Bölümler:
1. Sümerlerin Günlük Yaşamı: Sümer şehirlerindeki insanların tarım, ticaret, el sanatları ve dini ritüellerle örülü yaşamları.
2. Sosyal Sınıflar ve Rahipler: Sümer toplumunun hiyerarşik yapısı ve rahiplerin rolü.
3. Eğitim ve Okul Hayatı: Sümer okullarında öğrencilerin ve öğretmenlerin günlük yaşamları, zorlukları ve eğitim yöntemleri.
4. Aile Hayatı ve Eğlenceler: Sümerlerde aile yapısı, ev içi yaşam ve boş zaman aktiviteleri.
5. Çalışma Hayatı: Farklı meslek gruplarının günlük işleri ve çalışma ortamları.
6. Boş Zaman Aktiviteleri: Oyunlar, müzik, sohbet ve dinlenme anları.
Öne Çıkan Konular:
• Sümer okullarında eğitim ve disiplin.
• Öğrenci-öğretmen ilişkileri ve eğitimin zorlukları.
• Sümer toplumunun sosyal yapısı ve meslekler.
• Ailelerin günlük yaşamı ve ev içi aktiviteleri.
• Boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri.
Bazı kaynaklar:
Daily Life in Ancient Mesopotamia
Vneshniyi Oblik i Byt Shumerov
13 Faktov o Shumerah
Shumer PDF
Svyashchennyj Brak v Shumerskoe Vremya
Mesopotamian City Life - Expedition Magazine, Penn Museum
Mesopotamian Education, the first schools - History on the Net
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Web sitesi: https://lordsofthesounds.com/
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#AntikMezopotamya #Sümerler #GünlükYaşam #AntikUygarlıklar #TarihBelgeseli #Arkeoloji #MezopotamyaKültürü #AntikTarih #SümerYaşamı #EğiticiBelgesel #Tarih #AntikDünya #MezopotamyaTarihi #AntikKültürler #Uygarlık #SümerUygarlığı #TarihBelgeseli #AntikEğitim #AntikToplumlar #AntikEserler
1. Sümerlerin Günlük Yaşamı: Sümer şehirlerindeki insanların tarım, ticaret, el sanatları ve dini ritüellerle örülü yaşamları.
2. Sosyal Sınıflar ve Rahipler: Sümer toplumunun hiyerarşik yapısı ve rahiplerin rolü.
3. Eğitim ve Okul Hayatı: Sümer okullarında öğrencilerin ve öğretmenlerin günlük yaşamları, zorlukları ve eğitim yöntemleri.
4. Aile Hayatı ve Eğlenceler: Sümerlerde aile yapısı, ev içi yaşam ve boş zaman aktiviteleri.
5. Çalışma Hayatı: Farklı meslek gruplarının günlük işleri ve çalışma ortamları.
6. Boş Zaman Aktiviteleri: Oyunlar, müzik, sohbet ve dinlenme anları.
Öne Çıkan Konular:
• Sümer okullarında eğitim ve disiplin.
• Öğrenci-öğretmen ilişkileri ve eğitimin zorlukları.
• Sümer toplumunun sosyal yapısı ve meslekler.
• Ailelerin günlük yaşamı ve ev içi aktiviteleri.
• Boş zamanlarını nasıl değerlendirdikleri.
Bazı kaynaklar:
Daily Life in Ancient Mesopotamia
Vneshniyi Oblik i Byt Shumerov
13 Faktov o Shumerah
Shumer PDF
Svyashchennyj Brak v Shumerskoe Vremya
Mesopotamian City Life - Expedition Magazine, Penn Museum
Mesopotamian Education, the first schools - History on the Net
Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Web sitesi: https://lordsofthesounds.com/
Kardeş kanalım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan#AntikMezopotamya #Sümerler #GünlükYaşam #AntikUygarlıklar #TarihBelgeseli #Arkeoloji #MezopotamyaKültürü #AntikTarih #SümerYaşamı #EğiticiBelgesel #Tarih #AntikDünya #MezopotamyaTarihi #AntikKültürler #Uygarlık #SümerUygarlığı #TarihBelgeseli #AntikEğitim #AntikToplumlar #AntikEserler
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler yaşıyor.
00:09Yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, uğrumalara ve telkraf bildirim sesleri.
00:20Dünya tarihinin en korkunç seri kaderiyle karşılaşmış.
00:24İlk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralara yetişen Igor Diado yöne çıkıyor.
00:30KGB su gibidir.
00:32Bulunduğu ortama okunara insanın zamanda yoruluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiasını okuyor.
00:50MÜZİK
01:08Bir zamanlar gizemli mezopotamyanın kalbinde insanlık tarihinin ilk büyük medeniyetlerinden biri yükseldi.
01:16Bu kadim uygarlık insanlığa yazıyı bahşetti ve zengin kültürü, mitolojisi ve gelenekleriyle derin izler bıraktı.
01:24Tapınakların gölgesinde, ziguratların etrafında şekillenen Sümer şehirlerinde halkın yaşamı tarım, ticaret, el sanatları ve dini ritüellerle örülüydü.
01:35Bu bölümde Sümerlerin günlük yaşamına dair detaylara, geleneklerine, mutfağına ve onların icatlarından biri olan biraya dair büyüleyici bir yolculuğa çıkacağız.
01:45MÜZİK
02:15MÜZİK
02:20Antik Mezopotamya'da günlük yaşam, antik Roma ve Yunanistan'daki yaşam gibi tanımlanamaz.
02:27Mezopotamya Sargon'un Akkad İmparatorluğu altında bile hiçbir zaman tek bir birleşik uygarlık olmadı.
02:34Bölge birbirinden oldukça farklı etnik gruplar ve krallıklardan oluşuyordu.
02:39Genel olarak konuşursak M.Ö. 4500'de şehirlerin yükselişinden M.Ö. 1750'de Sümer'in düşüşüne kadar Mezopotamya'nın bölgelerindeki insanlar benzer şekillerde yaşadılar.
02:52Mezopotamya uygarlıkları yazılı kelimeye büyük değer verdiler ve yazı icat edildikten sonra yazıcılar şehirlerin her yönünü kaydetmeye başladılar.
03:03Bu sayede arkeologlar ve bilim insanları Mezopotamya halkının nasıl yaşadığı ve çalıştığı hakkında oldukça net bir anlayışa sahip oldular.
03:13Amerikalı yazar Thornton Wilder bir zamanlar şöyle yazmıştı.
03:18Babil'de bir zamanlar 2 milyon insan vardı ve bildiğimiz tek şey kralların adları, buğday sözleşmeleri ve köle satışlarının kopyaları.
03:27Wilder kurgu yazıyordu, tarih değil ve oyununu yazdığı sırada Mezopotamya tarihi hakkında bilinmeyen çok şey vardı.
03:36Ancak Mezopotamya halkı hakkında modern dünyanın hatta onun zamanının bildiklerinden daha fazlasını biliyoruz.
03:44Yani sadece kralların isimleri ve köle satışlarından daha fazlasını.
03:56Antik Mezopotamya şehirlerinin nüfusu büyük ölçüde değişiyordu.
04:06M.Ö. 2300'de Uruk'un nüfusu 50.000 iken kuzeyde Mari 10.000 ve Akkad 36.000 nüfusa sahipti.
04:15Bu şehirlerin nüfusu tarih boyunca her medeniyette olduğu gibi hiyerarşik olarak sosyal sınıflara ayrılmıştı.
04:21Bu sınıflar kral ve asiller, rahipler ve rahibeler, üst sınıf, alt sınıf ve kölelerdi.
