Onarıcı tarımın hikayesi Yeşil Doğa'da ekrana geldi
Doğanın sesine kulak veren Güven İslamoğlu ile Yeşil Doğa, bu hafta İzmir Seferihisar'daydı. İslamoğlu; tarım arazilerindeki azalmaya karşın şehirden gelen üreticilerin toprağın yavaş yavaş iyileştirici ve sürdürülebilir bir tarım haline gelebilmesi için onarıcı tarıma dönmeye başlayan üretimin hikayesini ekrana getirdi.
Category
🗞
NewsTranscript
00:30Ben Gümeyiz Tamoğlu Yeşilova programıyla yine karşınızdayız.
00:32Bu hafta onarıcı tarımı ekrana getirmeye çalışacağız.
00:36Çünkü tarım toprağını çok kirlettik.
00:38Toprak vermiyor.
00:39Vermesi için çok gübre, çok su kullanmak zorundayız.
00:42Bu da sürdürülebilir değil.
00:45Yavaş yavaş özellikle şehirden gelen çiftçiler, şehirden gelen girişimciler
00:49onarıcı toprağa, iyileştirici tarıma dönmeye başladı.
00:53Biraz masraflı, biraz uğraşmak gerekiyor.
00:55Bu hafta bunun hikayesini ekrana getireceğiz.
01:00Müzik
01:25Çiftliğe Gıda Ormanı ismi vermişsiniz.
01:27Niye Gıda Ormanı? Önce onu sorayım.
01:30Gıda Ormanı permakültürden esinlendiğimiz bir ifade.
01:36Bir permakültürden devim vurabilmek için Gıda Ormanı dedik.
01:39Bir de Gıda Ormanı fikri bize çok çekici geliyor.
01:42Ne demek Gıda Ormanı?
01:44Gıda üreten orman kadar verimli, orman kadar dayanıklı, orman kadar uzun ömürlü ama işte gıda üreten bir sistem.
01:53Buna uykunuyoruz, bunu yerine getirmeye çalışıyoruz.
01:56Bundan bahsetmeye ve insanların birazcık bakış açısını, düşünce yapısını bu tarafa doğru yönlendirmeye çalışıyoruz.
02:02Asıl mesleğiniz ne?
02:04Gemi inşaatı ve gemi makinaları mühendisliği.
02:06Sizin?
02:07Ben müzik okudum.
02:08Müzik okudunuz. Çiftçilikle alakası yok.
02:10Yok.
02:12Yok, formal eğitim olarak yok.
02:14Nereden girdiniz bu işe?
02:16Beslenmeye bağlı bazı sağlık problemleri var.
02:18Benim daha genç yaşlarda, kişisel olarak yaşadığım.
02:24Bunun neticesinde başlayan bir sorgulama sürecinin zaman içerisinde arazi gezmeye, doğaya yavaş yavaş bakışımızı çevirmemizin üstüne
02:36bir arkadaşımızın permakültür eğitiminde duyduğu birkaç kelimeyi bizimle paylaşması, bizim biraz toprağa yaklaşmamız,
02:44evde bir tane bile bitkiye bakmayan, bakamayan bir çift olarak kendi yetiştirdiğimiz o ilk domatesi yememiz,
02:52yaptığımız çalışmalar neticesinde toprakta gördüğümüz iyileşmeler, bize sundukları bizim iyileşmelerimiz,
03:00yavaş yavaş bu yaşam biçimini hayatımızın içine nasıl daha fazla sokarız sorusunu sormamız neticesinde
03:10biz bunu iş olarak da yapmaya başlarsak daha çok vakit ayırabiliriz, daha çok bunun içinde olabiliriz, bu hayatı yaşayabiliriz diye bir cevapla karşılaştık.
03:182011 yıllarında biz ilk permakültür ve onarıcı tarımla tanıştığımızda ve bu yönden bazı şeylere bakmaya başladığımızda
03:28büyük bir heyecan duyduk ve bütün enerjimizi, ilgimizi, boş vakitlerimizi ilk önce ve sonra daha çok zamanımızı buna aktarmaya başladık.
03:37Okumaya, öğrenmeye, denemeye, toprak üzerine denemeler yapmaya, sonrasında orada yetiştirdiklerimizi dönüştürüp
03:45böyle ürün haline getirmeye gitgide daha fazla zaman harcamaya başladık.
03:50Biz burayı tasarlarken sene boyunca çalışabileceğimiz şekilde bir iş yürüyemiyoruz.
