Türkiye ve dünya gündeminde yaşananlara kayıtsız kalmayanların programı Gündem, ekranların öne çıkan ismi Gözde Özyürek sunumu ve alanında uzman isimlerin yorumlarıyla Ülke TV’de izleyicisiyle buluşuyor. Gündem, Türkiye’nin ve dünyanın gündemini meşgul eden olayları farklı yaklaşımlarla ele alıyor, yorumluyor ve olayların perde arkasını tartışıyor.
Türkiye’nin yoğun gündemi ve dünyada yaşanan sıcak gelişmeler Gözde Özyürek'in moderatörlüğünü yaptığı Gündem’de değerlendiriliyor. Siyaset dünyasında meydana gelen krizler, Orta Doğu ve bölge ülkelerinde yaşanan olaylar, küresel gelişmeler ve bu yolla verilmek istenen mesajlar, Türkiye’nin uluslararası ilişkileri, dış politikası ve güvenlik meseleleri Gündem’de masaya yatırılıyor.
Türkiye’nin yoğun gündemi ve dünyada yaşanan sıcak gelişmeler Gözde Özyürek'in moderatörlüğünü yaptığı Gündem’de değerlendiriliyor. Siyaset dünyasında meydana gelen krizler, Orta Doğu ve bölge ülkelerinde yaşanan olaylar, küresel gelişmeler ve bu yolla verilmek istenen mesajlar, Türkiye’nin uluslararası ilişkileri, dış politikası ve güvenlik meseleleri Gündem’de masaya yatırılıyor.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Saatlerimiz 21'i gösteriyor. Ülke TV ekranlarına ve gündem programına hoş geldiniz efendim.
00:00:06Haftanın en sıcak başlıklarını, günün en sıcak başlıklarını konularının masaya yatıracağız her zaman olduğu gibi konuklarımızla birlikte.
00:00:13Hemen konuklarımı takdim ederek başlayayım. Prof. Dr. Esat Arslan, emekli 2 general, bu akşam bizlere eşlik ediyor. Hoş geldiniz hocam.
00:00:21Çok teşekkür ediyorum. Lütfettiniz, geldik tabii ki.
00:00:23Estağfurullah. Uluslararası güvenlik ve hukuk uzmanı Dr. Filiz Değer, bu akşam bizlerle sizlerle hoş geldiniz.
00:00:30Hoş bulduk, iyi yayınlar.
00:00:31Teşekkür ediyorum, sağ olun. Akademisyen Dr. Abdullah Erboğa da bizlerle bu akşam sizlerle hoş geldiniz.
00:00:36İyi akşamlar, iyi yayınlar.
00:00:37Ve Ankara'da yine akademisyen Prof. Dr. Zakir Avşar, bu akşam bizlere eşlik eden isimler arasında. Zakir Hocam hoş geldiniz.
00:00:45Hoş bulduk, iyi yayınlar diyorum efendim.
00:00:48Çok teşekkür ediyorum.
00:00:49Bütün konuklarınızla sizi de saygıyla selamlıyorum.
00:00:51Bizden de sevgiler, selamlar hocam. Teşekkür ediyoruz.
00:00:54Hemen sıcağı sıcağına başlayalım.
00:00:56Çok merak edilen bir konu, Instagram meselesi biliyorsunuz ki, Instagram saatler 21.30'u gösterdiğinde açılacak.
00:01:03Açıklamayı Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu açıkladı.
00:01:08Instagram yetkilileriyle yürüttüğümüz görüşmeler neticesinde, özellikle katalog suçlar meselesi vardı biliyorsunuz ki,
00:01:15bu çerçevedeki talepler karşılandı, Bakan Uraloğlu'nun yapmış olduğu açıklamaya göre.
00:01:20Ve kullanıcılara getirilen sansür konusunda da yine ortak bir çalışma yapma sözü vermeleri üzerine dedi.
00:01:27Saatler 21.30'u gösterdiğinde, bu saatten itibaren erişim engelini kaldıracağız, dedi Bakan Uraloğlu.
00:01:35Zakir Avşar, sizlerle başlayalım efendim.
00:01:38Instagram'ın kapanması, açılması bunları konuşacağız ama,
00:01:43öncelikli olarak bu taleplerin karşılanmasının ayında sonunda zaten karşılanacaktı diyor muydunuz?
00:01:49Bu kadar zamanı çok bulan da var, daha uzun sürebilirdi diyen de var.
00:01:55Siz ne düşünüyorsunuz açılma konusunda?
00:01:58Evet, ben bunu ilk günlerden itibaren karşılanacak diye yazdım, çizdim, televizyon ekranlarında konuştum, ifade ettim.
00:02:06Bu konusundan dolayı kıymetli hanımefendi ve kıymetli konuklar, biliyorsunuz ki bu internet mecraları bazı protokollerle yükümlüdürler.
00:02:16Sadece devletlerin yükümlülükleri yoktur.
00:02:18Aynı zamanda bu mecralarında topluma karşı, insanlığa karşı yükümlülükleri bulunmaktadır.
00:02:23Devletlerin yükümlülükleri bir sac ayağı gibi düşünüldüğü zaman,
00:02:27internete erişim hakkı konusunda öncelikle ilk internet altyapısını test etmek olarak karşımıza çıkmaktadır.
00:02:34Bütün bireylerin internete erişimi artık günümüzde temel haklar kapsamında ele alınmakta.
00:02:40Bazılarda bunu yeni nesil insan hakları olarak ifade etmekte.
00:02:43Her ne olursa olsun kuşkusuz ki karşımıza bir hak olarak tezahür ederek çıktığı için,
00:02:48ne diyeceğiz biz burada?
00:02:50Devletler bu konuda yükümlüdür, ne yapmalıdır?
00:02:52İnternet altyapısını sağlamalıdır.
00:02:54İnternete erişimi vatandaşlar için de, ülkede bulunan bireyler için de mühim hale getirmelidir.
00:03:00Çünkü bu erişimin altyapısını oluşturmak bireylerin kendi imkanlarıyla sağlayabilecekleri şekilde değildir.
00:03:07Çok büyük maddi kaynakları gerektirir.
00:03:10Bu ancak devletler tarafından yapılabilecek hususlar çerçevesindedir.
00:03:15Fakat devletlerin yükümlülükleri bununla bitmiyor.
00:03:18Devletlerin ikinci bir yükümlülüğü daha var.
00:03:20O da nedir?
00:03:21Bilgi güvenliğini, veri güvenliğini sağlamaktır.
00:03:24Çünkü bu ortamda milyonlarca bilgi, veri ne yapmaktadır?
00:03:27Akmaktadır.
00:03:28Elbette ki bununla ilgili bütün düzenlemeleri yapmak durumunda olanlar da kimdir?
00:03:32Devletlerdir.
00:03:33Devletler bu konuda yine uluslararası bir ortamı yaratmakla da mükelleftirler.
00:03:38Çünkü internet dediğimiz ortam sadece ülkenin sınırlarıyla olsaydı elbette bu konudaki düzenlemeler daha kolay bir şekilde gerçekleştirilebilirdi.
00:03:49Ama ülkelerin sınırlarını aşan bir mahiyet kazandığı için internet ortamıyla birlikte bilginin yayılımı, dağılımı
00:03:56elbette ki burada görevli olan yapılardan birisi nedir?
00:03:59Devletlerdir.
00:04:00Bir üçüncüsü daha vardır.
00:04:01Bu çok önemlidir.
00:04:02Zaten Instagram'ın kapatılmasında ya da erişim engellinin getirilmesindeki en önemli hususlardan birisi de budur.
00:04:09Nedir o da?
00:04:10Kişilik haklarının korunması başta olmak üzere.
00:04:13Biraz evvel sizin ifade etmiş olduğunuz katalog suçlar diye.
00:04:17Aslında katalog suçlardan kastığımız nedir?
00:04:19Orada çok kıymetli bir hukukçu arkadaşımız da var.
00:04:22Şudur dünyanın her tarafında ceza hukukuna konu olan belli başlı suçları ifade etmektedir bu katalog suç dediğimiz.
00:04:30Yoksa ya bir katalog var buradan beğendiğiniz suçu alın bu katalog içerisinden seçin gibi bir suç skalası filan değildir.
00:04:37Mesela ben size bu katalog suçlardan bazı başlıkları kısaca aktarayım.
00:04:42Nedir bunlar?
00:04:43Soykırım ve insanlığa karşı suçlar.
00:04:45Nedir bunlar?
00:04:46Göçmen kaçakçılığı, insan ticareti suçları.
00:04:49Nedir bunlar?
00:04:50Kasten öldürme, yaralama suçları.
00:04:51Nedir bunlar?
00:04:52İşkence, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı.
00:04:56Yani pedofili diyoruz ya işte o suçlar.
00:04:59Nedir bunlar?
00:05:00Hırsızlık yağma.
00:05:01Nedir bunlar?
00:05:02Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ticareti.
00:05:05Suç işlemek amacıyla örgüt kurma.
00:05:07Devletin güvenliğine karşı suçlar.
00:05:09Anayasaya karşı suçlar vs.
00:05:11Şimdi baktığınız zaman bu suçlara bu suçlar dünyanın her tarafında 3 aşağı 5 yukarı ceza hukukuna konu olan suçlardır.
00:05:18Yani aslına bakarsanız sadece bir ülkenin sınırları içerisinde kalan suçlar değildir.
00:05:23Dünyanın neresinde bu suçları işlerseniz işleyin mutlaka takibi vardır, cezası vardır.
00:05:28Ama bu o ülkelerin iç hukuku çerçevesinde değerlendirilir.
00:05:32Ama bir suçun artık günümüzde gerçek dünyada işlenmesiyle sanal dünyada işlenmesi arasında da çok bir farkı yoktur.
00:05:40Suç suçtur.
00:05:41Şimdi burada esas mesele nedir?
00:05:43İşte katalog suçlar filan derken biz buradaki esas mesele şudur.
00:05:47Devletlerin bu suç ortamların önlenmesi gibi sanal ortamda da ağ toplumunda da yine nedir?
00:05:54Bir görevi vardır.
00:05:56Yani bir sacayağı düşünün.
00:05:58Birisi internete erişimi için altyapıyı sağlamak, birisi veri güvenliğini temin etmekse,
00:06:04birisi de suçların önlenmesi, suçların cezalandırılması konusunda bu ortamlarda da devletlerin tedbir alması gibi yükümlülükleri vardır.
00:06:13Yani şimdi internet ortamında Instagram'la ilgili bir erişim engeli getirildiği zaman bazıları haksız olarak dediler ki ya devlet ne yapıyor?
00:06:23Yani niçin bizim özgürlüklerimize müdahil oluyor?
00:06:26Kimsenin özgürlüklerine burada müdahil olmak gibi bir amaç yok.
00:06:29Tam tersinde ne var?
00:06:31Hukukun üstünlüğünü her yerde temin etmek gibi bir çaba var.
00:06:35Doğal olarak da burada şunu da düşünmek lazım.
00:06:38Bu tür mecraların hepsi ticari mecralardır.
00:06:41Bu tür mecralar ticari mecralar olduğu için nedir?
00:06:45Mutlaka karlık ve berimlik esası üzerine düşünürler.
00:06:48Türkiye'de 50 milyon bireysel tüketici var.
00:06:51Instagram'a giren, kullanan bir nevi orayı tüketen insan var biliyorsunuz.
00:06:56Doğal olarak da bunlar Instagram için nedir?
00:06:58Birer müşteridir.
00:06:59Bu kadar müşteriden hangi işletme vazgeçebilir soruyorum size.
00:07:03Hiç kimse bu kadar büyük bir müşteri kitlesinden vazgeçemez.
00:07:06Burada esas ticareti yapan, parayı kazanan ve insanlara ihtiyacı olan yapı neresidir?
00:07:12Instagram'dır.
00:07:13Instagram'da bütün diğer internetteki platformlar gibi internet protokollerine uymayı kabullenerek
00:07:20zaten yayıncı olmuş, taşıyıcı olmuş yapılardır.
00:07:24Bunların da mutlaka bu uluslararası kodlanmış kurallara uymaları gerekmektedir.
00:07:30Bu uluslararası kodlanmış kurallar içerisinde ne vardır?
00:07:33Biraz evvel ifade etmiş olduğum bu tür hususlarda mutlak suretli veri güvenliğini temin etmek,
00:07:40aynı zamanda kişilik hakları konusunda ve yine katalog suçlar içerisinde parantezi aldığımız suçlar noktasında
00:07:47suçun önlenmesi, suçların cezalandırılması gibi hususlarda iş birliği gerçekleştirmek gibi yükümlülükleri vardır.
00:07:54Şimdi burada da Türkiye doğal olarak ne istemiştir?
00:07:57Bu konuda iş birliğini istemiştir.
00:07:59Instagram dediğimiz yapı bunu Amerika'da yapmaktadır, bunu İngiltere'de yapmaktadır,
00:08:05Fransa'da yapmaktadır, Almanya'da yapmaktadır, dünyanın birçok ülkelerinde bunu yapmaktadır.
00:08:11Türkiye'ye gelince hayır biz bunu yapmayız gibi bir şeyi söylemez zaten.
00:08:15Hakkı da yoktur, lüksü de yoktur, böyle bir hukuksal sığınacağı dalı da yoktur.
00:08:21Bunu bizim ülkemizde bazıları özgürlük diye paketleyip bize vermeye uğraşırlar.
00:08:27Fakat burada özgürlük dediğimiz zaman bunlar taşıyıcı platformlardır.
00:08:31Bakın bunlar özgürlük sağlayıcı platformlar değil bunlar taşıyıcı platformlardır.
00:08:36Taşıyıcı platform şayet sizin mesajınızla ilgili bir sansüre gidiyorsa
00:08:41o zaman zaten özgürlüğünüzü önleyen kimdir? Onlardır.
00:08:45Bakıyorsunuz ki kendilerinin çizmiş olduğu ideolojik çerçeveleri bazı algoritmik yollarla ne yapıyorlar?
00:08:52Size dayatıyorlar fakat sizin mesajlarınızı ulaştırmamak için de yine algoritmayı kullanabiliyorlar.
00:08:59O zaman özgürlüğü kim engelliyor?
00:09:02Özgürlüğü bunlar engelliyor.
00:09:04Özgürlük engellemek gibi bir hakları var mı?
00:09:06Eğer konusu itibariyle suç teşkil etmiyorsa, biraz evvel saymış olduğum suç kategorilerinin herhangi birisine girmiyorsa
00:09:14o zaman bunu engellemek gibi bir hakları, görevleri, ödevleri olamaz.
00:09:18Böyle bir yükümlülükleri de yoktur.
00:09:20Bize ideoloji de yine buraları ne yapamazlar? Dayayamazlar.
00:09:24Dolayısıyla burada karşımıza bir dijital faşizm çıktı.
00:09:27Bir algoritmik diktatörlük çıktı.
00:09:30Buralarda bizim için nedir?
00:09:32Ağ vatan veyahut da siber vatan dediğimiz oluşumlardır.
00:09:36Elbette ki Türkiye'de kendisi ne yapmıştır?
00:09:39Burada devreye girmiştir.
00:09:40Kendi insanlarını koruyacak mekanizmayı işletmek üzere.
00:09:44Çünkü niye?
00:09:45Bu altyapıda münhasıran yetkili olan kimdir?
00:09:48Devlettir.
00:09:49Madem ki altyapıyı döşüyor devlet.
00:09:51Bütün bu ortamı hazırlıyor internete erişim için.
00:09:55Buradaki erişim imkanlarını sağlayan devletin burayı kullanarak
00:10:00ticari bir mecra olarak ortaya çıkmış olan yapılara karşı da
00:10:05insanların toplumunun hassasiyetlerini, değerlerini
00:10:08ve suç teşkil eden hususların önlenmesini isteme hakkı da doğacaktır elbette.
00:10:14Nitekim ben bunu her zaman söyledim.
00:10:16Dedim ki çok fazla uzun sürmez otururlar masaya ve masaya oturdukları zaman da
00:10:21Türkiye'nin argümanları son derece sağlam olduğu için, doğru olduğu için,
00:10:25uluslararası hukuka uygun olduğu için, internet protokollerine uygun olduğu için
00:10:30uyarlar bir şekilde de ne olur bu iş çözümlenir demiştim.
00:10:34Yani doğal olarak da iş bu noktaya doğru geldi.
00:10:37Çünkü onların vazgeçemeyeceği kadar büyük bir pazar var Türkiye'de.
00:10:42Bu pazardan vazgeçemezlerdi.
00:10:45Ve doğal olarak da ne oldu? Bugün çözüm noktasına geldi.
00:10:48Ama burada bir hususu daha müsaadenizle ifade edeyim.
00:10:51Son cümlem olsun.
00:10:52Bu aslında bütün dünyada bu ağ toplumu için örnek teşkil edecek bir neticeyle sona erdi.
00:11:01Niye? Şundan dolayı bütün ülkeler artık ne yapacaklar?
00:11:05Bu ağ toplumundaki dijital faşizme karşı, algoritmik diktatörlüğe karşı
00:11:11haklarını arayabilecekler.
00:11:13Türkiye'nin yapmış olduğu bu çalışma muazzam bir şekilde buradaki düzensizliği,
00:11:20faşizmi yıkacak bir netice vermiştir.
00:11:23Bu bakımdan da ben kıymetli, değerli devlet adamlarımızı, bu konuda çalışanları tebrik ediyorum.
00:11:30Bütün dünyaya örnek olacak ve ağ toplumunu yeniden şekillendirecek,
00:11:34bu diktatörlüğü yıkacak bir neticeyle karşı karşıya olduk.
00:11:40İyi bir neticedir, güzel bir neticedir. Hayırlı olsun diyorum.
00:11:43Çok teşekkür ediyoruz hocam değerli yorumlarınız için.
00:11:46Filiz Hanım sizlerle devam edelim.
00:11:48Şimdi katalog suçlar mevzusunu biraz açmanızı rica edeceğim.
00:11:51Biz bunun aslında mücadelesini verdi.
00:11:54Bakan da görüşme yaptı.
00:11:56Geçtiğimiz günlerde yine böyle bir açılacak gibi oldu.
00:11:59Sonrasında anlaşılamayan bazı konular oldu.
00:12:02O konulardan biri katalog suçlar meselesiydi.
00:12:04Katalog suçlar çerçevesinde neler var?
00:12:08Siz açarsanız seviniriz.
00:12:10Bir de kullanıcılara getirilen sansür konusunda ortak bir çalışma yapma sözünü verdiklerini söylüyor.
00:12:17Bu sansür konusunda ne gibi bir gelişme kat edilmiş olabilir sizce?
00:12:22Katalog suçlarla başlayalım.
00:12:25Katalog suçlar özel bir takım koruma tedbirlerinin uygulanacağı suç tipleridir.
00:12:31Bu belirli sayıdadır, sınırlı sayıdadır.
00:12:36Az önce değerli hocamın da dediği gibi devlete karşı işlenen suçlardan ulusal milli güvenlik,
00:12:44uluslararası suçlar dediğimiz soykırım suçu, insan ticareti, göçmen kaçakçılığı,
00:12:51uyuşturucu, kasten adam öldürme, uyuşturucu ticareti gibi çok bütün dünyada suç olan,
00:13:03suç olarak kabul edilen katalog suçlarda ne tür tedbirler uygulanabiliyor?
00:13:09Teknik takip yapılabiliyor, dinleme iletişim kayda alınabiliyor, özel olarak takip edilmesi gereken suçlar oluyor.
00:13:18Yani bir katalog suç işlenmişse, katalogdan bir suç işlenmişse o zaman bu tedbirlere de hukuk başvurabiliyor.
00:13:30Ben şundan bahsetmek istiyorum, ceza mantığında, ceza hukuk mantığında hep sanığın yerine geçip düşünürüz.
00:13:39Kurallar hep sanık gözüyle değerlendirilir ve korunur.
00:13:44Çünkü hukuk mantığında sanıklar masum olduklarını ispatlamak zorunda değildir.
00:13:51Savcı tarafından bir iddiada bulunur ve yargılama sırasında, koğuşturma sırasında deliller toplanır.
00:13:58Ve kişinin gerçekten o suçu yüzde yüz işlediğine dair kanaat getirildiği zaman kişinin mahkumiyetiyle sonuçlanır.
00:14:07Dolayısıyla buna da biz şey diyoruz, yani şüpheden sanık yararlanır ilkesi diyoruz.
00:14:12Ama burada işin bir de mağdur tarafı var.
00:14:15Mağdur tarafından baktığımızda mağdur psikoloji denen de ayrı bir şey var.
00:14:19Bilim var, bir etimoloji diyoruz buna.
00:14:22Bir takım kişiler mağduriyete çok yakındır.
00:14:26Şöyle bir örnek vereyim size.
00:14:28Çok basit olacak ama sık sık ev değiştiren insanlar, sık sık evlerini taşıyan insanlar daha çok suçu açıktırlar.
00:14:37Çünkü sürekli yıllarca aynı mahallede oturan insanın oturduğu yerdeki esnaflar vesaire o kişiyi korurlar, gözetirler gibi.
00:14:47Şimdi Instagram açısından baktığımızda bir mağdur, potansiyel bir mağdur kitlesi var.
00:14:55Kadınlar, çocuklar, yaşlılar korunması gereken kişiler başta olmak üzere.
00:15:04Ve bu sosyal medya üzerinden hem işlenen hırsızlık, dolandırıcılık, cinsel istismar, kasten öldürme gibi suçlar yaşanıyorken
00:15:15işin öbür tarafında devlet güvenliğine karşı da suçlar işleniyor.
