabalık setlerde yaralı bir hayvan gibi yapayalnız bir kadın.
09:00Bir köşeye çekilmiş kendime bakıyorum.
09:04Orada.
09:06Uzakta artık.
09:09Yüzümde dikler.
09:12Yıllar.
09:15Belki iki yüz film.
09:20Yaptıklarımız sevgi aşılayabildi mi?
09:25Kalbimde söze dökemediğim sevgi.
09:30Yapmak istediklerimi yapabildim.
09:33Yarın yapayalnız, yalnız evler soğuk olur.
09:36Yağmur akşamları, kırık deniz kabukları.
09:39Yaşadığı duyguları kitaplarının isminde yaşattı Selimileri.
09:43Genelde hep öyküler ve romanlar yazsa da plastik sanatları,
09:47özellikle de resmi hep çok sevdiğini söyledi.
09:50Bir de şiiri.
09:52Hayatının her alanında şairlerin gölgeleri ve büyülü dünyası arasında yaşadı.
09:56Atile İlhan'ın Sisler Bulvarı şiiri onu çok etkilemişti.
10:00Nadir de olsa kendisi de şiirler kaleme alacaktı.
10:04Artık bayağı bulacaksın.
10:06Sevme duygularını andıran kıpırtılar da bitince, bayağı bulacaksın.
10:11Her şeyimi, duygularımı, dünyaya bakışımı, yaşadıklarımı, tiksinçlerimi, güvensizliğimi.
10:18Hepsini bayağı bulacaksın.
10:20Sevgi bağışlatabilirdi yalnızca.
10:23Buna üzüldüğümü sanmıyorum.
10:24Olduğum gibi yaşamalıyım.
10:26Bir yaşama acemiyse olarak, ustalıklarda gözüm yok.
10:30Bayağı bulmana üzülmeyeceğim.
10:33Şiirler gibi şarkı sözleri de yazdı Selimileri.
10:361989 yılı çıkışlı Sezen Aksu Söylüyor albümünde onun da imzası vardı.
10:42Yıllar sonra adlı şarkıyı o kaleme aldı, Sezen Aksu söyledi, onunla Tunç besteledi.
10:47Elimde olsa yırtardım gölgeni, resmine vurmuş bir pazar günü.
11:05Elimde olsa yırtardım gölgeni, resmine vurmuş bir pazar günü.
11:21Yıllar sonra, yıllar sonra.
11:51Yazdığı ilk oyun, Cahide Sonku'nun hayatından esinlenerek kaleme aldığı Cahide Ölüm ve Elmastı.
11:58Allah'a ısmarladık Cumhuriyet oyunuyla da Afife Jale ve Avni Dilligil ödüllerini kazandı.
12:041998 yılında ise Devlet Sanatçısı ünvanını aldı.
12:09Ama yalnızlık peşini hiç bırakmadı.
12:12Başkasının olduğu bir yerde yazı yazamam.
12:16Yani kendi evim dahi olsa benim yalnız olmam gerekiyor.
12:19En büyük mesele o yalnızlığın içinde yazı yazmaktır.
12:25Evet, yalnızlığa çok değer vermiş bir yazardı Selim İleri.
12:2919 yaşında yazdığı ilk öykü kitabının adını Cumartesi Yalnızlığı koyacak kadar.
12:35İlk gençlik yılları eserlerini mürekkep ve kalemle kağıda dökerken son yıllarda yazdıkları satırları da daktilo ile yazmıştı.
12:43Bir kuşağın belki de son temsilcilerindendi.
12:46Anlattığımız Türk Edebiyatı'nın en zarif isimlerinden birisinin kendi öyküsüydü.
12:52Anlattığımız bir yazarın okurları için geride bıraktığı edebi bir mirastı.
12:58Hoşçakalın.