• geçen yıl
Tarihi sevdiren ve merak uyandıran program Tarihte Yürüyen Adam geçmişten günümüze kadar ayakta kalmayı başaran tarihi yapıları ve hikâyelerini izleyicilerle buluşturuyor.

Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.

“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.

Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Döküm
00:00Vakıf Katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
00:30Vakıf Katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
01:00Tarihte yürüyen adam, Fatih'te şu an Yavuz Sultan Selim Camii'ndeyiz ve vakıf eserlerini tanıtımına devam ediyoruz efendim.
01:14İstanbul'un bu güzel kış gününde gezeceği yerlerden bir tanesi de Yavuz Sultan Selim Camii'dir.
01:20Hem kışın bütün atmosferini burada hissedersiniz hem de İstanbul'un kışını bir panoramik nokta olarak da buradaki seyir tarafında seyredersiniz.
01:32Yavuz Sultan Selim Camii tarihi yarımadanın panoramik noktalarından bir tanesindedir.
01:37Muhakkak Fatihler burayı bilir. İstanbul'un 5. tepesine yakın bir noktadır burası ve Halice tamamen hakim bir noktadır.
01:46İstanbul'un ilk seyir taraflarından desek yalan olmaz Yavuz Sultan Selim Camii'yi bu seyir tarafının olduğu yerde hususi olarak inşa ettirilmiştir.
01:56Sebebi de burada daha önce bir kasrın olması. Bu kasrının seyir tarafından dolayı da İstanbulluların pek sevdiği bir yerdir.
02:05Yavuz Sultan Selim de camisini burada inşa ettirmeye karar verdi.
02:16Yavuz Sultan Selim'in kısa bir hakimiyet dönemi vardır ve bu dönem tamamen cephelerde savaş alanlarına geçmiştir.
02:38O yüzden de Yavuz Sultan Selim'in çok büyük külliyatlı yapılar inşa ettirdiğini şahit olamıyoruz.
02:44Ama İstanbul'a bir mührünü bırakıyor. Bu mühür Mimar Sinan döneminin yani o klasik döneminin öncesidir.
02:54Klasikten önceki son yapı Yavuz Sultan Selim Camii'dir.
02:59Yani Osmanlı mimarisini burada gelişimini takip edebilirsiniz.
03:05Osmanlı mimarisinin Mimar Sinan öncesi döneminin bütün özelliklerini, mimari arayışlarını ve Mimar Sinan öncesi mimarların bütün teknik özelliklerini burada görebiliyorsunuz.
03:19Ve şunu söyleyebiliyoruz. Mimar Sinan köklü bir mimarlık geleneğinin bir sonucuydu.
03:25Mimar Sinan'dan bahsetmişken bu yapı tabii ki Mimar Sinan yapısı değil.
03:30Mimar Sinan'ın devraldığı Acem Ali'nin mimarlık başarılılık döneminin eseridir.
03:36Ve Acem Ali'nin de son dönemidir diyebiliriz.
03:39O yüzden de Osmanlı mimarisinin imparatorluktan yavaş yavaş klasik döneme doğru geçişinin güzel bir örneğidir.
03:48Burada o geleneksel klasik dönemin öncesinin mimarisini tamamen görebiliyoruz.
03:56O yüzden Yavuz Sultan Selim Camii hem mimari açısından hem de dönemin sosyolojik açısından bir camini verdiği hizmeti yansıtan önemli bir örnektir.
04:08Yani İstanbul'un son Taphaneli Camii'dir.
04:11Efendim Taphaneli Camii derken şunu ifade etmemiz gerekiyor.
04:15İstanbul'a gelen, İstanbul dışındaki misafirlerin ağırlandığı camide onların misafir edildiği özel bir mekan olduğu yerdir.
04:24Ve bu İstanbul'daki son Taphaneli Camii özelliğine sahip olmasına vesiledir.
04:30Efendim Yavuz Sultan Selim'in 1521'de başlattığı ifade edilir bu külliyeye.
04:37Ve Acem Ali'nin kontrolünde bir külliye olarak yani camisi, türbesi, daruş şifası, kervansarayı ve Taphaneli'yle beraber önemli bir külliyeydi.
04:49Bu külliyeden çok az örnekler günümüze ulaşmıştır.
04:53Bugün bunun içerisinde bulunduğumuz Yavuz Sultan Selim Camii o karakteristik mimarisini bütün Haliç süliyetinde kendine hissettirmektedir.
05:03Yavuz Sultan Selim Camii ana cümle kapısından içeri girdiğinizde esasında Osmanlı'nın mimarisinden öncesi klasikliğini görürsünüz.