04:29Bir şehrin, bölgenin veya imparatorluğun kralının tanrılarla özel bir ilişkiye sahip olduğuna inanılırdı.
04:36Ve ilahi dünyayla yeryüzü alemi arasında bir aracı olarak görülürdü.
04:41Bir kralın tanrılarıyla olan ilişkisinin derinliği ve tanrılarının onun yönetiminden memnuniyeti yönettiği toprakların başarısıyla ölçülürdü.
04:51Kralın sorumluluğu halkına bakmakken başrahip veya başrahibe belirli bir şehrin tanrısına bakardı.
04:58Büyük bir kral krallığını genişletir, ülkesini refah içinde yaşatır ve böylece tanrıların onu tercih ettiğini gösterirdi.
05:06Rahiplik, tanrının kralın büyük işlerinden haberdar olmasını sağlar ve kutsamalar dilerdi.
05:22Mezopotamya bölgelerinin çoğu Sargon'un Akkad imparatorluğuna karşı defalarca isyan etmesine rağmen,
05:29o hala başarılı askeri fetihleri ve imparatorluğunun genişlenmesi nedeniyle efsanevi bir figür haline gelmişti.
05:37Bu başarılar bireylerin veya toplulukların Sargon'un yönetimi hakkında ne düşündüğünden bağımsız olarak,
05:43onun hizmet ettiği tanrılar tarafından tercih edildiği anlamına gelirdi.
05:48Onun durumunda inanna.
05:52Baş rahip veya baş rahibe yalnızca şehrin tanrısına hizmet eder ve en önemli ritüellerle ilgilenirdi.
05:59Daha alt düzey rahipler ve rahibeler tapınak kompleksinin kutsal günlük yaşamıyla ilgilenir ve dini hizmetlerde görev alırlardı.
06:07Okuma yazma bilirlerdi ve işaretleri ve alametleri yorumlamada yatkın kabul edilirlerdi.
06:13Ayrıca şifacı olarak da hizmet ederlerdi.
06:17Mezopotamya'nın ilk doktorları ve diş hekimleri tapınağın dış avlusunda insanlara bakan rahibelerdi.
06:24En ünlü rahibelerden biri Akkadlı Sargon'un kızı Enheduan'la Ur'da baş rahibe olarak hizmet etti.
06:32Ve aynı zamanda dünyada adı bilinen ilk yazardır.
06:36Enheduan'la bir şifacı olarak hizmet etmezdi.
06:40Günü tapınağın ve çevresindeki kompleksin işleriyle ilgilenmek ve törenlerde görev almakla geçerdi.
06:48Her öğretmen bir yazıcıydı ve her Mezopotamya okulunda öğretilen en önemli disiplinlerden biri yazıydı.
06:55Sadece erkekler okula giderdi.
06:58Kadınlar uzun süre boyunca eşit haklara sahipken yine de okuryazar olabilecek kadar zeki kabul edilmezlerdi.
07:05Bu paradigma Enheduan'la'nın kayda değer kariyerine rağmen yerinde kaldı.
07:18Özel öğretmenler de yüksek saygı görürdü ve şehirlerin zengin aileleri tarafından oğullarının okul çalışmalarında başarılı olmalarına yardımcı olmak için iyi para ödenirdi.
07:31Genellikle tapınak tarafından yönetilen bir okulun hizmetinde olmayan özel öğretmenler olağanüstü zeka, erdem ve karaktere sahip kişiler olarak kabul edilirdi.
07:41Kendilerini tamamen öğrencilerine adarlardı ve yüksek gelirli bir müşteriye sahiplerse neredeyse onun kadar iyi yaşarlardı.
07:51Alt sınıf şehri veya bölgeyi gerçekten işletmeyi sürdüren mesleklerden oluşurdu.
07:57Çiftçiler, sanatçılar, müzisyenler, inşaat işçileri, kanal inşaatçıları, fırıncılar, sepet yapımcıları, kasaplar, balıkçılar, kadeh taşıyıcılar, tuğla yapımcıları,
08:10bira üreticileri, meyhane sahipleri, hayat kadınları, metal işçileri, marangozlar, parfüm yapımcıları, çömlekçiler, kuyumcular, altın işçileri,
08:19araba ve daha sonra savaş arabası sürücüleri, askerler, denizciler ve başka birinin şirketinde çalışan tüccarlar.
08:27Bu listedekilerden bazıları olağanüstü beceriler veya zengin bir patron veya kralın beğenisi altında üst sınıf meslekler olarak da kabul edilebilirdi.
08:38Alt sınıftan herhangi bir üye sosyal merdiveni tırmanabilirdi.
08:43Asorolog Jean Bottero, Kiş kasabası bir kral tarafından değil, hakkında başka hiçbir şey bilmediğimiz,
08:49bir zamanlar meyhane işletmecisi olarak enerjik bir kraliçe olan Kubaba tarafından yönetiliyordu, diye not eder.
08:56Çoğu zaman kadınlar alt sınıf işlerle sınırlandırılmıştı.
09:00Ancak açıkça erkekler kadar saygın pozisyonlarda bulunabilirlerdi.
09:05Kadınlar Mezopotamya'daki ilk bira üreticileri ve meyhane sahipleriydi.
09:10Bu meslekler kârlı hale gelmeden önce ilk başta doktorlar ve diş hekimleri gelirdi.
09:22Birçok şekilde köle olabilirdiniz.
09:24Savaşta yakalanmak, bir borcu ödemek için kendinizi köle olarak satmak,
09:28bir suçun cezası olarak satılmak, kaçırılmak ve başka bir bölgede köle olarak satılmak
09:34veya bir aile üyesi tarafından bir borcu hafifletmek için satılmak.
09:39Kölelerin tek bir etnik kökeni yoktu ve yalnızca fiziksel işlerde kullanılmadılar.
09:45Köleler evleri yönetir, büyük mülkleri idare eder, çocuklara dadılık yapar,
09:49atlara bakar, muhasebecilik ve yetenekli kuyumculuk yapar
09:53ve efendilerinin yetenekli olduklarını gördüğü her işte çalışırlardı.
09:58Efendisi için gayretle çalışan bir köle sonunda özgürlüğünü satın alabilirdi.
10:10SÜMER TİPİ
10:21Sümerlerin antropolojik tipi kemik kalıntılarına göre büyük Avrupalı ırkın Akdeniz alt grubuna aittir.
10:29Sümer tipi bugün hala Irak'ta görülebilir.
10:32Kısa boylu, esmer tenli, düz burunlu, kıvırcık saçlı ve bol yüz ve vücut kıllarına sahip insanlar.
10:40Sümerler bitlerden korunmak için saç ve kıllarını dikkatlice tıraş ederlerdi.
10:46Bu yüzden Sümer heykelciklerinde ve rölyeflerinde çok sayıda kel ve sakalsız insan tasviri bulunur.
10:53Tıraş olmak aynı zamanda kültürel amaçlar için de gereklidir.
10:57Özellikle rahipler her zaman tıraşlıydı.
11:02Aynı tasvirlerde büyük gözler ve büyük kulaklar görülür.
11:05Ancak bu sadece stilizasyondur ve kültün gerekliliklerinden kaynaklanır.
11:11Büyük gözler ve kulaklar bilgelik sembolü olarak kullanılmıştır.
11:15Antik heykellerde sıkça görülen mavi gözler tanrılarla bağlantıyı simgelerdi.
11:33Sümerler güzel giyimi severlerdi ve püskülü icat ettiler.
11:38Ve bu hala moda dünyasında etkisini sürdürmektedir.
11:42Ne Sümer erkekleri ne de kadınları iç çamaşırı giymezdi.