00:15:20Büyük bir sosyal medya şirketiyle karşı karşıyayız.
00:15:24Bu bir uluslararası şirket.
00:15:26Ve uluslararası şirket karşısında bir vatandaşı düşünelim.
00:15:30Buradaki dengesizliği görebiliyoruz.
00:15:33Bir şahsın bir uluslararası şirkete karşı mücadele etmesi ve hakkını savunması zordur.
00:15:40Burada terazideki dengenin devlet tarafından sağlanması gerekiyor.
00:15:46Tıpkı işte karma hukuk dallarında olduğu gibi.
00:15:51Yani devletin zayıf olanın yanında karşı tarafı aleyhine bir müdahale etmesi gerekiyor.
00:15:58Hocam bir de bu konuda şunu da sormak istiyorum.
00:16:01Şimdi devletin yasaları kanunları olur, bu şirketin ilkeleri olur.
00:16:06Şimdi sanki şirketin yasaları var, kanunları var da bunun üzerine gidiliyor veya bu çiğneniyor gibi davrandı şirket.
00:16:15Aslında yani ilkeler çerçevesinde bakıldığı zaman yasalarla mukayese edilemeyecek ölçü de kalıyor normal şartlarda.
00:16:23Ama bu kadar günlerdir sürecek sizce ne vardı yani?
00:16:27Hangi konuda bu kadar diretildi ya da mantıklı mıydı?
00:16:32Bizim açımızdan ve vatandaşımız açısından baktığımızda evet mantıklıydı.
00:16:36Onlar açısından baktığımızda tabii ki onların ilkeleri işte topluluk kuralları diyorlar ya ilkeler.
00:16:43Bu sonuçta özel bir şirket ve bir kullanıcı ana hitap ediyor.
00:16:49İnanılmaz gelirler dönüyor, inanılmaz aynı zamanda suçlar da işleniyor bunlar üzerinden.
00:16:57Haksız rekabet vesaire bunlar işin gerçekten artık masum tarafı.
00:17:02Bir de işlenen suçlar söz konusu.
00:17:05Böyle bir durumda şimdi özellikle uluslararası suçlar dediğimiz suçlarda her devlet tarafından aslında bu uluslararası suçlar kabul edilmiştir ve cezalandırılması gerekir.
00:17:17Mülkilik sistemi diyoruz biz yani bir suç meydana geldiğinde işte hangi devletin kanunlarına göre yargılanacak.
00:17:24O konuların içerisine giriyor aslında bunlar.
00:17:27Yani evet bir Facebook, Instagram meta dediğimiz her ne kadar kendi ülkeleri olsa da sonuçta merkezlerin bulunduğu yerdeki bağlı oldukları devlette de uluslararası suçlar konusunda kendi yasal düzenlemeleri var.
00:17:44Peki teşekkür ediyorum.
00:17:46Bir tane devam edelim Mesut Hocam.
00:17:48Bu açılma mevzusunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
00:17:51Açılmadan evvel Zakir Bey de buradayken yani ben Filiz Hanım da burada tabii çok şey biliyorum.
00:17:58Bazı özellikle bu konudaki fake hesaplara doğru yani VPN diyoruz biz değil mi VPN'e doğru.
00:18:05Şimdi bu yasak çerçevesinde bunu indiren çok fazla kişi oldu programı kullanabilmek adına.
00:18:13Ama bununla ilgili de bir çok tabii ki güvenilirlik konusunda bir altını çizmemiz gereken bir şey var.
00:18:19Evet yani bunu dikkat çekmek hem de Zakir Hocam da bu şekilde bir de şöyle bir şey var.
00:18:23Zakir Hocam onu çok daha iyi cevap verecektir.
00:18:26Buna bir ceza gelip gelmemesi konusunda.
00:18:29Siz bekliyor muydunuz normalde?
00:18:31Ben şahsen çünkü halkı korumak adına zannediyorum Zakir Hocam da halkı korumak adına mutlaka ve mutlaka.
00:18:39Çünkü nedir VPN'i tekrar şey yapalım.
00:18:42Virtual Private Number.
00:18:46Şimdi bu nedir? Özel ağ.
00:18:49Yani size bir sanal ağ koyuyor ama sizi özel bir şekilde şifreliyor.
00:18:54Şimdi burada bir takım şeyler var.
00:18:57Ben biliyorsunuz yani haddim olmayarak değil ASELSAN Yönetim Kurulu üyeliği de yaptım.
00:19:02Yani bu konularla çok uzun zaman uğraştım.
00:19:05Şimdi şöyle bakıyorum.
00:19:07Mesela Rusya Federasyonu'na bakıyorum.
00:19:10Biraz evvel konuştum.
00:19:11Facebook yasak.
00:19:12X yasak.
00:19:13Instagram yasak.
00:19:14Youtube'u da yasaklayacaklar yakında.
00:19:16Biraz evvel yani buraya gelmeden önce kanala gelmeden önce Rusya'dan konuştuğum arkadaşlarım bunu söylediğini çözdü.
00:19:24Tabii ki Sayın Milli Eğitim Bakanımızın bir de başka olarak dijital faşizme girmek istemiyor.
00:19:32Belki ikinci kısımda bunu da ortaya koymamız lazım.
00:19:35Ama Instagram ve Roblox olayını da burada tartışmamız lazım.
00:19:40Niye Roblox'u?
00:19:42Çünkü 15 milyon Türkiye'de kullanıcısı var.
00:19:46Görüyoruz işte televizyon ekranlarında ağlayanlar kendisini şey yapanlar.
00:19:51Hocam tatillerini iptal edenler.
00:19:53Tatillerini iptal edenler.
00:19:54Doğum günlerini iptal edenler.
00:19:56Ya inanılacak.
00:19:57Roblox ondan daha bir felaket.
00:19:598-10 yaşındaki çocuklar Roblox'un geleceği ne olacak?
00:20:05Belki annesinin babasının...
00:20:07Ben o uygulamanın ismini ilk kez duydum hocam.
00:20:09Yasaklanınca öğrendim öyle diyeyim.
00:20:10Öyle mi diyeyim?
00:20:11Ben şahsen Roblox'u buraya gelmeden önce Roblox oynayan çocuklarla 1-2 saat geçirdim.
00:20:19Ben iyiyimdir o konuda.
00:20:21Roblox'u inanılmaz bir felaket şekilde.
00:20:25Bilmiyorum ben Ezakin Hocam'a şunu soracaktım.
00:20:28Buyurun.
00:20:29Yani şimdi farklı bir ülkede sanki orada yaşıyormuşçasına bir fake hesaptan oraya girip değil mi efendim?
00:20:39Ve ondan sonra bu mutlaka Filiz Hanım da cevap verir.
00:20:43Bu katalog suçlarının dışında olarak söylüyorum.
00:20:46Bunun güvenlik riskleri var.
00:20:49Bir ceza olarak şu anda tanınlanmamış.
00:20:52Yani şu anda ben incelediğim kadarıyla tanınlanmamış.
00:20:56Acaba yakın gelecekte bu konu tanınlanması gerekir mi?
00:21:01Halkı koruma kaçırıyor.
00:21:03Bakın anayasal olarak vatandaşı korumak da görevlisiniz.
00:21:06Ne olabilir?
00:21:07Hemen onu söyleyeyim.
00:21:09Yani kötü niyetli VPN sağlayıcıları ne yapar sizin?
00:21:13Bir anda internet kesilir ve sizin internetiniz korunmasız hale gelir.
00:21:19Korunmasız hale geldiğiniz zaman size ait özel bilgiler karşı tarafa geçer.
00:21:25Bankadaki hesaplarınız dahil olmak üzere her şeye el konulur.
00:21:29Yani o kadar değil.
00:21:30Efendim ben VPN'e girdim.
00:21:32Ay beleş, beleş girdim.
00:21:35Hiç de öyle değil.
00:21:36Paralı.
00:21:37Sonra buna biz yine internet dilinde çok önemli bir lafla ifade ediyoruz.
00:21:43Yani söylediğim DNS dediğimiz olay.
00:21:46No lock olması lazım.
00:21:48Yani parasızdan çok paralı bir efendim özellikle VPN'le girmeleri lazım.
00:21:57Yani bunu Zakir Hocam biraz evvel ticari boyutunu da içerisine sokarak bir şey verdi.
00:22:03Zakir Hocam ben bu kadar bir giriş yaptım.
00:22:06Lütfederseniz hem halkımızın bir şekilde bilinçlenmesi açısından ve çocukların yani ipinin tutulması açısından ebeveyn olarak ne yapmalıyız?
00:22:19Çok güzel bir soru sordu Esat Hocam.
00:22:22Aslında bu konuya bu dijital faşizme konusuna geçecektik Zakir Hocam ama
00:22:27şimdi şöyle isterseniz sosyal medya üzerinden diğer uygulamalar üzerinden de örnek vererek gidelim.
00:22:34Az önce Esat Hocam YouTube'dan da örnek verdi.
00:22:37Roblox'la başlayalım isterseniz.
00:22:39Bir de VPN mesela kullanıcıları dediği gibi bundan sonra böyle bir yasa kanun çıkma ihtimali var mı?
00:22:47Yani böyle bir yasak geldi diyelim bu uygulamanın indirilirken bir kez daha düşündürtecek bir durum mesela olabilir mi önümüzdeki süreçte?
00:22:57Evet saygıdeğer Paşa'ma da sizlere de çok teşekkür ediyorum.
00:23:01Abdullah Bey kardeşim de kusura bakmasın sıra ondaydı ben tekrar konuşmak gibi bir şeye geçeceğim ama
00:23:07şimdi burada birkaç hususu ifade etmek istiyorum o da şudur.
00:23:12Ben geçmişte Radyo Televizyon Üskurlu Üyeliği Başkanlığı yaptım.
00:23:15O süreç içerisinde medya okuryazarlığı dediğimiz bir kavramı toplumumuzla tanıştırdık ve okullarda ders haline getirdik.
00:23:23Daha sonra saygıdeğer Zahit Akban Bey benden sonra RTÜK Başkanı olan değerli büyü ne yaptı?
00:23:30Bu konudaki çalışmaları daha da geliştirdi.
00:23:33Şimdiki Radyo Televizyon Üskurlu'numuz değerli üyeleri başkanı da yine aynı şekilde bu hassasiyeti büyük ölçüde sergiliyorlar.
00:23:41Kuşkusuz ki bir teknoloji varsa o teknolojiyle ilgili olarak sorgulayıcı bir anlayışın mutlaka oluşması gerekmektedir.
00:23:49Onun kullanımı noktasında elbette ki bu anlayışın bir şekilde gerçekleşmesi gerekmektedir.
00:23:55Sosyolojik olarak da bu hep böyle olmuştur.
00:23:57Şimdi bakıyorsunuz yeni kavramlar hayatımıza giriyor.
00:24:00Ağ toplumu diyoruz değil mi?
00:24:02Mesela ağ toplumu kavramı artık hayatımıza girdi.
00:24:05Siber güvenlik diyoruz, siber alem diyoruz, siber dünya diyoruz, dijital faşizm dedik, algoritmik diktatörlük dedik.
00:24:14Yani bakın konuyla ilgili o kadar çok kavramı bir anda kullandık ki kuşkusuz ki bu kavramlar varsa bu kavramlarla ilişkili olarak bazı düzenlemelerin de olması gerekmektedir.
00:24:26Bu düzenlemeler bazen ulusal normlar olarak karşımıza çıkar bazen de uluslararası normlar olarak karşımıza çıkar.
00:24:34Şimdi bu ağ toplumu içerisindeki düzenlemeler kuşkusuz ki önemli ölçüde uluslararası düzenlemeler olarak karşımıza çıkmak zorundadır.
00:24:42Çıkacaktır, çıkıyor da ve bu konuda çalışmalarda gerçekleştiriliyor.
00:24:46Bu medya okuryazarlığı meselesine şöyle dönmek istiyorum.
00:24:50Medya okuryazarlığı ilk defa bu dünyada ne zaman tartışılmış biliyor musunuz?
00:24:551930'lu yıllarda tartışılıyor.
00:24:57Dünyanın gündemine giriyor.
00:24:591930'lu yıllardaki dünyadaki medya mecralarını bir düşünün tahayyül edin ne var?
00:25:04Yani daha henüz yeni sinema var.
00:25:08Televizyon henüz yok dünyada bu kadar yaygın değil.
00:25:11Radyo var gene yaygın değil.
00:25:14Gazete var bu kadar yaygın değil.
00:25:17Dergi var kitap var ama bütün buna rağmen diyorlar ki bu kadar medya mecra karşısında bizim gençlerimizin çocuklarımızın duruşu ne olacak bunu düşünelim.
00:25:27İnsanlık bunu o zamandan düşünmeye başlıyor.
00:25:30Biz bunu gündeme aldığımız zaman medya okuryazarlığı meselesini sene 2000'li yıllardı bakın.
00:25:36Şimdi ise ne oldu?
00:25:38Mecralar değişti.
00:25:39Televizyon o zaman neydi?
00:25:40Birinci ekrandı.
00:25:41Birinci ekran karşısında vakit geçirme çok fazlaydı ve biz hep şundan yakınıyorduk.
00:25:46Anneleri babalar da şöyle uyarıyorduk.
00:25:49Ekranlar sizin yerinize geçmez, ebeveynlik yapamaz.
00:25:52Çocuklarınız da sizin çocuklarınızın dadısı değildir.
00:25:55Lütfen anne babalar çocuklarınızla ilgilenin.
00:25:58Onlarla ilgili olarak gerekli hassasiyeti gösterin.
00:26:01Ekranlara terk etmeyin diye uyarlar yapıyorduk.
00:26:05O zamanki ekranlara terk etmeyin uyarısı yaptığımız yapılarda eşik bekçiler vardı televizyonlar için söylüyorum bakın.
00:26:12Nedir bu?
00:26:13O televizyonların yayın kurulları, boardları, yöneticileri değil mi?
00:26:17Çok nitelikli gazeteciler, yayıncılar oralarda görev yapıyordu.
00:26:21Hukukçular görev yapıyordu.
00:26:22Yine hukuki sorumluluklarını ulusal perspektiften belirleyebiliyorduk.
00:26:27Şimdi ağ toplumundayız.
00:26:29İkinci ekran dediğimiz bir yapı var.
00:26:31Bilgisayarlar, tabletler, telefonlar artık bu ikinci ekranın kullanımı birinci ekranın çok çok önüne geçmiş vaziyette.
00:26:38Herkes hatta birinci ekranı bile çoğu zaman nereden takip ediyor?
00:26:42Bu ikinci ekranlar üzerinden takip ediyor.
00:26:45Yani çocuklarımızın eline biz bir takım internete erişim vasıtalarını verdiğimiz zaman mutlak surette onlarla şöyle bir muamele yapamayız.
00:26:56Ya işte çocuk oyalansın.
00:26:58Vakit geçirsin veya işte oralarda dolaşsın gibi bir zihniyet içerisinde olursak çocuklarımızı son derece kontrolsüz bir alana itmiş oluruz.
00:27:07Her şeyi bir tarafa bırakalım.
00:27:10Çocukların anne ve babasının anne babalık yükümlülükleri hangi teknoloji gelirse gelsin, hangi mecra ortaya çıkarsa çıksın sona ermez.
00:27:20Tam tersine daha yüksek bir sorumluluk içerisindeyiz.
00:27:23Hocam şimdi psikologlar da aslında bu konuya başka açıdan bakıyor.
00:27:27Yani üç yaşına kadar çocuklara telefon dahi verilmemesi yani ekranla tanışmaması konusunda.
00:27:32Hiç vermemek lazım.
00:27:34Üçe de vermemek lazım, beşe de vermemek lazım.
00:27:37Yani şimdi bakın bir gerçeği ortaya koyalım.
00:27:40Yani çocuklarımızın bilisel, kognitif gelişim çağı içerisinde biz bunları çocuklarımızın eline verirsek çocuklarımızın zaten gelişimine mani oluyoruz.
00:27:48Çok öyle çocuklarımızı zeki, parlak, pratik insanlar olarak falan yetiştirmiyoruz.
00:27:54Tam tersine ne yapıyoruz?
00:27:56Yerinden kalkmayan, obes, yeteneksiz, gelişimini önlemiş olduğumuz varlıklara doğru dönüştürüyoruz.
00:28:03Yani çocuklarımıza hiç iyilik etmiyoruz.
00:28:05Çocuklarımızın sorun çözme kabiliyetlerinin önüne geçiyoruz.
00:28:08Gerçek hayatla mücadele etme yeteneklerini engellemiş oluyoruz.
00:28:11Halbuki çocuklar oyunla öğrenirler.
00:28:13Oyun da nerededir?
00:28:14Sokakta kendi çağdaşlarıyla.
00:28:16Hocam orada da şimdi ebeveynlerin şöyle bir savunması oluyor.
00:28:18Bazen kavga ederler, bazen barışırlar.
00:28:21Şöyle bir savunması oluyor ebeveynlerin.
00:28:23Çocuk ağlıyor, yemek yedirecek diyelim.
00:28:25Yemek yemiyor, telefonu veriyor ya da o anda bir çizgi film açıyor vs. onu izlerken.
00:28:30Ya da işte biraz dinleneyim.
00:28:32Bu dediğiniz kısım evet buna giriyor belki ama işte o anda çocuğun yemek yemesi için bile aslında kullanılıyor.
00:28:40Çocuklarımıza o ağlama özelliğini de biz kazandırıyoruz bu aletlerle birlikte.
00:28:45Yemek yememe, protesto etme gibi özelliğini de biz kazandırıyoruz.
00:28:49Çünkü hemen onu dayadığımız için ağlıyor diye çocuk da onu bir yöntem olarak belirliyor.
00:28:54Ve bir süre sonra bağımlı hale geliyor.
00:28:56Bakın bağımlıklar da çeşitlendi.
00:28:58Bunun içerisinde artık ağ bağımlı dediğimiz bir bağımlı türü de var.
00:29:03İnternet bağımlı dediğimiz bir bağımlı türü de var.
00:29:06Bağımlık dediğimiz şey nedir?
00:29:07İnsanın aciz kaldığı hallerdir.
00:29:09Yani artık kendi iradesinin dışında bir noktaya doğru kendisini taşıdığı hallerin adıdır bağımlık dediğimiz şey.
00:29:17Tanımlamaya kalkışırsak.
00:29:19Dolayısıyla da çocuklarımızın irade kullanımının önüne doğru geçiyoruz.
00:29:22Hiçbir şekilde iyilik falan yapmıyoruz.
00:29:24Tam tersine kötülük yapıyoruz.
00:29:26Çocuklarımız ağladığı zaman tablet yerine çocuklarımıza bire bir ilgi içerisinde olsak yine o çocuklar bu sefer ne yapacaklar?
00:29:33Öyle bir alışkanlık içerisinde büyüyecekler ve gelişecekler.
00:29:37Bundan 30 yıl evvel tablet mi vardı da çocuklar ağladığı zaman onu mu önüne dayıyorduk yani mesela?
00:29:43Yani aslında biraz ödül ceza gibi oluyor değil mi hocam?
00:29:47Şimdi çocuklarımızı cezalandırıyoruz.
00:29:50Ödüllendirmiyoruz.
00:29:52Bunları yaparak bakın biz kendi sorumluluğumuzdan kaçıyoruz.
00:29:56Çocuklarımıza karşı ilgisizliğimizi zirveye doğru taşıyoruz.
00:30:00Şimdi ben bunları söylüyorum diye bana kızanlar da olabilir.
00:30:03Yani bunu biliyorum.
00:30:05Ya hoca da nerede kaldı, hangi çağda kaldı falan diyenler de olabilir.
00:30:08Ama bunu ben şu yetkinlikle söylüyorum.
00:30:11Ben bu ülkede geçmişte muzur kurulu vardı.
00:30:13O kurulda çalışmış bir insan olarak söylüyorum.
00:30:15Lütük'te görev yapmış bir insan olarak söylüyorum.
00:30:18Reklam kurulu başkanlığı yapmış bir insan olarak söylüyorum.
00:30:21Yani medya mecralarının hemen hepsinde bir takım görevler ifa etmiş.
00:30:26Basın ilan kurumunda genel kurulu üyeliği, denetim kurulu üyeliği yapmış bir insan olarak söylüyorum.
00:30:32Yani var olan bütün mecralarda bir şekilde görev yapmış bir iletişim hocası, iletişim hukukçusu olarak bunları ifade ediyorum.
00:30:40Bakın bunların altını da çiziyorum.
00:30:42Şimdi burada bir gerçek, bir hakikat var.
00:30:45O da nedir?
00:30:46Çocuklarımızın anne babası bu ortamlar değildir.
00:30:51Çocuklarımızın anne babası, velileri bizleriz.
00:30:54O çocuklardan biz sorumluyuz.
00:30:56Doğal olarak da onlara bunu vermemiz, onlara iyi bir hayat, daha yüksek standartla bir imkan sağladığımız anlamına gelmez.
00:31:06Tam tersine çocuklarımızı başımızdan savmak gibi bir anlam da taşıyabilir.
00:31:11Dolayısıyla da çocuklarımızı bu tür ekranlara terk etmek ileride onların ekranlardan erişmiş olduğu hususlarda
00:31:18bilgi, beceri, deneyimlerinin yetersizliğinden dolayı istismar edilmeleriyle neticelicek hususlarda sorumluluğumuzu yüzümüze vurur.
00:31:28Bizim zaten şimdi bu biraz evvel bahsetmiş olduğunuz oyun platformuyla ilgili olarak temel problemimiz nedir?