04:19Çünkü tüm sene boyunca farklı bitkisel ürünler çıkıyor topraktan ve biz de bunları alıp işlemeyi planladık.
04:27Genelde alışıldığı üzere dönemsel çalışan bir gıda işletmesinden biraz daha verimli olabileceğimizi düşündük.
04:34Bu kadar ürün arasında lokomotif hangisi? Zeytinyağı.
04:38Zeytinyağı ve sofralık zeytin.
04:42Bu da aronya. Yalova'daki eskiden bu işlere ilk giriştiğimizde birkaç sene geçirdiğimiz bahçede şu an Pınar'ın teyzesi tarafından yetiştiriliyor.
04:53Biz de her sene bir kısmını alıyoruz, burada kurutuyoruz, reçel yapıyoruz şekersiz.
04:58Bu sene bir de sirkesini de deneyeceğiz. Böyle üretimler yapıyoruz.
05:02Esasında da bayağı yararı olur.
05:04Evet, beri cinsi meyveler arasında antioksisten kapasitesi en yüksek meyvelerden bir tanesi.
05:11Biz de kendi mecralarımızda bununla ilgili bilgilendirici paylaşımlarda bulunuyoruz.
05:17Biz de araştırıyoruz ve tanıtmaya çalışıyoruz ve kendimiz böyle farklı şeylerde de kullanarak
05:23mesela işte bu reçeli üzüm suyu da yaptık bu sene.
05:26Güzel bir sonuç elde ettik çünkü biraz kekremsi bir tadı var.
05:35Bir meyve koruma yöntemi gibi düşünerek.
05:39Çok güzel aslında değişik, yumuşak bir tadı var.
05:44Gıdada düşük maliyetle aldığınızı zannettiğiniz her şeyin aslında maliyetini
05:52ya sağlığınıza ileride harcayacağınız bir bütçeye ayırmış oluyorsunuz.
05:58Yani sağlık problemlerini harcayarak o parayı denkleştiriyorsunuz.
06:01Ya da çoluğunuza, çocuğunuza, sizden sonra kalanlara borç olarak bırakıyorsunuz.
06:05Yani aslında gıdayı ucuza alabilmek diye bir şey olmamalı.
06:09Çünkü onun ederini vermek, karşılığını vermek gerekiyor bütün üretimini.
06:13Yani sadece çiftçinin cebine para girmesi açısından söylemiyorum bunu.
06:16Yani bir domatesin, bir salatalığın yetiştirilme maliyetini aşağıya çekmeye çalışırken
06:24yaptığımız uygulamaların çok büyük kısmı size ya sağlık problemi olarak geri dönüyor
06:28ya da ileriki kuşaklara bırakılmış borç olarak geri dönüyor.
06:31Siz bunları üretirken nasıl pazarlarız mali onu pek düşünmüyorsunuz.
06:36Ya tabii ki düşünüyoruz, düşünmek zorundayız ama yaptığımız çalışmaların büyük kısmında
06:42bir miktar böyle bir argeci kafasıyla bakıp bu aronya faydalı bir şey bu coğrafyada da yetiştirilebilirse
06:49biz bundan sağlığımız için fayda sağlayabiliriz ama bunu insanlara nasıl sunabiliriz?
06:54Çünkü bu haliyle 10 tane, 15 tane yiyip kekremsi diyebilirsiniz.
06:58Çocuklar sevmeyebilir ama bunu üzüm suyuyla faydalı, sağlıklı bir reçel haline getirebilirsek
07:05bence çok daha fazla kişiye hem lezzet hem sağlık açısından fayda sağlamış oluruz.
07:24Ambalajlı ürünlerimiz ve kuru yarım amillerimiz burada duruyor.
07:36Topraktan en temiz şekliyle yetiştirdiğimiz ve de en temiz şekilde işlediğimiz ürünleri
07:41en iyi şekilde saklayabileceğimiz yöntemlerle saklıyoruz ki uzun süreler koruyabilelim.
07:48Kurutma bunlardan bir tanesi, fermentasyon bunlardan bir tanesi mesela.
07:53Mandayna sirkesi de yapıyoruz.
07:55Onun dışında zararlı nedeniyle dibe düşmüş, sahi olmuşları da toplayıp kompost süreciyle değerlendiriyoruz.
08:02Püf noktası birkaç yerde var.
08:04Bir tanesi ham madde.