11:47Ancak yaşamları boyunca belden çıplak vücuda takılan,
11:50yaşam ve sağlığı koruyan çift ipli büyülü bir bağlamadan hiç ayrılmazlardı.
11:56Erkeklerin ana giysisi sümerler,
12:00Erkeklerin ana giysisi dizlerin çok üzerinde olan koyun yününden yapılmış bir tunik ve püsküllü bir bel bağıydı.
12:08Püsküllü kenar bir kişi yeterince soylu değilse ve kişisel mührü yoksa,
12:13hukuki belgelerde mühür yerine kullanılabilirdi.
12:18Kadın giysileri erkeklerden çok az farklıydı.
12:21Ancak kadınlar asla tuniksiz dolaşmaz ve sadece tunik ile görünmezlerdi.
12:28Kadın tunikleri dizlere kadar ve daha uzun olabilirdi.
12:31Bazen yanları yırtmaçlı olurdu.
12:34Ayrıca birkaç yatay kumaş parçasından dikilmiş etekler de biliniyordu.
12:39Üst parça bir kemer gibi dolanırdı.
12:43Erkek olsun kadın olsun asil kişilerin geleneksel giysisi,
12:47tunik ve bel bağının yanı sıra üzerine fırfırlar dikilmiş kumaşlardan yapılmış bir örtüydü.
12:53Bu fırfırlar muhtemelen renkli iplik veya kumaştan yapılmış püsküllerdi.
12:58Kadının yüzünü örten bir örtü yoktu.
13:01Başlıklar arasında keçeden yapılmış yuvarlak şapkalar ve başlıklar bulunurdu.
13:07Ayakkabılar arasında sandaletler ve çizmeler vardı.
13:11Ancak tapınağa her zaman çıplak ayakla gidilirdi.
13:16Geç sonbaharın soğuk günleri geldiğinde,
13:19Sümerler üst kısmında iki kayış olan ve göğüste düğümlenen dikdörtgen bir örtüye sarılırlardı.
13:26Ancak soğuk günler azdı.
13:31Sümerler mücevherlere büyük ilgi duyardı.
13:34Zengin ve soylu kadınlar çene altından tunik yakasına kadar uzanan sıkı boncuklu kolyeler takarlardı.
13:41Değerli boncuklar karnelyan ve lapis lazuli'den yapılırken,
13:45daha ucuz olanlar renkli camdan ve en ucuzları ise seramik, deniz kabuğu ve kemikten yapılırdı.
13:52Hem erkekler hem de kadınlar boyunlarına büyük gümüş ve bronz halkalar,
13:57kollarına ayaklarına ise metal bilezikler takarlardı.
14:03Sabun henüz icat edilmemişti.
14:05Bu nedenle temizlik ve çamaşır yıkamak için sabunlu bitkiler, kül ve kum kullanırlardı.
14:11Çamursuz, temiz, tatlı su çok değerliydi.
14:14Bu su genellikle yüksek tepelerdeki kuyulardan getirilirdi.
14:18Bu nedenle suyu korur ve genellikle kurban yemeğinden sonra el yıkamak için kullanırlardı.
14:26Sümerler parfümler ve hoş kokular da kullanırlardı.
14:30Hoş kokular için reçineler Suriye'den ithal edilirdi.
14:34Kadınlar gözlerini siyah yeşil antimon tozu ile çizerlerdi.
14:38Bu toz parlak güneş ışığından korurdu.
14:40Parfümler cildin aşırı kurumasını da önlerdi.
14:55Ne kadar temiz olursa olsun şehir kuyularından alınan su içmek uygun değildi
15:01ve arıtma tesisleri henüz icat edilmemişti.
15:04Nehir ve kanallardan su içmek de mümkün değildi.
15:08Bu nedenle arpa birası basit halkın içeceği, hurma birası daha varlıklı insanların içeceği
15:15ve üzüm şarabı en soyluların içeceğiydi.
15:19Sümerlerin yiyecekleri modern damak tadımıza göre oldukça sınırlıydı.
15:24Genellikle arpa, buğday ve kavuzlu buğdaydan yapılan ekmekler, hurmalar, süt ürünleri
15:31yani süt, tereyağı, yoğurt, peynir ve çeşitli balık türlerinden oluşurdu.
15:37Et sadece büyük bayramlarda tüketilirdi.
15:40Kalan etler kurbanlardan alınırdı.
15:43Tatlılar un ve hurma pekmezinden yapılırdı.
15:48Sümerler, bira üretimini dünyaya kazandıran ilk medeniyetlerden biridir.
15:54Temel tahılları olan arpayı kullanarak buğday ekmeği ve diğer gıdaları üretmişlerdir.
16:00Ancak arpanın fermantasyonunu keşfetmeleri, birayı icat etmelerine yol açmıştır.
16:06Fermantasyon süreci arpa tanelerinin su ile karıştırılarak sıcak bir ortamda bekletilmesiyle başlamıştır.
16:13Bu süreçte arpa tanelerindeki doğal enzimler nişastayı şekere dönüştürür
16:18ve bu şekerler havadaki doğal maya tarafından alkole dönüştürülür.
16:23Bu şekilde elde edilen içecek, besleyici ve uzun süre saklanabilir bir ürün olmuştur.
16:29Biranın Sümer topluluğundaki önemi, Ninkasi adı verilen bira tanrıçasına adanan ilahilerde ve yazıtlarda da görülmektedir.
16:37Ninkasi ilahisi M.Ö. 1800 civarına tarihlenir ve aynı zamanda dünyanın bilinen en eski bira tarifini içerir.
16:47Bu ilahi, bira yapım sürecini ayrıntılı bir şekilde anlatır ve Sümerlerin bira üretimine verdiği önemi gözler önüne serer.
16:56Bira, Sümerlerin günlük yaşamının bir parçasıydı ve aynı zamanda ticarette de önemli bir rol oynuyordu.
17:03Çalışanlara maaş olarak bile bira verildiği bilinmektedir.
17:07Bu durum biranın sadece bir içecek değil, aynı zamanda bir besin kaynağı ve ekonomik değer taşıyan bir mal olduğunu göstermektedir.
17:17Sümerler bira üretimi ve tüketimi konusunda büyük bir bilgi birikimine sahipti
17:22ve bu miras daha sonraki medeniyetler tarafından da devam ettirilmiştir.
17:45Orta sınıf bir Sümerlinin evi genellikle kerpiçten yapılmış tek katlı bir yapıydı.
17:51Odalar, kurbanların sunulduğu, önceleri ise mezar yeri olarak kullanılan açık bir avlunun etrafına yerleştirilirdi.
17:59Zengin bir Sümerlinin evi bir kat daha yüksek olurdu.
18:03Alt katta oturma odası, mutfak, tuvalet, hizmetçi odası ve evin sunak odası bulunurdu.
18:09Üst katta ev sahiplerinin yatak odası da dahil olmak üzere özel odaları bulunurdu.
18:15Pencereler yoktu.
18:17Zengin evlerde yüksek arkalıklı sandalyeler, hazır paspaslar ve yün halılar, yatak odalarında ise oyma ahşap başlıklı büyük yataklar bulunurdu.
18:27Fakirler oturmak için kamış demekleri ve uyumak için hasır kullanırlardı.
18:32Dolaplar yoktu ancak tuvalet masaları ve yemek masaları bulunurdu.
18:37Bu önemli bir detaydır.
18:39Sümer evlerinde ev sahipleri ve misafirler yemeklerini yerken yerde oturmazdı.