05:12İki renkli taş işçiliği, hemen iç avludaki pencerelerdeki renkli mermerler ve o pencerelerin üzerindeki çini panolar ve tamamen sade bir dış mekan.
05:26Hemen taş kapıya doğru yani cümle kapısına doğru gittiğinizde yine mukarnaslı bir kapıyla karşılaşırsınız.
05:32İç mekana doğru girdiğinizde de bütün sadeliği ve ihtişamı ifade eder.
05:38Esasında Doğu mimarisi ya da İslam mimarisinin Doğu kanadındaki yapılarda her zaman yaptıranın karakteristik özelliğinin yansıtıldığını görürüz.
05:49İşte burada da buna şahit oluyoruz.
05:52Bu geleneğin daha sonra Mimar Sinan'ın yapılarında da göreceğiz.
05:55Kılıçdereci Paşa Camii'nde de göreceğiz.
05:57Piyerle Paşa Camii'nde de göreceğiz.
05:59O gelenek burada yaşatılmıştır.
06:02Hemen arkamda olan şadırvanda 4. Murad döneminde yapıldığına dair Evliya Çelebi'nin seyahatnamesine bahsedilir.
06:08Biliyorsunuz Evliya Çelebi 17. yüzyılın önemli bir kaynak eserini ortaya koymuştur.
06:14Dünyanın ilk gezi yazılarını ortaya koymuş.
06:18Osmanlı döneminin en güçlü seyahatnamesini kaleme almıştır.
06:21İşte Evliya Çelebi'nin İstanbul cildinde Yavuz Sultan Selim Camii'nin avlusu şadırvanının 4. Murad tarafından yaptırıldığını ifade eder.
06:30Şimdi şadırvanı geçerek içeri iç mekana doğru gidiyoruz. Buyurun efendim.
06:52Yavuz Sultan Selim Camii'nin iç mekanına yani harimine doğru girdiğimizde muhteşem bir taş kapı.
06:58O taş kapının üzerindeki 3 satır halindeki Arapça kitabesinden yanlardaki o kum saati küçük sütuncelerin üzerinde Rumi motifli halleriyle beraber
07:10esasında kanuni dönemi öncesi tezginlerin de son örneklerini görüyoruz.
07:16Cümle kapıdan içeri girdik. Mermer yekbare bir kapının iki tarafındaki nişler ve iç mekandaki bir anda kapsayan o kubbe
07:27ve o kubbenin masif duvarları bir anda size o asaletle beraber sadeliğe yansıtmaktadır.
07:34Ona mukabil hemen benim arkamda yer alan mihrap mermerden yekpare mihrapçı Bursa usulü sepet kuplu kemer denilen bir kemer sistemiyle sonlandırılmıştır.
07:47Esasında Bursa'dan bu yana İstanbul'a gelen mimari tezginatın detaylarını burada görebiliyoruz.
07:55İç mekana girdiğinizde sizin hemen benim solumda yer alan müezzin mahfili ve hünkâr mahfili sağ tarafta da hünkâr mahfili görüyorsunuz.
08:05Hünkâr mahfili sutun ayaklar ve mukarnas başlıklar üzerine yer alırken tamamen kendi sadeliği ve asaleti içerisindeyken
08:12müezzin mahfili ise biliyorsunuz Bilal-i Habeşi makamıdır müezzin mahallerinin olduğu yer
08:18ve burada da müezzin mahfilinin tamamen hünkâr mahfilinden farklı bir şekilde tezginandığını görmekteyiz.
08:27İkisinde de üst kata ulaşım pencerelerden açılan kapılarla yani duvarın içindeki merdivenle gidiliyor.
08:34Hünkâr mahfilinin ne özelliği vardır?
08:36Hemen pencere üzerindeki tezginlerin farklılığından görülebilir.
08:40Zaten iç mekandaki o sadeliği o kadar güzel hissedebiliyorsunuz ki kesme taşların nasıl dizildiğini
08:49ilk inşa halinden beri varlığını görmek, gözlemlemek çok etkileyici bir unsur burada.
08:54Bütün bu sadeliğin içerisinde o kadar dengeli olarak pencere üzeri, kapı üzerlerindeki o çini panolar
09:02ki çok sıraltı tekniğiyle yapılmış bu sarı ve mavinin sıraltı tekniğiyle uygulandığı bu çini panolar tamamen etkileyicidir.
09:12Ve artı dikkatinizi çekeceği gibi pencere söveleri de mermerden yapılmış.
09:18Normalde taş işçiliğinin renkleri kullanılarak bir noktada içerideki masiflik giderilmiştir.