08:06Ham maddenin hakikaten olması gerektiği gibi besin değerlerine sahip ve dolu güçlü bir ham madde olması.
08:12Mandaynanın lezzetinin iyi olması.
08:16Sonrasında işleme ile ilgili en büyük avantajımız bizim burada yaptığımız şey en taze haliyle işlemek.
08:23Yani hasat ediyoruz ve ertesi gün kesilip fırına giriyor.
08:27İyi kurutuyoruz ve fırınımız havalandırmalı bir fırın.
08:30Dolayısıyla süreyi ve sıcaklığı sürekli gözeterek ve ölçümler yaparak nem ölçümleri yaparak
08:36içindeki nem miktarını optimum seviyeye getiriyoruz.
08:41Hem çıtır çıtır oluyor, yeme lezzeti ve keyfi açısından çok sevilen, cips gibi tüketilebilen,
08:48sağlıklı cips gibi tüketilebilen bir hale geliyor.
08:50Hem de bu onun uzun süre kurunabilmesini sağlıyor.
09:12Bu yatırımları siz yapıyorsunuz.
09:14Köylü yapamıyor mu acaba?
09:16Köylü mesela biz bunları yeni yeni görüyoruz ama sizin elinizde görüyoruz.
09:21Bu tip makinalı üretimler genellikle çok daha büyük ölçeklerde yapılıyordu bu zamana kadar.
09:25Yani Türkiye'de butik gıda işletmeleri yeni yeni aslında ortaya çıkan bir yapılaşma diyeyim.
09:35Köylüler bu tip işleri ya da köylü çiftçiler bu tip üretimleri daha çok kooperatifler yoluyla yapabiliyorlar,
09:41tesisleşebiliyorlar.
09:54Gelineksel çiftçilerden ne farkınız var?
09:58Bu madde ne? Yıllarda buralarda üretiliyor.
10:02Sizler olmasanız köylüler belki de kurutmuyorlar.
10:05Kurutup yapıyorlar ama siz buna bir fark katıyorsunuz.
10:08Gelineksel tarım yapanlarla, gelineksel köylülerle sizin arasında ne fark var?
10:13Siz kendinizi nerede görüyorsunuz?
10:15Ne köylü tarımını komple reddediyoruz, ne oradaki bilgi ve tecrübeyi yok sayıyoruz,
10:20ne de onu birebir takip ediyoruz.
10:23En basitinden otlarla olan ilişkimiz yani yabani ot ya da zararlı ot diye bir şeyi biz görmüyoruz.
10:31O otu yönetmeye çalışıyoruz bir şekilde ve onu bir faydaya dönüştürmeye çalışıyoruz.
10:36Mesela köylü tarımından belki burada ayrılabiliriz ama bunu da anlayabiliyoruz.
10:41Bunun ekonomik çok fazla gerekçesi var.
10:45Bizim şu an kaynak ayırabildiğimiz bu tip uygulamalara hele günümüzde bir köylü çiftçinin kaynak ayırması mümkün değil.
10:55Mümkün olan en düşük maliyette o konumuz otlarsa ottan kurtulması lazım.
11:01Bunun içinde nedir? Çapa yapacak, sürecek, dümdüz edecek, bırakacak.
11:04Ama o zaman toprağını zayıflatmaya başlıyor.
11:06O zaman öbür gübreler vesaire gibi orada bir sır döngüne giriyor.
11:10Biz onu nasıl aşabiliriz, buraya nasıl yeni bir model kurabiliriz onun peşindeyiz.
11:37Bahçe sağlığı için ne yararı oluyor tavuğa?
11:39Eşeliyor, böcekleri yiyor, gübreliyor.
11:44Oradaki otu da tavuk ve diğer kanatlı hayvanlarla yönetebiliyoruz.
11:50Burası biraz fazla kurak olduğu için ördek pek azdan faydalanamıyoruz.
11:53Yeterince tavuğu uygun şekilde yönetirseniz ot yönetimimize çok büyük fayda sağlıyorlar.
11:58Ve onu hızlı bir şekilde azotlu gübreye dönüştürüyorlar.
12:02Bir şey ortağınız yani.
12:04Kesinlikle.
12:05Sadece yumurta için değil.
12:07Hayır, hayır kesinlikle değil.
12:08Yoksa çok yumurtaları zaten yemle beslemediğiniz zaman aslında bu köy tavuğu dediğiniz hayvan her gün yumurtlamıyor.
