• geçen hafta
Tohumdan hasada, tarladan tezgâha Türkiye tarımının gücü ‘Topraktan Sofraya’ ile Ülke TV ekranlarında izleyicisiyle buluşuyor.

Geçmişten geleceğe her dönemde önemini koruyan tarımı geliştirmek için yapılan yenilikler, zengin tarım ürünlerinin üretimi ve hasat zamanı Zeynep Tor’un sunumuyla Topraktan Sofraya ile ekrandaki yerini alıyor. Zeynep Tor ‘Topraktan Sofraya’ ile sofralara gelen besinlerin yolculuğunu Ülke TV ekranlarına taşıyor. Türkiye’nin yedi bölgesinden üreticiler, çiftçiler, toprak ve ürün için emek verenler, bereketli topraklarda yetiştirdikleri ürünleri Ülke TV ekranlarında tanıtıyor. Zeynep Tor besinlerin tohumdan sofraya kadar olan yolculuğunu hem kendisi öğreniyor hem de izleyicilerle paylaşıyor.
Döküm
00:00Ziraat Bankası sunar.
00:21Gıdalarımızın topraktan sofraya olan serüvenini izlemek üzere çıktığımız yolculukta
00:26bu kez deniz seviyesinden yüksekliği 1900 ile 3000 metre arasında değişen Ardahan topraklarındayız.
00:34Bakalım buralarda neler üretiliyor, nasıl üretiliyor? Gelin birlikte öğrenelim.
00:45Arıcılıklarda sahte bir şey yok. Bir de arıcı böyle bir şeye inanır.
00:50Yapacağı bir hata da tüm arısını söneceğini düşünür.
00:53Aslında Ardahan ve Artvin özelinde Kafkas arısının yetiştirme merkezleri olduğu için
01:00Ardahan ve Artvin dışında hiçbir şekilde bu iki ilimizin arıcıları farklı bir yerde gezginci arıcılık yapamıyor.
01:07Ana arı antenleriyle ölçüp petek gözlerinin büyüklüğüne göre erkek veya işçi ara yumurta atmasına karar veriyor.
01:15Ana arı karar veriyor.
01:17Şimdi bu bal mumu bunun bir kilosu için yaklaşık 10-12 kilo civarı bir bal tüketimi söz konusu.
01:26Yani arı bal tüketmesi lazım ki mum üretebilsin.
01:29Buradaki gayemiz özellikle çocukların, gençlerin arıcılığı, arıyı ve arının yaşamını birebir gözlemlesinler
01:39ve bu mesleği çocuk yaşta sevdirmek gayemiz.
01:47Ardahan Posov'un Kurşun Çavuş Köyü'ndeyiz.
01:51Erol Bey bir Kafkas arı üreticisi.
01:54Kafkas arıları ve verimliliği konusunda şimdi bize bilgiler verecek.
01:58Erol Bey bir kovan açabilir miyiz?
02:01Kafkas arısı gem merkezi Posov.
02:03Zaten Türkiye'de iki tane yer var.
02:05Bunun bir tanesi Artvin, Maçakal.
02:08Diğeri ise Posov.
02:10Hem Soğuk'a, Soğuk'a, Soğuk'a, Soğuk'a gelip
02:13diğer ise Posov.
02:15Hem Soğuk'a dayanıklı olması, hem her koşulda yaşayabilmesi.
02:20Bu bölgelerin de çok eksilere kışın düştüğü için kar bölgesi olduğundan dolayı
02:26hem arı olarak bu bölgede verimli hem de ırk olarak da dil uzunluğu 7,5 cm bulduğu gibi
02:32bazen nektarın düşük olduğu yerlerde bile kendisine balı bulup getirebilecek konumda olan verimli bir arı.
02:40Çok uzun mesafelere uçuş yapabiliyor değil mi?
02:43Evet, tabii. Kafkas arısı arı aslında uçuş yapar.
02:47Yani 5 km rahat uçuş yaptığı yerde bunu bir uzmanların 7,8,9'a bile çıkardığı alanlar oluyor ama
02:54verimli bölgesi 5 km uçuş.
02:56Onun yanında da zaten Kafkas ırkı daha canlı bir arı.
03:00Hatta renk olarak da farklıdır.
03:03Çünkü diğer arılarda sarımsı bir kemere sahiplerken, melezler olsun, açılışlar olsun
03:09ama bu ırk tamamen siyah kemerlerden oluşan, kendine de has bir rengi var.
03:16Siyah, gri, kahverengi değil mi?
03:18Bu tamamen siyah biraz daha.
03:20Belki de siyah üzerinden giden bir arı ırkı.
03:24Bu bölge biraz da ülkemizde çok nadir bir bölge.
03:27Çünkü bal akışı normalde kısadır.
03:30Yani böyle 15-20 günlük bir sürede bal akışı olur.
03:33O süreçte eğer verim iyiyse arıcı kurtarır kendisini.
03:37Verim iyi değilse de o yıl sıkıntılı geçer.
03:41Ama bu bölge böyle kat kat dediğiniz döşek misali.
03:45İşte bir bitki biterken diğeri yeniden açıyor.
03:48Bizde de bal çok yoğun gelmezse bile uzun hale geliyor.
03:54Biz normalde sahamı 9. aydan sonra ya da bırakabiliyoruz.
03:59Ama bugün mesela ülkemizin bazı yerlerinde bal sahamı başlamıştır.
04:03Marmaris bölgesinde başladı mesela.
04:04Tabii ki Muğla, Marmaris. Oralar daha erken hareket eden yerler.
04:08Böyle arada örtüler var. Bunlar niye?
04:11Şimdi örtüler biraz da burada hem kendisinin soğukta sıcakta muhafazası için
04:16hem de arının daha sağlıklı olması açısından kullandığımız.
04:21Zaten altını kendisi böyle gördüğünüz gibi mumlayarak kendisi zaten örtüyü kendine şekillendirebiliyor yani.
04:28Bu normalde ballık. Arı kovanı altta. Bu bizim açtığımız şimdiki ballık.
04:36Şurada ne yapıyorlar?
04:38Orada mumlarla beraber çalışma olan arılar tekrardan örtüyle beraber ayrılmış oldu.
04:45Şu petekten ayrıldı.
04:47Evet şu an çalışıyorlar. Bunlar yeni üstlük atıldığı için daha kabartma aşamasına geçmiş.
04:53Henüz bal yok mu burada?
04:54Bal yeni geliyor bizde. Bizde daha erken bal için.
04:58Şimdi gördüğünüz gibi arı kabartmış.
05:00Şu bölümde mi bal var?
05:02Evet petekleri şu anda kabartmış. Bal getirmeye, bal akışına hazırlamış.
05:06Bu petekleri kendi yapmıyor değil mi? Siz koyuyorsunuz.
05:10Kendisi yaptıkları da var. Bizim koyduklarımız var ama ben bu dönemi ulaştıramadığım için çok kısa kısa astım.
05:16Geriye kalanını kendisi tamamladı. Biraz da o süreci uzatmış olduk.
05:21Boyu da ayarlanıyor mu?
05:23Normalde zaten petekler ayarlı ama kendisi zaten bu çerçeveyi ayarlıyor.
05:28Aslında bu bölgenin kovanı dadant kovan. Dadant kovan bu bölgede daha verimli.
05:33Çünkü hem tahta kalınlığı kışa yaza uygun 3,5-4 cm'den oluşuyor.
05:39Hem de o daha 12 çerçeve. Bizim şimdi kullandığımız 10 çerçeve standart kovanlar.
05:44Yani kışın arı soğuktan bal tüketimini azaltıyor. Fazla tüketmiyor.
05:48Yazın ise sıcaktan yine etkilenmeyerek tekrardan azaltmış oluyor.
05:54Yani bir şekilde daha verimli oluyor bu bölge için.
05:57Şimdi arılar size zarar vermiyor değil mi?