00:31:37Pedofili dediğimiz yani çocuklara cinsel taciz, cinsel saldırı gibi suçları ihtiva eden bir ortamın orada bol miktarda bulunmasıdır.
00:31:50Doğal olarak da şimdi o ortamın erişim engelliliğine tabi tutulmasının sebebi de zaten pedofiliyle mağlul hale gelmesidir.
00:32:01Sadece bu Türkiye'de olan bir şey değildir.
00:32:03Bakın geçmişte yine bir hususta tenkit edilmiştik sonra bizden sonra herkes ne yaptı biliyor musunuz?
00:32:09Bizimle beraber kararlar aldı.
00:32:11Dünyadan evvel bizim bazen aldığımız kararlar oluyor bu çığır açıyor.
00:32:15Pokemon diye bir oyun vardı hatırlar mısınız bilmiyorum ama bu Pokemon diye bir oyun birkaç sebeple mahsurlu bulunmuştu.
00:32:23Bir sağlık bakanlığı, sağlık kurulu profesörlerden oluşan bir heyettir.
00:32:28Çok fazla intihar gelişimleri oluyordu galiba değil mi hocam yanlış hatırlamıyorsam.
00:32:33Bu bizim heyetten biz o zaman radyo televizyon üst kurulu olarak bir rapor istedik, bir değerlendirme istedik.
00:32:39Onların raporlarına değerlendirmelerine istinaden de Pokemon'a ilişkin bazı cezalar verdik yayınlayan kuruluşlara.
00:32:48Bu kuruluşlara vermiş olduğumuz cezalar Türkiye'de çok tenkit edildi.
00:32:52Daha sonra biz bunu Avrupa Birliği platformlarında ifade edince peş peşe bütün Avrupa ülkeleri bizim o rapora istinaden
00:33:00ve almış olduğumuz karara istinaden benzer kararlar aldılar.
00:33:04Şimdi şunu söylemek istiyorum buradan kısacası hem Esat Paşa'ma cevap olsun hem kıymetli izleyicilerimiz.
00:33:11Acaba biz özgürlükler konusunda yanlış mı yapıyoruz gibi bir istifama kapıldılarsa onlara da yine bir cevap olsun diye söylemek istiyorum.
00:33:20Türkiye'nin almış olduğu bu kararlar emin olun bütün dünyada çığır açacaktır, ön açacaktır.
00:33:26Bu alanların dokunulmaz olmadığını tam tersine bu alanların yüksek sorumluluklar getirdiğini
00:33:31ve bu sorumlulukların büyük ölçüde de bu mecralara yüklenmiş olduğunu gösteren kararlardır.
00:33:37Bu mecralar öyle kontrolsüz alanlar yaratmak gibi bir lüks içerisinde değildirler.
00:33:44Ama burada bir şey daha çok tartışmamız lazım bu vesileyle daha fazla tartışmamız lazım o da şudur.
00:33:50Çocuklarımızın sorumluluğu tablette bilgisayarda telefonda değildir sanal ağda değildir anne ve babalardadır.
00:33:58Madem ki dünyaya getirdik çocuklarımızı onların insan gibi yetişmelerini temin etmek gibi bir görevimiz yükümlülüğümüz vardır.
00:34:06Bu mecralara onları terk edemeyiz. Bunun için şu gerekçemiz olamaz vaktimiz yok.
00:34:11Çocuk ağlıyor, çocuk yaramazlık yapıyor, çocuk çok istiyor. Bu oyunlar olmayınca çıldırıyor.
00:34:17Böyle şeyler bunlar hakikaten hiç gerçekçi gerekçeler falan değildir doğru gerekçeler değildir.
00:34:24Bu bakımdan da bütün anne ve babaların çocuklarını en aziz varlıklarını yani bütün hepimiz ne yapıyoruz?
00:34:30Bütün varlığımızı çocuklarımız için adıyoruz öyle değil mi?
00:34:33Hepimiz çocuklarımız için çalışıyoruz daha iyi bir eğitim vermeye uğraşıyoruz daha iyi bir yaşamlar olsun diyoruz.
00:34:39Daha güzel günler görsün istiyoruz falan yani bu da doğal bir şeydir zaten.
00:34:43Şimdi bu kadar özen gösterdiğimiz çocuklarımızı bu tür pespaya ortamlara terk edemeyiz.
00:34:49Çünkü milyarlarca içerik yüklenen bir ortamdan bahsediyoruz artık.
00:34:54Ve bu milyarlarca içerik içerisinde çocuklarımızın bilgileri, birikimleri, deneyimleri bunları kontrole yetmez.
00:35:02Bunların hangisi iyidir hangisi kötüdür çocuklarımız bunları değerlendiremezler.
00:35:08Bu bakımdan da öncelikle bu deneyim alanına sahip olan anne ve babaların çocukları neyle meşgul hangi oyunları oynuyor?
00:35:15Eğer illa ellerine bu tür cihazları vereceklerse bunları takip etmeleri lazımdır bu bir.
00:35:20İkincisi biraz evvel söylediği gibi paşamın bu VPN dediğimiz sistemi kullanmak suretiyle
00:35:27bazı erişim engeli getirilen yapılara girmek hususunda giren vatandaşlarımızın orada şunu bilmeleri lazım.
00:35:35Yani bu tür şeyler kendilerine bedava olarak veriliyor gibi bir zehaba kapılmışlarsa orada yanılıyorlar.
00:35:41Çünkü orada bir siber güvenlik açığı ortaya çıkabilir.
00:35:44Kendilerinin kişisel verileri de bilgileri de karşı tarafın eline geçebilir.
00:35:50Yarın onların banka hesapları boşalabilir.
00:35:53Veyahut da nedir bir takım şantajlara maruz kalabilirler.
00:35:57Hiç kimse kimseye bu dünyada özellikle ağ toplumunda bedavadan bir şey vermez.
00:36:02Yani bir yanda ne olurlar?
00:36:04Onun bedeli kendileri olabilirler.
00:36:06Ona dikkat etmeleri lazım.
00:36:08Çok güzel bir söz vardı yanlış hatırlamıyorsam.
00:36:11Bir şey bedavaysa orada ürün sizsinizdir diye değil mi Abdullah Bey?
00:36:16Evet bedava peynir diyor.
00:36:18Bedava peynir fare kapanında olur.
00:36:20Evet.
00:36:21Yani kimse kimseye bedava bir şey vermiyor.
00:36:24Uygulamada sunmuyor.
00:36:26Eğer bedava sunuyorsa o zaman ürün kullanan kişi oluyor.
00:36:29Çok güzel.
00:36:30Nerede beleş oraya yerleş diyoruz mesela.
00:36:33Peki.
00:36:34Abdullah Bey sizden de alalım görüşlerinizi.
00:36:37Araya gitmeden önce bir 10 dakikamız var yaklaşık olarak.
00:36:40Instagram'ın açılmasıyla ilgili ve bu zamana kadar kapalı olması sonunda bir anlaşmaya varıldı.
00:36:48Bununla ilgili görüşlerinizi alalım.
00:36:51Bundan sonrası için mesela daha dikkatli olurlar mı?
00:36:54Ya da Türkiye diğer ülkelere örnek olur mu?
00:36:57Evet sanırım saat 9.30 geçti herhalde.
00:37:00Şu anda açılmış olması gerekiyor.
00:37:02Öyle bir bilgi vardı.
00:37:04Evet.
00:37:05Emre'ye soralım.
00:37:08Sayın Bakan'ın açıklaması vardı 9.30 itibariyle açılacağına dair.
00:37:13Arkadaşlar hala giremiyor bu arada.
00:37:15Öyle mi?
00:37:16Geceye doğru bu çözülmesi bekleniyormuş.
00:37:19Herhalde teknik aksaklıklar falan sebebiyledir.
00:37:21Belki teoride evet kalktı aslında ama bu sistemsel bir şey galiba.
00:37:28Sayın Bakan'ın açıklaması çerçevesinde muhtemelen önümüzdeki saatlerde sorunlar da giderilecektir.
00:37:34Şöyle bir durum var Gözde Hanım.
00:37:36Çok değerli açıklamalar yapıldı zaten sayın hocalarımız tarafından.
00:37:41Ben biraz işin siyasi boyutu ve güvenlik boyutuna bakmak istiyorum.
00:37:45Gerçekten de dijital bir dünyada yaşıyoruz.
00:37:48Ve bu dijital dünyanın aslında egemenleri de dijital platformlar, sosyal medya platformları.
00:37:54Hayatımızın her alanını birey olarak, aile olarak, örgütler olarak, bürokratik mekanizmalar olarak
00:38:02hatta devletler ve hatta devlet üstü mekanizmalar olarak, uluslararası örgütler bağlamında, uluslararası düzen bağlamında
00:38:09ciddi bir sosyal platformların ağırlığı ve dijital platformların, sayın Cumhurbaşkanımız bunu da kullandığı gibi
00:38:16dijital bir faşizme yol açabilecek bir ağırlığı var.
00:38:19Ve bunların bir güç temerküzü problemleri var.
00:38:22Çok ciddi ellerinde bir güç var.
00:38:24Şimdi bu güç neye yol açıyor buna bakmamız gerekiyor.
00:38:27Çünkü baktığımız zaman da biraz seçimlerden tutun da devletlerin davranışlarını etkileyebilecek şeylere kadar.
00:38:36Mesela benim aklıma hemen gelen bir örnek var.
00:38:38Cambridge Analytica örneği hepimiz hatırlıyoruz.
00:38:41Bu veri güvenliği meselesi.
00:38:43İnsanların kullandıkları tercihlerden, sosyal medyada verdikleri like'lardan, beğenilerden falan elde ettikleri bilgilerle
00:38:52seçimlerin gidişatını etkileyecek derecede bir veri güvenliği problemi var ortada.
00:38:57Biraz özellikle Batı'nın dışında kalan diğer toplumlarda hatta Batı'nın kendi içerisinde bu dijital bir savaşa yol açmış durumda.
00:39:09Bakın bugün Amerika'da TikTok'un yasaklanması meselesi var.
00:39:14Geçtiğimiz aylar içerisinde Mart-Nisan gibi yanlış hatırlamıyorsam
00:39:19Joe Biden TikTok'un kapatılması ve 9 ay içerisinde Amerikalı bir şirkete devredilmesi konusunda bir tasarıyı onayladı ve imzaladı.
00:39:28Bu şu demek, dijital dünyada veri güvenliği son derece önemli bir mesele ve devletler kendi kontrolünde olmayan dijital platformların etkisinden son derece rahatsız oluyorlar.
00:39:41İsmail Haniye ile ilgili tartışmalar çerçevesinde biliyorsunuz birçok dünya lideri taziye mesajı veya başsağlığı mesajı yayınladı.
00:39:50Mesela ben bir tanesini hatırlıyorum Endonezya Başbakanı mesajı silindi.
00:39:54Daha sonra META şirketi özür dileyerek tekrar geri yökledi.
00:39:59Bu siyasi düzeyde ve üst düzey liderlere yapılan ancak sıradan vatandaşların kullanımı bağlamında da son derece kısıtlayıcı davranışları olduğunu söyleyebiliyoruz.
00:40:09Bu sıradan vatandaş ya da eşit bir ülkenin başbakanı eşit bir hakkası sahip sosyal medyada ya da bu mecralarda istediğini paylaşabilir ya da yasak olan herkese?
00:40:19Uluslararası hukuk bağlamında baktığınızda, ifade özgürlüğü ve özgürlükler bağlamında baktığınızda aslında her vatandaş ve her insanın bu platformları kullanan insanların eşit derecede hak sahibi olduğu ortaya çıkıyor.
00:40:32Ama pratiğe baktığımız zaman, uygulamaya baktığımız zaman bunun tam tersi davranışlarla göreceğiz.
00:40:37Hocamız bahsetti algoritmalar, bu algoritmalar üzerinden hemen attığınız mesaj silinebiliyor veya verdiğiniz tepkiler orada kontrolü altına alınabiliyor.
00:40:48Şöyle bir durum ortaya çıkıyor, devletlerin ulusal egemenliğini aşan bir yapı var ve bu ulusal egemenliğinizi çiğneyen bir yapı.
00:40:58Çünkü egemenlik hakkı, her devletin kendi egemenlik hakkının üstünde bir konumlandırma ile kendileri davranıyor.
00:41:05Uluslararası platformlara bakıyoruz, sosyal medya isimlerini herkes biliyor.
00:41:10Bu mesela Meta gibi şirketler kendilerini konumlandırırken devletlerin üzerinde konumlandırıyor ve devletlerin davranışlarını etkileyebilecek ve onlara her dediğini yaptırabilecek bir konumlandırma yapıyorlar.
00:41:22Dolayısıyla devletlerin iç işlerine ve devletlerin egemenliğine olan saygı konusunda son derece problemli bir tutum ortaya çıkıyor.
00:41:30Türkiye haklı olarak bu konudaki çekincelerini, endişelerini iletiyor ve karşı tarafta bir muhatap bulmaya çalışıyor.
00:41:39Çoğu zamanda bu konuda da problemler var biliyorsunuz.
00:41:42Bu uluslararası şirketler, büyük platformlar sizinle muhatap olma konusunda bile bazen temkinli davranıyorlar ve kimi zamanda bu konudaki talepleri geri çevirme durumları söz konusu olabiliyorlar.
00:41:55Dolayısıyla içinde bulunduğumuz dünyada bir bakıma…
00:41:59Orada Instagram o sistemsel kısım da hallolmuş sanıyorum ki tamamen artık yani kaldırıldıktan sonra da işlevi eskisi gibi şu anda kullanıma açık.
00:42:09Kullanıma açıldı herhalde.
00:42:11Evet.
00:42:12Yani şöyle bir baktığımız zaman aslında bir siyasi güç odağı artık bu platformlar.
00:42:19Sizin biliyorsunuz yine ben uluslararası siyasetten örnek vereceğim.
00:42:24Trump 2020 seçimleri sürecinde hem Twitter hem Facebook hesabı askıya alınmıştı.
00:42:31Bu tamamen keyfi bir uygulamaydı Trump'a yönelik, Trump'ın seçim kampanyasına yönelik tamamen keyfi bir uygulamaydı.
00:42:38Hatta daha sonrasında Trump kendi sosyal medyasını kurarak buna cevap verdi.
00:42:43Dolayısıyla seçimlerden savaşlara kadar, savaşlardan siyasete kadar her alanda bunlar, bu platformlar sizin egemenliğinizi çiğneyebilecek tutumlar sergileyebiliyorlar.
00:42:53Burada bu siyasi güç odağı meselesinde gerçekten ciddi bir bağımlılık söz konusu.
00:42:59Mesela Türkiye'den örnek verirsek Türkiye'de zannediyorum bir 57 milyonluk bir kullanıcı ağına sahip.
00:43:05Çok ciddi bir rakam, 85 milyonluk nüfus içerisinde 57 milyon gibi yüksek bir kullanıcı sayısı.
00:43:13Aynı zamanda büyük bir pazar olması hasebiyle bu platformların pazarlık konusunda daha ellerini zorlayan bir yapıya sahip.
00:43:23Ama aynı zamanda da bunların etkisini ölçmemiz bağlamında da son derece ciddiye almamız gereken bir durum var.
00:43:30Siyaset biliminden bir örnek vereceğim. Çok köşe taşı bir kitaptır.
00:43:34Benedict Anderson'ın Hayali Cemaatler kitabı ve orada milliyetçiliğin gelişimi konusunda gazetelerin oynadığı rolü üzerinde durur.
00:43:43Gazetelerin yani medya diyelim buna, medyanın milliyetçilik akımının genişlemesine olan etkilerini inceleyen bir köşe başı kitap vardır.
00:43:52Bütün siyaset bilimciler bilir.
00:43:54Şu anda da bu sosyal medyalar, dijital platformlar yönünü tayin edemediğimiz, bizi ne tarafa çekeceğini bilemediğimiz,
00:44:04siber suçları olabilir bakın veri güvenliğinden bahsediyorum.
00:44:07O davranışımızı bile biz fark etmeden değiştirebilecek derecede etkiye sahip.
00:44:13Mesela bakıyoruz Amerika ile Çin arasında dijital ağlar konusunda ciddi bir savaş dönüyor.
00:44:20Hatta Avrupa üzerinde mesela bir tarafta Amerika bastırırken diğer tarafta Çin kendi ağını kurmak üzere bir rekabet içerisinde.
00:44:27Hatta Amerika çoğu zaman Avrupalı ülkelere bu ağlar konusunda da ciddi tehditlerde bulunuyor.
00:44:33Demek ki son derece hayati bir alan.
00:44:36Çocuğumuzun, gündük mesela sıradan bir vatandaş belki 3-4 saat sosyal medyada vakit geçiriyor.
00:44:46Gençler itibariyle baktığımızda belki bu saat dilimi daha da fazla.
00:44:50Dolayısıyla hayatımızın her alanında ciddi bir şekilde güvenlik problemine yol açabilecek
00:44:55ve devletlerin de egemenliğini aşan bir konumlandırmayla kendilerini konumlandırdığı için ciddi legal boşluklar var.
00:45:03Ve her bir tecrübede bu legal boşlukları daha fazla hisseden hale geliyoruz.
00:45:08Küresel çapta da bunun sonuçlarını bu platformların İsrail'e verdiği destek üzerinden okuyabiliyoruz.
00:45:16Peki. Çok teşekkür ediyoruz değerli yorumlarınız için.
00:45:19Efendim biz bir ara diyeceğiz ardından başka konularımız var.
00:45:23Konuklarımızı da birlikte masaya yatıracağız.
00:45:25Reklamlardan sonra buradayız. Tekrar bekleriz.
00:45:28Efendim reklamların ardından konuklarımızla birlikte kaldığımız yerden devam ediyoruz.
00:45:34Bu sosyal medya Instagram mevzusundan yola çıkarak biraz bu uygulamaların hayatımızdaki yerinden bahsediyoruz.
00:45:42Bir de nelere sebep oluyor? Sonuçlar neler?
00:45:45Ben tabi ki bu konunun muhatabı Sayın Hocam çok daha deniz.
00:45:50Dezenformasyon konusunda bahsediyoruz.
00:45:52Ama ben şuna bir gazeteci arkadaşımın söylediği gibi çok da şey yaparak söylüyorum.
00:45:5825 yılın ardından bu sahayı ki Filiz Hocam çok güzel bir şey söyledi.
00:46:04Yani tabi ki teknolojiye girdiğiniz zaman baştan koşulları koyamıyorsunuz.
00:46:09Yaşadıkça öğreniyorsunuz. Yani bu çok önemli bir şey.
00:46:12Yaşadıkça yani hakikaten bir şey sordukları zaman bilmiyoruz ki.
00:46:16Ama çocuklarımızın yeni anne babaları biliyorsunuz herkes ifade ediyor.
00:46:22Ben şey yaparak 3T1B. Ne annedir? Başta televizyon.
00:46:29Televizyon müptelası olmuştur.
00:46:33Arkasından tablet ve telefon.
00:46:36Telefon zaten şey yapmadı. Telefon ne zaman ki smart telefonlara, akıllı telefonlara gittik.
00:46:43Ve çok çocukların arasına girdiğim zaman görüyorum onun için.
00:46:49Ve bilgisayar. 3T1B.
00:46:51Bu 3T1B yine değerli bir kardeşimin bu konuda şey yapıyor.
00:46:57Yani hakikaten topluma mal etmemesi lazım.
00:47:01Biz zannediyorum maneviyat ve ahlak adına biraz çocuklarımızdan değil baya bir ciddi şekilde uzaklaştığımızı ifade ediyorum.
00:47:13Ve çocuklarla iletişim kuramayan eski nesillerden onları Z kuşağı diye hatta içimizden de ayırdığımızı çok açık bir şekilde ifade edebiliriz.
00:47:24Ve şu like çok önemli bir olay.
00:47:28Ve bunun getirisi makam, para ve de hedonizm.
00:47:34Yani hazcılık.
00:47:36Yani inanılmaz bir hazcılık şeyi içerisinde olduğumuzu da ifade etmek istiyorum.
00:47:43Tabii şu söyleyerek hemen nasıl bir boyut.
00:47:48Çocuklarımızın hiç kimse şey yapmasın.
00:47:51Eğer iletişim kuramıyorsanız çocuklarımızın yeni anne babası 3T1B.
00:47:57Olduğunu çok açık şekilde.
00:48:00Çünkü biraz da kolaycılığı şey yaptık.
00:48:04Ve de bu mecraların ne kadar başıboş olduğunu hepimiz biliyoruz.
00:48:11Son derece başıboş olduğunu biliyoruz.
00:48:13Zakir hocam bununla mücadelesini yaptığını ifade etmek istiyorum.
00:48:19Yani bütün bunlar bu terbiye konusunda değil.
00:48:25Yani bu mecra içinde yani 25 yılda bütün bu ifade ettiğim şeyler çocuklarımızı şekillendirdi.
00:48:33Biz farkında değiliz.
00:48:36Yani hani Zeku Şadiye bizim kendimizden de soyutlu.
00:48:41Yani biliyorsunuz çekirdek ailelere falan girmek istemiyorum.
00:48:44Ben böyle bir bizim dışımızda özellikle biraz evvel söylediğim gibi 3T1B ile şekillendirilen
00:48:54bir dünyada çocuklarımızla ebeveynler arasında çok mesafe oluştuğunu söyleyerek
00:49:01ve de tamamıyla dezenformatif bilgilerle mücehhes kılınan bir ortama doğru adeta ittik diye
00:49:08ve biliyorum Zakir hocam bana katılır mı ama itildiğini ifade etmek istiyorum.