12:17Dolayısıyla sadece yumurtası ya da eti için çok ekonomik olmayabilir.
12:25Ama bu tip başka faaliyetlerde başka faydalar sağladığında yemek artıklarımızı tükettiğinde faydalı hale geliyor.
12:37Biraz genişlemişsiniz.
12:45İlk başta küçücük bir yerken şimdi devasa yerlere.
12:49Genişlemenizin amacı ekonomik bir çark döndürebilmek, ekonomi oluşturabilmek.
12:57Çünkü peşinde koştuğumuz onarıcı tarım yöntemleri olsun, tüm tarımsal faaliyetler eğer güncel ekonominin içinde kendine bir karşılık bulamazsa
13:13bizim için sadece ya da başkaları için de bir hobi başlığı altında kalır.
13:17Fakat biz gerçekten modeller oluşturabilmek istiyoruz.
13:22Bakın bu arazide bu şekilde tarım yaparak, bu coğrafi koşullarda, şu şu şu şekilde tarım yaparak, şu şu şu şekilde ürün işleyerek böyle bir ekonomi oluşturabiliriz.
13:35Ve bu ekonomiyle de burayı devam ettirebiliriz.
13:39Bu şekilde tarımdan kastınız ne?
13:43Yani iyileştirici tarımı nasıl açıklayabilirsiniz basit bir şekilde?
13:47Tarıma başladığınız sıfır noktasıyla ölçüm yaptığınız bugün arasında toprakta ölçülebilir nitelikte iyileşme olması.
13:57Örneğin organik madde miktarındaki artış, su tutma kapasitesindeki artış, verimliliğinin artışı, ekosistem zenginliğinin artması, örneğin yerde çıkan ot çeşitliliğinin artması.
14:10Bizim bu yöntemlere yönelmemizde en büyük örneği bize Yalova'daki çalışmamız sağladı.
14:18Diz boyu çatlakların oluştuğu, deve dikenlerinin çıktığı bir araziyi 4 sene içerisinde sadece kesbırak ve kanatlı hayvan kullanaraktan çok kaliteli bir toprağa dönüştürdük.
14:32Bunu nasıl anladık? Üzerinde mor üçgüller, ak üçgüller, kantaronlar gibi çok faydalı ve kaliteli bitkiler çıkmaya başladı.
14:40Yani deve dikenlerinden faydalı bitkilerine geçişimiz yaklaşık 4 sene sürdü.
14:45Tabi oranın özellikle yağış rejimi buna imkan sağlıyordu.
14:49Buradaki yağış rejimi ve sıcaklıklar bu süreci biraz daha uzatıyor. Burada bayağı zorlanıyoruz.
14:54Müzik öğretmeni olarak kalsaydınız, siz de makine mühendisi olarak kalsaydınız hayatınızı geçindirirdiniz. Niye girdiniz bu işe?
15:02Niye girdik? Elimizi taşın altına sokma ihtiyacı ve sorumluluğu hissettik. Esas belki de bundan bahsetmek lazım.
15:13Çocuklar var tabi.
15:14Onlar da var. Onlar da bundan aslında faydalanıyorlar bu durumdan.
15:18Yani birincisi bu tip ortamların içinde yaşayabiliyorlar. Hem fiziksel hem mental olarak bizim mutlu olduğumuz, kendilerinin de mutlu olduğunu gördüğümüz şekilde gelişiyorlar.
15:32Bir de yani dönüp günün birinde arkamıza baksak onlara yani inandık ve inandığımız bir şeylerle uğraştık bunun için çaba sarf ettik diyebileceğimiz bir en azından hikaye miras bırakabileceğimizi düşünüyoruz.
15:46En azından buraya kadarki kısmı için.
15:48Bilgi ve teknoloji ile beraber artık tarım da değişiyor. Tarımda çalışan insanlar da değişmeye başladı. Değişmek zorundayız.
16:15Değişemezsek iklim şartlarına, iklim krizine ayak uyduramayız. O yüzden değişmek zorundayız.
16:20Toprağı çok kullandık, hoyratça kullandık, kirlettik. Artık verdiğimizi alamıyoruz.
16:26Verdiğimizi alabilmemiz için ona iyi davranmak zorundayız. İyi davrandığınız zaman size yeniden vermeye başlıyor.
16:33Bu hafta bu hikayeyi anlatmaya çalıştık. Haftaya bir başka yerde bir başka hikayede buluşmak üzere. Hoşçakalın.
16:45Altyazı M.K.