09:25Bu Osmanlı klasik dönemi özelliğinin en bariz süsleme örneğiydi.
09:31Ve bu yüzden de İstanbul'daki o geçiş, mimari geçiş, tezzinattaki geçişi Yavuz Sultan Selim Camii'nin görmek bakımından çok büyük bir önem arz eder.
09:41Efendim bu camiimizden bahsederken dedik ki taphaneli camilerin son örneği İstanbul'daki.
09:46Evet hemen bu giriş bu sistemlerden şu köşelerden içeriğe doğru giden ayrı bir mekanlar var.
09:55Bunlara biz taphane diyoruz.
09:57Camide gelip İstanbul dışından, şehir dışından gelip de camide ikamet edeneceklerin misafirleri için tahsis edilmiş bir yerde
10:06dörder odalı, üçer eyvanlı ve belli bir yükseltiler yani yatmaları için belli bir yükseltiler oluşturulan bu taphanelerde
10:15bir noktada camilerin fonksiyonunu da görebiliyoruz.
10:18Camiler sadece ibadet amacıyla kullanılmış değildir.
10:20Camiler birer misafirhane olarak, dershane olarak, üniversite, etüt merkezleri olarak da hep değerlendirmiştir.
10:28Taphanelerde bunların örnekleri de.
10:30Bir taphanelerde kimler kalırdı?
10:32Yolcular kalırdı.
10:33Yoldan gelip barınacak herhangi bir yeri olmayan, parası olmayanların kalabildiği bir yerdi.
10:39İstanbul dışından ya da şehir dışından gelen öğretmenler, bugünkü anlamda öğretmenlerin, hocaların kalabildiği bir yerdi.
10:47Ve bu yüzden de taphaneler, caminin akarlar içerisindeki, orada kalanların iha şeyleri, ısınmaları, herhangi bir şey, yatakları, minderleri, döşekleri, battaniyeleri, her şeyleri
11:00cami vakfiyesinden karşılanırdı.
11:17Yavuz Sultan Selim Cami'nin iç mekanına girdiğinizde, Taçkapı'dan itibaren ana aksendeki mihrap ve iki köşelerde yer alan müezzin mahfili ve hünkâr mahfili.
11:37Bir şey dikkatinizi çekti mi?
11:39Burada kadınlar mahfilinin olmaması.
11:4116. yüzyıl yapılarında kadınlar mahfili yoktur.
11:4517. yüzyılda hemen Eminönü Cami'de, yani Turhan Valide Sultan Cami'yle beraber kadınlar mahfilinin geleneğinin başladığını görüyoruz.
11:54Normalde 17. yüzyıla kadar kadınların camiye gittiği çok söz konusu değildir.
11:59Kandil geceleri haricinde onlar da mahalle mescitlerinde genellikle zikirle gerçekleşen bir katılım olurdu.
12:08Bu dönemin hem sosyolojik açısından hem mimari zenginliğinin içerisinde Yavuz Sultan Selim Cami,
12:15klasik mimar Sinan'ın dönemi öncesinin güzel bir örneği olarak bugün İstanbul Süleyeddin koruyan yapılarımızdan bir tanesidir.
12:24Efendim şimdi dış mekandaki Sıbyan Mektebi'ne doğru devam ediyoruz.
12:38Yavuz Sultan Selim Cami'nin bulunduğu bu 5. tepenin olduğu alan tarih yarımadı.
13:07İstanbul'un en büyük seyir teraslarından bir tanesi.
13:09Mirza Kasra'nın olduğu bir yerde ve Yavuz Sultan Selim burayı tercihinde çok da isabetli bir tercihti.
13:18Çünkü İstanbul'un en güzel panoramik seyir teraslarından birisi burası.
13:23Buradan baktığınızda Levent Çiftliği'ne kadar görürsünüz.
13:26Bütün tersane ayaklarınızın altında ve Çamlıca Tepesi'ni izleyebiliyorsunuz.
13:31Böyle bir yerde Yavuz Sultan Selim hemen arkamda gördüğünüz gibi minarelerini görüyorsunuz.
13:37Hemen o minarelerin köşelerinde de taphane yapıları görülmekte.
13:43Bu taphane yapıları İstanbul'daki artık son taphanel camilerin örnekleri olarak günümüze kadar ulaşmıştır.
13:51Mirza Tepesi ya da Mirza Kasra'nın bulunduğu bu yerde Yavuz Sultan Selim tarafından başlatılan cami ve külliyesini Yavuz Sultan Selim ömrü hayatında tamamlandığını göremedi.