05:59Kafkas arısı biraz da uysaldır ama yine de.
06:02Sakin arı değil mi?
06:04Yine de hırçınlığı var ama bu arının bir özelliği ise işte diğer arılar gibi oğla meyilli değil ama oğul verdiğinde de mevcudu çok yüksek verir.
06:12Yüksek verince de siz arıcı olarak da tekrardan ondan bal alma olasılığınız da yüksek olur.
06:18Hızı çoğalıyor yani.
06:20Tabii ki. Diğer bir özelliği ise ciddi bir propolis toplayıcısı.
06:24Yani poleni iyi getirir. Bir de bu bölge endemik bitkilerden oluşan bir bölge.
06:30Bu bölge hiç bozulmamış.
06:32Baharı uzun bir bölge değil mi?
06:34Şimdi bu bölgenin kışı uzun.
06:36Yaza geçiş yok yani sonbahara kadar bahar geliyor.
06:40Bahar erken geliyor. Kar fazla düştüğü için altta toprak üşümüyor, kökler üşümüyor.
06:45Karın altında zaten doğa yeşillenmiş oluyor.
06:49Kar kalkınca hemen çıkıyor.
06:51Kar kalktığında burası yemyeşil bir alan olarak görülebiliyor.
06:54Şimdi çıkarabilir miyiz?
06:56Buna oğul olarak dağıtmış.
06:58Gördüğünüz gibi bu sırlar.
07:00Bu kapattığı yerler bal mı?
07:03O kapattığı yerler şu anda oğul var içerisinde.
07:06Kurtular var yani.
07:08Bu bölge Kafkas arısı gen merkezi diyoruz.
07:11Posov'dan Maçehel'e kadar uzanan bölge değil mi?
07:15Uzanan bölge değil. Sadece Artfin'de Maçehel, Ardahan'da Posov.
07:20Ama bu ikisinin arasında arıcılar gidip gelirken bu Posov ile Maçehel'e arı girişi olmuyor.
07:27Ama üretilen arılardan arıcılarımız ana arı dışarıya gönderebiliyor.
07:31Ama bu bölgeye arı girişi yasak.
07:34Maçehel'den de mi gelmiyor?
07:36Şimdi oradan da gelmiyor, buradan da oraya gitmiyor.
07:39İkisinin arasında geçiş var.
07:41Ama tabii ne kadar kontrollü olacağından dolayı çok da arıcılarımız ona rağbet etmiyor yani.
07:48Şu an Posov olarak tamamen kapalı bir bölgeyiz.
07:51Peki kışın ne yapıyorsunuz? Yani kışın buralar karla kaplandığı zaman arılar ne yapıyor?
07:58Şimdi Kafkas arısı kar altında kaldığında da bir sıkıntı olmuyor.
08:01Öyle mi?
08:03Yani çok rahat bir şekilde kışı bahar edebiliyor.
08:05Neyle besleniyor o arada?
08:07O kendisine zaten ayrılan bal içerisinde.
08:09Tabii küme halinde oluşuyor. O kümeyi zaten güzden hazırlıyor, kendisine yapıyor.
08:15Siz takviye bir gıda veriyor musunuz?
08:17Daha önceden sağım yaptığımız ballardan şerbet oluşturarak muhafaza ediyoruz.
08:21Yine baldan şerbet yapıyorsunuz.
08:23Tabii ama diyelim ki arıcılar da normalde bahardan ve güzden şerbetle besleme olabiliyor.
08:30Ama şöyle oradaki bilinç şu, arı zaten bu üstlüğü attıktan sonra arıcı bunlarla daha artık şerbet vermez.
08:36Bir verim olarak bir şey vermez.
08:39Çünkü arıcıya külfiyet olur.
08:41Bunu tamamen arını kendi doğadan getirdiği için.
08:44Zaten ki arı burada.
08:46Daha doğrusu arıcılıklarda sahte bir şey yok.
08:49Yani bir de arıcı böyle bir şeye inanır.
08:51Yapacağı bir hata da tüm arısını söneceğini düşünür.
08:54O yüzden dolayı sahte bal dediğimiz aslında dışarıda yapılan, arıyla hiçbir bağı olmayan, arının görmediği bir alan.
09:05Yani onu arıcılardan oluşmuyor, raflarda oluşuyor.
09:08Peki bu bölgede bir Kafkas arısı hastalığı var mı?
09:12Bu bölgede de ister istemez bazen varovaya.
09:15Yani diğer hastalıklar çok nadir olur.
09:17Burada bu bölgede olmuyor ama varovay bazen bu bölgeyle uğrabiliyor yani.
09:22Etraf ormanlarla kaplı ayılar gelebiliyor mu?
09:26Evet bazen ziyaret ediyorlar ayılar.
09:28Ulaşıyorlar mı buraya?
09:30Buraya çıkmıyorlar ama biraz yüksekte yaptığınızda.
09:31Zaten son dönemlerde arıcılıkla ilgili devletin verdiği destekler, elektronik çitler biraz daha arıcıları o konuda rahatlatmış durumda.
09:39Bir de bu bölge çok ciddi anlamda yabani meyveden oluşuyor ve bitki, otluk da olunca.
09:44Karınlarını doyuruyorlar zaten.
09:46Onlar da karınlarını doyurunca saldırıya geçmiyorlar ya da başka alana gitmiyorlar.
09:50Peki arıcılık zor bir iş mi?
09:52Güneşle çalıştığınız bir meslek, yılın yarısını kullanıyorsunuz, yarısını yine size kalıyor.
09:58Kışın tekrardan bakım istemiyor, kapağını açmak istemiyor.
10:01Kendi kendilerine bakıyorlar.
10:03Hayvancılık gibi zor değil.
10:05Yani 24 saat uğraşmıyorsunuz.
10:07Ürünü pahalı bir de çok zevkli bir meslek.
10:09Yani arıcılık gerçekten başlayınca artık vazgeçilmez olan bir yapı.
10:14Bir de güzel de bir ürün ürettiğinizde insanlara da sunduğunuzda daha iyi oluyor.
10:18Çünkü bal gerçekten çok değerli bir şey.
10:21Ülkemiz de o konuda ciddi anlamda bir cennet.
10:24Ama yeter ki işte biraz daha o sahteye mahal vermeden insanların sofrasına biz doğadan direkt bunu aktarabilsek.
10:33Sağlıklı balları sofralara iletebilelim diyorsunuz.
10:35Kesinlikle.
10:37Ardahan Posof'ta Kafkas Arısı koruma alanındayız.
10:41Ve Ardahan Tarım İl Müdürlüğü'nden çube müdürü Akın Saraçoğlu Bey bize Kafkas Arısı korumanın ne demek olduğunu anlatacak.
10:50Ardahan ve Posof bizim için çok özel bir bölge.
10:53Kafkas Arısı'nın en sağlıklı bir bölge.
10:56Ve bu bölge de çok özel bir bölge.
10:57Ardahan ve Posof bizim için çok özel bir bölge.
11:00Kafkas Arısı'nın en saf olarak izole ettiğimiz ve yasal mevzuatlarla koruduğumuz bir alan.
11:06İzole bölge ne demek?
11:08Posof'lu arıcılarımız kendi ilçe sınırları içerisinden başka bir yerde hiçbir şekilde arıcılık yapmıyorlar.
11:15Biz buna müsaade etmiyoruz.
11:17Yani arıları dışarı çıkarmıyorlar.
11:19Dışarıdan da arı getirmiyorlar.
11:20Evet sadece bu saf ırkın daha fazla yayılması Ardahan ve Artvin çevrelerinde daha fazla kişinin bu arılarla çalışması adına satışları var.
11:35Ama gezginci arıcı dediğimiz yani arıları konaklatmaya dayanan arı çalışmasına hiçbir şekilde müsaademiz yok.
11:44Yani Posof sınırları içerisine Türkiye'nin hiçbir yerinden göçer arıcı gelip yerleşemiyor.