18:47Sümerler ve daha sonra Babil'de dini ritüeller İnanna İştar adlı verimlilik tanrıçasıyla
18:53çoban tanrısı Dumuzi arasındaki evliliği taklit eden kutsal evlilik veya Hieros Gamos olarak da bilinen kutsal cinselliği içeriyordu.
19:03Bu ritüelde İnanna'nın yüksek rahibesi ya yüksek rahip ya da şehrin kralıyla cinsel ilişkiye girerdi.
19:10Bu cinsel eylem verimlilik enerjisini toprağa salarak iyi mahsuller ve üretken sürüler sağlardı.
19:17Kutsal fahişelik İnanna İştar tapınağının rahibeleriyle tapınağı ziyaret eden erkekler arasında gerçekleşen ritüel cinsel ilişkiyi içeriyordu.
19:27Ve yine bu eylemde verimlilik enerjisini serbest bırakıyordu.
19:31Bu kutsal cinsel pratikler binlerce yıl boyunca Mezopotamya'da devam etti ve genellikle tanrıçaya ibadet eyleme olarak görüldü.
19:42İnanna ile ilgili birçok mit ve hikayede İnanna ne eş ne de anne olarak görünür.
19:48Bununla birlikte verimlilik ritüelinde kocası Dumuzi ile kutsal evlilik yapar.
19:53Mezopotamya'da tarım büyük önem taşıyordu ve toprağın verimliliğini korumak için birçok dini ritüel gerekliydi.
20:01Kutsal evlilikte insanlar verimlilik ritüellerine adanmış dini ritüellerde tanrıların yerini alırlardı.
20:08Şehrin yüksek rahibesi verimlilik tanrıçası İnanna rolünde yüksek rahip veya kralıyla cinsel ilişkiye girerdi.
20:16Ve bu kişi verimlilik tanrısı Dumuzi rolünü oynardı.
20:20İnanna ve Dumuzi ile ilgili mitlerde İnanna'nın bazı daha az yüce eylemleri nedeniyle Dumuzi yeraltı dünyasında 6 ay geçirmek zorunda kalırdı.
20:31Bahar geldiğinde yeraltı dünyasından döner ve İnanna ile mutlu bir şekilde birleşir bu da toprağın uyanmasını sağlardı.
20:39Yunan mitolojisinde Demeter ve Persephone mitine aşina olanlar İnanna ile bağlı daha eski mitlerde bir benzerlik bulacaklardır.
20:50Bilim insanları hala kutsal fahişeliğin gerçek olup olmadığını tartışıyor.
20:56Yunan tarihçi Herodot her Babil kadınının Iştar İnanna tapınağını ziyaret edip kendisinden bunu isteyen herhangi bir erkekle cinsel ilişkiye girmesi gerektiğini yazmıştır.
21:07Kadın bu ritüeli gerçekleştirdikten sonra erkek ziyaretçi ona tapınağa bağış olarak verilmesi üzere para verirdi.
21:15Bilim insanları bunu kutsal fahişelik olarak adlandırdılar.
21:19Herodot bu konuda güvenilir bir kaynak olarak kabul edilmediğinden bu pratiğin tarihi gerçekliği hakkında bilim insanları arasında tartışmalar bulunmaktadır.
21:30İnanna ve daha sonra Akat tanrıçası Iştar, Fenike tanrıçası Astarte ve daha sonra Yunan tanrıçası Afrodit olarak dönüştü ve aşk, cinsellik, güzellik ve verimlilik tanrıçası olarak bilinir.
21:49Türk arkeolog, dil bilimci ve yazar Muazzez İlmiye Çığ'a göre Sümerler'de aile yapısı genel olarak tek eşlilik yasasına dayanıyordu.
22:04Evliliklerin resmi olarak belgelenmesi gerekiyordu.
22:08Belgelenmeyen evlilikler resmi kabul edilmiyordu.
22:11Evlilik kadın ve erkeğin şahitler huzurunda hakimin önüne gidip evlenme niyetlerini ve varsa şartlarını belirtmesiyle gerçekleştirilirdi.
22:21Evlilik şahitlerin huzurunda yapılan bir belge ile kayıt altına alınırdı.
22:26Sümerler'de birçok tanrı olmasına rağmen evlilikler tanrı adına değil o dönemdeki kral adına yapılıyordu.
22:34Evlilikte kadının sağlık sorunları nedeniyle kadınlık görevlerini yerine getiremeyecek hale gelmesi durumunda kocası kadının izniyle ikinci bir kadın alabilirdi.
22:46Ancak ikinci kadın, ilk kadının izni ve kontrolü altında olurdu.
22:51Kadın isterse ikinci kadını evden atabilir veya işlerinde yardımcı olarak kullanabilirdi.
22:57Bu uygulama İbrahim peygamberin ikinci bir kadın alması ve ilk karısı tarafından dışlanması olayına benzer.
23:05Sümer kanunlarına göre kadınlar boşanmak istediklerinde mahkemeye başvurup boşanma talebinde bulunabilir ve tazminat alabilirlerdi.
23:15Sümer toplumu kadınların boşanma hakkını ve ekonomik bağımsızlığını destekleyen bir yapıya sahipti.
23:22Metinlerde kadınların ticaret yapabildikleri, kendi başlarına veya eşleriyle ortak iş kurabildikleri, kefil olabildikleri, borç verebildikleri ve tanık olabildikleri belirtilir.
23:36Kadınlar İslam'daki gibi iki kadın yerine bir kadın olarak tek başına tanık olabiliyordu.
23:42Sümer toplumunda kadınların doktor, ebe ve katip olarak görev aldıkları görülür.
23:48Kadın katipler az sayıda olmasına rağmen dokumacılığı yönetmek gibi önemli roller üstlenmişlerdir.
23:56Aile anne, baba, çocuklar ve geniş aile üyelerinden oluşuyordu.
24:02Çocukların hayatları cinsiyetlerine ve sosyal statülerine göre yönlendirilirdi.
24:08Üst sınıf erkek çocukları okula giderken kız kardeşleri evde kalıp ev işlerini öğrenirdi.
24:13Alt sınıf erkek çocukları babalarının işini öğrenir, kız çocukları ise annelerine yardımcı olurdu.
24:20Çocuklar oyuncak bebekler ve mini arabalar gibi modern oyuncaklara benzer oyuncaklarla oynardı.
24:27Windsor Üniversitesi'nden Emeritus Prof. Stephen Bertman küçük çocuklar için terakota çıngıraklar,
24:35avcılık veya askerlik hayali kuran erkek çocuklar için sapanlar, yaylar ve oklar,
24:40kız çocukları için evcilik oynayacakları bebekler ve minyatür mobilyalar olduğunu yazar.
24:46Ayrıca toplar, çemberler ve ip atlama gibi eğlenceler de vardı.
24:51Aileler ayrıca masa oyunlarını ve zar oyunlarını severdi.
24:56Görseller ailelerin boş zamanlarını günümüz aile fotoğrafları gibi tasvir eder.
25:02Sporlar genellikle erkekler tarafından yapılırdı.
25:06Alt sınıflar arasında güreş ve boks, soylular arasında ise avcılık popülerdi.
25:11Aile yemekleri modern yemeklere benzerdi.
25:15Ancak yemek sırasında ve sonrasında hikaye anlatımı ve müzik önemliydi.
25:20Fakir evlerde aile üyeleri müzik çalar, şarkı söyler ve hikaye anlatırdı.
25:26Zengin evlerde ise bu görevleri için köleler veya profesyonel eğlendiriciler bulunurdu.
25:32Bu kişiler günümüzde tanıdık olan bazı enstrümanlarla müzik yaparlardı.