14:03Maalesef bu yapının, bu külliyenin tamamlanması oğlu Kaan Sultan Süleyman'a nasip oldu.
14:09Ve bu külliyenin mimarı Acem Ali'nin de son tamamlamış olduğu külliyeydi.
14:21Yavuz Sultan Selim dönemi muallimiz olduğu üzere Osmanlı'nın çok çalkantılı bir dönemidir.
14:42Osmanlı dönemi askeri sistemin oturduğu bir dönemdir Yavuz Sultan Selim denimi.
14:48Ve ordunun cihat noktasında, sefer noktasında mantığındaki menzil ufkunun genişlediği bir dönemdir.
14:56Yavuz Sultan Selim dönemi olmamış olsaydı ya da Yavuz Sultan Selim'in düzenlediği seferler olmamış olsaydı Osmanlı ordusunun mantığındaki sefer mefhumun uzaklığı mesafesinde ciddi sıkıntılar olabilirdi ki Yavuz Sultan Selim'le beraber ordunun bakış açısının değiştiği bir dönemdir.
15:15O dönem içerisinde farklı bir sistem daha vardı ki Osmanlı Devleti'nin sosyo iktisadi olarak yıpratıldığı bir dönemdi.
15:23Safeviler dönemi biliyorsunuz Anadolu'da Safevilerin göndermiş olduğu pek çok din adım altındaki kitleler Osmanlı Anadolu'ndaki nüfusun İran'a doğru gitmesine vesile oldu.
15:38Ve İslami akayetler, şer'i kurallar tam oturmuş değildi.
15:43Sözlü kültür, dini yaşayıştaki sözlü söylemler o kadar güçlüydü ki işte o dönem içerisinde Anadolu kazaskeri olan Kemal Paşa Zahide'nin gayretleri,
15:55ehl-i sünnet akayetinin oturtması ve artı ehl-i biat mefhumunun ne olduğunu anlatması,
16:04o kazaskerlik dönemi içerisinde halka ve devlet erkanına ehl-i sünnet akayetinin sınırlarının ne olduğunu aktarması ve bununla ilgili eserler ortaya koyması
16:18ve bu konudaki Safevilerin dil üzerinden Anadolu'yu parçalama ve Anadolu insanının zihninde, fikriyatındaki o bölünmüşlüğü gidermesi bakımından çok önemlidir.
16:30İbn-i Kemal Paşa Zahide, ehl-i sünnet akayetle ilgili hem oluşturduğu eserler, yazlık hamleme aldığı eserler,
16:38hem de devlet erkanı başta olmak üzere, yerel yöneticiler başta olmak üzere kafalarındaki pek çok soru işaretlerini gidermede oluşturduğu vaazlar,
16:47sohbetlerle beraber ehl-i sünnet akayet konusunda Anadolu'da kuralları oturtmuşlar.
16:53Bu sebepten dolayı da Yavuz Sultan Selim tarafından çok sevilir ve Yavuz Sultan Selim'in seferlerinde yanında götürdüğü Kemal Paşa Zahide'nin atından sıçrayan çamur Yavuz Sultan Selim'in kaftanına bulaşır.
17:07Ve herkes o esnada kaldığında yani padişahın tavrını beklediğinde o çamurun kendisi için bir şeref olduğunu ifade etmesiyle beraber bir noktada ilim erbabına gösterdiği,
17:20ilme gösterdiği saygının çok güzel bir göstergesi, bir örneğiydi.
17:25Ve bununla bitirmemiştir Yavuz Sultan Selim, o çamurlu kaftanın muhakkak vefatından sonra sandıkasının üzerine konmasını vasiyet etmiştir.
17:35İşte bugün içeride yer alan, türbesinin sandıkası üzerine yer alan o kaftan yani şu anki maalesef içindeki iç kaftandır.
17:44O iç kaftanın hikayesi buradan gelir.
17:48Yavuz Sultan Selim türbesine girdiğinizde sandıkanın üzerinde işte bu kaftanı görürsünüz.
17:53Muhittin Arabi ile alakalı da bir alametin türbede var olması esasında o bölgenin fiziki fethinin yanında manevi fethinde bir alamet olarak bulunmaktadır.
18:05Müzik
18:23Dış avludan türbeler kapısına doğru girdiğinizde sizin hemen sol tarafınızda Sultan Abdülmecid'in türbesi
18:33ve o türbesiyle alakalı meşruta yer almaktadır.
18:37Yani türbedar dairesi yer almaktadır.
18:40Sultan Abdülmecid'in vefatından sonra buraya defnedilmiştir.