11:50Arıların bitkiden yararlanamıyor.
11:53Posof'un arıcıları da başka yere gitmiyor çünkü gerek yok zaten aradıkları her şey burada var.
11:59Bu Ardahan için de biraz açmak istiyorum.
12:01Aslında Ardahan ve Artvin özelinde Kafkas Arısı'nın yetiştirme merkezleri olduğu için Ardahan ve Artvin dışında hiçbir şekilde bu iki ilimizin arıcıları farklı bir yerde gezginci arıcılık yapamıyor.
12:14Ayrı parantez Posof bölgemiz sadece kendi ilçe sınırları içerisinde Ardahan merkez ve diğer ilçelerdeki arıcılarımız da yine kendi ilimiz sınırları içerisinde ve Artvin sınırları içerisinde gezginci arıcılık yapabiliyorlar.
12:29Bunun dışında bu iki il dışında hiçbir şekilde biz arıcılarımızın bu saf ırkın genotip yapıları bozulmaması adına ve bizim bunun önümüzdeki gelecek nesilleri aktarma adına transferine izin vermiyoruz.
12:43Bununla ilgili hem il sınırlarımızda hem de ilçe sınırlarımızda il ve ilçe tarım müdürlüklerimiz güvenlik kolluk kuvvetlerimizle beraber sürekli bir kontrol mekanizması teşhit ediyorlar.
12:56Peki arılar mı sınırı aşarlarsa?
12:59Arılarımız zaten bu konuda biz arıcılarımızın bizim kontrolümüzde konaklatma zorunlulukları var.
13:08Yani HOSOF ve diğer ilçelerimizde bir arıcı arıcılık yapmak istediği bölgeleri bize bildirirler ve biz onlara müsaade verirsek bu arıcılık faaliyetini gerçekleştirirler.
13:21Onu da bu şekilde denetliyoruz.
13:23Sıkı denetim var yani.
13:25Arılarda bizim kontrolümüzde merak etmeyin.
13:27Peki çok teşekkür ederim.
13:28Biz teşekkür ederiz.
13:29Hoşçakalın.
13:39Ardahan HOSOF Kurşunçavuş Köyündeyiz.
13:42Arkamızda kocaman bir orman var ve Erol Bey ile sohbet edeceğiz.
13:47Çünkü bu ormanın pek çok özelliği varmış.
13:50Bir anlatır mısınız Erol Bey nedir bu ormanın özelliği ve hikayesi?
13:54Şimdi Zeynep Hanım bu orman şöyle tam bu başından sonuna kadar bir tane dikili ağaç yok.
13:59Köylünün kendi koruduğu bir orman ve bu köyde şöyle bir hala daha yasa geleneği eskiden kalma devam ediyor.
14:05Bir gelenek devam ediyor.
14:07Yani ihtiyacınız olsa bile gidemezsiniz.
14:09Ormana.
14:11Ormana.
14:13Gittiğinizde devletin verdiği izin süresinde her yerde vardır böyle belirli bir süre izin verilince işte herkes 3 gün içerisinde ormana girer, ihtiyacını alır çıkar.
14:22Burada öyle değil.
14:24Her evden bir kişi gideceksiniz.
14:26Başka kimse gelmeyecek.
14:27O hazırlayacağınızı yakacak da son ana kadar kimin olduğu belli değildir.
14:34Yani herkes ortak üretecek.
14:36Ortak üretecek, ortak getirecek.
14:38Yaş kesmek kesinlikle yasak.
14:40Tamamen koruları seçeceksiniz ki bu kadar ağaç olmasına rağmen.
14:44Çünkü köylünün öyle bir orman hassasiyeti var.
14:47Göçlerden dolayı azalma olunca da çok da ormanın artık derdine düşen olmayınca eskiden babamız da dedemiz de amcalar da hep bu ormanın gece de beklerdi.
14:57Gece de yatardılar.
14:58Aynen karşılıksız.
14:59Sadece ağaç sevgisi.
15:00Dağın tepesine kadar mı çıkıyor?
15:01Dağın tepesine kadar.
15:03Bazen de iş sezonu olduğunda da köyden seçilen iki kişi yine köylü tarafından finanse edilerek onlara bırakılarak yine onlar tarafından korutulurdu.
15:12Ve bugüne geldi bu ağaç.
15:14Burada kökler ve adi porsuk dediğimiz soç ağacı var.
15:18Bunlar çam ağacı da değil.
15:19Burada hiç çam yok.
15:21Çam olmayınca da arılar da etkilemiyor.
15:23Şunlar çam değil mi?
15:24Çam değiller.
15:25Tamamen kökler ağacı dediğimiz.
15:26Kökler ağacı.
15:28Ve soç ağacından oluşuyor.
15:30Ve içerisinde de yine güze doğru burası binbir çiçek oluyor.
15:34Çünkü içerisinde birçok ağaç var.
15:35Zaten binbir çiçek.
15:37Ama farklı çiçekler oluşacak.
15:39Farklı renkler oluşacak.
15:41Yani doğada böyle rengarenk bir alan da oluşacak.
15:43Çünkü ormanın içerisinde birçok ağacımız var.
15:45Çeşit olarak da.
15:47Ne kadar güzel bir şey.
15:48Baharda ayrı çiçekler.
15:50Sonbaharda ayrı çiçekler.
15:52Pişi çok güzel.
15:54Pişi zaten güzel.
15:55Ama yağını kar kapattığında da.
15:57O da değişik bir güzellik oluyor.
15:59Hem de doğa dezenfekte edilmiş oluyor.
16:01Yani burada kimyasal atık yok.
16:03Şu derelerimiz var bu ormandan geçen.
16:06Benekli kırmızı alabalığımız var.
16:08Derelerde.
16:10Derelerde ama şöyle bir şey.
16:12Yani yeryüzünde belki emsali yok.
16:14İçtiğimiz su.
16:15Yani içilir su içerisinde balık var.
16:17Çok güzel.
16:19Yani böyle de derelerimizde kirlenmemiş.
16:21Çok şanslısınız.
16:23Kirlenmemiş durumda.
16:24Cennette bir köşe derler ya.
16:26Cennette bir köşe diyoruz biz de adına.
16:28Gerçekten memleketimiz güzel.
16:30Vatanımız güzel.
16:31Keyfini çıkarın.
16:32Her köşesi bir güzel.
16:33Güle güle yaşayın.
16:34Sağlıcakla yaşayın.
16:36Ve sahip olduklarınızın kıymetini bilin.
16:54Arda Han'da Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Kafkas Arısı Eğitim, Üretim ve Gen Merkezi Müdürlüğündeyiz.
17:02Sinan Aydın Bey'le Kafkas Arısı ve arıcılık üzerine konuşacağız.
17:06Buyurun birlikte gidelim.
17:16Sinan Bey bize şimdi önce Kafkas Arısı'nı tanıtacak sonra da bu kurumu tanıtacak.
17:21Kafkas Arısı'nın özellikleri nelerdir?
17:24Kafkas Arısı dünyada bal arıları arasında en önemli ekonomik değere sahip.
17:29Dört tane ırktan bir tanesi.
17:31Popülasyonu, yaşam alanı Kafkasya bölgesi olmakla birlikte ülkemizin de Arda Han ve Artvin yapılan çalışmalarda
17:38Kafkas Arısı'nın en iyi gen noktasında popülasyonuna sahip olduğundan dolayı
17:43bu iki il diğer illerden arı girişlerinin kapatılıp burada muhafaza edilip
17:48ırkın devamlılığı ve çeşitliliğinin sağlanması için bu tedbir alınmış ve bugün itibariyle de hala devam etmektedir.
17:58Yani Arda Han ve Artvin Kafkas Arısı Gen Merkezi olarak korunmakta şu anda.
18:04İki il birbiri içinde arı girişleri serbest olmakla birlikte bu iki ile diğer illerimizden kesinlikle arı girişleri yasaktır.