25:37Mezopotamyalıların şarkıcıları olduğu gibi vurmalı çalgılar, davullar, çanlar, kastaniyetler ve çıngıraklar,
25:45nefesli çalgılar, blok flütler, flütler, borazanlar ve panflütler ve telli çalgılar, lir ve arp da vardı.
25:54Mezopotamya genelindeki görüntüler insanların müziğe olan büyük sevgisini gösterir.
26:00Ve Bertman şöyle yazar.
26:02Ur kraliçesinin müziğe olan sevgisi o kadar büyüktü ki öbür dünyada müziksiz olma düşüncesine katlanamadı.
26:09Bu yüzden bir uyku iksiri yardımıyla kraliyet müzisyenlerini de yanına aldı.
26:14Yazıtlar ve görüntüler ayrıca Mezopotamyalıların müzik dinlerken bira içtiklerini,
26:19okuduklarını veya evlerinde ya da bahçelerinde dinlendiklerini gösterir.
26:24Müziğin antik Mezopotamya yaşamının ayrılmaz bir parçası olduğunu belirtir.
26:30İnkrustasyonlu levhalar, oyulmuş mühür taşları ve heykel rölyeflerindeki görüntüler bizi bir ses dünyasına taşır.
26:38Bir çoban flüt çalarken köpeğinin oturup dikkatle dinlediğini görürüz.
26:43Müzik en azından daha varlıklı vatandaşlar için bir ziyafetin ve hatta özel yemeklerin ayrılmaz bir parçasıydı.
26:53Mezopotamyalılar ayrıca elma, kiraz, incir, kavun, kayısı, armut, erik ve hurma gibi meyvelerle
27:01marul, salatalık, havuç, fasulye, bezelye, pancar, lahana ve şalgam gibi sebzelerden oluşan bir diyetten de hoşlanırlardı.
27:10Ayrıca derelerden ve nehirlerden balık, ahırlarından ise koyun, keçi ve domuz tüketirlerdi.
27:17Sığırların bakımı pahalı olduğu için etleri nadiren tüketilirdi.
27:22Diyetlerini av hayvanları, geyik, ceylan ve kuş avlayarak da tamamlayabilirlerdi.
27:29İnsanlar ayrıca yumurta için evcil kaz ve ördek beslerdi.
27:33Bilim insanı Jean Botero, Mezopotamyalıların etkileyici bir malzeme envanterine sahip olduğunu
27:39ve günlük yemeklerini yağlar ve mineral ürünlerle tatlandırdıklarını belirtir.
27:45Örneğin susam yağı ve tuzla.
27:48Ayrıca bu yerli malzemeler o kadar çeşitliydi ki, ticaretin yoğunluğuna ve coğrafi kapsamına rağmen
27:54Mezopotamyalıların bunları yurt dışından ithal etmelerine gerek kalmamıştı.
28:02Mezopotamya halkı akşam yemeği için yıkanır ve giyinirdi.
28:07Yemeklerden önce yiyecekleri sağlayan tanrılara şükür dualara edilirdi.
28:12Din tüm Mezopotamyalıların yaşamının ayrılmaz bir parçasıydı
28:16ve tanrılarla iş birliği içinde yaşamlarını sürdürdüler.
28:20Mezopotamya panteonunun tanrıları günlük yaşamın her anında yer alıyordu.
28:26Tanrılar insanlara tüm ihtiyaçlarını sağlardı
28:29ve karşılığında insanlar tanrılara hizmet etmek için çalışırdı.
28:34Bottero şöyle yazar.
28:35Bu tanrılar evrenin ve insanlığın yaratıcıları olmakla kalmayıp,
28:39günbegün onların varlığını ve evrimini yönlendirirlerdi.
28:44Bu nedenle insan yaşamını yöneten sonsuz yükümlülüklerin
28:47olumlu ve olumsuz garantörleri ve koruyucuları olarak kabul edilirlerdi.
28:52Mezopotamyalıların yaşamının her yönü ilahi bir faaliyetin varlığı ile doluydu.
28:57Hatta giydikleri giysiler bile.
29:00Mezopotamya'da giysiler sosyal statüyü yansıtır ve belirlerdi.
29:05Bertman şöyle belirtir.
29:07Arkeologlar tekstilin insanın ilk icatlarından biri olduğunu doğruluyorlar.
29:12Bitki lifleri Paleolitik çağda yaklaşık yirmi beş bin yıl önce
29:16giyim için bükülmüş, dikilmiş ve örülmüş olabilir.
29:20Ancak yün Mezopotamya'da en yaygın kumaş türüydü.
29:24Daha pahalı giysiler için ise keten kullanılırdı.
29:28Pamuk M.Ö. 700 civarında Asurlular döneminde Mısır ve Sudan'dan ithal edilene kadar kullanılmamıştı.
29:36İpek ise muhtemelen Romalılar dönemine kadar Çin'den ithal edilmemişti.
29:54Sümerler kendilerinden sonra gelen Babilliler gibi
29:57Antik Mısırlıların sahip olduğu gelişmiş ölü kültüne sahip değillerdi.
30:03Antik Mısırlılar ölüleri hayatta sevdikleri herşeyle birlikte,
30:07sevilen edebi eserler de dahil olmak üzere donatırlardı.
30:11Babilliler de bu kültüle sahip değildi.
30:14Antik Mısırlılar ölüleri hayatta sevdikleri herşeyle birlikte,
30:18sevilen edebi eserler de dahil olmak üzere donatırlardı.
30:22Bu nedenle bize ulaşan Sümer ve Babil edebi eserleri,
30:26tapınaklar ve kralların yani tanrıların yeryüzündeki temsilcilerinin kütüphanelerinde saklanan kil tabletlerle sınırlıdır.
30:34Bu kütüphaneler yalnızca dini literatürü içeriyordu.
30:38Teolojik incelemeler, tanrılara ilahiler, mezmurlar, büyüler, kehanetler, bilimsel incelemeler
30:45ve rahiplerin de dini literatüre dahil ettiği destanlar.
30:50Bu nedenle birçok astrolog, antik Güney Mezopotamya'nın tüm yazılı eserlerinin sadece teolojik nitelikte olduğunu düşünüyordu.
30:59Ancak Sümer Edebiyatı ve yazısı alanında önde gelen araştırmacı olan Amerikalı Prof. Cramer bu görüşü paylaşmıyor.
31:06İncelediği literatürde dünyevi konuları da buluyor.
31:10Sümer Edebi mirasına bu yeni yaklaşım, Cramer'ın kitabının değerini önemli ölçüde artırıyor.
31:16Ek olarak kitapta ele alınan edebi ve yazılı eserlerin çoğu,
31:19zamanında Cramer tarafından çeşitli dünya müzelerinde keşfedilmiş,
31:23yorumlanmış ve ayrıntılı açıklamalarla birçok çalışmada yayınlanmıştır.
31:28Ayrıca yazarın zaman zaman Sümerlerin yaratıcılığının bazı unsurlarını
31:33modern kültürde çok başarılı bir şekilde karşılaştırdığına dikkat çekmek gerekir.
31:38Örneğin Nippur'daki bir tapınak arşivinden,
31:41M.Ö. 2. bin yılının başlarına ait bir Sümer hukuki belgesi,
31:45bir davanın ve Sümer mahkemesinin kararının açıklamasını içeriyordu.
31:51Bu belge, Cramer ve meslektaşı Prof. Jacobson tarafından yorumlanmış
31:55ve ardından ABD Yüksek Mahkemesinin bir üyesinin değerlendirmesine sunulmuştur.
32:02Bu üye, neredeyse 4000 yıllık bu davayı inceledikten sonra,
32:06modern yargıçların eski Sümer yargıçlarıyla aynı kararı vereceğini belirtmiştir.