18:44Yavuz Sultan Selim Camii'nin türbeler bölümüne girdiğimizde Ayşe Hafsa Sultan'ın türbesiyle karşılaşıyoruz.
18:50Bugünkü türbe yeniden inşa edildi.
18:53Bir noktada Manisa'lılar ahde vefa gösterdi.
18:561884 depreminde zarar gören türbe tekrardan ihya edildi.
19:02Hafsa Sultan bugün hala Dulkadiroğlu Beyliğinden mi, Kırım Hanlığından mı yoksa bir cariye olarak geldi mi diyerekten kökene konusunda tartışılır.
19:13Ama şu var Kanun Sultan Süleyman'a yetiştiren Osmanlı Hanedanlığı içinde ilk valide sultan ünvanını taşıyan Ayşe Hafsa Sultan,
19:22Manisa'da pek çok hayır eserler yaptırmış ve Kırım halkı tarafında da çok sevilmiş birisiydi.
19:30Hafsa Sultan'ın dönemi artık Hürrem Sultan'ın da yeni iktidar dönemine denk geldi.
19:36Ve Hafsa Sultan'ın vefatıyla beraber artık haremde Hürrem Sultan'ın gücü başlayacaktır.
19:44Ayşe Hafsa Sultan ne olursa olsun Yavuz Sultan Selim'in her dem yanında olmuş çok önemli bir eşi valide sultandır.
19:5356 yaşında vefat eden Hafsa Sultan burada adına yaptırılan türbede defnediliyor.
20:00Efendim burada şehzadeler türbesi olarak da bir üçüncü türbeden bahsedebiliriz ki,
20:06burada Osmanlı Hanedanına mensup dönem içerisinde pek çok şehzade, hanım sultanlar burada defnedilmiştir.
20:15Hatta ki Yavuz Sultan Selim'in kızı Hatice Sultan'ın da burada defnedilmiş olduğu kaynaklarda ifade edilmektedir.
20:24Bugün Yavuz Sultan Selim Camii'nin bu bulunduğu dış avlusuna geldiğinizde Haliç panoramasını ve İstanbul'u izlersiniz.
20:32Ama asıl yapılması gereken geriye dönüp bu yapının gerçekleştirildiği başarılı bir restorasyon örneği olarak seyredilmesidir.
20:40Geçmişin bugüne kadar ne kadar başarılı bir şekilde aktarıldığının burada göreceğiz.
20:46Ama bundaki başarı tabii ki vakıf geleneğidir.
20:49Vakıf geleneği olmasaydı bu yapılar her zaman içerisinde harabet içerisinde kılırdı ki.
20:54Bugün vakıf kurumları, vakıf katılım gibi iktisadi teşekkürlerin tamamının desteğiyle bu yapılar tekrardan günümüze orijinal halleyle yaşatılıyor.
21:05Bizlerin bu yapıyla tekrar hemhal olması sağlanıyor.
21:09Arkamızdaki Yavuz Sultan Selim Camii'nin saatlerce seyredebilirsiniz.
21:13Diyeceksiniz ki bu yapıda neler var.
21:16Detaylara baktığınızda gözü yormayan ve çok da detaylarda saklanmış tezginlerle karşılaşacaksınız.
21:23Bir defasında minare ile kubbe arasındaki orantının o küpük duvarları üzerine yükselen kubbenin yekpareliği,
21:31efendim pencerelerdeki taş işçiliği ve artı o pencere söveleri ve kemeleri üzerindeki iki renkli taş işçiliğinin unsurlarını
21:41ta Suriye'den bu yana uzanan İslam mimarisinin tezgin sanatlarının Osmanlı mimarisindeki tezginindeki sadeliği yansımasını göreceksiniz.
21:51Batıdaki o baron yüzeyden kopmuş halleri, duvarları ve bütün bedenleri dolduran o karmaşası
21:58gözü yorarken Osmanlı mimarisindeki bu sadeliği Mimar Sinan'ın diğer eserlerinde de devam ettiğini göreceğiz.
22:06Yavuz Sultan Selim Cami dedik ya Mimar Sinan öncesi mimari geleneklerin son örneği.
22:12Ama şunu da net ifade edebiliriz Mimar Sinan dönemi Mimar Sinan'ın mimarlığı ve mimarı tehlikelerinin temeli
22:21köklü bir mimarlık geleneği üzerine yükselmekte olduğunun en büyük göstergesidir.
22:26İşte bunu Yavuz Sultan Selim Cami üzerine görebilirsiniz.
22:29Yavuz Sultan Selim Cami bir salatin camidir.
22:32Yani padişah tarafından yaptırılmış bir camidir.