18:12Tabi buradan da bu farkındalığı da tüm vatandaşlarımıza bildirmekte fayda var.
18:18Çünkü bu bir milli tescil ırk listesine girmiş bir milli bir değerimiz.
18:24Dolayısıyla bunun korunup kollanıp ve devam ettirilmesi için tüm vatandaşlarımıza, tüm kurumlarımıza hepimize görev düşmektedir.
18:32Maçaelli POSOV'un bir özel durumu varmış bu gen korunması için.
18:37Şimdi şöyle burası Artvin, Arda Han tamamen izole bölge durumunda.
18:42Arda Han'da POSOV ilçemiz, Artvin'de de Maçaelli camili beldesi, orası bir belde POSOV ilçe.
18:49Orada camili de altı köy.
18:52POSOV ilçemizin de tamamı bu izole bölge içinde artı bir izole bölge oluşturulmuş.
18:58Dolayısıyla izole bölge içinde izole bölge olaraktan daha bir koruma alanı sağlanmıştır.
19:03Niye oralar koruma alanı sağlanmıştır?
19:06Çünkü POSOV ile camili de ki Kafkas'ın altı tane ekotipi var.
19:12Dolayısıyla POSOV ekotipinin diğer Arda Han ve Artvin genelinde dağılan ekotipten farklı olduğu için
19:19bir de bu iki yerin doğal korunaklı olduğu, işte giriş çıkışının belli noktalardan olduğu,
19:25dağlarla ve bir tarafında sınırla çevrili olmasından kaynaklı,
19:30doğal bir kapalı havza olmasından ve oradaki ekotip farklılığından kaynaklı olarak
19:37oralarda ayrıca kapatılmış.
19:40Dolayısıyla oralara da Arda Han ve Artvin içinden de giriş yine aynı şekilde yasak.
19:45Şimdi burada sizin müzeyinizde cam mekan içinde bir kovan görüyoruz ve dışa çıkışı var.
19:52Çıkışları var.
19:53Bu arılar burayı kovan bellemişler yani bu camdan bir kovan.
19:58Bu gözlem kovanımız bizim.
20:01Neler gözlemleyebiliyoruz burada?
20:03Şimdi içinde bulunduğumuz alan bizim Kafkas Arı Müzesi.
20:07Burayı biz 2019 yılında Serhat Kalkınma Acası'na sunduğumuz bir projeyle
20:12hem bu binamızı hem de bu arıcılık müzemimizi faaliyete sokmuş bulunmaktayız.
20:17Bu gözlem kovanımız bizim hem kendi teknik personelimizin hem de sizin gibi dışarıdan gelen ziyaretçilere,
20:23vatandaşlara arının yaşamını, döngülerini görmeleri için tasarlamış olduğumuz bir gözlem kovanı.
20:30Şimdi bu bir kovan ise bunun içinde kaç tür arı görebiliyoruz?
20:353 bireyden oluşuyor.
20:37Dolayısıyla bir arı kolonisinde ana arı dediğimiz kraliçe arı sadece bir tane olur.
20:44Bir kovanda bir tane.
20:46İşçi arı dediğimiz koloninin genelini yani %90'ını 90-95'ini oluşturan kitle işçi arı ve üçüncüsü de erkek arı.
20:56Bu 3 bireyden oluşmakta.
20:58Tabi ana arı bir tane var.
21:00İşçi arı işte ballı getiren bize poleni toplayan, propolisi toplayan.
21:06Aslında baktığınız zaman arı ürünlerinin ve kovan içindeki tüm düzenini hemen hemen her şeyini sağlayan işçi arılarımız.
21:13Erkek arılarımız da belli dönemlerde mevsimin işte bahar ve yaz döneminde popülasyonun devam etmesi ve ırkın devam etmesi noktasında çiftleşme ihtiyacı için belli bir miktarda kovanın gücüne göre erkek arı üretilir.
21:28Erkek arıların dikkat ettiyseniz pupaları biraz daha vücut olarak...
21:32Hangisi erkek arı oluyor?
21:33Şurada bir tane var mesela şu erkek arı daha tombul, daha kalın.
21:40Diğer işçi arıya göre cüssesi daha iridir.
21:44Renk farkı var mı?
21:46Renk farkı yok birbirine yakındır.
21:48Erkek arının iğnesi yoktur, sokmaz.
21:50Hiçbir zararı yoktur.
21:52Elinizi alabilirsiniz, tutabilirsiniz hiçbir şekilde zararı olmaz.
21:56Erkek arı ne zamana kadar devam eder kolon içinde?
21:59Nektar akımının azaldığı artık bitme noktasına geldiği zaman bu sefer işçi arılar erkek arıları kovan giriş deliğinden tek tek çıkartarak öldürüp dışarı atarlar.
22:09Çünkü neden? Kovan içinde kışa erkek arıyla girdiği zaman erkek arı biraz önce dediğim gibi üretim faaliyetinde yer almaz ama tüketimde birebir yer alır.
22:19Tüketimi engellemek için kışa erkek arısız girer.
22:24Bahar zamanında tekrardan erkek arı yumurta satarak yani ana arı aslında işçi arıyı da ana arı atıyor.
22:32Erkek arıyı da çünkü ana arıda iki kese var bir sperm kesesi bir yumurta kesesi.
22:37Yumurtayla spermi birlikte gönderdiği zaman yani dölleyip yumurtayı attığı zaman işçi arı doğuyor.
22:42Ama sadece dölsüz yumurta bıraktığı zaman oradan erkek arı oluşuyor.
22:46Dolayısıyla petek gözlerine ana arı bu yumurtaları atarken atmadan önce tabii işçi arılarımız öncelikle propolisle petek gözlerini önce dezenfekte ediyor.
22:57Hijyen haline getiriyor.
22:59Daha sonra ana arı antenleriyle ölçüp petek gözlerinin büyüklüğüne göre erkek veya işçi arı yumurta atmasına karar veriyor.
23:08Ana arı karar veriyor.
23:10Rastgele her yeri atmıyor yani.
23:12Petek gözüne göre büyüklüğüne göre veriyor öyle mi karar veriyor?
23:14Aynen.
23:16Çünkü erkek arı daha cüssesi büyük olduğu için büyük göz lazım ona.
23:20Burada gözlem kovanına baktığımız zaman arılar ne yapıyor?
23:23Şurada gördüğünüz pupalar var dikkat ettiyseniz.
23:26Bunlar pupa dediğimiz kurtçuğun artık üzeri kapanmış ve başkalaşımın o larvanın arı formuna geçiş halinin sağlandığı alan.
23:36Onun dışında polen getiren arılarımız var.
23:39Onları görüyorum renkli renkli.
23:42Şu sarılar değil mi polenler?
23:44Bu cama yapışmış ama bacaklarında polen getiren arıları görebiliyoruz.
23:49Dolayısıyla da buradan da yine giriş çıkış yaparak mevsim itibariyle bal nektar akımının yoğun başladığı bir zamandayız.
23:57Dolayısıyla hem ballarını getiriyor hem polenlerini getirip larvalarını besletiyor ve bu şekilde devam ediyor.
24:05Normalde tabi bu bir arı kovanı değil bu tamamen bir gözlem kovanı.
24:08Normal arı kovanımız modern longstroke tipi dediğimiz kovanlar bunlar arıcılarımız bu kovanda üretim yapmakta.
24:24Sinan Bey bu panoda ana arı nasıl oluşuyor erkek arı işçi arı nasıl oluşuyor bunu görebiliyoruz değil mi?
24:31Evet şimdi burada tabi bal arısı gerçekten sırlarla dolu bir canlı.
24:35Dolayısıyla kraliçe arı petek gözlerine normalde yumurta atar.
24:39Bu yumurtadan ya işçi arı olur ya da kraliçe arı olur.
24:43Bu yumurtalar şu birinci gün ve üçüncü gündeki hali.