32:13Bize birçok heykel, rölyef ve mezar odalarındaki freskler
32:17ve ebedi taştan yapılmış tapınakların duvarlarına ve pilonlarına oyulmuş görkemli kabartmalar gibi
32:23zengin görsel materyal bırakan Mısır'ın aksine Sümer'den çok az görsel materyal kalmıştır.
32:37SÜMER OKULU
32:42Sümer okulları yazının ortaya çıkmasıyla birlikte gelişmiştir.
32:47Bu yazı, yani çivi yazısı, Sümer'in medeniyet tarihine katkıda bulunmuş en önemli buluştur.
32:53İlk yazılı belgeler eski Sümer kenti Uruk, yani kutsal kitaptaki Ereş kalıntıları arasında bulunmuştur.
33:01Burada piktografik yazıyla kaplanmış binlerce küçük kil tablet bulunmuştur.
33:06Bu tabletler genellikle ticaret ve idari kayıtlar içermekteydi.
33:11Ancak arasında birkaç eğitim metnide bulunmaktaydı.
33:15Ezberlenmesi gereken kelime listeleri.
33:18Bu M.Ö. 3000 yılı kadar erken bir tarihte Sümerli yazarların eğitim konularıyla ilgilendiğini göstermektedir.
33:26Sonraki yıllarda bu eğitim yavaşça gelişmiş ancak M.Ö. 3000 yılının ortalarına gelindiğinde
33:32Sümer'de okuma ve yazma için sistematik eğitim sağlayan bir okul ağı var gibi görünmektedir.
33:40Eski Şirubbak'ta, yani Sümer'in Nuh'unun memleketinde 1902-1903 yıllarında yapılan kazılarda
33:48M.Ö. 2500 civarına tarihlenen okul metinleri içeren birçok tablet bulunmuştur.
33:55Ancak Sümer okulları yalnızca M.Ö. 3000 yılın ikinci yarısında zirveye ulaşmıştır.
34:02Bu döneme ait onbinlerce kil tablet bulunmuş olup yüzbinlerce benzer metnin hala toprağın altında yatmakta olduğu şüphesizdir.
34:12Çoğu tablet idari ve ticari kayıtlarla doludur.
34:16Bu tabletlerden eski Sümer'in ekonomik yaşamının tüm sürecini adım adım izlemek mümkündür.
34:22Ayrıca bu dönemde profesyonel yazar sayısının birkaç bin kişiye ulaştığı anlaşılmaktadır.
34:28Yazarlar genç ve yaşlı olarak ayrılırdı.
34:32Kraliyet ve tapınak yazarları, belirli bir alanda uzmanlaşmış yazarlar ve önemli devlet görevlerinde bulunan yüksek nitelikli yazarlar vardı.
34:41Bu durum Sümer genelinde oldukça büyük sayıda okulun var olduğu ve bu okullara önemli bir değer verildiği izlenimini vermektedir.
34:50Ancak bu döneme ait hiçbir tablet Sümer okullarının sistemini ve öğretim yöntemlerini açıkça göstermemektedir.
34:58Bu tür bilgileri elde etmek için M.Ö. 2. bin yılın ilk yarısına ait tabletlere başvurmak gerekmektedir.
35:05Bu döneme ait arkeolojik katmanlardan çıkarılan yüzlerce eğitim tableti öğrenciler tarafından derste yapılmış çeşitli görevlerle doludur.
35:14Bu tabletler eğitimin tüm aşamalarını sunmaktadır.
35:18Bu tür kil defterler Sümer okullarında uygulanan eğitim sistemini ve orada okutulan programı anlamak için birçok ilginç sonuç çıkarmamıza olanak sağlar.
35:28Neyse ki öğretmenler de okul yaşamı hakkında yazmayı severdi.
35:33Bu kayıtların çoğu da korunmuştur ancak genellikle parçalar halinde.
35:38Bu kayıtlar ve eğitim tabletleri Sümer okulunun görevleri, hedefleri, öğrenciler ve öğretmenler program ve öğretim yöntemleri hakkında oldukça kapsamlı bir bilgi sunar.
35:50Bu insanlık tarihinde bu kadar uzak bir çağ hakkında bu kadar çok bilgi edinebildiğimiz tek örnektir.
36:08SÜMER OKULU
36:13Başlangıçta Sümer okulunda eğitim hedefleri tabiri caizse tamamen meslekiydi.
36:19Yani okul, ülkenin ticari ve dini yaşamında gerekli olan yazarları özellikle saraylar ve tapınaklar için yetiştirmeliydi.
36:27Bu görev Sümer var olduğu sürece merkezi bir görev olarak kalmıştır.
36:32Ancak okul ağının gelişmesi ve eğitim programlarının genişlemesiyle birlikte okullar yavaş yavaş Sümer kültürünün ve bilgisinin merkezleri haline gelmiştir.
36:42Burada o dönemdeki tüm bilgi alanlarında uzmanlaşmış bir tür evrensel bilgin, teoloji, botanik, zooloji, mineraloji, coğrafya, matematik, dil bilgisi ve dil bilim uzmanı yetiştirilmiştir.
36:56Bu bilginler genellikle çağlarının bilgisini zenginleştirmiştir.
37:02Son olarak modern eğitim kurumlarından farklı olarak Sümer okulları edebi merkezler olarak da işlev görüyordu.
37:10Burada sadece geçmişin edebi anıtları incelenip kopyalanmıyor, aynı zamanda yeni eserler de yaratılıyordu.
37:17Çoğu öğrenci bu okulları bitirdikten sonra genellikle saraylarda ve tapınaklarda ya da zengin ve soylu kişilerin işlerinde yazar olarak çalışıyordu.
37:27Ancak bir kısmı hayatlarını bilime ve öğretime adıyordu.
37:32Günümüz üniversite profesörlerine benzer şekilde bu eski bilgelerin birçoğu geçimlerini öğretmenlikten sağlıyor, serbest zamanlarını araştırmalara ve edebi çalışmalara ayırıyordu.
37:46Sümer okulu başlangıçta tapınakların bir ekibi olarak ortaya çıkmış gibi görünse de zamanla tapınaktan ayrılmış ve programı esas olarak layık bir karakter kazanmıştır.
37:56Bu nedenle öğretmenlerin emeklerinin büyük olasılıkla öğrencilerden alınan katkılarla ödendiği anlaşılmaktadır.
38:05Sümer'de ne evrensel ne de zorunlu eğitim vardı.
38:09Çoğu öğrenci zengin veya varlıklı ailelerden geliyordu.
38:13Çünkü fakirlerin uzun süreli eğitim için zaman ve para bulması zordu.
38:18Astrologlar uzun zamandır bu sonuca ulaşmışlardı.
38:21Ancak bu sadece bir hipotezdi ve yalnızca 1946'da Alman astrolog Nikolaus Schneider bu hipotezi dönemin belgelerine dayanan zekice kanıtlarla desteklemeyi başardı.
38:33M.Ö. 2000 civarına tarihlenen binlerce yayınlanmış ticari ve idari tablette yaklaşık 500 yazarın ismi geçmektedir.
38:42Birçoğu isimlerinin yanında babalarının isimlerini ve mesleklerini belirtmiştir.
38:48Schneider tüm tabletleri dikkatlice sıralayarak bu yazarların babalarının ve hepsi de okulda eğitim görmüş yönetici, şehir babası, elçi, tapınak yöneticisi, askeri komutan, gemi kaptanı, yüksek vergi memurları, çeşitli derecedeki rahipler, müteahhitler, denetçiler, yazarlar, arşiv yöneticileri ve muhasebeciler olduğunu belirlemiştir.