00:49:13Sahip çıkamadık.
00:49:14Hatırlayacaksınız ve benim çocuğumun kıyafetine karışma diyen bir okulda oldu biliyorsunuz.
00:49:20Yani benim çocuğumun kıyafetlerine şekilde hiçbir şeyine karışamazsın.
00:49:26O benim çocuğum diyen fevral eden anne babaları görmekte tabii ki bu farklı bir boyutu getiriyor.
00:49:33Hocam orada galiba böyle çok ince bir çizgi var.
00:49:36Özgürlükle o işte bir adım ötesi çok başka bir şey oluyor.
00:49:41Çok başıboş bir durum.
00:49:43İşte özgüven vermekle tamamen başıboş bırakmak arasında.
00:49:48Bakın ben size bir şey söyleyeyim.
00:49:50Babam benim, benim yaşım tabii ki oldukça.
00:49:54Beyoğlu'na ilk defa abimle beraber gönderirken gravatımı düzelterek göndermişti.
00:50:00O iklime giriyorsun.
00:50:02Ona göre yani bugün Lebon Pastanesi'nde, Markiz Pastanesi'nde otururken bir şey vardı.
00:50:10Bir usül ve erkan vardı yani.
00:50:14Onu ifade etmek istiyorum.
00:50:16Ben sözü size bırakayım.
00:50:18Ben şöyle bir ortamı çizdim.
00:50:19Peki çok teşekkür ederiz değerli yorumlarınız için.
00:50:21Peki ne yapılabilir Filiz Hocam?
00:50:23Dezenformasyonla ilgili biliyorsunuz dezenformasyonla mücadeleyle ilgili bir kurum oluşturuldu Türkiye'de.
00:50:31Evet iletişim başkanlığının öncülüğünde.
00:50:33İletişim başkanlığı bünyesinde.
00:50:34Çok da faydalı olduğu görüyoruz son zamanlarda.
00:50:36Gördük.
00:50:37Doğrudur yanlıştır.
00:50:38Doğrudur yanlıştır.
00:50:39Şimdi hem çocuklardan bahsetmek istiyorum hem de uluslararası güvenlikten bahsetmek istiyorum.
00:50:44Öncelikle uluslararası güvenlik boyutuna girmek istiyorum.
00:50:47Şimdi dezenformasyon konusunda.
00:50:497 Ekim'den sonra ciddi bir mücadele oldu.
00:50:54Delil toplama mücadelesi oldu.
00:50:56O sarışın ceza mahkemesine konu gideceği zaman İsrail çatır çatır fake videolar paylaştı.
00:51:02Fake resimler paylaştı.
00:51:04Yanlış bilgiler bütün dünyaya yayılmaya çalıştı.
00:51:08Hem infar hem de korku yaratmak amaçlı.
00:51:12Hem de yapmış olduğu katliamları örtme amaçlı.
00:51:17Üzerinde oynanmış montajlanmış videolar resimler paylaşıldı.
00:51:22Ve Türkiye olarak biz bire bir bunlarla bu kurumu sayesinde mücadele ederek gerçekleri ortaya koyarak bu şekilde faydamız oldu.
00:51:33Biliyorsunuz Anadolu Ajansı'nın bu konudaki resimleri paylaşımları bütün dünyada kullanıldı.
00:51:43Bizim de bu anlamda delil toplama anlamında çok katkımız oldu.
00:51:48Tabi hala yargılama devam ediyor.
00:51:52Bir sonuca da varmış.
00:51:54Bizim meslektaşlarımızın özellikle çektiği görüntüler yapılan haberler hiç yapsınamayacak ölçüde etkili oldu.
00:52:02Zaten Türkiye'de mücahil oldu.
00:52:04Şimdi çekirdek haklar var.
00:52:06Negatif statü hakları, pozitif statü hakları ve aktif statü hakları var.
00:52:11Negatif statü hakları bir halka düşünülüyor.
00:52:14Onun en ortasındaki o alana devletin müdahale etmemesi gerektiği için adı zaten negatif haklar.
00:52:21Burada haber alma özgürlüğü, iletişim özgürlüğü, düşünce, ifade özgürlüğü bunların hepsi çekirdek haklar içerisinde yer alıyor.
00:52:32Bunların müdahale edilmemesi gerekiyor aslında.
00:52:34Hocam, anlasına bir virgül koyalım.
00:52:37Şöyle, Türkiye'de dijital bağımlılık araştırması yapılıyor.
00:52:40Bununla ilgili görseli vermek istedik.
00:52:44Dijital teknolojileri ilkokul ve ortaokul öğrencileri daha çok oyun oynamak ve video izlemek için.
00:52:51Lise öğrencileri ise sosyal medya ve video izlemek amacıyla kullanıyor.
00:52:58Şimdi ilkokul öğrencilerinin tablet kullanım oranına baktığımız zaman %67'lerde.
00:53:04Öğrencilerin akıllı telefona sahip olma oranı.
00:53:08Az önce Zakir Bey ile de bu konuyu ele almıştık.
00:53:12Zakir Bey ortaokulda %64, lisede %89 olduğunu söylüyor bize bu araştırma sonucu.
00:53:19Öğrencilerin dijital teknolojilerde oyun oynama süresine baktığımız zaman ise
00:53:24ilkokulda 1-2 saat oynayanlar %45, 3-5 saat oynayanlar %17, 6 saat ve üzeri oynayanlar %7.
00:53:34Yani 6 saat ve üzeri ilkokulda da nasıl müsaade ediliyor %7 çok fazla geldi bana.
00:53:41Lisede, ortaokulda bakalım.
00:53:43Ortaokulda 1-2 saat %35, 3-5 saat %17, 6 saat üzeri %14.
00:53:51Liseye baktığımızda 1-2 saat oynayanlar, vakit geçirenler %31'lerde.
00:53:573-5 saat arasında vakit geçirenler %9.4, 6 saat ve üzeri %3.2.
00:54:06Bu araştırma 2024 Ocak ayına ait Filiz Hocam.
00:54:11Onu da söyleyelim yani daha bir yıl bile olmadı.
00:54:147-8 aylık bir araştırma sonucu.
00:54:17Şimdi ilkokulda, ortaokulda ve liseye baktığımız zaman,
00:54:20ilkokulda, ortaokulda biraz 6 saat ve üzerinin daha fazla olduğu,
00:54:25ilkokulda, lisede daha az olduğu görülüyor.
00:54:29Ama akıllı telefona sahip olma oranına baktığımız zaman ise ortaokulda ve lise %50'den fazla.
00:54:35Bunların sağlık boyutu da var biliyorsunuz.
00:54:38Çocuklar uzun süre belli bir pozisyonda hareketsiz kalıyorlar.
00:54:43Yani sosyalleşme konusu ayrı bir konu.
00:54:46Sağlık üzerindeki etkileri de, uzun süre radyasyonlu mavi ışığa maruz kalma,
00:54:51sürekli hareketsiz kalma, kan dolaşımı gibi sorunlar da yaşayan çocuklarımız var.
00:54:57Uzun vadede de çocuklarımız sağlık problemleri yaşayacak.
00:55:02Burada kullanılan kelimeye dikkat edelim.
00:55:04Bağımlılık diyor.
00:55:06Bağımlılığın her türlüsü kötüdür ve tedavi edilmesi gerekir.
00:55:10Burada aslında dijital bağımlılık dediğimiz dijital çağın getirdiği bir hastalıktır bu.
00:55:16Özellikle pandemi ile birlikte biz yeni bir dijital çağa giriş yaptık.
00:55:21Ve pandemi ile birlikte sürekli evde oturan çocuklarımız dijital ortama daha fazla bağlandı.
00:55:28Ve sonra da bu hızlı bir şekilde bağımlılığa döndü.
00:55:31Yani yemek siparişleri bile akıllı telefonlardan, tabletlerden vesaire verilmeye başlandı.
00:55:36Hatırlıyorsunuz pandemi döneminin açmış olduğu yeni kapılardan biri oldu.
00:55:41Bağımlılığın daha da arttı.
00:55:44Uzaktan çalışma konusunda iş sağlığı, güvenliği konuları ortaya çıktı.
00:55:50Belli şirketler dünyada ön plana çıktı.
00:55:54Ama obeste arttı.
00:55:57Bağımlılık arttı.
00:55:58Sağlık sorunları çıktı.
00:56:01Keşke bu bırakıldığı anda kurtulabilen bir şey olsa ama ileriki yıllarda bunların olumsuz etkilerini göreceğiz.
00:56:11Şundan bahsetmek istiyorum ben.
00:56:13Devletimizin özellikle yaşam hakkı gibi konularda sağlık, özgürlük, mülkiyet, güvenlik gibi konularda tabii ki bir takım müdahalelerine ihtiyaç duyabiliyoruz ama
00:56:27burada ince bir şey var, ince bir çizgi var.
00:56:29Evet insanların hak ve temel hak ve özgürlükleri var.
00:56:32Ve bu temel hak ve özgürlükleri getirilecek sınırlandırmaların kanunlu olması ve bu sınırlandırmaları mümkün mertebe aslında vatandaşa yansıtılmadan çözülmesi gerekiyor.
00:56:43Ulus aşırı örgütlerden bahsediyoruz.
00:56:46Ulus aşırı bir örgüt karşısında bizim çocuğumuz ya da bir ebeveylimiz kesinlikle güçsüz ve korunmaya muhtaç durumda olduğu için
00:56:54devletin bu konuda devreye girip o şirketlerle birlikte gerekli anlaşmaları yapmaları, önlemleri almaları ve bunu vatandaşa yansıtmayacak şekilde gündeme getirmeleri gerekiyor.
00:57:07Dolayısıyla bugün itibariyle bu sorunun çözülmüş olması güzel.
00:57:11Umarım katalog suçlar konusunda da gerekli önlemler alınmıştır.
00:57:17Bu her devletin yaptığı bir şeydir.
00:57:19Bize özgü bir önlem değildir.
00:57:22Pek teşekkür ediyoruz.
00:57:23Zakir Afşar, size devam edelim.
00:57:25Bu verileri baktığımız zaman ortaokulda %64 akıllı telefonun sahip olma oranı ve lisede %89.
00:57:33Saatleri de az önce dile getirdim.
00:57:36İlkokul, ortaokul ve listede 6 saat ve üzeri ne yazık ki vakit geçirenlerin oranı da hiç az değil.
00:57:44Neler söyleyeceksiniz bu oranlarla ilgili?
00:57:47Şimdi bir obeste tarifi yapmak istiyorum.
00:57:50Obeste dediğimiz zaman en basit tarifiyle nedir?
00:57:53Çok yemek, az hareket etmek.
00:57:55Dolayısıyla da bundan kaynaklı olarak da insanların fiziksel olarak hareket, kabiliyet ve kapasitelerini yitirmeleri anlamına gelir.
00:58:02Dijital obeste dediğimiz bir kavram da artık yeni kavramlar olarak hayatımıza giriyor.
00:58:08Burada da insanlar saatlerce bu ikinci ekran dediğimiz ekranların karşısında kalıyorlar.
00:58:14Ve doğal olarak fiziksel obeste ve dijital obeste birleşiyor.
00:58:18İnsanların hem bilissel dünyaları son derece zayıflıyor.
00:58:21Hareket kabiliyetleriyle birlikte yine bu engelli bir noktaya doğru geliyor.
00:58:25Bir süre sonra da biraz evvel kıymetli hocamızın da paşamızın da ifade etmiş olduğu gibi
00:58:30bağımlı noktaya doğru insanlar kendilerini taşımış oluyorlar.
00:58:33Burada esas mesele nedir?
00:58:35Esas mesele şudur.
00:58:37Bu bahsetmiş olduğunuz yaş kuşağındaki çocuklarımızın ve gençlerimizin bilgi, birikim ve deneyimleri
00:58:45o anda ne yaptıklarını tam olarak anlamaya, sezmeye yetmemektedir.
00:58:49Doğal olarak da büyüklerin, ebeveynlerin ve kuruluşların buna sivil toplum da dahil olmak üzere yine
00:58:57rehberliğine bunların ihtiyaçları vardır.
00:58:59Bilgilerine, bilgilendirmelerine, deneyimlerine, yönlendirmelerine bu çocuklarımızın ihtiyaçları vardır.
00:59:05Bunu bazen okullar temin edecek, bazen sivil toplum temin edecek.
00:59:09Bazen de bu konularla ilgili olarak gerekiyorsa şayet ulusal ve ulusrahasız düzenlemeleri gerçekleştirmemiz gerekecek.
00:59:16Regülasyon kurumlarını oluşturmamız gerekecek.
00:59:19Regülasyon dediğimiz zaman özgürlük alanına müdahale olarak hemen bir feveren kopuluyor.
00:59:25Halbuki böyle bir şey değildir.
00:59:27Burada özgürlük alanı dediğimiz şey nedir?
00:59:29İnsanların her şeyden evvel yapmış oldukları işin farkına vararak yapmalarını sağlayacak bir atmosferi yaratmaktır.
00:59:36Eğer insanlar ne yaptıklarını farkına vararak yaparlarsa o zaman gerçekten özgürlük içerisinde hareket ediyorlar diyebiliriz.
00:59:44Ama insanların iradelerinin henüz onu içselleştirecek bir noktaya ulaşmadığı noktada
00:59:49burada özgürlüğe müdahale ediliyor gibi bir tartışma açmak gerçekten de çok doğru bir çıkış noktası değildir.
00:59:57Şimdi bir özgürlük şablonu oluşturuldu.
00:59:59Bütün bu tür hadiselerde tartışırken hemen karşımıza bu şablon üzerinden bir argümentasyon çıkıyor.
01:00:07Mesela diyoruz ki bu tür yapılar ticari yapılardır.
01:00:10Vergi versinler.
01:00:11Vay siz bunları vergiye tabi olarak özgürlükleri mi kısıtlamak istiyorsunuz?
01:00:15Kardeşim bunlar ticari yapımı değil mi?
01:00:17Bir kere bunun tanımını ortaya koyalım.
01:00:22Eğer kar getiren kuruluşlarsa kar ediyorlarsa ne yapmaları lazım?
01:00:26Vergi vermeleri lazım.
01:00:27En basit mantığı şu şekilde ortaya koyalım.
01:00:30Biraz evvel devletin hükümlülüklerini sıralarken ne demiştik?
01:00:33Devlet internet altyapısını sağlamakla mükelleftir.
01:00:36Sağlamakla değil aynı zamanda sürdürülebilir kılmakla mükelleftir.
01:00:40Dolayısıyla ne yapacaktır?
01:00:41Yeni kablolar döşeyecektir söz gelimi.
01:00:43Yeni uydular fırlatacaktır.
01:00:44Yeni teknolojileri takip edecektir.
01:00:47Bunların hepsi neyle olacaktır?
01:00:48Toplamış olduğu vergilerle olacaktır.
01:00:51Bir taraftan bu vergilerle bu tür oluşumları gerçekleştireceksiniz.
01:00:54Fakat bu oluşumlardan para kazanılanlar kesinlikle vergi vermeyecekler.
01:00:58Bunu düşünmek bile gerçekten akılla mantıkla bağdaşır bir şey değildir.
01:01:02Dolayısıyla bu özgürlüğe bir müdahale değildir.
01:01:04Birinci kısmı bu.
01:01:06İkinci kısmı insanların fikir, düşünce, hürriyetlerini, kanaatlerini süzeceksiniz.
01:01:11Kısıtlayacaksınız.
01:01:12Bir takım algoritmik metotlarla farklı ideolojileri öne çıkaracaksınız.
01:01:16İnsanlara ideoloji zerk edeceksiniz.
01:01:18Tutum davranış zerk edeceksiniz.
01:01:20Diğer taraftan da birileri çıkıp hak aramaya kalkışınca da siz bu hak arama yöntemini kullanıyorsunuz.
01:01:26Vay özgürlüğe müdahale mi diye yine feveran edeceksiniz.
01:01:29Bu da doğru değildir.
01:01:30Öncelikle bizim burada bu özgürlük meselesini tanımlarken özgürlük kavramına hangi anlamı yüklediğimizi doğru ortaya koymamız lazımdır.
01:01:40Özgürlük çocuklarımızdan vazgeçmek anlamına gelmez.
01:01:43Özgürlük çocuklarımızı başıboş bırakmak anlamına da gelmez.
01:01:47Özgürlük ülkemizin milletimizin geleceğini karartmak anlamına da gelmez.
01:01:52Eğer gelecek gençlerimizde çocuklarımızdaysa elbette ki bu çocuklarımızın daha bilinçli bir şekilde yetişmelerini temin etmek gibi bazı kurumları oluşturuyoruz.
01:02:02Okulları biz niye oluşturuyoruz?
01:02:03Öğretmenlerimiz niye var?
01:02:05Anne babalık müessesesi niye var?
01:02:07Sivil toplum niye var?
01:02:08Birçok kurum kuruluş niye var?
01:02:10Bunların hepsini bir sorgulayalım.
01:02:11Bunların pozisyonunu da elbette ki bu çağdaş gelişmeler ışığı içerisinde yeniden değerlendirelim.
01:02:16Derslerimizi müfredatlarımızı da yine aynı şekilde yeniden değerlendirelim ve çocuklarımızı daha bilinçli bir noktaya doğru taşıyalım.
01:02:23Yoksa diğer türlü çocuklara ya şu kadar saat mi kullandırsak, bu kadar saat mi kullandırsak.
01:02:28Çocuklarımızın zararlı içeriğe maruz kalması için bazen 10 dakika bile yeter.
01:02:33Yani ya da bağımlı hale gelmeleri için bazen 10 dakika bile yeter.
01:02:37Şimdi onu saatle falan ölçebileceğimiz bir tarafı yok.
01:02:41Elbette ki o kadar uzun süre bu tür ekranlar karşısında kalmalarının pek çok sağlık açısından sıkıntılar ortaya çıkacaktır.
01:02:48Ama esas sıkıntıyı biz nerede aramak durumundayız?
01:02:52Esas sıkıntıyı biz bu çocukların büyüdükleri zaman bilgi, beceri, iş, kabiliyet, profesyonel hayat gibi hususlarda karşılaşacağı sorunları çözme kabiliyetlerini de aramak durumundayız.
01:03:05Şimdi çocuklarımız bizim her şeyden evvel sorun çözme, ilişki kurma gibi bazı yeteneklerini geliştiremiyorlar veya sağlayamıyorlar.
01:03:13Hocam bu konuda bir araştırma yapılmış. Bunu söyleyeyim ben size destek olması açısından.
01:03:19Şimdi oranını hatırlamıyorum ama evde, tablette, bilgisayarda daha fazla vakit geçiren çocukların daha ileriki yaşlarda yani büyüdüklerinde
01:03:28o sokak kültürü varken dışarıda oyun oynayanlara nazaran daha az zekalarını kullanabildiği, daha pratik çözümler daha az geliştirebildiği ortaya çıkmış.
01:03:40Zaten araştırmalarda bunu gösteriyor net olarak.
01:03:43Çok doğru, çok doğru. Gözde Hanım onu da ifade edeyim. Tam o noktaya gelecektim.
01:03:48Şimdi sokaktaki oynayan çocuk arkadaşıyla bazen kavga eder ama ertesi gün o çocukla yeniden oynamak zorunda olduğu için barışır.
01:03:55Yani bir nevi kendi diplomasisini kendi kurar.
01:03:58Oyun dediğimiz şey yine çocukların o bilissel süreçlerine çok büyük katkı sağlar.
01:04:03Çocukları geliştirir. O oyun içerisinde kazanmak, kaybetmek, senaryolar kurmak, akıl yürütmek, muhakeme mukayese gibi kabiliyetleri çocukların gelişir.
01:04:13Yani gerçek hayatın oyunlar bir yerde nedir? Simülasyonudur çocuklar açısından.
01:04:19Doğal olarak da çocuklar hayata karşı bir dayanıklık, bir mukavemet kazanırlar.
01:04:23Fakat biz bu sanal ortam içerisinde çocuklarımızı kendi yaştaşlarından, akranlarından uzak tutacak bir mekanizmayı işletmiş olduğumuz için
01:04:33çocuklarımızın bir başkasıyla sanal ortam dışında ilişki geliştirmesi mümkün olmuyor.
01:04:38Fakat gerçek hayatla karşılaştıkları zaman sanal hayat içerisinde gördüğü, bildiği, edindiği bilgi ve deneyimler gerçek hayatı idare etmeye, idame ettirmeye yetmiyor.
01:04:48İşte temel problemlerden birisi burada. Esat Paşa'm biraz evvel Beyoğlu'na çıkarkenki örneği verdi.
01:04:54Ben de yine bir gençlik hatıramı söyleyeyim.
01:04:56Üniversite birinci sınıftayım.
01:04:58Tatil oldu, memlekete gittim.
01:05:01Fakat o zamanki hevesle saç, sakal, bıyık işte böyle gençlik yeni geliyor şeyler.
01:05:06Eve öyle gittim.
01:05:08Rahmetli peder şöyle bir baktı bana.
01:05:11Çok severdi bizi.
01:05:12Dedi ki evladım böyle gelmen çok iyi olmamış.
01:05:16Keşke bir berbere gitseydin.
01:05:18Ben şöyle bir şaşırdım.
01:05:20Çünkü dedi bak şu mahalledeki dedi herkes için sen bir rol modelsin.
01:05:24Üniversiteye giden bir adamsın.
01:05:26Ve bütün herkes senden dolayı çocuklarını üniversiteli yapmak istiyor.
01:05:30Ama seni böyle görürlerse vazgeçebilirler.