24:47Kurtçuk oluşmuş.
24:49Aynen daha sonra tabi ana arı yine kendine ait bir dönemi var.
24:53Erkek işçi arı 21 günde ana arı 16 günde erkek arı da 24 günde başkalaşımını dönüşümünü sağlayıp gözden çıkmakta.
25:02Ama şöyle kraliçe arıda bir farklılık var.
25:05Şimdi aynı yumurta bal ve polen az miktarda da arı sütüyle işçi arılar beslediği zaman 21 gün sonra işçi arı oluyor.
25:13İşçi arıda tabi tamamen anatomisi farklı.
25:17Polen sepeti gelişmiş.
25:19Mum bezleri gelişmiş.
25:21Dolayısıyla mum üretebiliyor.
25:23Polen sepetleriyle polen toplayabiliyor.
25:25Kuvvetli bir çene yapısı var.
25:27İğnesi çatallı olduğu için düz iğne değildir çatallı iğnedir.
25:30Tırnaklı iğne ve inaktif yumurtalı yani yumurtalı çok gelişmemiştir.
25:36Dolayısıyla ömrü biz genelde 40 gün civarı diyoruz.
25:40İşçi arı bu.
25:42Aynı şekilde aynı yumurta çok yoğun miktarda işçi arılar tarafından arı sütüyle beslendiği zaman bu sefer içindeki başkalaşım çok farklı oluyor.
25:5216 gün sonra kraliçe arı doğuyor.
25:55Fizik yapısı birbirinden tamamen farklı.
25:59Kraliçe arının düz bir iğnesi aktif bir yumurtalık kesesi ve sperm kesesi oluşuyor.
26:05Dolayısıyla ana arı feroman hormonunu salgılıyor.
26:08Dolayısıyla bu salgıyla kovana hakim oluyor.
26:11O salgıladığı hormonla hakimiyetini koruyor.
26:15Çünkü feromanını salgılamadığı zaman kovan içinde işçi arılar tarafından varlığını hissettiremez.
26:21Ve ömrü 7 yıl 8 yıla kadar çıkabiliyor.
26:24Dolayısıyla arı sütünün de burada bir önemini görmüş olduk.
26:30Aynı yumurta ama farklı beslenme metoduyla tamamen birbirinden farklı 2 canlının oluşmasına arıda şahitlik edebiliyoruz.
26:40Erkek arı neden oluyor?
26:42Erkek arı da spermle dönlenmemiş olan yumurtayı ana arı göze bıraktığı zaman da o da erkek arı oluşuyor.
26:49Yumurta kovana bırakırken döllü ya da dölsüz olabiliyor mu?
26:54Önceden döllenmiş olması gerekiyor.
26:56Şöyle ana arıda 2 kese var.
26:58Bir sperm kesesi var bir de yumurtalık kesesi var.
27:01Eğer ana arı erkek arı olmasını istiyorsa sperm kesesini kapatıyor.
27:06Sadece yumurta kesesinden yumurta bırakıyor.
27:09Dolayısıyla bu dölsüz yumurta oluyor.
27:11Bundan da erkek arı oluşuyor.
27:13Ama işçi arı üretmek istiyorsa sperm kesesini de bu sefer açık bırakıyor.
27:17Yani ne oluyor?
27:19Bir yumurtayla tabii aşağı yukarı 5-6 tane sperm harcanıyor.
27:22Dolayısıyla ana arının da tabii kalitesi orada devreye giriyor.
27:26Çünkü ana arı ömründe bir kez dışarı çıkıyor.
27:29O da çiftleşme uçuşu için çıkıyor.
27:31Ve çiftleşme uçuşunda yaklaşık 10-12 civarı erkek arıyla havada çiftleşiyor.
27:35Çiftleşirken ne kadar fazla sperm kesesine sperm depolarsa ana arının kalitesi o kadar iyi olur.
27:41Yaklaşık 4-5 milyon civarı bir spermle yüklendiği zaman o ana arının hem ömrü daha uzun olur.
27:50Hem kovana hakimiyeti hem de daha sağlıklı güçlü yumurtalar atar.
27:55Çünkü niye? Bir yumurta için 5-6 tane sperm harcıyor ya döllemesi için.
28:00Dolayısıyla sperm ne kadar yüksek olması lazım ki ancak o şeyi sağlasın.
28:05Bir de ilginç bir şey erkek arıların gözleri daha fazla oluyormuş değil mi?
28:09Havada çiftleşmek için ana arıyı yakalayabilmek için.
28:14Bir de daha kaslıdır, güçlüdür.
28:17Çünkü erkek arı diğer işçi arıya göre daha fazla uçar, daha fazla alana gider.
28:22Dolayısıyla güçlü olması lazım ki havada o ana arıyı yakalayabilsin.
28:27Sinan Bey kaç çeşit arı ürünü vardır?
28:29Aslında 9 ürün. Arı ipeği de var ama henüz o daha yeni gelişme aşamasında olduğu için en bilinir 8 tane arı ürünümüz burada mevcut.
28:37Ana ürünümüz bolumuz.
28:39En bilinen, en meşhur, en çok üretilen ürünlerinden bir tanesi balımız.
28:45Balın dışında arı ürünlerinde katma değeri yüksek, ekonomik geliri son derece yüksek.
28:50Diğer ürünlerimiz baldan daha yüksek ama tabii bunların üretim metotları, üretim yöntemleri,
28:56bulunduğu alandaki coğrafyanın temizliği yani bitki florasının zenginliği
29:02diğer arı ürünlerinin de üretiminin arttırılmasına ya da azaltılmasına katkı sağlıyor.
29:06Arı sütü anlatabilir misiniz?
29:09Tabii ki yine arı sütü daha çok kraliçe arı, ana arıyı beslemek için ama onun dışında tabii arı sütü ticari olarak üretmek için de yöntemleri var, teknik yöntemleri var.
29:19Başlatıcı, bitirici koloniler hazırlanır. Bunlara yumurtalar transfer edilir.
29:24Birinci gün transfer edildikten sonra üçüncü gün arı sütleri tek tek toplanır.
29:28Yani buradaki gaye şu, o gözlere hemen kovanın içindeki işçi arılar beslemek için arı sütü depolar bırakır
29:35ve üçüncü gün biz bunları geri alıyoruz.
29:39Yumurtaların içine?
29:41Yumurtayı beslesin diye işçi arılar çatlamış olan yumurtayı, larva olan yumurtayı arı sütüyle besler.
29:47Etrafını, yumurtanın etrafına süt bir yoğunluk olur.
29:51Onu kaşıkla veya işte bazı aparatlarla alınıp, tabii arı sütünde önemli olan şey soğuk zincirde saklanması.
29:59Çünkü arı sütü oda şartlarında ya da normal sıcaklıklarda bozulabilen bir ürün.
30:04Soğuk zincirin korunması lazım, en önemli, dikkat edilmesi gereken o.
30:08Hasat anında bile kavanozun etrafının yine buz aküleriyle olması ve aynı zincirle X18'de muhafaza edilip tabii arı sütü kullanırken dikkat etmekte fayda var.
30:21Arı sütü niçin kullanılıyor?
30:23İlaç sektöründen tutun da, takviye edici gıda olarak, birçok hastalıkların tedavi yöntemlerinde tıp hekimlerimiz tarafından.
30:31Tabii bunların hepsi tıp hekimlerinin tavsiyesi ve önerisiyle olmak zorunda.
30:37Aksi halde çünkü arı sütü biraz önce bahsettik işte ana arı da nasıl ömrü 8 yıla çıkartıyor ama bunu bilinçsiz bir şekilde özellikle çocuklara, gençlere verdiğiniz zaman hormonal yapısında farklılıklar, değişiklikler, anormallikler olabilir.