39:10Başka bir deyişle yazarların babaları en varlıklı şehir sakinleridir.
39:15İlginç bir şekilde hiçbir belgede kadın yazarın ismi geçmemektedir.
39:20Bu nedenle Sümer okullarında sadece erkeklerin eğitim gördüğü anlaşılmaktadır.
39:25Okulun başında ummiya yani bilgili kişi öğretmen vardı ve okulun babası olarak da adlandırılıyordu.
39:45Öğrenciler okulun oğulları olarak anılıyordu ve öğretmen yardımcıları kardeşler olarak adlandırılıyordu.
39:52Kardeşlerin özellikle kaligrafik örnek tabletleri hazırlama, öğrenci yazı ödevlerini kontrol etme ve öğrencilere öğrendikleri dersleri anlatma gibi görevleri vardı.
40:03Ayrıca çizim öğretmeni, sümer dili öğretmeni, devamsızlık takipçisi ve sopa sahibi ki bu muhtemelen okulda disiplin sorumlusuydu gibi öğretmenler de vardı.
40:14Hangisinin rütbesinin daha yüksek olduğunu söylemek zor.
40:18Sadece okulun babasının okulun fiili yöneticisi olduğu bilinmektedir.
40:25Okul personelinin maaş kaynakları hakkında hiçbir bilgi yoktur.
40:29Muhtemelen okulun babası her birinin payını eğitim ücreti olarak ödemiştir.
40:36Eğitim programlarına gelince burada en zengin bilgiler doğrudan okul tabletlerinden elde edilmiştir.
40:43Bu antik çağ tarihinin gerçekten de benzersiz bir özelliğidir.
40:48Bu nedenle dolaylı kanıtlara veya eski yazarların eserlerine başvurmaya gerek yoktur.
40:54Öğrenci tabletleri ilk sınıf karalamalarından mezuniyet eserlerine kadar,
40:58öğretmenlerin yazdığı tabletlerden ayırt edilemeyecek kadar mükemmel çalışmalara dek elimizdedir.
41:06Bu çalışmalar eğitim kurslarının iki ana programa göre yürütüldüğünü göstermektedir.
41:12Birincisi bilim ve teknolojiye yönelikti.
41:15Diğeri ise edebi, yaratıcı yetenekleri geliştirmeye yönelikti.
41:19Birinci programın bilgi arzusundan veya gerçeği öğrenme isteğinden kaynaklanmadığını belirtmek gerekir.
41:26Bu program esas olarak Sümer yazısını öğretmeye yönelik bir eğitim süreci içinde gelişmiştir.
41:33Sümer öğretmenleri bu temel görevi göz önünde bulundurarak,
41:36dil sınıflandırması ilkesine dayanan bir eğitim sistemi oluşturmuşlardır.
41:41Sümer dilinin sözlüğü, kelimeleri ve ifadeleri ortak anlamlarına göre gruplara ayırmışlardır.
41:48Bu kelime grupları ezberlenmiş ve yazılmış,
41:50öğrenciler kendi başlarına öğretmeye alışana kadar bu süreç devam etmiştir.
41:56Ancak M.Ö. 2000 yıldan itibaren bu yazı eğitimi mezuniyeti belirleyecek bir derecelendirme süreci içermekteydi.
42:04Mezuniyet birkaç çeşit yazılı sınavı içeriyordu
42:07ve bu sınavlar her öğrencinin bu uzun eğitim sürecinde öğrendiği konular hakkında ne kadar iyi bilgi sahibi olduğunu ortaya koyuyordu.
42:16Eğitim köktenci bir şekilde gramer odaklıydı.
42:19Yani dil bilgisi, yazılı ifade ve dilin diğer kuralları üzerineydi.
42:24Bu eğitim yaklaşımı çağdaş eğitim sistemlerinden oldukça farklıdır.
42:28Bu süreçte öğrenciler önceki nesillerin eğitimli bireyleri tarafından yazılmış eserleri kopyalamış
42:34ve kendi eserlerini yaratmışlardır.
42:37Yazma ve çivi yazısının ustalığı eğitim boyunca odaklanılan ana konulardı.
42:43Yazarların hazırladığı yazılı eserler genellikle öğrencilerin başarılarını ve becerilerini yansıtıyordu.
42:51Edebi program daha yaratıcı ve ilgi çekiciydi.
42:54Sümer yazılı eserlerinde özellikle edebi metinlerde yaratıcı ve orijinal eserlerin oluşturulması destekleniyordu.
43:02Burada yazılı materyallerin üretimi öğrencinin kendi yaratıcı yeteneklerini geliştirmesi
43:07ve sergilemesi için bir fırsat olarak görülüyordu.
43:11Bu bölümde öğrenciler çeşitli yazılı eserler üzerinde çalışarak
43:14dil becerilerini ve edebi yaratıcılıklarını geliştirmekteydiler.
43:19Özetlemek gerekirse Sümer okulları eğitim sisteminin en erken örneklerinden birini sunarak
43:24yazı ve bilgi sistemlerinin gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur.
43:29Eğitimleri hem yazının hem de kültürel bilginin yayılmasına büyük önem vermiştir.
43:35Ve bu özellikler o dönemin eğitim anlayışını oldukça etkileyici bir şekilde yansıtmaktadır.
43:43Bir belge Orta Doğu'da ortaya çıkarılan metinler arasında en insancıl olanlardan biridir
43:48ve bir Sümer okulunun günlük yaşamına adanmıştır.
43:52M.Ö. 2. bin yıldan kalma bilinmeyen bir öğretmen tarafından yazılmıştır.
43:58Anonim yazar, basit bir dille, süslemelerden uzak olarak anlatımına devam eder
44:03ve insan doğasının binlerce yıl boyunca ne kadar değişmediğini gözler önüne serer.
44:09Metindeki Sümerli öğrenci günümüz çocuklarına oldukça benzerdir.
44:14Okula geç kalmaktan korkar çünkü bu durumda öğretmen onun üzerine sopayla vuracaktır.
44:20Gündüz erken kalkınca annesini acele ettirir ki kahvaltısını hızlıca hazırlasın.
44:25Okulda her türlü kusur için öğretmen veya öğretmen yardımcısı onu sopayla döver.
44:31Bu detay şüpheye yer bırakmaz çünkü Sümer işareti bedensel cezayı ifade eder
44:36ve bedeniyle sopa işaretlerinden oluşur.
44:40Öğretmenlerin o dönemdeki maaşlarının tıpkı günümüzde olduğu gibi oldukça düşük olduğu muhtemelen doğrudur.
44:48Öğretmen öğrencilerin ailelerinden aldığı ek hediyelerden çok memnun olurdu.
44:52Metin tabletler evinin bir öğretmeni tarafından kaleme alınmış ve öğrencisine doğrudan bir soru yöneldirmiştir.
45:00Öğrenci, çocukluğundan beri nereye gittin?
45:04Öğrenci cevap verir, okula gittim.
45:07Okulda ne yaptın?
45:09Yazar devam eder. Öğrencinin yanıtı metnin neredeyse yarısını kaplar.
45:14Örneğin şöyle der, ben tabletteki metni ezbere söyledim.
45:17Kahvaltı yaptım, yeni bir tablet hazırladım, yazmaya başladım, bitirdim.
45:23Sonra sözlü ödevi aldım. Öğleden sonra yazılı ödevi aldım.
45:27Okuldan eve döndüm, eve girdim ve babamın önüne oturdum.
45:31Yazılı ödevimi babama anlattım.
45:34Ardından tabletteki metni ezbere okudum ve babam sevindi.