22:35Salatin caminin özelliği nedir?
22:37Dönemin en iyi mimarisi, en iyi tezginatı, en iyi halısı, en iyi hat eserlerinin sergilenmesidir.
22:44Bu nedir?
22:45Devletin sahip olduğu kültürel ve sanattaki gücünün halka yansıtılmasıdır.
22:51Bir noktada o dönem içerisinde devletin gücünün argesidir, sunumudur bu noktada.
22:58Ve salatin camilerinde bir noktada toplumun sahip olduğu kültüler mirasında yansımasıdır.
23:06O yüzden cuma namazlarını muhakkak salatin camilerine kılmanızı tavsiye ederim.
23:12Çünkü sadece cuma namazının o birlikteliği değildir.
23:16Orada Osmanlı mimarisinin, estetiğinin bütün üst dönemin bütün üst değerlerini orada sergilendiğini şahit oluyorsunuz.
23:46Yavuz Sultan Selim Camii'ni ve küllesini gezmek için yola çıktığınızda Çarşamba'dan bu tarafa doğru yürümeniz gerekiyor.
24:02Bu Çarşamba semti çok ilginçtir.
24:05İstanbul'un fethinden itibaren Fatih Sultan Mehmet Karaman bölgesinin Çarşamba suyundaki Hristiyan Türkleri bu bölgeye getiriyor ve yerleştiriyor.
24:16Bu sokağın başına itibaren hemen Yavuz Sultan Selim Camii'ne doğru yürümeye başladığınızda sağ kolunuzda yani benim arkamda kalan yerde Çukur Bostanı görürsünüz.
24:27Çukur Bostan dünyanın en eski su depolarından bir tanesidir.
24:31Açık su depolarına Bizans döneminde İstanbul'un su ihtiyacını karşılamak amacıyla oluşturulmuş büyük su havuzlarıydı bunlar.
24:42Tabi ki bu su havuzlarıyla alakalı sadece suların doldurulduğu, İstanbul'un su ihtiyacı karşılandığı açık havuzlar olduğu teorisinin yanında buranın Roma döneminde Dor askerlerinin iskan edildiği kışlalar olduğu da ifade ediliyor.
25:02Osmanlı döneminde Çukur Bostan adıyla bir mahalle teşekkür ediliyor ve hala o mahallenin camisi orada yer almaktadır.
25:11Bugün Fatih Belediyesi tarafından sosyal hizmetler noktasında spor salonları ve rekreasyon alanı olarak değerlendiren Çukur Bostan İstanbul'un en eski semtlerinden bir tanesiydi.
25:23Ve Çukur Bostan'ın yanına da Yavuz Sultan Selim Külliyesi inşa edilecekti.
25:29Efendim kameranın açısından bakıldığında hemen arkamda kubbeli ağaçlar arasında kubbeli bir yapı görüyorsunuz.
25:36Orası Yavuz Sultan Selim Camii'nin Sıbyan Mektebi'dir.
25:41Tek katlı kubbeli bir yapıdır.
25:43Yapının Yavuz Sultan Selim Camii ile o kadar persektif açılardan ve o estetik yapıyla o kadar güzel uyumlu şekilde inşa edilmiştir ki
25:52kamu binaların o kagir, taş, kütlesel halini Sıbyan Mektebi'ndeki tuğla sıralı ve taş sıralı almaşık sistemiyle beraber güzel bir estetik unsur oluşturur.
26:07O kapıya çarşı kapısı ya da Sıbyan Mektebi kapısı denmekle beraber benim bulunduğum alan itibaren de burada bir çarşı mevcudiyeti var.
26:17Yavuz Sultan Selim döneminde burada bir kervansaray inşa ettirilmişti ve buralarda bir çarşı bulunmaktaydı.
26:24Şimdi Yavuz Sultan Selim Camii'ne doğru gidiyoruz efendim.
26:47Vakıf Medeniyeti
27:01Vakıf Medeniyeti dünyada emsalsiz bir şekilde bu coğrafyada yaşatılan bir müessesedir.
27:08Osmanlı Vakıf Müessesi dediğimizde sadece mimar olarak algılamayalım.
27:12Sosyal hayat o kadar çok etkiliyor ki.
27:14Bugün içerisinde bulunduğumuz Yavuz Sultan Selim Camii bu vakıf müessesesi olarak esasında sosyal hayatta o kadar büyük bir etken oluşturuyor ki.
27:24Şimdi bütün camilere yani İstanbul'daki Selahattin Camii'ne doğru gittiğimizde bir hareketlilik bir karmaşayla karşılaşırsınız.