30:52Dolayısıyla özellikle arı ürünlerinde insanlarımızın kesinlikle eğer bir hastalık ya da bir şifa bulma noktasında mutlaka ve mutlaka bir hekim önerisiyle ya da hekimin danışmanlığında ilerlemelerinde fayda var.
31:08Arı ürünlerinin içinde yeni ismini en çok duyduğumuz şeylerden birisi de propolis.
31:14Propolis nedir?
31:15Arılar iki amaçla kullanmakta. Kovan içinde bir dolgu malzemesi olarak kullanmakta yani çatlakları, kırıkları kovan içindeki ışık alan yerleri kapatarak bir nevi dolgu malzemesi olarak kullanılır.
31:29İkinci ve önemli olan bizim için ve arı için de önemli olan kısmı da diğeri de şifa noktasında hijyen amaçlı.
31:35Yani kovan içinde antiseptik özelliğinden dolayı kovan içindeki mikroorganizmaların, zararlı bakterilerin kontrol altına almak için arılar doğadan, çiçeklerden özellikle ağaç dediğimiz akasya, huş, söğüt, kayın gibi çam ağacı gibi ağaçların sürgünlerinden topladıkları reçelemsi maddeleri kendine özgü bazı enzimleri de kataraktan propolis maddesini oluşturur.
32:01Ve bunu kovan içinde tamamen hijyeni ve sağlık noktasında sağlamak için kullanır.
32:07Gösterebilir miyiz propolisin ham halini?
32:10Evet, tabi propolisin ham hali bu şekilde. Normalde propolis tuzakları vardır. Kovan üstüne bırakılır. Kovan üstüne bırakıldıktan sonra belli bir dönem sonra tuzaklar alınarak bu propolisler tek tek toplanarak bu o propolislerin aslında toplanmış hali.
32:28Ben bir koklayabilir miyim?
32:29Tabi ki. Çiçek özüdür. Çiçek özü kokar tamamen.
32:32Çam kokuyor mu?
32:34Olabilir. Çünkü Ardağan yöresinde çam ve özellikle söğüt ağaçları çok fazla.
32:39Sanki çok tanıdık bir koku ama nereden tanıyorum bilmiyorum.
32:42Şimdi arı tamamen tabi ki doğaya çıktığı zaman onlarca, yüzlerce hatta bitkiye, çiçeğe, ağaca konduğu için tam bir kaynak teşhis koymak çok zor.
32:52Dolayısıyla hepsinin bir karışımı aslında ama o yörede hangi tür çok yoğunsa örnek veriyorum söğüt çoksa söğüt kokusu daha fazla olabilir.
33:02Ama bu?
33:03Bu şekilde kullanılmıyor tabi ki.
33:05Propolis Bakanlığımız tarafından bu sene tebliğ yayınlandı.
33:11Propolis'in üretim metotları, yöntemleriyle ilgili profesyonel bir işletmede, profesyonel bir laboratuvarda analizlerinin yapılması ve daha sonra safsızlaştırma, ekstraksiyon işlemlerinden sonra sıvı olarak, ekstrakt olarak kullanılabilir.
33:26Ama bazen görüyoruz, duyuyoruz maalesef böyle katı halinde kesinlikle çiğneyerek, yutma gibi veya o şekilde kullanılmaması önemli.
33:35Çünkü bunun içinde tahta parçası dahil pek çok yabancı materyal olduğu için kullanılmamalı.
33:42Bu analiz edilmesi lazım.
33:43Yani çünkü bizim bu Ardağan yöresi Türkiye'deki şu an en az kirliliğe sahip yer ama bazen de mesela sanayinin, tarım ilaçlarının çok kullandığı yerlerdeki propolislerde çok ciddi pestis kalıntıları da olabilir.
33:56Şimdi arı zehri panosunun önüne geldik.
33:58Arı zehri tabi ki.
33:59Sizi ben böyle alabilir miyim?
34:00Tabi ki buyurun.
34:01Arı zehri de yine arının değişik ve çok hakikaten tehlikeli ürünlerinden de bir tanesi.
34:07Arı alerjisinin en çok rastladığımız ve insanlarda ölüm tehlikesine kadar hatta ölüm vakalarında nadiren olduğu bir ürünümüz.
34:15Dolayısıyla dikkatli çalışmak lazım.
34:17Arı zehri aslında işçi arı da bu sadece var.
34:20Erkek arı da yok.
34:21İşçi arının zehir kesesinde kendini savunma mekanizması olarak kullandığı canlılara karşı tehlike hissettiği zaman sokmak haliyle o zehri aktarıyor.
34:31Tabi sokarken çatallı iğne olduğu için işçi arı aslında intihar ediyor.
34:34Kendini, kovanını korumak için kendini feda ediyor.
34:37Dolayısıyla sokma anında dokularda insandan insana bu değişiyor.
34:42Tabi şimdi şöyle bir şey.
34:44Alerjisi olmayan bir insan dahi bir bakarsınız bir arı zehriyle alerji mevcut, gerçekleşebilir.
34:50Dolayısıyla bu konuda %100 hiç kimse bende alerji yok diye girmesin.
34:55Çünkü tamamen o anki sizin vücut bağışıklığınızın, vücut direncinizin konumuna bağlı.
35:01Arı zehri de yine değişik toplama aparatları var.
35:04Birçok yöntem var.
35:05Arı zehri özellikle ilaç sektöründe, kozmetik sektöründe çok kullanılan, şu hücre yenileyici özelliğinden kaynaklı özellikle çok kullanılan, tercih edilen bir ürün.
35:15Yine kovan içinde bu aparatlar yerleştiriliyor.
35:19Bu cam sistemli bir aparat mesela.
35:22Bunun içine düşük voltajlı elektrik akımı dolaştığı zaman arı o elektrik akımından rahatsız oluyor ve dolayısıyla bu cam paneli sokma eğilimine giriyor.
35:33Tabi cam panel olduğu için arıya bir zararı olmuyor.
35:36Yani iğnesi de herhangi bir sıkıntı olmuyor.
35:39Zehrini oraya bırakıyor.
35:4020 dakika sonra biz bunu kovan içinden alıp cam üstündeki arı zehrini çok çabuk 3 saniyeler içinde buharlaşır ve beyaz şu resimde görüldüğü gibi toz kalır.
35:52Ve onu yine soğuk zincirler, dolaplarda özellikle muhafaza ederek bunu da genelde dediğim gibi kozmetik ve ilaç sektöründe kullanılıyor.
36:00Arı zehrini kan dolaşımını hızlandırıcı, cilt gençleştirici.
36:07Romatizmal hastalıklarda mesela arının kendisini bizzat tutup sokturarak tabi bunun eğitimini alan hekimler ve hastanelerde bu yapılıyor ancak.
36:16Romatizmal hastalıklara da eklem hastalıklarına da çok iyi geldiği tıp bir kaynaklardan bilinmekte.
36:22Radyasyona karşı da koruyucu etkisi varmış.
36:24Tabi bütün bunların bir hekim kontrolünde geliştirilmesi, yapılması gerekiyor.
36:29Ve bir diğer ürünümüz polen.
36:31Evet.
36:32Polen de herhalde arıların, çiçeklerin özünden aldığı tozlardan yapılıyor.
36:39Çiçek tozlarının aslında yine arka bacaklarıyla polen sepetleri diyoruz biz oradan.
36:44Alabilir miyiz oradan?
36:45Tabi tabi.
36:46Şimdi bu aparatlardan tabi bir tanesi.
36:48Burası müze olduğu için normalde bu kullanılmıyor artık.
36:51Biz müze olduğu için bunu koyduk.
36:53Normalde işçi arılar çiçekleri dolanır.
36:56Polen sepeti dediğimiz arka bacaklarına topladıkları çiçek tozları böyle bunlar
37:00çiçek tozlarının içindeki o artı eksi yükten dolayı birbirine yapışarak böyle tanecikler haline gelir.
37:06Ve kovan içine gelirken tabi bu dediğim gibi bunun yeni başka aparatları var.