01:05:33Birisinin hayatına mani olma dedi.
01:05:36Çok önemli bir şeydi.
01:05:38Ondan sonra ne zaman memlekete gidecek olsam mutlaka saç, sakal, kıyafet vesaire çok özenli gittim.
01:05:47Buna çok dikkat ettim.
01:05:49Çünkü çok doğru bir şey söylüyordu.
01:05:51Yani hakikaten sosyalleşme dediğimiz şey böyle bir şeydir.
01:05:55Aslında insana ne kazandırır?
01:05:57Tutum, davranış kazandırır.
01:05:59O tutum ve davranış da diğer insanları da etkiler.
01:06:01Ama bu ancak diğer insanlarla etkileşim içerisinde olduğunuz bir atmosferde olur.
01:06:05Şimdi 6 saat diyorsunuz, 8 saat diyorsunuz.
01:06:08Bakın 6 saat, 8 saat ne demek?
01:06:10Günün aşağı yukarı 3'te 1 veya 4'te 1 anlamına geliyor bu.
01:06:14Şimdi siz vaktinizin 3'te 1'ini, 4'te 1'ini ekran karşısında teksif ediyorsanız, yoğunlaştırıyorsanız.
01:06:20Onun dışında bir hareket halinde değilseniz.
01:06:23O zaman kiminle nasıl sosyalleşeceksiniz?
01:06:26Dolayısıyla da neye dönüşüyorsunuz?
01:06:28Bir ağ kölesi haline dönüşüyorsunuz.
01:06:30Bakın bunun da altını çiziyorum özellikle.
01:06:32Gönüllü kölelik oluyor hocam.
01:06:34Bu bakımdan burada evet, burada eğitim kurumumuza çok büyük vazife düşüyor artık.
01:06:41Eğitim kurumumuz.
01:06:42Mutlaka ama mutlaka hocalarımız, öğretmenlerimiz buna dikkat etmeleri lazım.
01:06:47Ben şimdi hoca olarak çocuklara ödev verirken hep şunu söylerdim.
01:06:50Çocuklar lütfen el yazınızla yapıp gelin.
01:06:53Coffee past yapıyorlar mesela tamam mı?
01:06:55Yani kesiyorlar, yapıştırıyorlar, getiriyorlar bir yerlerden buluyorlar.
01:06:58Hayır derdim.
01:06:59Yani gene bu sanal ağdan bulabilirsiniz, bilgiye erişebilirsiniz.
01:07:03Ama mutlaka bana el yazınızla yazıp geleceksiniz.
01:07:06Bakın birçok çocuk ne yazık ki yazı yazma becerisini kaybetmiş vaziyette.
01:07:12Bunun altını özellikle çizmek istiyorum.
01:07:15Nasıl tehlikeli bir yere doğru gittiğimizin anlaşılması için.
01:07:18Okur yazarlık demek sadece harfleri yan yana getirmek anlamına gelmez.
01:07:23Okur yazarlık dediğimiz şey okuduğumuz, yazdığımız veya meşgul olduğumuz,
01:07:27iştigal etmiş olduğumuz hususların ayırdına varmaktır, farkına varmaktır.
01:07:32Bir eleştirel düşünce sistemi kazanabilmektir.
01:07:35Onun için söylüyorum bu dijital okur yazarlık meselesini BH Mahal gündeme almak durumundayız.
01:07:41Bunu öncelikle büyüklerin gündemine sokmak durumundayız.
01:07:45Çünkü büyükler çok bilinçli iyi kullanıyor da küçükler kullanmıyor gibi bir şey yok.
01:07:52Ders zaten koyduk bakın söyledim.
01:07:55Bu ders olarak var zaten ders olarak bunu koyduk.
01:07:59Burada ailelerin bu derslere itibar etmeleri ve burada içerik geliştirilmesi fevkalade önemli.
01:08:05İçeriklerinde güne uyarlanması lazım.
01:08:07Burada saygıdeğer Milli Eğitim Bakanımızın önceki günkü açıklamaları çok yerindeydi.
01:08:12Doğruydu, hakikat doluydu.
01:08:14Çünkü niye?
01:08:16Çocuklarımızdan başka kıymetimiz yok.
01:08:18Çocuklarımızda çok iyi bir şekilde çağın icabları çerçevesinde yetiştirmek durumundayız.
01:08:23Buna mecburuz.
01:08:25Yani ülkelerin bekası dediğimiz husus sadece tankla, topla, tüfekle sağlanmaz.
01:08:30Aynı zamanda neyle sağlanır?
01:08:32Çocuklarımızın istikbale hazırlığıyla sağlanır.
01:08:35O tank, tüfek vesaire gibi alet edevatla fabrikaları da ticarethaneleri de işletecek, kullanacak, sürdürecek olan kimdir?
01:08:43Bu nesillerdir.
01:08:45O yüzden de Büyük Atatürk gelecek nesiller öğretmenler size emanettir derken çok doğru bir şey söylüyor.
01:08:51Burada eğitim müessesesinin gerçekten neyi önemi öne çıkıyor.
01:08:55Bu bakımdan yani şurada ailelerimiz ya işte çocuklarımız ağlıyor ne yapalım filan gibi
01:09:01bir acziyet ifade eden ve ondan kaynaklı bir teslimiyeti peşinden getiren cümleler lütfen kurmasınlar.
01:09:08Çocuklar onların çocukları.
01:09:10Çocukların gerçek hayatta hakiki bir başarıya erişmeleriyle gurur duymak istiyorlarsa ne yapacaklar?
01:09:16Çocukları her şeyden evvel gerçek hayatla tanıştıracaklar.
01:09:20Onlarla daha fazla vakit geçirecekler.
01:09:22Alacaklar, çarşıya çıkacaklar, pazara çıkacaklar, alışverişe çıkacaklar.
01:09:26Evin içerisinde tutmayacaklar.
01:09:28Kendi odalarında çocukları hapsederek ne güzel ses soluğu çıkmıyor, kendi kendine oyalanıyor gibi bir kolaycılığa kaçmayacaklar.
01:09:35Bakın çağın getirmiş olduğu bu imkanlar bu şeyi veriyor, lüksü veriyor ailelere.
01:09:41Bir yerden baktığınız zaman anne babalığı kolaylaştırıyor belki ama ileriye matuf olarak baktığınız zaman
01:09:47anne babalık çok problemli bir hale gelecek.
01:09:50Çünkü anne babalık serüveni o çocuklar yaşadığı sürece bitmeyecek.
01:09:54O çocuklar yaşadıkları sürece de anne babaları hayatta olmasa bile
01:09:59anne baba gibi bir dayanağa sürekli ihtiyaç hissedecekler.
01:10:02Çünkü gerçek hayattan kopuk olacaklar, dayanıksız olacaklar.
01:10:06Bütün uyarlarımız esasında bunun içindir.
01:10:09Dijital yerliler, dijital göçmenler kavramları var biliyorsunuz.
01:10:13Dijital göçmenler kim?
01:10:14Ben ve paşam gibi işte artık yaşı biraz öyle kemale ermiş insanlar.
01:10:18Dijital yerliler kim?
01:10:20Sizin gibi gençler.
01:10:21Yani çünkü dijital çağa doğdunuz, doğduğunuz zaman zaten bu bilgisayarlar vesaire filan neydi?
01:10:26Büyük ölçüde hayatımızda vardı ve kullanır vaziyettesiniz.
01:10:30Bu dijital yerlerin işi gittikçe zorlaşıyor.
01:10:34Çok zorlaşıyor.
01:10:36Yani biz dijital göçmenler esas hayata intibak noktasında fazla bir zorluk çekmiyoruz.
01:10:42Sizler ne yapıyorsunuz?
01:10:44İşte instagram çekildi bunalıma girdim.
01:10:46Düğünümü erteledim.
01:10:48İşte efendime söyleyeyim yaş günümü erteledim.
01:10:50Bu kadar gerçeklikten kopuk bir şey olabilir mi? Soruyorum size.
01:10:54Yani artık bir gösteri dünyası içerisinde yaşıyor insanlar.
01:10:58Yani paşam biraz evvel dedi ya hedonist bir anlayış.
01:11:02Gerçekten de bu zaten en büyük tehlike nedir? Budur.
01:11:05Biz kimse insanların yaşamlarından keyif almasın filan gibi bir şey söylemiyoruz.
01:11:09Ama keyif dediğimiz şey bu değildir işte.
01:11:13Keyif dediğimiz şey yaşamın içerisinde o kadar çok hadisede vardır ki
01:11:18bunu keşfetme yeteneğini öldürüyor esasında.
01:11:21Bir yere hapsetmek suretiyle.
01:11:23Ha gönüllü olarak bir hapsaneye girmişsiniz.
01:11:25Ha işte bilgisayarınızla tabletinizle bir yere kapanmışsınız.
01:11:28Ne fark ediyor? Yani bir şey fark ediyor mu?
01:11:31Bütün evrene kendinizi kapattığınız ortamın adıdır zaten.
01:11:35İzole ettiğiniz ortamın adıdır zaten hapis hayatı dediğimiz şey.
01:11:39Yani şimdi çocuklara ekran vermek dünyayı açmak değildir, özgürlük filan değildir.
01:11:44Tam tersine çocuklara hapsetmektir.
01:11:46Hapsetmeyelim diyorum. Benim esas çağrım budur.
01:11:50Şu bahsetmiş olduğunuz ekran karşısında kalma rakamları nedir biliyor musunuz?
01:11:55Bir daha verebilir miyim?
01:11:56Dehşet rakamlardır. Dehşet.
01:11:58Evet lütfen. Yani herkesin o rakamları görüp gerçekle yüzleşmesine paniğe kapılması lazım.
01:12:04Acil önlemleri alması lazım.
01:12:07Çok teşekkürler. Esat Hocam siz not aldınız az önce ben gördüm.
01:12:11Estağfurullah.
01:12:12Bir şeyler söylemek istersiniz.
01:12:15Şunu söyleyeyim. Zakir Hocam çok güzel tabii bizim yaşımız ortaya çıkıyor ama
01:12:20bizim zamanımızda biz babalarımızda Hüsnü Hat yazısı vardı.
01:12:25Yani şimdi bir imza atıyorsun çocuğa ya tamam ismini yazıyorsun.
01:12:30Yani üniversite için söylüyorum. 30 yıllık üniversite hocasıyım.
01:12:34Adı karalıyor.
01:12:36Yani bizim zamanımızda güzel yazı vardı.
01:12:40Ailelerimiz bizi denetlerdi.
01:12:43Yani yarın benim soyadımı kalkıp bir tarafta atacaksın diye bankaya imza atacaksın diye
01:12:51bizim yaşımızdaki insanların gerçek anlamında söylüyorum.
01:12:55İmzaları hakikaten hem okunabilir hem de her yerde geçirebilir.
01:12:59İkincisini söyleyecektim.
01:13:01Mesela bu imza o kadar önemlidir ki.
01:13:04Mustafa Kemal Atatürk'ün imzası bir Ermeni Hüsnü Hat öğretmeni tarafından
01:13:10ismini de vereyim.
01:13:12Virem Çerçiyan.
01:13:14Üç tane imza örneğinden Mustafa Kemal Atatürk seçerek kullanmıştır.
01:13:19Yani bu ülkenin içerisinde özellikle söylüyorum bir Ermeni vatandaşımız tarafından
01:13:26ve de hakikaten yani bugün Berk Keresli Cihan'ı anlatsak İstiklal Savaşı'nın önemli gazilerindendir.
01:13:34Yani o yapmıştır.
01:13:36Yani düşünebiliyor musunuz?
01:13:38Kendisine vermiştir, seçmiştir ve hayatının sonuna kadar o güzel Kemal Atatürk.
01:13:43Zaman zaman kolyeler yaparak, kollarda dövmeler yaparak görüyorum bazı çocuklarda
01:13:49ama o imzanın esas ortaya koyan Virem Çerçiyan bir Ermeni.
01:13:55Onu ifade etmeye çalışıyordum.
01:13:57Zakir Hocam bana bazı şeyleri hatırlattığı için onu söylememiz lazım.
01:14:04Tabii ki sokakta oynayan çocuk. Biz sokakta oynadık.
01:14:08Hani sokaktan geliyoruz derken oyun biraz evvel ifade edildiği gibi oynanılan bütün oyun
01:14:16gelecekteki hayatın bir simülasyonudur.
01:14:19Orada bir paylaşım var çünkü. Gerçekten bir paylaşım var.
01:14:22Ama işte orada mesela bazı acı şeyler de yaşıyorsunuz.
01:14:25Mesela zengin çocukları topu alırdı.
01:14:27Onun seçme hakkı vardı. Onları görüyorsunuz yani.
01:14:30Yani zenginle fakir hakkında adım alırdık.
01:14:34Topu alan adam en kralsızı sanmıyorum.
01:14:36Ekonomik politiği de biliyorsunuz işte hocam oradan.
01:14:38Orada da hayatın gerçeği var.
01:14:40Hayır hayatın gerçeği.
01:14:41Zakir Hocam tandemi o çocuk şey yapardı.
01:14:44Yok top oynatmam o zaman derdi.
01:14:46Biz de geri çekilirdik yani.
01:14:48Bizde top yoktu tabii. Onda top vardı.
01:14:50Bu kapitalizm dediğimiz, wild kapitalizm dediğimiz
01:14:55vahşi kapitalizmin gerçek anlamıyla sokakta öğrenilmesidir bu.
01:15:00Başka türlü anlatamazsınız yani.
01:15:02Evet pek teşekkür ederim hocam.
01:15:04Sağ olunuz. Abdullah Bey sizle devam edelim.
01:15:06Siz oranları nasıl buldunuz?
01:15:08Verebilir miyiz tekrar arkadaşlar?
01:15:10Şöyle söyleyelim. Konunun birçok etraflıcı el aldık ama
01:15:14Filiz Hanım da sağlık boyutundan bilgiler paylaştı bize.
01:15:18Ama bu oranların bir de çocukların başarısına olan etkisini de görmemiz gerekiyor.
01:15:24Yani bugün üniversite sınavlarının sonuçlarına baktığımız zaman
01:15:29acaba bu sürelerin, bu başarıya etkisi nedir?
01:15:32Baraj altında kalan yani eskiden.
01:15:34Yani bu dijital platformlarda ve sosyal medyada geçirilen ve oyunlarda geçirilen
01:15:39saat dilimlerinin bu başarıya etkisi nedir?
01:15:42Onu da bakmamız gerekiyor da muhtemelendir, bakılıyordur.
01:15:44Burada evet birçok konuya değindik.
01:15:47Özellikle yani büyüklerimizden şunu öğrendik.
01:15:53Bu teknoloji, günümüz teknolojisi bizim sosyal hayatımız olduğu kadar
01:15:58toplumsal ve kültürel kodlarımızı da değiştiriyor.
01:16:01Artık yani istiklale çıkılan bir durumla,
01:16:07İstiklal Caddesi'nde nasıl gidilir çerçevesi çizilen o yapıyla
01:16:13şu anki çocukların etkileşimi arasında ciddi dağlar kadar farklar var.
01:16:17Hatta alışveriş merkezine gittiğimiz zaman kafede oturan çocukların
01:16:22aynı anda beraber olmalarına rağmen telefonla şey yaptıklarını,
01:16:27birbirleriyle etkileşim kurmadığı bir dünyadan söz ediyoruz.
01:16:30Dolayısıyla bu dijital dünya bütün sosyal yaşamımızı,
01:16:35bireysel etkileşimlerimizi etkiliyor ve bu gerçeklikten de kopuş hikayesi
01:16:42bütün bizim siyasetten sosyal yaşamımıza kadar her şeyimizi etkiliyor.
01:16:47Bakın, dezenformasyon ve mücadele merkezinden bahsettik.
01:16:50Bugün herhangi bir, ister askeri alanda olsun, ister siyasi ve sosyal alanda olsun,
01:16:55herhangi bir bilgi paylaşımının doğru olup olmadığını kontrol etmeden kabul ediliyor.
01:17:01Yani bu dini bilgi de olsa, siyasetle ilgili bir bilgi de olsa,
01:17:05askeri konuda olan bir bilgi de olsa, kesinlikle bunu daha test edip…
01:17:10Bizim zaten bence toplum olarak, insanların da şu anda, türesel açıdan da böyle,
01:17:15en büyük sorun bence önümüze gelen şeyi olduğu gibi kabul edip,
01:17:19süzgeçten geçirmemek, yani neden, niçin, ben ne düşünüyorum bu konuda
01:17:23ya da mantık çerçevesinde yani belirli bir neden-sonuç ilişkisine dayandırmadan,
01:17:28hap gibi yani işte hepsi içinde, onu yutuyoruz.
01:17:31Onun da sebebi şu, biz bilgiye değil, malumata alıştık.
01:17:37Ekrandan bize malumatlar veriliyor, o malumatı alıyoruz ve kullanıyoruz.
01:17:44Ama bizim bir bilgimiz, metodolojik olarak elde ettiğimiz bir bilgi kaynağımız olmadığı zaman,
01:17:52bu edilinen malumatlar çok tehlikeli yerlere bizi sürükleyebilir.
01:17:57Dolayısıyla içinde bulunduğumuz durum, içinde bulunduğumuz dünya bir malumatlar dünyası.
01:18:04Sayın Genellerimizin yanında konuşmamak lazım ama,
01:18:09askeri alanda hiçbir bilgisi olmayan insanların Twitter'dan elde ettikleri bilgilerle,
01:18:16malumat furuşluk yaparak bir bakıyorsunuz askeri uzman olarak konuşabiliyor.
01:18:21Yani üç gün içerisinde bir bakıyorsunuz askeri uzman kesilebiliyor.
01:18:25Dolayısıyla bu malumat furuşluğa bizim çok dikkat etmemiz gerekiyor, özellikle öğrenciler bakımında.
01:18:30Çubuklu Erkane Harp diyorlar bize.
01:18:33Hocamın müsaadesiyle ben de bir ilk yazdım.
01:18:36Çubuklu Erkane Harp.
01:18:38Filiz Hanım bir şey değinecek.
01:18:40O da bizim mesleğimizle ilgili, hukukçuların da en çok yaşadığı, karşılaştığı sorundan bahsetmek istiyorum.
01:18:47Şimdi bütün toplumu ilgilendiren bir cinayet işleniyor.
01:18:51Cinayetle ilgili haberler düşüyor, medyada bir takım haberler paylaşılıyor.
01:18:58Herkes bir anda bu böyle miymiş, bundan dolayı mı olmuş ya da bunun sonucu bu muymuş,
01:19:04bunun cezası gerçekten bu muymuş diye insanlar saf bir şekilde soru soruyorlar.
01:19:10Ve gerçekten şimdi ben o bilginin öyle olmadığını biliyorum.
01:19:16Ama herkeste hukuk okumak zorunda değil ki.
01:19:19Herkeste avukat olmak zorunda değil ki.
01:19:22Çok fazla etkileyebiliyoruz.
01:19:24Çok rahat medya aracılığıyla birbirimizi çok rahat etkileyebiliyoruz.
01:19:28Ve yanlış bilgiyi insanlara çok hızlı bir şekilde yayabiliyoruz.
01:19:34Ve insanların zihninde hep bir şey oluyor.
01:19:37Aslında o öyle değil miydi?
01:19:39Ya hayır öyle değildi tabii ki.
01:19:41Ama bunu onun öğrenebilmesi için, hukukçularla araştırması ya da hukukçular yakınının bir hukukçu olması gerekiyor.
01:19:49Benim küçük oğlum mesela, bir şey olduğu zaman hemen böyle gündemde hukukla alakalı bir şey olduğunda,
01:19:56anne hani bu gerçekten böyle midir ya da bunun sebebi nedir diye bana sorar.
01:20:02Hayır oğlum bak şundan dolayıdır bu bir şekilde yansıtılıyor.
01:20:06Açıklamamdan sonra ikna olur.
01:20:10Ya ben en basitinden bir Kadir Şeker davasını hatırlatmak istiyorum.
01:20:14Kadir Şeker davası nasıl yansıtıldı?
01:20:18Çok büyük bir infal uyandırdı.
01:20:20İşte kadın hakları, şiddet vesaire orada erkeğin bir kadını savunmasından sonra başına gelen olaylarda.
01:20:33İnanın o süreç gerçekten çoğunlukla yanlış aktarıldı vatandaşa.
01:20:41Hukuk tarafında dosyanın ne olduğunu bilmek gerekiyor.
01:20:47Dosyadaki delilleri görmek gerekiyor.
01:20:50Bir avukat her zaman dosyaya müvekkili bir dosya sorununu gelip anlattığı zaman,
01:20:57ona şöyle bir şeyle yaklaşır, bir şüpheyle yaklaşır.
01:21:00Tamam böyle anlatıyor ama gerçekten olayın aslı öyle mi diye birinci kaynaklara ulaşır avukatlar ve oradan araştırır.
01:21:08Şimdi burada sosyal medya maalesef birinci kaynak olarak kullanılıyor bilgi açısından.
01:21:16Bir kere bu yanlış.
01:21:17Bilginin elde edileceği yer sosyal medya değildir.
01:21:22En kötü ihtimalle internet üzerinden yani Google Akademi vardır ya da yabancı makalelere,
01:21:31çok değerli bilim insanlarımızın makalelerine ulaşıp bilgiyi buralardan öğrenmek mümkünken
01:21:38hap bilgi dediğimiz sosyal medyada olan hap bilgilere hepimiz ulaşmak istiyoruz.
01:21:45Şimdi üniversitede de hocalık yaptım.
01:21:47Hocam özet yok mu?