27:32Ama Yavuz Sultan Selim Camii'nde bir dinginlik vardı.
27:35Bunun ilk yapıldığı tarihlerde itibaren bu gelenek yoktu.
27:40Burası çok hareketli bir noktaydı.
27:41Bu külliyenin inşa edilmesi temel sebebi Meseyolu'na yakındı.
27:45Meseyolu dediğimizde bugün Fatih'de Fevzipaşa Caddesi aklınıza gelmesin.
27:501926-1927 yıllarında açılmıştı.
27:53Meseyolu dediğimizde Vezlecilerden itibaren Sultanahmet'ten başlayıp Vezlecilerden itibaren gelen bugünkü Fatih Camii'nin avlusundan geçirilerek
28:02hemen şu ilerideken ileriden devam edip Nurettin Cerrahi Tekkesi'nden Karagümrük oradan Edirnekabık noktasında bir çıkışı vardı.
28:11İşte o yüzden de bu yere yakın bir kervansaray inşası ilk başlangıcıydı.
28:19Ve bu cami bu külliye inşa edildiğinde de bu bölgedeki bütün hareketliliği sağladı.
28:25Neden? Çünkü burası İstanbul'un önemli bir teras noktasıydı.
28:29Ama ondan öncesi mukaddes emanetleri İstanbul'a kazandıran Yavuz Sultan Selim'in o mirası oğlu Kanuni tarafından takip ettirildi.
28:41Ve daha sonra da Abdülmecit'le beraber devam eden bir mukaddes emanetler geleneğinin yeriydi burası Yavuz Sultan Selim Camii.
28:48İşte bu da vakıf geleneğinin sosyal hayattaki bir uzantısıdır.
28:53Efendim bu cami Yavuz Sultan Selim tarafından ibadeti açılamadı.
28:59Bitirilişini göremedi. Ama Kanuni oğlu bu caminin külliyeni tamamlattı.
29:04Hatta külliyeyi biraz daha geliştirdi.
29:06Daha sonraki tarihlerde bugün Vatan Caddesi'nin olduğu yerde bir medresede inşa ettirdi.
29:12O dönemden itibaren İstanbul'da bütün mukaddes emanetler önce Yavuz Sultan Selim Camii'ne getirildi.
29:19Ve hatta ve hatta Kanuni'nin emri üzerine Yavuz Sultan Selim'in makamı olarak yani Hünkar Mahfi'nin altına bir Hırkayı Şerif dairesi oluşturulmuştu.
29:32Gümüş bir muhafaza içerisinde Hünkar Mahfi'nin altına durulur ve Sultan Abdülmecit'e kadar da orada muhafaza edilirdi.
29:41Daha sonra Sultan Abdülmecit'in buraya Yavuz Sultan Selim Camii'ne ve bu mevkiye karşı bir hoşluğu, bir duygusal bağı vardı ve çok sık ziyaret ederdi.
29:51O sebepten dolayı da Hünkar Mahfi'nin altında bulunan Hırkayı Şerif'e istinaden camisini inşa ettirtiyor.
30:00Efendim daha sonra da zaten Sultan Abdülmecit burada türbesini teşekkül ettiriyor ve burada defnediliyor.
30:07Şimdi Sultan Abdülmecit'e kadar uzanan bir mukaddes emanetlerden dolayı da burada durmadan manevi bir atmosfer oluşmuştu.
30:15Bugün Çarşamba bölgesine geldiğinizde dini hayatını bütün sevgisiyle yaşamaya çalışan insanlarla karşılaşırsınız.
30:24İşte bunun altında Resulullah Efendimiz'den bu yöne gelen mukaddes emanetlerin burada ziyaret ettirilip, burada Hırkayı Şerif'in muhafaza ettirilmesi
30:34ve en fazla Sakalı Şerif'in burada bulundurmasından dolayı bu sistem, bu sosyal yapıda bir değişim, bir gelişim olmuştu.
30:43Bugün bundan unutuldu. Hırkayı Şerif'le alakalı o kısalar bugün bile hatırlanmıyor.
30:48Ama hala da Hünkar Mahfili'nin sulanları üzerinde o gümüş muhafazanın izleri, delikleri hala korunuyor.
30:57Vakıf eserlerin mevcut ettiği ve vakıf eserlerinin korunarak bugünlere taşınmasının önemli noktasında Güneş Alçı'nın,
31:18sanat tarzı Güneş Alçı'nın Sudan bölgesiyle ilgili yazdığı bir kitapta beni çok etkiledi.