37:11Şimdi kovanın altına takılan mesela polen tuzakları falan var.
37:15Arı gelip şu gözlerden geçerken arka bacaklarındaki polen takılarak alttaki tuzağa düşüyor.
37:22Ve tuzaktan da üretici alarak bu polenleri toplanıyor.
37:26Polende herhangi bir işlem yapılmıyor.
37:28Polende sadece yapılan bir işlem ister istemez bu tuzaklardan arı geçerken bazen işte bacakları kırılabiliyor.
37:36İşte kanat olabiliyor ya da çer çöp olabiliyor rüzgarla falan gelmiş.
37:40Genel bir fiziksel ayrıştırma temizliği yapıldıktan sonra polen kullanılabilir.
37:45Ama polenin de bizim önerimiz yaş polen yani kurutulmuş polenden ise yaş polenin içinde bulundurduğu mineral, vitamin değeri daha yüksek olduğu için yaş poleni kullanılması tavsiye ediyoruz.
37:59Polen de yine sporcular özellikle çok kullanılıyor.
38:02Protein yani arının temel protein ihtiyacını aslında polen de sağlıyor.
38:08Ama gene hücre yenileyici özelliği var.
38:10Astın bronşit hastalarına tavsiye edebiliyor doktorlar değil mi?
38:14Yani arı havası daha çok astın bronşit ama polen daha çok protein desteği için.
38:19Çünkü yüksek oranda protein miktarı mevcut.
38:22Arı ekmeği bal arısı poleni biraz önce gördüğümüz o şişedeki poleni o şekilde kullanmıyor.
38:28Getiriyor bunu kendine bazı enzimlerle katarak aslında bir bulamaç hamur kıvamına getirip daha sonra petek gözlerine bu arı ekmeğini fermante ediyor.
38:38Bu gözlerde fermentasyon işlemi gerçekleşiyor.
38:41Daha sonra bu gözlerdeki arı ekmeğini yine işçi arılar larvaların beslenmesi için en temel aslında öğe protein amaçlı arı ekmeği aynen.
38:53Yani polenin fermantasyona uğramış hali.
38:56Larvaların beslenmesini de kullanıyorlar.
38:58Fermantasyonla birlikte arının kendi enzimleri de eklenmiş oldu.
39:02Dolayısıyla polenden daha değerli bir ürün oldu.
39:05Bitki tozlarıyla, çiçek tozlarıyla arının enzimleri birleşecek.
39:09Fermantasyon yapılıp petek gözlerinde fermantasyon işlemini tamamlandıktan sonra işçi arıların larva hallerinin beslenmesinde kullanılıyor.
39:18Tabii yine insanlarda özellikle perga üreticileri de bu gözlerdeki oluşan arı ekmeklerini tek tek alaraktan yine insanların kullanımına verilmekte.
39:29Bunun ne faydaları oluyor?
39:31Protein yani aslında polenin daha gelişmiş hali arı ekmeği.
39:34Dolayısıyla özellikle yine sporcularda, çocuklarda, hastalarda takviye edici gıda noktasında kullanılıyor.
39:43İlaç sanayinde kullanılıyor mu?
39:45İlaç sanayinde de kullanılıyor ama genelde polenle arı ekmeği çok fazla bir işlem yapılmadan ham halinde kullanılıyor aslında.
39:54Mesela arı zehrine işlem yapılıyor.
39:56Arı zehrine ham halinde kullanılmıyor genelde.
39:59Ama polen, perga aynı balda olduğu gibi kimyasal bir işlem yapılmadan o şekilde kullanılabiliyor.
40:05Burada çok ilginç bir şey var.
40:07Larvalar var.
40:09Burası apilarnil.
40:11Apilarnil de aslında özellikle Uzakdoğu'da aslında bu çok revaçta kullanılıyor.
40:16Çin bu konuda çok ilerlemiş durumda.
40:19Ülkemizde de kısmen üretimi yapılmakta.
40:22Apilarnil dediğimiz erkek arı larvalarının özellikle 7. gündeki yani çünkü erkek arı 24 günde oluşumunu sağlıyor ya.
40:31Özellikle 5-7 gün arasındaki larvalar toplanarak bunlar işte belli süreçlerden geçirilip toz haline liyofilize edip ya da liyofilize etmeden de kullanılabilir.
40:44Bu şekilde özellikle erkeklerdeki kısırlık problemi gibi birçok hastalıkta yine doktorların tavsiyeleriyle kullanımı yapılmakta.
40:54Gelelim en bildik ürünlerden biri de.
40:57Bal mumu.
40:58Çünkü arı gerçekten 1 kg aşağı yukarı bir bal mumu üretebilmesi için kendisi.
41:04Çünkü işçi arılar abdomen kısmında bulunan mum bezleri salgılayarak.
41:09Gövde kısmında bulunan.
41:10Aynen gövde kısmındaki mum bezleri salgı bezlerinden salgıladıkları mumlarla bunu üretiyor.
41:16Şimdi bu bal mumu şöyle ben elime de alayım.
41:19Bunun 1 kilosu için yaklaşık işte 10-12 kilo civarı bir bal tüketimi söz konusu.
41:25Yani arı bal tüketmesi lazım ki mum üretebilsin.
41:281 kilo mum için?
41:30Yaklaşık 10-12 kilo civarı bir bal tüketimi söz konusu.
41:33Yemesi lazım.
41:34Dolayısıyla aslında mumların geri dönüşüm sağlanması çok önemli.
41:40İşte bizde bunun için kurumumuzda Ardahan ilinde 2 tane mum üretme tesisimiz var.
41:45Dolayısıyla biz arıcıların eski peteklerini kullanılıp ama çünkü bir peteyi en fazla 3 sene kullanabilirsiniz.
41:52Ondan sonra çünkü ekonomi ömrünü tamamlıyor.
41:55Bunu geri dönüşümle tekrar eritip bu şekilde külçe mumlar haline getirdikten sonra bunun makineleri var.
42:02Buradan temel petek dediğimiz temel petek haline formuna getirip tekrar kullanıyoruz.
42:07Çünkü niye?
42:08Mumla birlikte hem hastalık taşınma söz konusu hem de yeterince piyasada doğadan gelen mumu siz bulamadığınız zaman
42:16ister istemez bazı firmalar maalesef mum içine petrol kaynaklı
42:21özellikle parafin gibi değişik kimyasallar kullanılıyor.
42:25Bu da insan sağlığına arı sağlığına zararlı bir durum.
42:30Bunun da iyi dezenfekte edilmediği zaman bunu eritirken biz çünkü 120 derecede bir atmosfer basınçta biz bunu eritimini sağlıyoruz.
42:39Bunu yapmadığınız zaman bazı sporlar bazı bakteriler ölmüyor içinde kalıyor.
42:44Dolayısıyla siz yarın arıya verdiğiniz zaman hastalıklı petek vermiş olursunuz.
42:49Bal mumu da çok önemli.
42:50Bal mumu üretebilmek için genç işçi arılar 1 kilo bizim bal mumu elde etmemiz için 12 kilo bal yemeleri gerekiyor ki güçlensinler.
43:01Güçlenince ne yapıyorlar?
43:03Abdomenlerinde yani gövdelerindeki boşluklardan mum salgı bezleriyle mum salgılıyor.
43:09Şurada resmi de vardı.
43:10O şekilde mum örüyorlar ve daha sonra petekleri kabartıyorlar.
43:15Kabarttıktan sonra da oralar işte ya yumurta atıyor veya işte bazı zaman ise bal depoluyor.
43:21Ondan sonra sırrını kapatıyor.
43:23Bizler de alıp afiyetle yiyoruz.
43:25Sinan Bey arı dünyası gizlerle dolu sırlarla dolu.
43:29Arılar bazı renkleri göremezmiş.
43:32Evet.
43:33Hangi renkler onlar?