01:21:49Hocam slide yok mu?
01:21:52Şimdi bütün sorunu suçu gençlere ve çocuklara atmayalım.
01:21:59Şimdi bazı meslektaşlarımız var ki slide'dan okuyarak dersi anlatıyor.
01:22:05Şimdi öğrenci görüyor diyor ki ya hoca slide'dan anlatıyor deyip kendi rahatlığını şey açıyor meydan bulabiliyor.
01:22:17Ebeveynler için de geçerli.
01:22:19Aslında tabii ki kötü bir şey de değil ama belki orada dozu ayarlamak mühim olan değil mi?
01:22:24Yani harmanlayabilmek.
01:22:26Teknolojiyi tabii ki kullanacağız aslına bakarsanız hocam.
01:22:29Burada suç sadece çocuklarda da değil.
01:22:31Ebeveynlerin de suçu var.
01:22:33Rahatla, kolayla kaçma anlamında.
01:22:35Hiç bilmeyen belli bir şey var.
01:22:39Hani kesim var.
01:22:41Hani kırsal kesimlerde yaşayan insanlar.
01:22:43Bilmemek onların suçları değil.
01:22:45Onların üzerine düşen işte çocuk bakımı, eviyle çocuğuyla ilgilenme bir şeyler, üretme.
01:22:52Bu arada bir virgül koyacağım.
01:22:54Kırsal kesimde yaşayanlar çok daha okumaya vakit bulabiliyor.
01:22:58Büyük şehirlerde yaşayanlardan.
01:23:00Yani ben uzun yıllar sahada da muhabirlik yaptım.
01:23:03Benim gözlemlediğim kadarıyla işte bizim kırsal kesim diye adlandırdığımız yerlerde insanlar kendileriyle daha çok vakit geçirebiliyor.
01:23:11Biz geçiremiyoruz bence.
01:23:13Onlar kesinlikle bir kere öngörüleri çok daha açık insanlar.
01:23:19Çünkü zihinleri kirlenmemiş.
01:23:21Gereksiz bilgilerle.
01:23:23Biz çok fazla bilgi kirliliğine maruz kalıyoruz.
01:23:26Ve işte büyük şehirlerde yaşamış olmanın verdiği stres ve yorgunluk bizim birçok şeyi böyle çok hızlı hızlatmamıza sebep ediyor.
01:23:35İşten geliyoruz, yorgunuz.
01:23:37Çocuğumuz odasında bilgisayarıyla oynuyor.
01:23:40Ve ona çok fazla müdahale edip üstüne gidecek hali bile bazen kendimiz de göremeyebiliyoruz.
01:23:46Burada eğri oturup doğru da konuşmak gerekiyor.
01:23:49Tamamen çocuklarımıza da yüklenmeyeceğiz.
01:23:52Önce kendimize sahip çıkacağız.
01:23:55Yani benim çocuğuma bir şey anlatmak yerine çocuğuma benim rol model olmam gerekiyor.
01:24:01Çocuk beni gördüğü zaman o beni örnek alacaktır.
01:24:06Ama ben ona işte bilgisayarla oynama, tabletle oynama dediğimde
01:24:11bunun psikolojik olarak sözlü uyarıda bulunmak, beyine şu komutu vermiş onu yap komutunu verirmiş.
01:24:20Sözlü uyarıda bulunmanın bir de böyle bir etkisi varmış.
01:24:23Dolayısıyla ebeviyenler olarak bizim üstümüze düşer.
01:24:26Biz sözlü olarak uyarmayacağız.
01:24:28Önce biz kendimiz yapacağız.
01:24:30Ve çocuğumuza doğru örnek olacağız.
01:24:32Peki, teşekkür ediyorum.
01:24:33Ağzınıza sağlık.
01:24:34Buyurun Adnan Bey.
01:24:35Şöyle kapatalım.
01:24:37Yani dijital alanın, teknolojinin bireylere, devletlere, toplumsal yapıya, etkilerine detaylıca konuştuk.
01:24:44Burada önemli olan kontrolün kimde olduğu.
01:24:48Yani teknoloji mi bizi kontrol ediyor yoksa biz mi teknolojiyi kontrol ediyoruz.
01:24:52Modern dönemde biliyorsunuz ferdi köleli kaldırıldı.
01:24:56Ama bugün milyonlar, milyarlar hatta gönüllü köleliye geçtiler.
01:25:02Bir sosyal medya yoksa yaşamınızın her şeyi değişiyor.
01:25:06Tatil planlarınız, evlilik planlarınız, doğum günleriniz değişiyorsa modern anlamda bir köle durumuna gelmiş durumdasınız.
01:25:13Bu teknolojinin yaşamamıza etkisi.
01:25:16Ama bizim asıl fokusumuz, asıl odaklanmamız gereken bu dijital alanla devletler arasındaki etkileşim.
01:25:26Bu dijital alanlar, bu dijital bağımlılık ve dijital platformların devletler üzerindeki egemenlik iddiaları.
01:25:35Çünkü bunlar büyük çoğunlukla küresel hatta ölçekleri itibariyle birçok devletin gayri safi milli hasılasından daha büyük bütçelere sahip firmalar.
01:25:48Dolayısıyla bu firmaların en azından hesap verilebilir bir duruma getirilmeleri lazım.
01:25:54Bakın, Zakir Bey bunu bahsetti. Yani Türkiye bir model olabilir diye.
01:25:59Çünkü bu platformların hesap verilebilir duruma getirilmeleri lazım.
01:26:04Eğer herhangi bir X veya Instagram o bu hangisini konuşursanız, sizin devlet olarak egemenliğinizi çiğniyor ve herhangi bir hesap vermiyor, herhangi bir vergi ödemiyorsa burada büyük bir problem var demektir.
01:26:22Aynı zamanda bütün milyonları yönlendirebilen bir güç kapasitesine sahip olup aynı zamanda da hesap vermeme durumu sizin devlet olarak egemenliğinizi son derece zayıf bir duruma düşüren bir durum ortaya çıkarabilir.
01:26:38Dolayısıyla burada Türkiye'nin özellikle son dönemde yapmış olduğu bu girişim, evet birçok özgürlük güvenlik tartışmalarına girebiliriz burada.
01:26:47Bu bir özgürlük mücadelesi midir? Yoksa güvenlik problemi midir? Bu X arasındaki etkileşim nasıl olacak diye tartışabiliriz.
01:26:55Ama asıl mesele burada bu büyük hatta uluslararası firmaların, ulusüstü firmaların bir hesap verebilir duruma gelmeleridir.
01:27:06Bundan sonraki aşamalarda bakın biz teknolojinin ve dijitalinin sadece belirli bir alanına odaklanıp orada yaşadığımız probleme göre pozisyon alıyoruz ama her gün yeni bir durumla karşı karşıya gelebiliyoruz.
01:27:20Bakın bir sonraki safhada belki üst düzey siyasi liderlerin hesaplarının belki de kontrol edildiği bir durumla karşı karşıya geleceğiz ki yaşadığımız birçok problem var.
01:27:30Bununla ilgili dünya çeplerinde yaşadığımız örnekler var.
01:27:34Aslında az önce İndonezya Başbakanının mesela bir paylaşımın silinmesi aslında hikmetmiş oluyor.
01:27:39Evet yani sen aslında o muhatap olduğun devletin başkanına diyorsun ki hayır ben seni şekillendirebilirim ve davranışını etkileyebilirim.
01:27:48Sen de buna karışamazsın diye bir pozisyon alıyorsun.
01:27:51Dolayısıyla bu alanla biz asıl odaklanmamız gerekiyor ki bu çok daha geniş bir şekilde tartışılacaktır.
01:27:58Çünkü eskiden batı toplumlarında yani biliyorsunuz bunlar Amerika merkezli şirketler genellikle kıta Avrupası ülkeleriyle sorunlar yaşamazlardı.
01:28:08Çünkü aynı perspektiften baktıkları için ama son dönemde özellikle iki hafta evvel veya geçen hafta İngiltere'de yaşanan olaylara baktığımızda
01:28:16aslında kıta Avrupası'nda da bu platformlarla ilgili ciddi problemlerin yaşandığı ve bunların bu firmaların hukuki anlamda boşlukları nasıl kullandığına dair bir ilişki biçimini ortaya çıkardığını görüyoruz.
01:28:30Bundan sonrası için yani bir uzlaşıya varıldı ya.
01:28:33Bundan sonrası için sizce şirket ihlal eder mi?
01:28:36Yoksa bu bir geçiştirme sonrasında tekrar özlerine döner mi?
01:28:40Yoksa Türkiye tamam artık bizim şartlarımızı kabul etti diyor ya hocam şu anda.
01:28:45Bundan sonra sorunsuz bir şekilde devam eder mi bu süreç?
01:28:48Şöyle yani her gün yeni bir tecrübe ortaya çıktığı için önümüzdeki süreçte teknolojiyle ilgili nasıl bir problem alanı ortaya çıkacak bunu tam olarak kestiremiyoruz.
01:28:57En azından paylaşımlarla ilgili mesela.
01:28:59Mesela burada artık karşılıklı olarak bir akit var.
01:29:03Karşılıklı olarak bir sözleşme muhtemelen ve bir anlaşma olacaktır ve vermiş olduğu söze riayet etmek durumunda kalacaktır.
01:29:10Uluslararası bir anlaşma veya işte karşılıklı bir anlaşma çerçevesinde hareket edeceği için.
01:29:16Biraz bu şirketler hani eskiden biliyorsunuz hani geçtiğimiz tam Filiz hocam daha iyi bilir bir temsilci bulundurma durumu bile yeni bir süreç.
01:29:26Yani eskiden temsilcisi bile yoktu Türkiye'de veya herhangi bir ülkede.
01:29:30Çünkü merkezden kontrol edilemediği için hiçbir şekilde hesap soramıyorsunuz ve hiçbir şekilde hesap veremiyor.
01:29:36Muhatap yok.
01:29:37Muhatap yok.
01:29:38Bu bile yani aşama aşama gelişen bir süreç.
01:29:40Dolayısıyla yeni bir problem çıktığında da yeniden oturulup müzakere edilecektir.
01:29:45Ama sanıyorum Türkiye'nin tavrı burada net olduğu için daha sonraki süreçlerde bunu daha da dikkate alırlar gibi geliyor bana.
01:29:52Peki çok teşekkür ederim.
01:29:54Şimdi bir kez daha ara diyelim efendim.
01:29:56Ardından yine konuklarımızla birlikte devam edeceğiz.
01:30:00Reklamların ardından kaldığımız yerden devam ediyoruz efendim gündem programıyla.
01:30:04Şimdi İsrail Gazze meselesine değineceğiz.
01:30:08İsrail'in katliamını soykırma artık 300. gününü aşmış durumda.
01:30:14Neredeyse bir yıl olacak ve katliamlar devam ediyor.
01:30:19Muhatap bugün de çok sayıda hayatını kaybeden siviller oldu.
01:30:24İsrail ordusu Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'a yeniden bir kara saldırısı başlattı.
01:30:30Ve bu saldırıyı başlattığını da duyurdu.
01:30:33Yüzlerce kişi hayatını kaybetti.
01:30:35Bu da yetmedi.
01:30:36Okula saldırdı.
01:30:37Okulda da okula sığınanlar da hayatını kaybetti.
01:30:40Diğer yandan bölgedeki duruma bakacağız.
01:30:44Orada da tansiyon yüksek.
01:30:46Geçtiğimiz gün İsmail Haniye'nin suikast sonucu İran'ın alacağı takınacağı tavır önemliydi daha doğrusu.
01:30:54Bundan sonrası için İran neler yapabilir?
01:30:56Bölgeye nasıl yansır?
01:30:58İsrail'in şu anda durdurak bilmez halleri bunları konuşacağız.
01:31:02Esat Hocam size davet edeyim.
01:31:06Şöyle haritalar üzerinden bir taraftan da gidelim.
01:31:08Ben şu haritaları da elime alayım.
01:31:11Şimdi genel itibariyle baktığımız zaman şöyle bir bölgeyi değerlendirecek olursak.
01:31:17İsrail'in saldırıları devam ediyor.
01:31:20İran'ı biraz çekmeye çalıştı son dönemlerde bu suikast ile birlikte.
01:31:24İran da dedi ki siz göreceksiniz bu hafta çok önemli görüntülere sahne olacak.
01:31:30Dünyadaydı ama biz o görüntüleri görmedik.
01:31:32Ya evet şunu bilmiyorum.
01:31:35Daha bir şeyler söyleyeceksem bekleyebilirim.
01:31:38Yok hocam şöyle devam edelim.
01:31:40Bugünkü saldırılara da değineceğiz.
01:31:42Ama İran-İsrail meselesi üzerinden gidecek olursak önce bölgeyi değerlendirelim.
01:31:46Madem bölge haritamız geldi.
01:31:48Şimdi şuraya çok dikkat etmemiz lazım.
01:31:51Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin Biden'ın ağzından söyleyerek
01:31:57Milli Askeri Strateji konseptinde yani MASK dediğimiz
01:32:02Yani bu kırmızı kitapta bir kere İsrail'in korunması.
01:32:07Biden ne dedi?
01:32:08Eğer bir başına İsrail olarak İran'a bir saldırı yaparsan ben senin yanında olmam.
01:32:17Ama ben seni korurum.
01:32:19Niye korurum dedi?
01:32:21Şunun için korurum dedi.
01:32:23Bir kere ben dökümanı söyleyeyim.
01:32:281979'a çok değişikliğe uğruyor.
01:32:30Bizde de öyle.
01:32:31Biliyorsunuz 1 Ağustos'ta biz ne yaparız?
01:32:34Ve özellikle terfi değildir o.
01:32:361 Ağustos askeri şurası terfilerin ortaya konduğu bir olay değildir.
01:32:41Nedir?
01:32:42Önce gelinir düşman imkan kabiliyetlerin kabul ihtimali tehdit değerlendirmesi yapılır.
01:32:48Ve o tehdit değerlendirmesine göre yeniden elde mevcut kuvvetlere gereken uygulama
01:32:56planlama rehberi oluyorlar.
01:33:01Sayın Cumhurbaşkanı neydi?
01:33:03Birincinin hedefi olarak da suikastleri gösterdi.
01:33:06Yani suikastler hedefteki kişilerin korunmasının birinci öncelikli olacağını.
01:33:12Çünkü bu decapitation dediğimiz olay Amerika Birleşik Devletleri'nin sadece Kasım Süleyman'ın değil
01:33:18daha önce biliyorsunuz 1975'ten itibaren İran bu kadar elinde petrol olmasına rağmen nereye doğru gitmişti?
01:33:27Çok da önemlidir.
01:33:28Nükleer reaktörlerle beraber efendim Uranium-238'in zenginleştirilmesiyle beraber
01:33:36yani burada eğer bu Orta Doğu'da caydırıcı olabilmeniz için ne olması lazım elinizde?
01:33:42Nükleer silah olması lazım.
01:33:45Biz de onunla beraber küçük çekmeceli bir reaktörümüz vardı.
01:33:50Yani küçük çapta herhangi bir şekilde değil.
01:33:52Biz nükleer enerji tarafıyla ilgilendik.
01:33:55Bir de sevgili izleyicilerimiz ÇK Mersin'de yapılan biliyorsunuz.
01:34:00Bu bir nükleer reaktör ve enerji olarak yapacağız ki ben de oradan yayın yaptığım için onu da ifade ediyorum.
01:34:07Rusya ile ortak.
01:34:09Rusya'nın çalıştığı olarak 22 milyar dolara yakın Rusya burayı sağladı.
01:34:15Biz biliyorsunuz yap işlet devlet modeli içerisinde gerekenleri yapıyoruz.
01:34:21Tabii ki altyapısı da mükemmel bir şekilde onu söylüyorum.
01:34:24Hep de uzmanları tarafından yapılıyor.
01:34:26Şimdi şunu söylemek istiyorum.
01:34:28Bu coğrafyada Amerika Birleşik Devletleri diyor ki
01:34:32United States foreign policy and military installation.
01:34:35Bakıyorsunuz buna.
01:34:36Amerika Birleşik Devletleri dış politikası ve askeri yunaklanma.
01:34:41Bu döküman çok ilginçti.
01:34:43Diyor ki Amerika ben üç şey için muharebe ederim.
01:34:47Savaşa girelim.
01:34:49Bir, petrolü bana karşı silah olarak kullanma.
01:34:53Kullanırsan girelim.
01:34:55Girdi mi?
01:34:56Hepsini zaten Petrolüssi OPEC kuruluşunda bulunan, petrol ihraç eden ülkeler bu.
01:35:031975'te kurulmuştu.
01:35:05Hemen hemen hepsi başta Şah olmak üzere.
01:35:07Ondan sonra Muammer Kaddafi, Libya'yı derim.
01:35:11Saddam Hüseyin olmak üzere.
01:35:13Petrolü silah olarak kullanmaya yeltenen hepsi şu anda müteveffa oldular.
01:35:19Ki ben en çok üzerinde durduğum, Allah rahmet eylesin diyorum, Muammer Kaddafi.
01:35:25Bize Kıbrıs Harekatı'nda çok büyük faydası olmuştu.
01:35:29Bir ikincisi, öldürüldüğü zaman kim yakalamıştır?
01:35:33Onu da söyleyelim.
01:35:35MI6, yani Military Intelligence 6.
01:35:396. askeri istihbarat 6. şube.
01:35:43Bizim de şeyde 6. şube çok vardır bizde.
01:35:47Mesela herkes der, şişhane!
01:35:51Şişhane değildir o, şeşhanedir.
01:35:536. şube belediye işleriyle yapılmıştır.
01:35:57Çıktığınız zaman orada belediye binası vardır.
01:36:00Burası da şişhane değil, şeşhanedir.
01:36:03Ona söylüyorum yani 6. şubedir askeri istihbarat.
01:36:08Yani biraz kafada kalsın, yerleşsin diye söylüyorum.
01:36:12Demek ki ikincisi bu.
01:36:14İkincisi de diyor ki, sakın olarak Hususilerin yaptıkları,
01:36:19mesela Yemen'de Hususilerin yaptıkları,
01:36:22enerji yollarını hiçbir şekilde kapatamazsın.
01:36:27Ne yapacaksın?
01:36:29Açık bulunduracaksın diyor.
01:36:31Bu da savaş sebebi.
01:36:32Yani niye savaş sebebi diyorum, kitabında yazıyor.
01:36:36Amerika'da her şey kitabı kitabidir.
01:36:39Niye kalkıyor?
01:36:40Kalkıyor Kıbrıs'tan, F-22'leri de buraya getirdi.
01:36:43Geliyor burayı bombalıyor.
01:36:46Kitapta yazıyor.
01:36:48Ben gerçi mavi tutuyorum ama onlar mavi rengini kullandıkları için.
01:36:53Biz biliyorsunuz mavi kitaba karşılık 1915'te İngilizlerin yazdıklarını,
01:36:58biz ne yazmışız?
01:36:59Lord Byrus raporu vardır.
01:37:02Biz ne yaptık?
01:37:03Kırmızı kitap yazmışız.
01:37:04Biz hep kırmızı kitap yazmışız.
01:37:06Onun için biz de hep kırmızıdır.
01:37:08Onun adı Kırmızı Kitabı da ondandır.
01:37:10Hocam biraz bu nükleerden bahsettik ya.
01:37:14İran şimdi bu durumda, üzerinde bu kadar baskı varken.
01:37:17Şimdi İsrail de biraz böyle İran'ın üzerine gidiyor ki atağa geçsin biraz diye.
01:37:23Nasıl olacak şimdi?
01:37:24Kullanabilecek mi?
01:37:25Üçüncüsünü söyleyeyim.
01:37:26Üçüncüsü de şu.
01:37:27Yani İsrail'e karşı, ister aramızda anlaşma olsun, ister olmasın,
01:37:32İsrail'i korumak Amerika Birleşik Devleti'nin, Silahlı Kuvveti'nin birinci asli görev.
01:37:37Onun için Biden kalktı diye dedi.
01:37:39Dedi ki tek başına İran'a vurursan.
01:37:42Ha vurmuş mudur?
01:37:43Evet vurmuştur.
01:37:44Irak'a vurmuş mudur?
01:37:45Osirak'ta bir nükleer reaktörü, Osirak bölgesinde 1981'de ünlü opera operasyonu
01:37:52bu şekilde yapılmıştır.
01:37:53Şimdi ne oldu?
01:37:54Amerika Birleşik Devletleri uçak gemiseleriyle beraber 32'ye yakın gemisini buraya koydu.
01:38:01Onları meşhur dual containment dediğim, ikili kuşatma ile İran'ı ne yaptı?
01:38:06Her türlü şey.
01:38:07Ve de Ağustos için çok önemli bir açıklama yaptı.
01:38:11Dedi ki, bakın biz buraya geldik, onların gene konseptini söyleyeceğim.
01:38:19Balistik füzelere karşı tatbikat yapıyoruz.
01:38:22Yani diyor ki, ey İran, sen balistik füzeleri kullanmaya kalkma.
01:38:27Geçen sene, Haziran ayında çok önemli bir füze yaptılar.
01:38:33Arkadaşlar bulabilirlerse hemen koyabilirler, FETTAF füzesi.
01:38:37FETTA 360.
01:38:38Evet, FETTA 360.
01:38:40FETTAF füzesi çok önemli.
01:38:42Biz bunlara seyir füzesi diyoruz.
01:38:45Seyir füzesinde bu, biliyorsunuz geçen sene reisi tarafından açıklandı.
01:38:51Bu çok önemli.