45:38Sabah erken kalktığımda anneme kahvaltımı ver okula gitmem gerekiyor dedim.
45:43Annem bana iki ekmek verdi ve ben evden çıktım.
45:47Okulda öğretmen bana neden geç kaldın dedi.
45:50Korku içinde kalbim çırpınarak öğretmenimin önüne geldim ve saygıyla eğildim.
45:57Ancak saygı gösterisi işe yaramadı.
46:00Bu öğrencimiz için kötü bir gündü.
46:03Öğrenci çeşitli hatalarından dolayı öğretmenleri tarafından sopa ile dövüldü.
46:08Bunlar arasında sohbet etmek, ders sırasında yerinden kalkmak ve izinsiz olarak okulun dışına çıkmak vardı.
46:15Ancak en kötüsü öğretmenin el yazman hiçbir işe yaramaz demesi ve tekrar sopa ile dövmesiydi.
46:22Görünüşe göre öğrenci bu duruma dayanamadı.
46:25Bu nedenle babasına öğretmeni eve çağırmanın ve ona bir hediye vermenin iyi olacağını düşündü.
46:31Yazar devam eder.
46:33Baba oğlunun sözlerini dikkate aldı.
46:36Öğretmeni eve davet ettiler ve o eve girdiğinde ona onurlu bir yer verdiler.
46:41Öğrenci ona hizmet etmeye ve etrafında dolaşmaya başladı.
46:45Ve babasına yazı sanatındaki başarılarını gösterdi.
46:49Baba öğretmeni iyi bir şekilde ağırladı.
46:52Yeni bir giysi giydirdi ve ona bir hediye verdi.
46:55Parmağına bir yüzük taktı.
46:58Böyle bir cömertlikle yumuşayan öğretmen, öğrenciye şiirsel ifadelerle teselli vermeye başladı.
47:04Öğrenciye şöyle dedi.
47:06Genç, sözlerimi küçümsemedin ve unutmadın.
47:10Yazı sanatında mükemmelliğe ulaşabilir ve tüm inceliklerini öğrenebilirsin.
47:16Kardeşlerin arasında en iyi olasın ve arkadaşların arasında önde olasın.
47:21Tüm öğrenciler arasında ilk sırayı alasın.
47:27Öğretmen ve okul yaşamı üzerine yazılmış bu metin, bu neşeli ve iyimser sözlerle sona erer.
47:33Yazarın bu edebi küçük parçasını dört bin yıl sonra yıkıntıların altından çıkarıp,
47:39yirminci yüzyılda bir Amerikan üniversitesi profesörü tarafından okunacağını tahmin ettiği pek mümkün görünmüyor.
47:45Neyse ki bu metin antik çağlarda popüler olmuş ve geniş bir yayılma görmüştür.
47:51Bu elimizde şimdi 21 kopyasının bulunmasıyla anlaşılabilir.
47:56Bu kopyaların 13'ü Philadelphia'daki Pennsylvania Üniversitesi Müzesi'nde,
48:007'si İstanbul'daki Eski Doğu Müzesi'nde, 1'si Louvre'da bulunmaktadır.
48:06Belge çeşitli parçalar halinde günümüze ulaştı.
48:10İlk parça 1909'da genç bir astrolog olan Hugo Radau tarafından yayımlandı.
48:16Ancak bu metnin ortasından bir parçaydı.
48:19Bu yüzden Radau metnin ne hakkında olduğunu anlayamadı.
48:23Sonraki 25 yıl boyunca önemli bilim insanları Stephen Langdon, Edward Sierra ve Henri de Janvier yeni parçalar yayımladılar.
48:32Ancak bu çeviriler hala tüm eserin anlamını açığa çıkaramadı.
48:371938'de İstanbul'da 5 ek parça daha bulundu.
48:42Bunlardan biri oldukça iyi korunmuş bir şekilde 4 sütunlu bir tablette tüm metni içeriyordu.
48:49Ardından diğer parçalar Pennsylvania Üniversitesi Müzesi'nde tanımlandı.
48:54Bunlar arasında 4 sütunlu bir tablette iyi korunmuş bir metin ve birkaç satırı kalan çok sayıda parça vardı.
49:01Sonuç olarak metin neredeyse tamamen geri getirildi.
49:05Birkaç işaret dışında.
49:07Ancak bu sadece ilk aşamaydı.
49:10Bilimsel olarak doğru bir çeviri yaparak eski belgenin geniş bir okuyucu kitlesine sunulması gerekiyordu.
49:16Bu çeviriyi yapmak metni geri getirmek kadar önemliydi.
49:19Ama ne yazık ki çok daha zordu.
49:23Aynı parçalar Sümerologlar Thorkild Jacobson ve Adam Falkenstein tarafından başarılı bir şekilde çevrildi.
49:31Bu çalışmalar ve Benno Lanster Burger'ın ileri sürdüğü yeni varsayımlar ilk tam çevirinin hazırlanmasını sağladı.
49:39Tabii ki Sümer metnindeki birçok kelime ve ifade hala tam olarak net değil.
49:44Ancak gelecekte meraklı bir bilim insanının bu eski belgenin tamamen doğru bir çevirisini yapabileceğinden eminiz.
50:02Sümer Okulu oldukça karanlık ve hoşnutsuz bir yerdi.
50:05Eğitim programı kuru, öğretim sıkıcı ve tek düze, disiplin sertti.
50:11Bu nedenle bazı öğrencilerin çeşitli bahanelerle derse gelmemesi ve zorlu çocuklar haline gelmesi şaşırtıcı değildir.
50:19Bu bizi yazılı olarak kaydedilmiş ilk çocuk suçluluğu vakalarına götürüyor.
50:25Bu konuyla ilgili belgeler kendi başlarına ilginçtir.
50:29Ayrıca Sümerce namluluğu yani insanlık kelimesinin geçtiği ilk örneklerdir.
50:35Bu terim insanlara uygun davranış ve hareketleri ifade etmek için kullanılır.
50:51Bu bölümde antik Sümer okul yaşamına dair elimizden geldiği kadar detaylı bir bakış sunduk.
50:58M.Ö. 2. bin yıldan kalma bu eski metin, insan doğasının zamanla ne kadar değişmediğini,
51:04Sümer'le öğrencilerin okul hayatındaki zorlukları ve öğretmen-öğrenci ilişkilerini açıkça gözler önüne seriyor.
51:12Sümer okul sisteminin, öğretmenlerin düşük maaşları ve öğrencilere yönelik sert disiplinle nasıl işlediğini gösteren belge,
51:19ayrıca tarih boyunca eğitim sistemlerinde yaşanan bazı evrensel zorlukları da yansıtıyor.
51:28Antik Mezopotamya'da günlük yaşam bugünkü yaşamdan çok da farklı değildi.
51:33İnsanlar ailelerini sever, işlerinde çalışır ve boş zamanlarının tadını çıkarırlardı.
51:39Teknolojik ilerlemeler günümüzde bizlerin binlerce yıl önce yaşayanlardan çok daha bilgili ve farklı olduğumuz izlenimini verse de,
51:47arkeolojik kayıtlar farklı bir hikaye anlatıyor.
51:51İyi ve kötü yönleriyle insanların temel ihtiyaçları, istekleri ve günlük yaşamları,
51:56Antik Mezopotamya'da da günümüzdekiyle aynı kalıpları takip ediyordu.
52:03Tarihin derinliklerine yaptığımız yolculuk devam ediyor.
52:08Gelecek bölümlerde Sümerler hakkında çok daha fazla bilgi ve keşifler sizleri bekliyor olacak.
52:15Bir sonraki bölümde görüşmek üzere.