31:25Orada vakıf eserleri tekrardan ihya edilerek Müslümanların o fakirlikten nasıl kurtulduğu ve o Müslümanların adet duygusunu nasıl çok etki ettiğinin o kitapta görülüyor.
31:39Güney Sudan bölgesindeki o fakirliğin de fakirliğin altındaki Müslümanların,
31:44Türkiye Cumhuriyeti'nin kurumları tarafından oradaki vakıf eserleri tekrar ihya ediliyor ve orada sosyal hayatta çok büyük değişim yaşanıyor.
31:52Şimdi bugün İstanbul'a doğru geldiğimizde eğer bütün bu vakıf eserlerini kaldırdığımızda bir İstanbul'un kimliği, süliyeti ortadan kalkıyor.
32:01Bugün mukaddes topraklara gittiğimizde Mekke'de, Medine'de maalesef o süliyetin kalktığı görülüyor.
32:08Çünkü orada pek çok vakıf eseri çeşitli sebeplerden dolayı işlevseliliğini kaybediyor ve bu yüzden de süliyet kayboluyor.
32:16Bugün İslam şehri kimliğini korumakta olan İstanbul'un temel yapısında vakıf eserlerini korunuyor,
32:23kullanıyor ve restorasyonlarla bugüne kadar yaşatılıyor olması temel olarak yer almaktadır.
32:29O yüzden de vakıf eserin muhafazası bizim varlık müessesemizin devamiyeti yani İslam medeniyetinin vitrinidir.
32:38Bu yüzden vakıfların her bir restorasyonu geleceği bir adımdır.
32:46Müzik
33:06Yavuz Sultan Selim Camii'ni ve külliyesini gezerken beni etkileyen iki şey vardır.
33:11Esasında farklı düşünmemi sağlayan iki şey vardır.
33:14Birincisi hemen arkamda yer alan Yavuz Sultan Selim Türbesidir.
33:18Esasında ben o türbe binasından daha öte bir şey görüyorum.
33:22Dünyada ehl-i sünnet akaidenin kurulduğu, kesinleştirildiği,
33:27ehl-i sünnetin bütün akaidiyle beraber sınırlarının verilendiği bir dönemdir Yavuz Sultan Selim dönemi.
33:33Eğer Yavuz Sultan Selim döneminde bu gerçekleşmemiş ve Yavuz Sultan Selim o safevinin din ticareti,
33:40din üzerinden siyasetiyle beraber dünyada oluşacak bir kaosu o dönem içerisinde görmüş
33:47ve bunu siyasi boyutta ve askeri boyutta ve de sosyal boyutta bunun mücadelesini vermiş bir insan, bir devlet adamıdır.
33:57O yüzden çok önemlidir. O dönemi maalesef çok daha sosyolojik olarak incelenmeydi.
34:02Veya incelendiği takdirde şu görülecekti ki dünya bir 400 yıl boyunca bir kaostan kurtulmuş oldu.
34:09Bu basit bir şey değildir. O yüzden de Yavuz Sultan Selim türbesi ziyaret ederek aslında ehl-i sünnet akaidinin
34:16ve onun sosyal hattaki karşılığının neler olduğunu düşünmek gerekiyor.
34:21İkinci beni etkileyen unsur daha sonra da yenilenmiş olmasına rağmen taphanelerin girişidir.
34:26Sanki bir köşke girer gibi yani siz parasızsınız, yoldan gelmişsiniz ve camide taphaneye girerek
34:35ücretsiz bir şekilde barınıyorsunuz, yiyorsunuz, geçiminizi sağlıyorsunuz ve ısınıyorsunuz.
34:41Kışın ısınıyorsunuz, yazın da sizi şerbetlerle beraber ferahlatıyorlar.
34:45İşte oraya girişteki o size verilen özgüven ve size verilen değerin göstergesi.
34:52Bu iki şey beni çok etkilemiştir. Bir taphanenin girişi bir de Yavuz Sultan Selim'in türbesi üzerinden
34:57İslam dünyasının geçirdiği çok büyük bir imtihanın feraha ulaşmasıdır.
35:03Esasında Yavuz Sultan Selim döneminin sadece askeri olarak bakmamak lazım.
35:07Bu türbe üzerinden Yavuz Sultan Selim döneminin sosyolojik bir taraması yapılması gerekmektedir.
35:33Yavuz Sultan Selim'in türbesi
35:41Yavuz Sultan Selim'in türbesi
35:49Yavuz Sultan Selim'in türbesi
35:57Yavuz Sultan Selim'in türbesi
36:07Yavuz Sultan Selim'in türbesi
36:17Yavuz Sultan Selim'in türbesi