01:38:52Hocam bu İsrail'e atılan sayısız füzeler arasında var mıydı?
01:38:55Yoktu, yoktu.
01:38:57Balistik füzeler var.
01:38:58Bakıyorduk, hatırlıyor musun?
01:39:01Geliyor abi.
01:39:03Langır langır geliyor, 350 tane.
01:39:05Bunun içerisinde kamikaze dronlar var, her şey var.
01:39:08Ve demin o söylemiş olduğum,
01:39:10yani özellikle Ürdün, Birleşik Arapları, Kuveyt ve Suudi Arabistan tarafından avlandılar
01:39:17ve bunların Abraham anlaşmalarıyla da yardım ettiler.
01:39:20Onu söylemeye çalıştım.
01:39:22FETTAF füzesinin çok önemli bir özelliği var.
01:39:26Reisi önemli oldu.
01:39:27Evet, geldi.
01:39:28Bakın burada FETTAF diye yazıyor.
01:39:32Niye önemli?
01:39:34Çünkü bunun hızı 13-15 MAH.
01:39:40Şimdi 13-15 MAH derken bana sormanı lazım.
01:39:43MAH ne demek?
01:39:48Bir MAH 340 metre bölü saniye.
01:39:52A diyorsun 340 metre gidiyor.
01:39:55Ama bunu diyor ki, 15 MAH diyor.
01:39:58Ben doğrusu inanmıyorum.
01:39:59Yani askeri bilgim.
01:40:01Yani ses hızıyla mı yarışıyor hocam?
01:40:03Şimdi sessizleri değil.
01:40:04Bak şimdi hesap yapacağız.
01:40:07Ve bunun 1400 kilometre gidiyor bu.
01:40:11Yani önemli.
01:40:12FETTAF füzesinin en önemli özelliklerinden bir tanesi o.
01:40:16Bir tek tehdit olarak bunu görüyorum ben.
01:40:18Onun için söylüyorum.
01:40:20Diğerlerini zaten Hüsnü anlattı.
01:40:21Biz onları hepsini avlarız.
01:40:24Bir sürü de hava kuvvetleriyle anlaşma yaptık.
01:40:26Biz bunların hepsini bitiririz diye ortaya koyuyor.
01:40:29FETTAF füzesi.
01:40:30Bakın.
01:40:3215 MAH ne demek biliyor musunuz?
01:40:35Bu 15 MAH gidiyor diyor.
01:40:38Bir saniyede 5 kilometre gidiyor.
01:40:42Şimdi matematik sualini soracağım.
01:40:43Ama sana sormayayım.
01:40:44Ben kendim cevap vereyim.
01:40:46Bir dakikada ne yapıyor?
01:40:48Bir saniyede 5 kilometre.
01:40:49İste bir dakikada 50 bin.
01:40:54Yok.
01:40:55Yani 5 dakika diyorum.
01:40:57Yani 5 kilometre.
01:40:5860 ile çarp.
01:40:59300 kilometre gidiyor.
01:41:02Bir dakikada.
01:41:03Öyle diyor yani.
01:41:0515 MAH iddiaları bu.
01:41:07Hocam bir şey soracağım.
01:41:08Özellikle bu 1-2 gündür bahsedilen bir konu var.
01:41:12Rusya'dan askerler İran'a geliyor ve bu FETTAF 360'ın eğitimini alıyor.
01:41:18Ve yakın zamanda da tarih verilmiyor.
01:41:21Tarih verilmiyor.
01:41:22Ukrayna'da kullanılmak üzere Rusya'ya bu füzelerin verileceği söyleniyor.
01:41:27Evet.
01:41:28Şimdi çok önemli bu.
01:41:29FETTAF füzesi üzerinde bayağı ciddi şekilde seyir füzesi.
01:41:33Bu görünmeyen füze.
01:41:34Hatırlayacaksınız.
01:41:362,5 sene oldu biliyorsunuz.
01:41:38Hemen biteceğini ifade ettiler.
01:41:41Ben çok bu pilav götürdü diye Ukrayna.
01:41:44Bugün biliyorsunuz Kursk'a da girdiler.
01:41:47Yani bu haftanın en önemli olayı.
01:41:49Ben birçok yabancı televizyonla bunları anlattım.
01:41:52Ve yani Rusya ana karasına giren, Ukrayna'dan bahsediyorum.
01:41:57Destekleyebilir mi destek.
01:41:59Ama çok önemli bir şey oldu.
01:42:01Ne yaptı?
01:42:03Neptun füzesini verdiler.
01:42:05Ellerinde.
01:42:07Neptun seyir füzesini verdiler.
01:42:09Bu seyir füzesini kimi vurdu?
01:42:11Moskova amiral gemisini vurdu.
01:42:14Neredeydi bu?
01:42:15Karadeniz donanmasının amiral gemisini vurdu.
01:42:18Kim vurdu?
01:42:19Ukrayna'nın elindeki.
01:42:21Ukrayna değil tabii ki.
01:42:23Neptun füzesi.
01:42:25Demek ki seyir füzeleri yani bu füzenin atılması İsrail'in korkulu bir dünya.
01:42:33Peki hocam şöyle bir soru geldi aklıma.
01:42:355 dakikada İsrail'e gidiyor yani bu.
01:42:38Demir kubbeden bahsediyoruz ya hocam.
01:42:40Şimdi katmanlı, birçok katmanı var.
01:42:43Bir sürü roketi, füzeyi etkisiz hale getiriyor.
01:42:48Bu fettah füzesinin demir kubbeye ne kadar bir etkisi olduğunu söyleyebiliriz?
01:42:56Yine kendilerinin aldığı bir önlem ya da alabildiği etkisi hale getiririz dediği bir yöntem var mı?
01:43:02Zaman zaman mesela efendim 350 tane füze attılar hiçbir şey elde edilemedi.
01:43:09Ya da bugün sık sık deneyen değil mi?
01:43:12Önce 50 attı sonra 70 attı Hizbullah'ın.
01:43:15Ne arıyor orada?
01:43:17Silahlı keşif, silahlı keşif deriz.
01:43:19Ne arıyor? Boşluk arıyor.
01:43:21Yani bu illa ki Hizbullah tarafına atılacak.
01:43:26Yani bugün İran ana karasından İsrail'e tehdit olabilecek yegane silah bu.
01:43:35Yani yegane silah bu.
01:43:38Yani şu andaki elimizde.
01:43:40Peki o zaman niye kullanmadı hocam?
01:43:42Hangisi o zaman kullanmadı yani hala bitiremediler.
01:43:44Bitiremediler.
01:43:46Bu biliyorsunuz 23 Haziran 2023 tarihinde bizzat İbrahim Reis'i ve Hamane'nin önünde şey yapıldı.
01:43:52Bunda çok korkunç yani görüyorsunuz.
01:43:54Yani bu silahın eğer dedikleri gibi ise 13-15 Mah ise 5-6 dakikada şeyde İsrail'lisiniz.
01:44:05Yani bir de bunu yani şimdi şöyle düşünüyoruz.
01:44:09Bakın Türkiye gök kubbeye doğru gidiş var.
01:44:14Arkadaşlar o görseli de verebilir miyiz?
01:44:16Biz gök kubbeyi de bugün konuşacaktık zaten.
01:44:19Yani bu şeyden geldi.
01:44:21Gök kubbe deyince bizden için ifade ediyor.
01:44:25Demir kubbe oldu tabii artık.
01:44:27Bu demir kubbe hayır.
01:44:29Demir kubbe İsrail'in ayrım dom.
01:44:32Dom var ya dom kelimesi.
01:44:35Çelik kubbe oldu.
01:44:37Çelik kubbe yalnız bilinçli olarak şimdi Sayın Cumhurbaşkanımızın özellikle savunma sanayi müsteşarlığı kalmadı.
01:44:44Başkanlığında ortaya koymuş olduğu neydi?
01:44:47Bütün Türkiye'ye sattığı mahalleyi kaptıracak şekilde still dom.
01:44:52Yani biraz da İsrail'e savunma.
01:44:54İsrail'in savunma sistemi nasıl işliyor?
01:44:56Şöyle diyeyim.
01:44:58Bunun tam karşısında demir kubbenin karşısında Türkiye'de gök kubbe.
01:45:04Tekrardan söylüyorum.
01:45:06Biliyorsunuz Türkiye'nin 3 tane kavramı var.
01:45:09Bunu da artık hep herkes bilmesi lazım.
01:45:12Mavi vatan.
01:45:14Gök vatan.
01:45:16Ve uzay vatan.
01:45:18Yani buna artık alışmamız lazım.
01:45:21Bizim çelik kubbemiz bu.
01:45:23Tabii çelik kubbenin içerisinde var.
01:45:25Ama bu nedir?
01:45:27Bunun bir altı gök kubbedir.
01:45:29Yani tekrar ne ifade ediyor?
01:45:31Türkiye'ye sattığı mahalleyi düşün.
01:45:33Birçok ekonomik tesis var.
01:45:36Öyle demedik mi?
01:45:38Hizbullah ne dedi?
01:45:39Kimya tesislerim var.
01:45:41Petrol tesislerim var.
01:45:43Bunu vurabilirim.
01:45:45O zaman ne yapacaksınız?
01:45:47Efendim bizim S-400'ü var ya.
01:45:49S-400'ü iyi ki almışız gene.
01:45:51Ben onu söylemeye çalışıyorum.
01:45:53Her türlü o şeyde de söylüyorum.
01:45:55Hocam Rusya'da İran'a biliyorsunuz S-400 gönderiyor bir taraftan da.
01:45:57Tabii tabii.
01:45:59Şey çok önemli.
01:46:01Hani o İsrail'in karşı silinmesinde 19 Nisan'da galiba.
01:46:04Orada Isfahan bölgesinde ben oralara gittim.
01:46:07Natanz'da üzerinde orada hava jet üst komutanlığı da var.
01:46:16S-300'ler var.
01:46:18Onları denediler.
01:46:20Yani kendi içerisinde.
01:46:22Tabii İran'ın içerisine girdiğimiz zaman birçok şey var.
01:46:25Mesela diyorlar ki yani İran'ın içerisinde çok önemli bir şeyi de bu arada itiraf gibi şeyler var.
01:46:33Mesela diyor ki İran'da Mossad'ın işbirlik şebekeleri var.
01:46:38Siyonist işbirlik şebekeleri var.
01:46:40Yani onların içerisinde sonra istemeye istemeye de kabul etmişti.
01:46:45İçerisinde atılarak bir karşı koyma diye.
01:46:47S-300'ü Natanz'ı denediler.
01:46:50Nedir?
01:46:51İran'a nasıl demin pardon düzeltiyorum Irak'a Osirak 1981'de bizzat İsrail tarafından reaktörü nasıl opera harekatıyla yerle yeksan ettilerse burada da aynısını yapabilirler.
01:47:10Şimdi Çelik Kubbe 1 Ağustos'tan zannediyorum tarihler biraz şey yapacak ama en son kabul ettiğimiz olay.
01:47:18Evet.
01:47:19Türkiye'nin özellikle alçak irtifa baştan itibaren görüyorsunuz ve de yüksek orta irtifa, yüksek irtifa ve bunun bir başka sistemi de var.
01:47:34Bakın burada bir avaks var görüyorsunuz.
01:47:37Avaks erken uyarı dediğimiz.
01:47:40Bizim Türkiye'nin iki tane var.
01:47:43Bu sistemin içerisinde sonra bakın tekraren görüyorum gene Asyaistan tarafından bunu güçlendiren neler var?
01:47:53Silahlı insansız hava araçları var.
01:47:56Bunun gösterilmeyen bir şeyi var bir tek koruması olarak hava kuvvetleri.
01:48:00Bakın burada da var.
01:48:02Hava kuvvetlerinin uçakları da var.
01:48:04Yani bu beşinci kademe dediğimiz yeri koruyorlar.
01:48:08Bunların hepsinin irtifaları şeklinde bir yerden işte bakın komuta kontrolü harekat merkezi var.
01:48:15Bu HQ dediğimiz headquarter dediğimiz ne diyor?
01:48:19Karargah demektir.
01:48:21Onun irtifadeye gidiyor ve diğer silah sistemleri.
01:48:24Şimdi bütün bu ithaşe Gökbörk Korkut bu özellikle komuta kontrol merkezinde silah seçimi akıl yapay zeka ile yapan bir mantalite var.
01:48:37Yani şöyle yapıyor bu uçak geliyor şimdi ben ne yapacaktım demiyor.
01:48:42Bunların hepsi otomatik olarak algılanıyor.
01:48:45Radar skobundan görünmek itibariyle daha gelmeden önce bunların hepsinin atış emirleri veriliyor.
01:48:53Otomatik bunlar yani.
01:48:55Yani böyle karşı koyma refleksi için beklemiyorsun.
01:48:59Ya dur bir ele bir gelsin de bir bakarız şekli ve şemaile öyle bir şey yok.
01:49:04Yani daha baştan gelen silahın ortadan kaldırılması için ikizleme dediğimiz twinning dediğimiz bu çok önemli.
01:49:15Twinningleştiriyorsunuz onları.
01:49:17Yani ikizleştiriyorsunuz ve o şekilde yani bu etkisiz hale getirme diye buna Star Wars dediğimiz olay da buradan kaynaklıyor.
01:49:25Yani Reagan'ın ortaya koymuş olduğu Star Wars mantali.
01:49:29Bu çelik kubbeyi lütfen Türkiye Satı Mahalli'ne yani şöyle söyleyeyim.
01:49:35Gök kubbeyi nereye koyacaksın?
01:49:38İstanbul'a koydunuz.
01:49:40Nereye koydun?
01:49:42İstanbul'da köprülere birer tane gök kubbe tahsis ettiniz.
01:49:46Ama peki Ankara'ya koymayacak mısın?
01:49:51Hepsinin bunu kontrol eden, hepsinin üstünde Türkiye Satı Mahalli'ni koruyan böyle bir sisteme ihtiyaç var.
01:49:59Bu sistem ihtiyaçtan kaynaklanmıştır.
01:50:02Yani alabildim mi bizim bir tane demir kubbemiz yok.
01:50:07Demir kubbeyi konfigürasyon olarak yani bu tabirleri hep kullanıyoruz kusura bakmayın.
01:50:14Yani ben de özellikle bu teknoloji konusunda burada çalıştığım için ifade etmek istiyorum.
01:50:20Bugün Türkiye'nin Satı Mahalli'nde çünkü biraz evvel konuştuk.
01:50:25Yani sizin halkınızı da korumakla mümkün olursunuz.
01:50:29Bunun hepsini yapabilen bir sistemsiniz.
01:50:32Bugün niye Tel Aviv'in üzerinde bir demir kubbe tahsis edildi?
01:50:37Hayfa Limanı ile beraber değil mi?
01:50:40Demir kubbede nedir?
01:50:42İsrail'in güvenli bölge sendromu, ben buna sendrom diyorum, güvensiz bölge sendromuna geçti.
01:50:50Hocam İran biliyorsunuz geçtiğimiz günlerde o iki yeri de hani Tel Aviv'i ve diğer bölgeyi Hayfa'yı vurmakla tehdit etti yani saldırı.
01:51:00İşte o demin FETÖ.
01:51:02Yani ondan başka yapacak yok.
01:51:05Şimdi ben bakıyorum bir kere pezeşkiyanın gelmesi diyorsunuz bizim istihbarat diplomasi dediğimiz.
01:51:14Olgu ayağını yorganına göre uzat.
01:51:18Buna göre bir mantı iltisi vardır.
01:51:22Yani kalkıp ben ali rehber olarak, Türkiye'de çok yaygın olduğu için dini lider olarak,
01:51:32ben velayeti fakihin üzerine yani kum kentinde kırmızı intikam bayrağı o kadar kolay değil.
01:51:41Ve pezeşkiyan biliyorsunuz iki tane çok önemli olguyu yaptı.
01:51:45Pezeşkiyan eğer seçime katılmayı kabul etmese, 25 senedir yani parlamentoda görev aldı, hükümette görev aldı.
01:51:55Eğer katılmasaydı bugün efendim İran'daki dini rejimi ki biz ona Ahunt rejimi diyoruz.
01:52:05Makbuliyeti, bakın bu çok önemli, meşruiyeti de kalmaz.
01:52:11Yani makbuliyeti, ne için söylüyorum biliyor musunuz?
01:52:15Bu eğer pezeşkiyan kabul etmeseydi seçime katılma oranı yüzde 19 olacaktı.
01:52:22Bunlarla ilgili benim şeyler var.
01:52:24Yüzde 81 halk gitmeyecekti.
01:52:27Ama onun sayesinde ne oldu seçime katılma oranı?
01:52:30Yüzde 42 oldu.
01:52:32Yani en azından pezeşkiyan efendim bu mevcut sistemde, çok önemlidir,
01:52:36bu mevcut sistemde hem makbuliyeti sağladı hem de meşruiyeti sağladı.
01:52:44Yani yüzde 42 çok önemlidir ama Tahran'da yüzde 24 oldu maalesef.
01:52:50Türk bölgelerinde çok da ayrı ama Türklere bir şey sağladı mı?
01:52:55Netice olarak şunu söyleyelim.
01:52:57Eğer bir saldırı olacaksa ki bugün sizin de bahsettiğiniz gibi iki yerden saldırı oluyor.
01:53:03Yani misilleme.
01:53:05Bir Suriye'den olur.
01:53:07İkincisi nereden olur?
01:53:09Lübnan'dan olur. İkincisi Lübnan'dan devam ediyor.
01:53:12Peki bunların o zaman şey sorunu var.
01:53:15Efendim bu kadar silahı attın.
01:53:18Arkası gelecek mi?
01:53:20Depoda var mı?
01:53:22Arkadaşlar beşinci görselimi verebilir miyiz?
01:53:26İsrail'le kontrolü çatışmadaki Hizbullah'ın askeri kapasitesi de tartışılıyor.
01:53:30Lübnan demişken bir taraftan da şu görselle devam edelim isterseniz.
01:53:35İsrail ordusunun başkenti Beyrut'a düzenlediği hava saldırısında üst düzey komutanını kaybeden Lübnan'daki Hizbullah hareketinin nasıl bir misilleme yapılacağı tartışılıyordu.
01:53:44Gözler Talevi ile kontrolü çatışması örgütün askeri kapasitesine de çevrilmiş durumda.
01:53:50Bunlar yakın zamanda çok etki eder.
01:53:53Demin o söylediğim gibi eğer siz İran ana karasından bunları atarsanız hiçbir şey elde edemezsiniz.
01:54:00Ben buna geçen gün bir televizyon programında şöyle dedim.
01:54:04Efendim eğer bu demin demir kubbenin elemanları İran'da füze, drone safarisine çıkmak istiyorlarsa buyursunlar oradan atsınlar.
01:54:16Ama neydir? İki yerden atabiliyorlar.
01:54:18Bir bu çok önemli Lübnan ikincisi neresi? Suriye.
01:54:24Suriye'de de zaten günlerce yayın yaptığınız neydi o? Özellikle Golan Tepeleri.
01:54:30Yani bundan sonra yapılacak misillemenin çıkış noktaları ortaya koyuyor. Bunlar orta iş yapar.
01:54:38Bu söylemiş olduğunuz tabi bunlar İHA dediklerimiz tabi ki SİHA olarak arkadaşlar bunlar.
01:54:44Bir de bunların burada yazılan kamikaze drone'lar var.
01:54:49Kamikaze drone'larla ilgili benim bir notum var.
01:54:53Rusya Haber Ajansı'nı da takip ediyorum.
01:54:57Rusya Haber Ajansı'nda çok önemli bir şey yaptı.
01:55:01İki gün önce hatta ben onu bulursam size bire bir notlar okuyayım ki çünkü iddiası çok fazla olan bir şey.
01:55:11Şöyle söylediler yani ben de çok şey yaparak biraz da bu konuda acaba yapabilirler mi diye ifade ettiğim şöyle.
01:55:26Konu şu ben hemen söyleyeyim onu.
01:55:29Diyor ki Rusya'nın biraz evvel söylediniz ya birlikte hareket etmesi.
01:55:34Yani İran Rusya'ya baya ciddi şekilde Ukrayna Savaşı'nda yardım etti.
01:55:40Yani bugün de yardım edeceği anlamındadır.
01:55:44Efendim insansız hava araçlarının çok yönlü olarak bu da çok önemliydi.
01:55:54Hocam buyrunuz isterseniz.
01:55:56Teşekkür ediyoruz.
01:55:58Devam ediniz lütfen.
01:56:00Yavaş yavaş da toparlayalım diğer konuslarımıza da.
01:56:03Ben şunu söyleyeceğim.
01:56:05Yani şunu söyledi.
01:56:07İnsansız hava araçları çözüm merkezi genel müdürü tarafından dedi ki biz kompak.
01:56:14Efendim çok kısa zamanda şey yapan ve küçük kilotonda atom bombası dediğimiz ama büyük değil.
01:56:22Bir ila beş kilotonu atabilen bir insansız hava aracı geliştirdik dedi.
01:56:27Bu da bir tehdit olarak tehdit manzurması içerisinde değerlendirebilir diye çok affedersiniz.
01:56:34Çok uzattıysam özür dilerim.
01:56:36Estağfurullah estağfurullah hocam çok değerli bilgiler verdiniz.
01:56:39Aslında biz diğer görselleri de vermek istiyorduk ama süremiz ne yazık ki yetemeyecek.
01:56:44O yüzden de diğer konuklarıma geçeyim.
01:56:47Çok teşekkür ediyoruz değerli bilgileriniz için.
01:56:49Estağfurullah efendim ben özür diliyorum.