43:34Kırmızı özellikle kırmızı çiçekleri dövülemezler.
43:38Dolayısıyla arının göz yapısı çünkü çok farklı.
43:422 tane bileşik gözden toplam 5 tane gözü var.
43:463 tane tepe noktasında basit göz ve yanlarda da o büyük bizim gördüğümüz gözler onlar bileşik gözler.
43:54Toplamda 13.000 küçük gözden oluşuyor aslında.
43:57Yani piksel piksel 13.000 pikselden oluşuyor yani.
44:01Ama bu da cinslere göre değişiyor değil mi?
44:03Erkekte, dişide?
44:04Erkekte tabii daha iyi çünkü hem anariyi görüp çiftleşme uçlusunda pikseli daha fazla.
44:10Erkek arının gözü mü fazla, işçi arının mı?
44:13Erkek arı da biraz daha fazla.
44:14Daha fazla.
44:35Sinan Bey gençler ne yapıyor burada?
44:37Şimdi gençler bizim yine ülke arıcılığına kazandırdığımız bal arısının yaşamını
44:44VR teknoloji ile birlikte bal arısının kovan içindekini yaşamını şu an gözlükte takan kullanıcı bunu gözlemleyebiliyor.
44:55Bu simülasyon Türkiye'de ilk kez yine kurumumuz tarafından yapıldı.
45:00Şu an gözlüğü takan kullanıcı kovanın içindeki arının tüm yaşamını işçi arıların anariyi beslemesinden tutun da
45:13larvaları ve tüm yaşamı birebir gözlemleyebiliyor ve arka planda da yine bir asistan oradaki yapılanları söylüyor.
45:23Gidiyor, nereye gidiyor?
45:25Şu an büyük ihtimalle gözleri yani petek gözlerine yaklaşıyor.
45:32Larvalara bakıyor herhalde.
45:34Çünkü şu an mesela iki kolu şu an aslında arının ayakları.
45:41Yani gözlüğü takan şu an kullanıcı o kol elini uzattığı zaman arının ayakları aslında.
45:48Ayaklarıyla şu an büyük ihtimal petek içinde artık oradaki davranışları görüyor veya dokunmak istiyor tahminim.
45:56Daha sonra bu kovan içindeki tüm yaşantıyı birebir gözlemledikten sonra kovandan çıkıyor, uçuyor.
46:04Arılık alanındaki çiçeklerin bir tanesine konarak çiçek üzerinde nektar ya da polen artık hangisine gittiyse onu toplayıp tekrar kovana getiriyor.
46:15Ne yapıyorsun şu an? Kendisine sorayım.
46:17Neredesin?
46:18Kovandayım.
46:19Kovandasın. Ne yapıyorsun?
46:21Kovandaki pislikleri topluyoruz.
46:23Ne topladın şimdi?
46:25Pislikleri.
46:26Dışarı mı atıyorsun?
46:27Evet.
46:28Tabii biz bunu bir oyunsallaştırdık şu an. O da var içinde.
46:31Arı tabii kovanın içindeki istenmeyen maddeleri de dışarı atar.
46:35Ve daha sonra ne kadar dışarıya çöp attın diye en son bir skor da çıkıyor.
46:41Hatta en son çiçekten polen getirdiği zaman ne kadar polen toplamış, ne kadar nektar getirmiş bunu bir oyun formuna da soktuk son kısmını.
46:50Buradaki gayemiz özellikle çocukların, gençlerin arıcılığı, arıyı ve arının yaşamını birebir gözlemlesinler ve bu mesleği çocuk yaşta sevdirmek gayemiz.
47:05Çünkü bal arısı olmadığı zaman doğada polinasyon olmuyor.
47:10Doğada hatta Einstein'ın bir sözüyle dünyada 4 yıl arı olmasa yaşama olmayacak gibi.
47:16Dolayısıyla çocuklarımıza biz bunları anlatmak için bu projeyi gerçekleştirdik.
47:23Cumhurbaşkanlığımız da bizi yine bu tarım teknolojileri noktasında bizi çok destekledi.
47:28İlk 10 ürünün içine seçildi. Ankara'daki Teknofest'e katıldık.
47:32Biraz kendisiyle konuşabilir miyim?
47:35Kolay gelsin. Ne yapıyorsun?
47:37Şimdi uçmaya geçeceğim birazdan.
47:39Uçuşunu çok merak ediyorum. Anlatır mısın bana?
47:42Şöyle duruyorum. Nasıl bir ortam var orada şimdi?
47:46Koban avalandırıyor. Şimdi birazdan uçacağım. Polen toplayacağım.
47:49Uçuyor musun?
47:50Evet.
47:51Nasıl bir ortamda uçuyorsun?
47:52Çiçekler çok büyük görünüyor.
47:53Çiçekler çok mu büyük?
47:55Evet.
47:56Ne çiçeği o? Ne renk?
47:59Sarı var.
48:00Başka?
48:01Sembe var.
48:02Sen seçtin mi birine? Gidecek misin birine?
48:04Şu an nesine gidiyorum? Pembe bir tane.
48:06Pembe çiçeğe mi gidiyorsun?
48:07Evet.
48:08Güzel mi rengi?
48:09Nektar mı var polen mi?
48:11Bilmiyorum. Şimdi ilk anlayacağım.
48:12Biliyor musun nektarla polenin farkı?
48:15Hayır.
48:18Öğreneceksin gidince.
48:20Ne yapıyorsun öyle?
48:21Şimdi şeye kondu.
48:23Kondu mu?
48:25Eğil şimdi biraz.
48:28Şimdi o hortumuyla uzandı mı? Hortumu gördün mü?
48:32Gördüm.
48:34İşte işçi arı hortumunu uzattı. Çiçekteki dektarı aldı şu an.
48:39Uçuşa mı geçtin şu an tekrar?
48:41Evet.
48:42Kovanı nereden bulacaksın?
48:43Kovanı bul şimdi. Dön bak kovan nerede.
48:48Gördün mü?
48:49Gördüm.
48:50Şimdi kovanın uçuş tahtasına doğru uçak gibi piste iner gibi işçi arılar da o şekilde piste iniyor.
48:59İndim.
49:00İndin.
49:01Nereye gidiyorsun?
49:02Şu an karardı.
49:04Her yer karaldı mı?
49:06Şimdi kovana...
49:08Gir şimdi petek gözüne gidip o göze bırakacaksın.
49:11Şimdi getirdiğin nektarı ne yapacaksın? Petek gözüne depolayacaksın.
49:17Tamam büyük ihtimal bıraktı sen. Şu an fark edemedin onu. Nektarı bıraktı büyük ihtimalle.
49:23Furkan iyi misin?
49:24İyiyim. Bitti herhalde oyun.
49:26Gel bakalım. Açalım mı?
49:28Skor çıktı mı?
49:29Skor çıkmadı.
49:30Tamam. Şöyle tutabilirsin.
49:34Nasıl bir deneyimdi Furkan?
49:36İyi bir deneyimdi.
49:37Neler öğrendin? Neler gördün?
49:39Arılar, larvaları nasıl besledim? Havalandırdığı, kovandaki pislikleri nasıl yaptığı...
49:44Yoruldun mu pislikleri temizlemek?
49:46Yoruldum ama.
49:47Çok güzel bir şey değil mi bu?
49:48Evet.
49:49Arı gibi hissediyorsun kendini. Arı gibi çalışkan, arı gibi üretken. Çok güzel bir şey.
49:54Neler öğrendin bundan sonrası için? Nasıl bir ders aldın?
49:58Bundan sonra arıların yaşamı daha iyi biliyorum. Arıların ne kadar çalışkan olduğunu gördüm.
50:03Arıları korumak için daha özen göstereceğiz değil mi?
50:06Evet.
50:07Kolay gelsin. Hoşça kal.
50:14İzlediğiniz için teşekkür ederim.
50:16Bir sonraki videoda görüşmek üzere.