01:56:51Estağfurullah estağfurullah olur mu?
01:56:53Filiz Hanım sizle devam edelim.
01:56:54Şimdi biz bu İsrail'in katliamından, soykırımından bahsediyoruz.
01:56:59Türkiye'de biliyorsunuz müdahil oldu.
01:57:02Türkiye'nin müdahil olması diplomatik açıdan İsrail'i zora sokacak bir durum mu?
01:57:08Diğer ülkelere de örnek olur mu?
01:57:10Ne gibi bir etkisi var sizce müdahil olmanın davaya?
01:57:13Türkiye'nin müdahil olması aslında olması gerekiyordu.
01:57:18Önemliydi.
01:57:20Hatta müdahil olmaktan ziyade önleme sorumluluğu var devletlerin.
01:57:27Çünkü soykırım sözleşmesine aykırı bir durum söz konusu.
01:57:33Burada bütün imzacı devletler tarafından soykırım suçunu işleyen devlete karşı önlem alma,
01:57:40bu suça karşı önlem alma ve cezalandırma sorumluluğu söz konusu.
01:57:47Dolayısıyla taraf olma anlamında da taraf olmanın getirdiği şeyler farklıdır.
01:57:53Statüler farklıdır.
01:57:55O zaman doğrudan duruşmalara katılabiliyorsun, dilekçe verebiliyorsun, beyanda bulunabiliyorsun.
01:58:01Yani müdahil olmak senin davadaki bir nevi bir taraf olarak o davada varlığını sürdürüyorsun.
01:58:10Tabii ki bu tarihi bir roldür.
01:58:13Güney Afrika'nın yapmış olduğu başlatmış olduğu bu davada.
01:58:17Türkiye'nin bu süreç içerisinde bulunması da tarihi bir roldür.
01:58:21Uluslararası Adalet Divanı bu şekilde devam ederken Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden bir şey çıkmıyor.
01:58:27Uluslararası Ceza Mahkemesi kişileri yargılıyor, Adalet Divanı'nda devletleri yargılıyor.
01:58:33Ama zannedersem farklı bir dava vardı.
01:58:37Uluslararası Adalet Divanı'ndan Birleşmiş Milletvekilleri Güvenlik Konseyi bir görüş istemişti haksız işgalle ilgili.
01:58:44O da ayrıyeten yürüyen bir dava.
01:58:47Şimdi bu davalar içerisinde ben az önce Esat Hocam, Rusya ve İran'ın birbirlerine islam vermesinden bahsetti.
01:58:56O konuyu ufak bir hocamın müsaadesiyle ek yapmak istiyorum.
01:59:00Burada biraz şeye dikkat çekmek istiyorum ben.
01:59:04İsrail'de yaşayan Rus Yahudileri, Rus Yahudi nüfusuna.
01:59:09Eşkinazi Yahudileri.
01:59:11Geçen hafta Rusya-İran görüşmesinde Rusya tarafından şöyle bir istek geldi.
01:59:19Evet siz misillemenizi yapın, sizin hakkınızdır ama sivil ölümlere dikkat edin.
01:59:25Çünkü orada baktığımızda İsrail Merkezi İstatistik Kurumu'nun bilgilerine göre yaklaşık 1.2 milyon, 1.3 milyon civarında Rus Yahudiler bulunmakta.
01:59:40Özellikle Sovyet ve Rus İletişimcilikler Birliği'nden kalma bir şey var, geçmiş var.
01:59:47Ve Rusya, İsrail en çok Rus göçmen alıyor ülkesine.
01:59:55Bu bağlamda Putin'in İsrail'e karşı bir çekingenliği söz konusu.
02:00:04Keza İsrail'in de Rusya'ya karşı.
02:00:07Özellikle 2022 yılında Ukrayna-Rusya savaşı başladığında İsrail bu savaşı kınamamıştı.
02:00:14Yaptırımlara da katılmamıştı.
02:00:17Sadece insan yardım konusunda katılımları olmuştu.
02:00:21Keza Rusya cephesine baktığımızda evet İran'a silah verdi.
02:00:27Çünkü İran silah alıyor, destek alıyor Ukrayna savaşında.
02:00:31Aynı zamanda o da Rusya'da Yemen'de Husilere silah vermeyi kesti.
02:00:38Şimdi İran, Suriye üzerinden baktığımızda sonuçta Suriye havası aslında Rusya'da var Suriye'nin kabulüyle birlikte.
02:00:50Orada Rusya'nın İsrail'in hareketine, bombalama eylemlerine, saldırılara da Rusya izin verdi.
02:00:59Çünkü bunlar Rusya'nın da bilgisayarında koruması altında olan bir bölgede gerçekleşen saldırılardı.
02:01:09Burada da Rusya'nın bir nevi bir noktaya kadar izin vermesi söz konusu.
02:01:14Dolayısıyla burada bütün bu çıkan olaylarda kilit devlet birçok olaylarda olduğu gibi gördüğünüz gibi yine biz Rusya'ya çıkıyoruz.
02:01:25Rusya'nın burada çok merkezli bir aktör olarak önemi var.
02:01:29Burada önemli olan Rusya ve Çin'in İsrail ve İran arasındaki gerginliğe karşılıklı misillemelere karışmaması ve uzak kalması.
02:01:42Böyle olduğu müddetçe bu bölgesel bir savaş olarak kalacaktır.
02:01:48Türkiye'nin yaklaşımına baktığımızda Türkiye zaten ikili ilişkilerini, stratejik işbirliği anlaşmaları ve sonuna sistemini geliştirme düşüncesinde.
02:02:00Nisan 2024 yılıydı sanırım.
02:02:042024 Nisan'da hocam yanılıyorsam düzeltmeli.
02:02:09AKKA, Avrupa Konvansiyelerin Kuvvetler Anlaşması'ndan Türkiye Nisan 2024'te ayrıldı.
02:02:20Rusya zaten 2000 yıllarda ayrılmıştı.
02:02:252007 ya da 2005 olması lazım ayrılmıştı.
02:02:28Bakın bütün bunlar neyi gösteriyor?
02:02:31Bu AKKA dediğimiz anlaşma aslında silahların türü, bulunduğu yer, yoğunluğuna yönelik olarak kullanılmasını sınırlandıran bir nevi silahsızlanma anlaşması.
02:02:44Ama dünyanın gittiği nokta hem uluslararası ilişkilerde, güvenlikte hem de uluslararası hukukta gittiği nokta ciddi bir realizm yaşanıyor.
02:02:54Artık uluslararası örgütlerin o ortalığı yumuşatma, barış ve güvenliği sağlama misyonunu gerçekleştiremediğini gördüğümüz zaman her ülke artık kendi savunmasını güçlendirmeye başlıyor.
02:03:07Bu noktada da Türkiye'nin bu anlaşmadan ayrılmış olmasını ben doğru bir adım olarak değerlendiriyorum.
02:03:14Teşekkür ediyorum.
02:03:16Abdullah Bey, bölgesel bir savaşa doğru mu gidiyor?
02:03:19Son dernemdeki gelişmelere baktığımızda İsrail ile İran arasındaki bu tırmanan gerilimin içeriğine baktığımızda böyle bir endişeye sahip olabiliriz.
02:03:29Çünkü çok ciddi bir tırmanma yaşandı iki aktör arasında.
02:03:33Özellikle İsrail tarafının İran'ın hem komutanlarına, üst düzey komutanlarına yönelik suikastleri, hem Suriye sahasında hem Lübnan gibi İran'ın vekil aktörü olan Hezbollah üzerinde sürekli baskı kurması ve çeşitli suikast girişimlerinde bulunması.
02:03:50Bir de üstüne İsmail Heneye'nin Tahran'da şehit edilmesi meselesi gibi İran'ın sinir uçlarına dokunan ve İran'ın ulusal güvenliğine yönelik büyük bir tehdit sahada karşılığı olan bir saldırılar sistesi ile karşı karşıyayız.
02:04:06İran bunu Nisan ayında bir cevapla cevaplandırdı.
02:04:10Ama tutuş gibi bir şey.
02:04:13Bunu aslında böyle de yorumlayabilirsiniz.
02:04:16Ama bence Tel Aviv'in üzerinde füzelerin gözüme gözükmesi önemli bir olay.
02:04:21Yani İsrail'in daha önce yaşamadığı bir durumdu bu.
02:04:25Evet füzeler yerine ulaşmamış olabilir.
02:04:29İhalar elektrik tellerine takılmış olabilir.
02:04:32Ama yine de İsrail'in Tel Aviv'in üzerinde İran füzelerinin gözükmesi şöyle bir geçmişe doğru İsrail'in kuruluşundan bugüne kadar ki sürece baktığımızda yeni bir durum ve yeni bir gerçektir.
02:04:44Şimdi biraz evvel FETAH seyir füzesinden bahsettik.
02:04:48İran'ın ve Hezbollah'ın elinde hangi güç kapasitesinin olduğuna dair çok net bir resim de yok karşımızda.
02:04:53Bunu şuradan söyleyebiliriz.
02:04:56Çünkü İran biraz sistem dışı bir aktör olarak görebiliriz.
02:05:01Ve Kuzey Kore gibi, Çin gibi, Rusya gibi aktörlerden nasıl bir askeri teknolojiyi transfer ettiği konusunda da çok net bir tablo yok karşımızda.
02:05:09Özellikle Çin boyutuna bakarsak.
02:05:12Bölgesel bir savaşa gidiyor muyuz?
02:05:15Belki sabah uyandığımızda böyle bir sabaha uyanabiliriz.
02:05:19Bu mümkün.
02:05:21Ama biraz evvel pezeşkiyanın rolünden bahsetti hocamız.
02:05:27İran'ın içerisinde de nasıl bir tablo var buna dikkatle bakmamız gerekiyor.
02:05:33Geçtiğimiz saatlerde İran devri muhafızları bir açıklama yaptı.
02:05:37Hamene'nin emri yerine getirilecektir kimse kuşkusu olmasın diye bir açıklama yaptı.
02:05:42Ama tam tersinden baktığımız zaman da pezeşkiyan da ılımlı bir aktör olarak daha makul ve daha rasyonel bir cevap verilmesi üzerine.
02:05:50Şu anda bir misilleme yapılacak. İran bunu tartışıyor aslında kendi içerisinde.
02:05:54Ama nasıl olacak?
02:05:56Daha ılımlı, daha rasyonel, İsrail ve Batı'nın çok büyük tepkisiyle karşılaşmayacak bir saldırı mı yapmalıyız?
02:06:03Yoksa nasıl İsrail, Tahran'ın göbeğinde böyle bir kabusa uyandık.
02:06:08Aynı kabusu biz İsrail'e mi yaşatalım?
02:06:11Bunun boyutuyla ilgili tartışma sürdüğü izlenimi var şu an Tahran'da.
02:06:16Bununla mukabil bir de boyutu var.
02:06:19Çok enteresan bir tablo var.
02:06:21İran'da cumhurbaşkanı olarak ılımlı bir aktör, daha müzakereci bir aktör karşımızda var.
02:06:29Ama tam tersine bakıyoruz.
02:06:31Gazze'de de artık daha şahin bir isim var.
02:06:35Yani Yahya Simvar, İsmail Heneye'den daha şahin bir isim.
02:06:40Dolayısıyla Hamas'la İran ilişkilerine de burada daha dikkat etmemiz gerekiyor.
02:06:45Uzun zamandır İran'ın çok büyük bir desteği var Hamas'a yönelik.
02:06:51Askeri anlamda da, siyasi anlamda da.
02:06:53Hatta Yahya Simvar'ın seçilmesi konusunda bile İran'ın çok büyük bir etkisi olduğu söyleniyor.
02:06:59Dolayısıyla bizim buralara da biraz bakmamız gerekiyor.
02:07:02Ve genel anlamda Ortadoğu ölçeğinde böyle bir merhale, böyle bir aşamaya geçilirse bu yeni bir eşik olacak.
02:07:10Ve bu yeni eşikte Tahran'ın çok da beklediği bir büyük kapsamlı savaş pek olası bir tercih olarak görülmediği kanaatimdeyim ben.
02:07:20Peki, teşekkür ediyorum.
02:07:22Zakir Afşar, bugün tabii şöyle haberler aldık.
02:07:26Gazze'nin güneyindeki Han Yunus'a yeniden kara saldırısı başlattığına dair yine aynı bölgede 30 noktaya hava saldırısı düzenledi.
02:07:35Gazze'de okulu vurdu, yüzden fazla sivil hayatını kaybetti.
02:07:39Ne yazık ki katliam, soykırım devam ediyor.
02:07:42Daha da şiddetlendiğini bugün bir kez daha görüyoruz zaman zaman olduğu gibi.
02:07:47İsrail'i nasıl durduracaklar, kim durduracak?
02:07:49Yani İran'ın bugün yarın bir hamle yapması bölgede en azından İsrail üzerinde ne kadar etkili olur?
02:07:59Şimdi tabii uluslararası ilişkiler teorilerinin askeri terminolojiden ödünç aldığı bazı kavramlar var.
02:08:06Bunlardan birisi caydırcılık, birisi saldırma, hücum, birisi de savunmadır biliyorsunuz.
02:08:12Şimdi her şeyden evvel caydırcılık dediğimiz zaman ne anlarız?
02:08:16Hiçbir şekilde saldırıya cesaret edemeyecekleri bir iklimin tesis edilmesi, bu imkan ve kabiliyetlere sahip olmanız.
02:08:24Bunun da bir şekilde bilinir ve kabullenir olmasıdır karşı taraf tarafından.
02:08:29Eğer bu imkan ve kabiliyetlere sahip değilseniz caydırıcı olmanızın imkanı yoktur.
02:08:35Diğer taraftan savunma kabiliyeti ise nedir?
02:08:38Size yapılabilecek saldırılardan önceden haberdar olmak ve tedbir almak.
02:08:42Yapılan saldırılar da etkisiz hale getirebilecek yine imkan ve kabiliyetlere sahip olmak.
02:08:48Şayet buna da sahip değilseniz karşı taraf ne yapar?
02:08:51Köpeks köy görmüş gibi eli değneksiz gezmeye başlar.
02:08:55Şimdi İsrail'in tutumlu tavrı tam da bu şekilde karşımıza çıkıyor.
02:09:01Sürekli saldırgan bir tavır.
02:09:03Bu saldırgan tavrını da şu şekilde ifade ediyorlar.
02:09:05Dışişleri Bakanımız bunu belirtti.
02:09:08Metaforla bunu dile getirdi biliyorsunuz tasma ve köpek diye.
02:09:13Biz bu ekranlarda zaman zaman bunun kaynağında ifade etmiştik söylemiştik.
02:09:17Bu neden kaynaklanır biliyor musunuz?
02:09:20Moşe Dayan diye bir savunma bakanları vardı.
02:09:22O şöyle demişti.
02:09:24Hiç kimse İsrail'e saldıracak cesarete sahip olmamalı.
02:09:27İsrail tıpkı bir kuduz köpek gibi olmalı.
02:09:30Çevresini ısırmalı, korkutmalı diye.
02:09:32Şimdi dolayısıyla da İsrail şimdi böyle bir tavır içerisinde.
02:09:36Hiç kimsenin kendisine saldıramayacağı, saldırdığı zaman başarılı olamayacağı gibi bir duyguyu, düşünceyi hakim kılmaya uğraşıyor.
02:09:44Saldırganlık dozunu artırıyor.
02:09:46İsrail'in arkasında da tabii ki bir taraftan Amerika bir taraftan Avrupa kuvvetli bir şekilde duruyor.
02:09:51Hala bakın İran'ın misilleme hakkına uluslararası hukuktan kaynaklı karşı bile ne diyor Amerikalılar açıklamalarında?
02:10:01İsrail'i savunacağız.
02:10:03Şimdi biraz evvel yine neden bahsettik?
02:10:07Uluslararası Adalet Divanı'ndan bahsettik.
02:10:09Birleşmiş Milletlerden bahsettik.
02:10:11Çeşitli uluslararası kurum, kuruluşlardan, normlardan bahsettik.
02:10:15Bugün günümüz dünyasında artık bunların hiçbirisinin geçerliğinin kalmadığını kime karşı, İsrail'e karşı görmek durumundayız.
02:10:22O zaman ne yapmak lazım?
02:10:24O zaman bir caydırıcılık unsurunu ortaya koyabilmek lazım.
02:10:27Bu caydırıcılık unsurunda nasıl ortaya çıkacak?
02:10:29Bölge ülkelerinin bütün imkan ve kabiliyetlerini bir araya getirmek suretiyle İsrail'e ekonomik, sosyal, siyasal her türlü ambargo uygulamalarından başlayarak
02:10:40askeri tedbirlere varıncaya kadar bir dizi şeyi bütün dünyaya rağmen, Amerika'ya rağmen, Avrupa'ya rağmen alabilmeleri cesaretini göstermeleriyle ancak bu mümkündür.
02:10:50Bu bağlamda da Sayın Cumhurbaşkanı hem Arap Birliği zirvesinde biliyorsunuz hem İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısında ne demiştir?
02:10:59Bir araya gelelim bu saldırganlığı durduralım.
02:11:02Bugün 309. gün 40 binin üzerinde insan hayatını kaybetti, öldürüldü biliyorsunuz.
02:11:07Bir soykırım var burada.
02:11:09Sayın Cumhurbaşkanı bunu söylediği zaman daha bu şiddetin ilk günleriydi.
02:11:13Ne yazık ki ilk günlerinde bu yapılmadı.
02:11:16Şu geldiğimiz noktada yapılmıyor.
02:11:18İran ise daha evvel bir açıklama yaptı.
02:11:20Yani bu saldırıların başladığı zaman doğrudan hameneyi ne dedi?
02:11:23Eğer bir saldırı doğrudan İran'ın çıkarlarına yönelik değilse biz hiçbir şekilde o kavgaya taraf olmayız diye.
02:11:33Şimdi burada İran ne yapıyor? Soğutmaya bıraktı meseleyi.
02:11:37İran bir misilleme filan peşinde değil.
02:11:39İran herhangi bir şekilde bir İsrail'e saldırı peşinde değil.
02:11:43İran kamuoyunun hafızasında bu işin tazeliğinin yitirilmesi.
02:11:48Dolayısıyla da gündemden düşmesi.
02:11:51Diğer taraftan da kendisiyle ilgili bir pazarlık alanının açılması peşinde.
02:11:56Vekil güçler üzerinden yine ne yapıyor?
02:11:58Düşük yoğunluklu bir çatışmayı sürdürüyor.
02:12:00Yani ben İran'ın ne o fetah füzesini kullanacağını,
02:12:05diğer askeri imkan ve kabiliyetlerini seferber edeceği kanaatini taşımıyorum.
02:12:09Yine vekil güçler üzerinden güya işte İsrail'e çatış olmuş havasını verecek.
02:12:14Oralardan bir caydırıcılık elde etme çabası içerisine girecek.
02:12:19Yani bunun dışında İran'dan çok fazla bir beklentiye girmek,
02:12:23İsrail'i durdur gibi bir düşünceye kapılmak zannedersem
02:12:29realite ile çok da fazla bağdaşmayan bir husus olacak.
02:12:33Burada ne olacak? Burada şu olacak bakın onu da yine söyleyeyim.
02:12:36Hemen şöyle son bir iki cümlenizi alalım.
02:12:38Geçtiğimiz günlerde ne dedi? Bir Kudüs Paktı kurulsun dedi.
02:12:43Kudüs Paktı önerisi son derece gerçekçi, realist bir öneridir.
02:12:47Burada insanların şunu artık bir tarafa bırakmaları lazım.
02:12:51İşte efendim bu Hamas, şu bu filan vesaire filan gibi bu tür şeyleri.
02:12:55Ya da 7 Ekim'e takılıp kalmamaları lazım.
02:12:587 Ekim'in öncesi de vardı, sonrası da var görüyoruz.
02:13:017 Ekim'in öncesinde 120 bin Filistinli hayatını kaybetmişti.
02:13:057 Ekim'den sonra da 40 binin üzerinde Filistinli hayatını kaybetti.
02:13:09Yani bu coğrafyada bir huzur olacaksa ne olacak?
02:13:11Bütün devletler bir araya gelecekler.
02:13:13Aralarındaki siyasi ihtilapları, çekişmeleri, rekabetleri bir tarafa bırakacaklar.
02:13:19Ve rasyonel bir adım atacaklar.
02:13:22Tıpkı 72'de olduğu gibi.
02:13:24Yoksa diğer türlü başarıya ulaşmanın imkanı yok.
02:13:28Ambargo ise ambargo.
02:13:30Asgari kapasite kullanımı ise asgari kapasite kullanımı.
02:13:33Ama bir şekilde durduracaklar.
02:13:35Başka hiçbir şey olmaz.
02:13:36Teşekkür ediyorum.
02:13:38Sağolunuz. Değerli yorumlarınız için Prof. Dr. Zakir Avşar.
02:13:41Ve stüdyomuzda Prof. Dr. Esat Arslan, Dr. Filiz Değer, Dr. Abdullah Erboğadah.
02:13:48Yayın konuğumuz da bugün konuklarıma.
02:13:50Teşekkür ediyorum.
02:13:52Aynı zamanda prodüktörümüz Emre Bulut'la birlikte hazırlıyoruz gündem programını.
02:13:56Kendisine de teşekkür ediyorum.
02:13:58Herkesin en iyi emeğine sağlık.
02:14:00Gündemi efendim noktalıyoruz anı itibariyle.
02:14:02Ama Saat Başı ülke de bu geceydi.
02:14:04Karşınızda olacağız.
02:14:06Sağolun.